Сыныпты кондициялы жұмсақ бидай тұқ-ң тазалығы, %: 99;98; 97

1, 2, 3-сыныпты жұмсақ бидай тұқ-ның өн-гі(үлгіқалып талаптарына сәйкес):95; 92; 90

1,2,3- сыныпты(класты)асбұршақ тұқ-ның тазалығы,%:99;98,5;96

1,2,3-сыныпты (класты) асбұршақ тұқ-ң өңгіштігі,%:95;92;90

1,2,3-сыныпты (класты) қарақұмық тұқ-ң өн-гі,%:93;90;87

1,2,3-сыныпты (класты) тары тұқ-ң өн-гі,%:95;90;85

1,2,3-сыныпты(класты) тары тұқ-ның тазалығы,%: 99;98;97

100 кг судан шөбінің пішенінде азық өлшем мөлшері:50-52; 53-54; 55-57.

1-ж мәдени түрлерінен а.ш. өндіріснде өсірілетін сұлы түрлері: егістік; византия; құмдық сұлы

А.И.Носатовский деректері бойынша қалыпты жағдайларда к.бидайдың көктеу кезеңінің өтуіне қажетті оң темп жиынтығы: 200^оС шамасында; 109^оС шамасында; 202^оС шамасында

Аз-түл мақсатқа жүгері негізінен төмендегідей өнімдер түрінде пай-ды: ұн, жарма; кондитер өнімдері; өсімдік майы, қант

Алматы және Жамбыл облыстарында кәдімгі сұр топырақты жерлерде өсіруге рұқсат етілген және кең тараған қант қызылшасының сорттары мен будандары:Ялтушковская односемянная 30; Георгина; КазСИБ-14.

Алматы обл суару егіншілік жағ-да эрадикан герб-дын еңгізбеген танапта жүгері егістігін кұту шаралары: Тырмалау; 2,4 D амин тұзымен (1,2-1,5 кг/га) өндеу; екі қатараралық өңдеу және суару борозданы тілу;

Арпа егістігінде бірқатар қосжарнақты арамшөптерді құрту үшін және қара сұлыға қарсы қолданылатын гербициттер:диален (1,8-2,0 кг/га); октапон (0,8-1,0 л/га); топик 080 (0,4 л/га).

Арпа сорттарының пісу мерзіміне байланысты өзгеретін өсіп-дамуына қажетті белсенді температура жиынтығы (^оС):1000-1500; 1550-1800; 1900-2000.

Арпа тұқымын ауруларға (фузариоз, қара күйе, бактериялық ж.б.) қарсы химиялық препараттармен өңдейді:витвакс 200 ФФ, 34 % (1,5-2,0 кг/т); премис 2,5 % (1,0-1,5 кг/т); раксил 6% (0,4 кг/т).

Арпаның негізгі пайдалану бағыттары: мал азықтық дақыл; сыра қайнату өндірісінде; жармалық дақыл.

Арпаның орташа мерзімде пісетін сорттары:Целинный 91; Жұлдыз; Медикум 85.

Арпаның өсіру аймақтары мен өсіру жағдайларына қарай себу мөлшері (млн/га өнгіш тұқым): 2,5-3,5; 3,6-4,0; 4,5-5,5.

Арпаның ТК:350-370;380-400; 410-450

Арпаның транспирациялық коэффициенті:350-370; 380-400; 410-450.

Ас бұршақ тұқымдарын ылғалдандыра дәрілеу мерзімі:себуден 15-20 тәулік бұрын; себуден 21-26 тәулік бұрын; себуден 27-30 тәулік бұрын.

Ас бұршақтың ірітұқымды сорттары үшін салмақтық оңтайлы себу мөлшері, кг/га: 240-260; 265-275; 280-300.

Асбұршақ көптеген дақылдарға тамаша алғы дақыл деп есептеледі:топырақта 50-70 кг/га дейін азот қалдырады; тамыр жүйесі қиын еритін фосфаттарды ерітеді; жасыл тыңайтқыш ретінде пайдаланылады.

Асбұршақ өсімдігінің қоректік заттарға барынша көп қажетсіну кезеңі: бүрлену; гүлденудің соңы; гүлденудің басы.

Асбұршақ тұқымдарында амин қышқылдары теңдестірілген белок мөлшері:20-23; 25-28; 30-35.

Асбұршақка жақсы алғы дақылдар:жақсы тыңайтылған картоп; тамыржемістілер; жақсы тыңайтылған жүгері.

