Дәлелдеудің синтез тәсілі

1. ДК-ны АВ-ға параллель етіп жүргіземіз; яғни ДК | | АВ.

2. Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru өйткені ДК | | АВ, мұнда ВС қиюшы.

3. Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru өйткені ДК | | АВ, мұнда АВ қиюшы.

4. Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ruжазық бұрыш.

5. (2) және (3)-ге сәйкес; Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru.

Теорема: Егер жазықтықтағы түзу көлбеудің табаны арқылы өтіп, оның сол жазықтықтағы проекциясына перпендикуляр болса, онда ол сол көлбеудің өзіне де перпендикуляр болады.

Берілген: Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru және MN түзуі р жазықтығында жатыр.

Дәлелдеу керек: Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru

Қосымша MN түзуінің бойына В нүктесінің екі жағында жататындай ВС=ВД болатындай етіп С және Д нүктесін саламыз да, оларды А және О нүктелерімен қосамыз.

Анализ:   Синтез:
1. Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru немесе Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru болсын.   1. Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru немесе Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru екені теореманың шарты бойынша белгілі.
2. Онда Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru – тең бүйірлі, өйткені АВ-медиана, яғни АС=АД.   2. Онда Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru тік бұрыштар болғандықтан.
3. Олай болса, ОС=ОД (өзара тең АС және АД көлбеулерінің проекциялары болғандықтан).   3. Олай болса Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru (тік бұрышты үшбұрыштардың ОВ катеті ортақ, ал ВС мен ВД катеттері өзара тең).
4. Онда Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru (ОВ ортақ, ал ОС=ОД және ВС=ВД болғандықтан.   4. Онда ОС=ОД.
5. Мұнан Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru екені байқалады (тең үшбұрыштарда тең қабырғаларға қарсы жатқан бұрыштар болғандықтан және бұлар сыбайлас бұрыштар).   5. Мұнан АС=АД (проекциялары ОС мен ОД тең болғандықтан), яғни Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru тең бүйірлі екені шығады.
6. Онда Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru немесе Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru Ал бұл теореманың шарты бойынша берілген.   6. Онда Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru (АВ-тең бүйірлі үшбұрыштың медианасы болғандықтан биіктігі де болады), яғни Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru .
   
  1. Онда Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru немесе Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru Ал бұл теореманың шарты бойынша берілген. Шыққан салдар дұрыс болғандықтан алғашқы айтылған пікірдің, яғни Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru , немесе Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru екені дұрыс болғаны.
 

Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru

Дәлелдеудің синтез тәсілі - student2.ru

ә) Қарсы жору арқылы дәлелдеу.

Біз математикада қарсы жору арқылы дәлелдеуді жиі кездестіреміз. Осы методпен жақынырақ танысайық.

Кейбір теоремалардың тікелей дәлелдеуі қиын болған жағдайда, оның орнына оған эквивалент керіге қарама-қарсы теореманы дәлелдейді. Бірақ әдетте, ол теореманы атап айтып жатпай-ақ, “қарсы жору арқылы дәлелдейік” дейді. Осы қарсы жору арқылы дәлелдегенде, шындығында біз керіге қарама-қарсы теореманы дәлелдейміз.

Бұл айтылғанды мысал арқылы түсіндірейік.

Теорема:Егер а және b түзулері с түзуіне перпендикуляр болса, онда олар қиылыспайды (a, b және c түзулерін бір жазықтықта деп қарастырып отырмыз).

Дәлелдеуі:а жәнеb түзулері бір Р нүктесінде қиылысқан деп қарсы жориық. Онда бір нүктеден (Р) бір түзуге (с) екі перпендикуляр жүргізілген болар еді. Бұл берілген нүктеден берілген түзуге тек бір ғана перпендикуляр түсіруге болады дегенге қайшы келеді. Демек, a және b түзулері қиылыспайды.

Біз шындығында: “Егер екі түзу (a, b) қиылысса, онда олардың ортақ перпендикуляры болмайды” деген керіге қарама-қарсы теореманы дәлелдедік.

Мектеп математика курсында теоремаларды дәлелдеу туралы мәселе көтерілгенде мынадай мәселелерге ерекше назар аударылуы керек:

1) теореманың мазмұнын түсіну;

2) теореманың шарты мен қорытындысын дәл анықтау;

3) дәлелдеудің идеясын білу;

4) дәлелдеуді жүргізу;

5) теореманың қажеттілігін, оның орны мен рөлін түсіну;

6) теореманы басқа теоремаларды дәлелдеу мен есептер шығаруда қолдану.

Сұрақтар:

1. Дәлелдеу;

2. Математиклық дәлелдеу;

3.Дәлелдеу силлогизмдер тізбегі

4. Математиклық дәлелдеу әдістері.

Наши рекомендации