Асбұршақтың екі кезеңді (бөлектеп) жинаудың оңтайлы мерзімі: бұршаққаптарының 75-77 % сарғайғанда; тұқымдарының ылғалдылығы 30-40 %-ға жеткенде; бұршаққаптарының 78-80 % сарғайғанда

Асбұршақтың сорттарына байланысты өсіп-жетілуіне қажетті белсенді температура жиынтығы, ⁰С:1350-1400; 1450-1600; 1650-1700.

Асбұршақтың сортына және өсіру жағдайларына байланысты өсіп - жетілу кезеңі:70-85; 90-100; 120-140.

Астық дақылдарының екінші тобы және дәндібұршақ дақылдары тұқымдарының қалыпты өнгендеріне мыналар жатады:тұқым ұзындығына тең бір тамыршасы мен қалыптасқан өскінді тұқымдар; қуатты дамыған бір тамыршасы мен өскіні бар тұқымдар; жақсы жетілген, ұрықтық тамыршамен өскіні бар тұқымдар.

Асханалық қарбыздың 1000 тұқымының массасы:80-90 г; 95-110 г; 120-150г.

Ауа райы жағд.байл.күздік бидайды Алматы обл келесі мерзімде себеді: қыркүйектің 10-13; 14-16; 17-20

Ауаның температурасы 25-30°C болғанда қауын көгі пайда болу күндері:4-5 күнде; 6-7 күнде; 8 күнде.

Әдебиетте арпаны құнарландырылған жемазыққа бөлектеп жинау тәсілін қолданады: өсімдіктердің би-гі 60-80см-ден төмен болмағанда; астық ылғалдылығы 25-30 % жеткенде;толық піскен дәндер 75%-дан кем емес

Әрбір 5 қаптан, алайда 10-нан кем емес нүктелік үлгіні сұрыптауға бөлінген бақылау бірлігіндегі қап саны: 31-100; 101-200; 201-400

Бағдарламаланған астық алуда ерте, орташа және ортадан кеш және кеш пісетін жүгері сорттары мен буд-ның себу мөлшері 1 га-ға мың дана өнгіш тұқым 70-75; 65-70 ; 60

Барлық алынатын қосымша өнімдердің (жапырақтар, сығынды, сірнелер) малазықтық құндылығы 5000-ға жуық малазықтық өлшемді құрау үшін қант қызылшасының 1 гектардан жиналатын өнімі:250-260 ц тамыр мен 100-110 ц жапырақ; 265-280 ц тамыр мен 120-130 ц жапырақ; 270-300 ц тамыр мен 135-150 ц жапырақ.

Бидай масақшасындағы гүл саны:3; 4;5.

Бидай тұқ-ң қалыпты өнгендеріне мыналар жатады: тұқым ұзындығынан Бидай тұқымы өз массасының %-дай ылғал сіңіргеннен кейін өне бастайды:55; 57; 60.

Бидай тұқымының қалыпты өнгендеріне мыналар жатады: тұқым ұзындығынан кем емес 2 тамыршасы мен дамыған бір өскінді тұқымдар; дамыған 3 тамыршасы мен ұзын бір өскінді тұқымдар; тұқымнан ұзын бір өскіні мен 4 тамыршалы тұқымдар.

Бидайдың гүлдену кезеңіне дейін қауіпті ауру түрлеріне қарсы (қоңыр тот, септориоз, гельминтоспориоздық теңбілділік ж.б.) қолданылатын химиялық препараттар: Альто супер 330 (0,4-0,5 л/га) ж.б.; Рекс 12,5% (0,5-0,8 л/га) ж.б.; Фалькон, 46 % (0,4-0,6 л/га) ж.б.

Бидайдың өнімділік құрылым элементтері:1 м² алаңдағы өсімдік саны; 1000 дәннің массасы; өнімді түптену

Біржылдық мәдени түрлерінен а.ш. өндіріснде өсірілетін сұлы түрлері: егістік сұлы; византия сұлысы; құмдық сұлы.

Бірінші, екінші және үшінші сыныпты кондициялы жұмсақ бидай тұқымының тазалығы,%: 99; 98; 97.

Ван Жау Му (1993) ұйғарымынша, мақсарыға жақсы алғы дақылдар:бұршақ; картоп; бидай.

Гордейформе түршесіне жататын жаздық бидай сорттары: Безенчукская139; Оренбургская 10; Костанайская 52

Гуцалюк Т.Г. (2006) деректері бойынша, Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысының орташа және жеңіл саздақты құмдуыт топырақты жерлерінде қауын егісіне органикалық және минералдық тыңайтқыштар беру мөлшері (калий ден басқа, әсерлі затпен):көң - 20-22 т/га, N - 30-40 кг/га, P - 30-50 кг/га; көң - 23-26 т/га, N - 45-50 кг/га, P - 60-70 кг/га; көң - 27-30 т/га, N - 55-60 кг/га, P - 80-90 кг/га.

Ғылыми деректермен дәлелденгендей және озат шаруашылықтардың тәжірбиесі көрсеткендей, Солт(Павл обл.ң 4-аймағынан басқа) және Орт. Қ.да жаздық бидайдың оңтайлы себу мерзімі:15-20 мам; 21-25 мам;26-30 мамыр

Ғылыми-зерттеу мекемелерінің деректеріне сәйкес суармалы жағд.күздік бидай үшін ең қолайлы алғы дақыл: жоңышқы қыртысы; бұршақ дәнді дақылдар; сүрлемдік жүгері

Дәнді астық дақылдарын жинауға болмайтын өсіп-жетілу кез-рі:сүттене пісу кезеңі; балауызданып пісудің басы; шашақтану (масақтану) кезеңінде

Егін жинағаннан кейінгі тұқымның пісіп-жетілу кезеңінде мынадай үрдістер жүреді: жоғары молекулалы қосылыстардың синтезі аяқталады; ферменттердің қызметі әлсірейді; тұқым қабығының ауа-су өткізгіштігі артады

Егіншілік мәдениеті жоғары шаруашылықтарда жаздық бидайдың тиімді өсіру технологиялары:ылғал-қорүнемдегіш технология; минимальды – нөлдік технология; жеміс алмасу ауыспалы егістік танаптарында қарқынды өсіру технологиясы.

Егістікте кең тараған сұлы түршелері:аристат; мутика; ауреа.

Елімізде өсіруге рұқсат етілген асханалық қарбыздың сорттары:Мелитопольский 142; Роза юга востока; Семипалатинский.

Ерте картопты каза бастайтын мерзімі:әр бұтаның өнімі 150-160 г жеткенде; әр бұтаның өнімі 170-180 г жеткенде; әр бұтаның өнімі 190-200 г жеткенде

Ерте көктемде бүркеусіз себілетін алқаптарда жоңышқаны себу мерзімі:Сәуірдің 15-20; Сәуірдің 21-25; Сәуірдің 26-30.

Жаздық бидай егістігін бүркіп, астық тұқымдас(қара сұлы, құс тарысы, көкшіл, жасыл итқонақ) арам-ді даму кезеңінде (2-4 жап) н\е бидайдың түптену кезеңінде құртатын герб: топик 080 (0,4-0,5л/га); пума супер 100, 10% к.э. (0,6-0,9 л/га); пума супер 7,5% э.м.с. (0,8-1,2 кг/га)

Жаздық бидай егістігін түптену кезеңінде бүркіп қосж.арам-ді құртуға бағытталған герб:зенкор комби, 73,6 % с.п. (0,4л/га); ларен 60% с.п. (8-10 г/га); диален супер 480 (0,5-0,7л/га)

Жаздық бидай көгін жолақты астық бүргесінен, сабақ бүргесінен, гессен шыбыны ж.б. қарсы қолданылатын хим.н\е биол преп: конфидор,20%с.к. (0,06-0,1 л/га;арриво,25%к.э. (0,2 л/га); БИ-58, 40%к.э.(1,5л/га)

Жаздық бидай сорттарының ылғалмен қамтамасыз етілуіне байланысты себу мөлшері:2,5-3,0; 3,6-4,0; 3,1-3,5.

Жаздық бидайдың ортадан кеш пісетін сорттары: Эритроспермум 35; Сид 88; Карагандинская 70

Жаздық қатты бидай сорттары: Целинная 3С; Безенчукская 139; Омский рубин

Жаздық қатты бидай сорттары:Целинная 3С; Безенчукская 139;Омский рубин.

Жаздық қатты бидайға жақсы алғы дақылдар: таза сүрі танабы; дәнді бұршақ дақылдары; сүрлемдік жүгері.

Жаздық қатты бидайға нашар алғы дақылдар: кезкелген жылдары – қатты бидайдан кейін; қуаңшылықты жылдары – қыртысты топырақтарда; тұқымға өсірілген судан шөбі.

Жаздық сұлы сорттарының пісу мерзіміне байланысты белсенді температура жиынтығы (^оС):1000-1500; 1350-1650; 1500-1800.

Жаздық сұлының сорт-на, өсіру ерек-не байл-ты ТК:500-600; 400-450; 460-490

Жаздық сұлының сорттарына, өсіру ерекшеліктеріне байланысты транспирациялық коэффициенті:500-600; 400-450; 460-490.

Жер шарында арпаның мынадай түр тармақтары кездеседі: қосқатарлы; көпқатарлы; аралық.

Жер шарында барынша кең қолданысқа ие бидай түрлері: жұмсақ ; қатты бидай; triticum aestivum.

Жинау қарсаңында қант қызылшасы егістігінің дұрыс болған жиілігі:әр га 90-93 мың дана; әр га 94-96 мың дана; әр га 97-100 мың дана

Жоғары өнім алу үшін картопты орналастыратын мамандандырылған ауыспалы егістері: сүрі жер – отамалы; шөпті-отамалы; отамалы.

Жоңышқаны тұқымға бөлектеп жинау мерзімі:Бұршағының 65-68% қоңырланғанда; Бұршағының 69-71% қоңырланғанда; Бұршағының 72-75% қоңырланғанда

Жоңышқаның 100 кг пішеніндегі сіңімді протеин мөлшері:120-135 г; 140-155 г; 160-175 г.

Жоңышқаның 1000 тұқымының массасы, г:1,2-1,6; 1,8-2,1; 2,2-2,6.

Жоңышқаның 100-150 ц/га пішен өнімін жинауға қамтамасыз ететін суару нормасы:2500-2750 м³/га; 2800-3100 м³/га; 3150-3500 м³/га.

Жоңышқаның максималды тұқым өнімін жинауды қамтамасыз ететін себу әдісі:Кең қатарлы - 45-48 см; Кең қатарлы - 50-55 см; Кең қатарлы - 56-60 см.

Жүгері будандарының жапыр саны:8-15;20-30; 32-40

Жүгері мынадай тамыр түрлерін қалыптастырады: Түйін; ұрықтық тамыр сүйеніш тамыр

Жүгеріні астыққа жинау бастау кезеңі:сабақтары қарайғанда; жапырақтары қарайғанда; собықтың сыртқы қауыздары қарайғанда

Жүгерінің пісіп-жетілуі үшін ерте, кеш және орташа мерзімде пісетін будандарына қажетті белсенді температура жиынтығы (^оС): 2700; 2200; 2600

Жүгерінің түр тармақтары: Кремнийлі; тіс тәрізді; жарылмалы

К.бидай өсімдігінің түтікке шығу (сабақтану) кезеңінен бастап келесі даму және өсу үдерістері жүреді:сабағының шапшаң өсуі; масақтың барлық мүшелерінің өалыптасуы; жапырақтардың негізгі массасының түзілуі

К.бидай тұқымның өнуі үшін оңтайлы ауа температурасы, ^оС: 15;14; 16

Картоп отырғызатын танапта дер кезінде және дұрыс топырақ өңдеудің мақсаты:арамшөптер, аурулар мен зиянкестердің жойылады; органикалық және минералды тыңайтқыштар топыраққа сіңіріледі; борпас құрылым жасалады.

Картоп өсірудің өндірістік (индустриальная) технологиясының негізгі элементтеріне жатпайтындары:тұқымын нитрагинмен араластыру; 5-6 репродукциялы сапалы тұқымдармен себу; ықтырма арасына отырғызу

Картоп өімдіктерінің қоректік заттарға ең жоғарғы қажетсіну кезеңі:бүрлену ; гүлдену ;түйнектердің түзілуі.

Картоп түйнегін отырғызуға дайындау шаралар: сұрыптау және іріктеу; ірі түйнектерді кесу;гиббериллин ерітіндісімен ылғалдау

Картоп үшін суармалы жерлерде сүдігерлік өңдеу кайырмалы соқалармен жүргізілетін тереңдігі:30-31 см; 32-33 см; 34-35 см.

Картоп.Көптеген ғылыми деректерге ж.е озат шар тәжқарағанда тұқымға ең тиімді түй-р салмағы: 50-55г;60-70 г; салмағы 75-80 г

Картопты голландық технол өсіру ерек-рі: топырақты тыңғылықты өңдеу; жақсы көктетілген тұқымдық түйнектер отырғызылады;«Амак» комбайны түйнектерді жинау

Картоптың ерте және ортадан ерте пісетін сорттары үшін өсімдіктің толық дамуына қажетті биологиялық белсенді температура жиынтығы (+10°-тан жоғары):1400-1450°; 1500—1550°; 1560—1600°.

Кәдімгі немесе мексикалық (Gossipium hirsutum) мақтаның жоғары сапалы талшығының шығымы:35-36%; 37-38%; 39-40%.

Келесі дақылдар үшін белгіленген бақылау бірлігі (массасы 600 ц): бидай; қара бидай; май бұршақ.

Кондициялы қарақұмықтың тұқымдық материалын көктемде себуге дайындау шаралары: ауыр салмақты фракцияларға іріктеу; құрғақ ауада (күн көзінде) қыздыру (2-3 тәулік); тұқымды дәрілеу (ТМТД, 80%, 2,0 кг/т).

Кондициялы сұлы тұқымын себуге дайындау мынадай агрошараларды қарастырады:ірі тұқымдарын сұрыптап алу; құрғақ ауада қыздыру; препараттармен дәрілеу.

Көптұқымды қант қызылшасы сорттарын себу мөлшері: 1 га – 30,1-31,1 кг;1 га – 31,3-31,5 кг; 1 га – 31,6-32,0 кг

Күздік бидай егістігінде жүретін күтіп-баптау жұмыстары: Күзде топырақты тығыздау; қар тоқтату; азотпен үстеп қоректендіреді;

Күздік бидай өс-ң үсіп кетуге қарсы тиімді күрес шаралары:аязға төзімді сорттарды өсіру; дер кезінде себу;сүрі танаптарында ықтырма өсіру арқылы қар тоқтату;

Күздік бидай өсіргенде танаптарда жақсы өскен ықтырмалардың пайдасы: коректік заттарды сақтайды; ылғал қорын жинақтайды; өсімдікті қыста үсіп кетуден сақтайды

Күздік бидайға арналған сүрі танабының күзгі негізгі өңдеудін жүргізу тереңдігі, см:25; 26; 27;

Күздік бидайды себуге сүрі танапты дайындағанда көктемгі физ пісуі жеткенде топ-та ине тісті тырмалардың бірімен (БИГ-3, БМШ-15 ж.б.) тырмалау жүргізуі мақсаты: ылғалын сақтау; танапты тегістеу; ылғал жабу

Күздік бидайдың ТК 460-470; 475-485; 490-500

Күздік бидайдың көктемгі түптену кез-ің ұзақ-ғы мен пәрменділігін өзгертетін фактор: ылғал және қоректік заттар қорына;қыстап шыққан өсімдіктер күйіне, топырақтың температурасына

Күздік бидайдың қоректік заттарды қажет ету мөлшері келесі факторларға тікелей байланысты:өсімдіктің даму кезеңіне; сорттың ерекшелігіне

Күздік бидайдың опат болу себептері ойпаң жерлерде өсімдіктердің тұншығуынан; түптену түйінінің топырақ бетіне шықпай қалуынан; топырақ бетіне мұз қабыршақтарының п.б

Күздік бидайдың себу мерзімін анықтағанда мынаны ескеру қажет: топырақтың температурасы 5-8 ^оС-дан аспау керек; күзгі вегетацияны 55-60 тәулікте өту керек; орташа тәуліктік температура 5^оС-дан өткенше

Күздік бидайдың тұқымдарын себуге дайындау: құрғақ ауада қыздыру; пестицидтермен дәрілеу; ТУР препаратымен өңдеу

Күнбағыс себетін танапқа негізгі тәсілмен топырақты аудара жырту жолымен фосфор тыңайтқышын енгізу (әсер етуші зат мөлшерінде) дозасы:60-70 кг/га; 75-80 кг/га; 85-90 кг/га.

Күнбағыс себетін танапқа негізгі тәсілмен топырақты аудара жырту жолымен Р тың енгізу (әсер етуші зат мөлшерінде) дозасы:60-70 кг/га; 75-80 кг/га; 85-90 кг/га

Күнбағыс үшін жақсы алғы дақыл:сүріден кейінгі бірінші бидай; сүріден кейінгі екінші бидай; сүрі танап.

Күнбағысты жинай бастайтын мерзімі: себеттерінің 85-86 % қоңырланғанда; себеттерінің 87-88 % қоңырланғанда; себеттерінің 89-90 % қоңырланғанда

Күнбағыстың кондициялы тұқымдарын 80 % ТМТД улы химикатпен (2-3 кг/т), немесе 50 % фундазолмен (3 кг/т) аурулар мен тұқым өңезіне қарсы дәрілеу мерзімі:себуден 15-16 тәулік бұрын ; себуден 17-18 тәулік бұрын; себуден 19-20 тәулік бұрын.

Күнбағыстың Қазақстанда өсіруге рұқсат етілген сорттары мен будандары: СПК-Кондитерский; Казахстанский 341; Сибирский 9.

Күнбағыстың майлы сорттарының 1000 шекілдеуігінің массасы: 40-50 г; 55-65г; 70-80г.

Күнбағыстың пісуін тездету және өсімдіктерді тамырында кептіру үшін егістікті десикация жүргізу мерзімі: жаппай гүлденуден 40-41 тәуліктен соң; жаппай гүлденуден 42-43 тәуліктен соң; жаппай гүлденуден 44-45 тәуліктен соң

Күнбағыстың толық вегетация кезеңіне қажетті белсенді температура жиынтығы:1800-1900⁰С; 2000-2200⁰С; 2300-2500⁰С

Күнбағыстың транспирациялық коэффициенті:470-480; 490-510; 520-550.

Күнбағыстың тұқымын себуге дейінгі топырақ өндеу жүйесі:25-27 см тереңдікке негізгі өңдеу; көктемде тырмалау; 6-8 см тереңдікте культивациялау.

Күнбағыстың, жинау алдында орманды-дала аймағындағы оңтайлы өсімдік жиілігінің бітіктігі:40-45 мың/га; 50-55 мың/га; 56-60 мың/га.

КүнбағыстыңТК : 470-480;490-510; 520-550

Қазақстанда асбұршақтың астыққа өсіруге рұқсат етілген және кең тараған сорттары:Рамонский 7; Неосыпающийся 1; Таловец 50.

Қазақстанда аудандастырылған жоңышқаның сортотиптері мен сорттары:Семиреченская местная; Көкше; Карагандинская 1.

Қазақстанда өсіруге рұқсат етілген картоптың орташа мерзімде пісетін сорттары: Ақсор; Гатчинский; Тамыр.

Қазақстанда өсіруге рұқсат етілген орташа мерзімде пісетін жаздық сұлы сорттары: Мирный; Скакун; Бітік.

Қазақстандық ғалымдарының деректері бойынша фермерлік шаруашылықтарда екі үш танапты ауыспалы егістерде қант қызылшасына ұсынылған жақсы алғы дақыл:майбұршақ; картоп; мақсары.

Қазақстанның оңтүстігінде мақсарыны себу мерзімі:10-11 наурыз; 13-16 наурыз; 17-20 наурыз.

Қазақстанның оңтүстігінде мақсарының вегетация кезеңінің ұзақтығы:109-111 тәулікке тең; 112-113 тәулікке тең; 114-116 тәулікке тең.

Қант қызылш.ң ТК 240-270; 280-320; 350-400

Қант қызылшаның бірөскінді сорттардын нүктелеп сепкенде 1м қатарға тұқым себу саны: 25-27 тұқымнан; 28-30 тұқымнан; 31-35 тұқымнан

Қант қызылшасы танаптарында негізгі минералдық тыңайтқыштарды топырақ климат жағдайларына байланысты гектарына беру мөлшері:азот 40-50 кг, фосфор – 30-40, калий 45-60 кг; азот 55-65 кг, фосфор – 50-60, калий 65-70 кг; азот 80-90 кг, фосфор – 80-90, калий 85-100 кг.

Қант қызылшасы танаптарында органикалық және минералдық тыңайтқыштарды еңгізу мерзімі:күзде сүдігерді тартарда; тұқыммен бірге; үстеме қоректендіру.

Қант қызылшасы тұқымын себуге дайындау шаралар: іріктеу және фракцияларға бөлу; ТМТД 80% препаратымен дәрілеу; жылумен өңдеу

Қант қызылшасын арнайы сепкішпен себеді: ССТ-12А; ССТ-12Б; ССТ-8А

Қант қызылшасын әр суару мөлшері: 700-750 м³/га; 800-850 м³/га;860-900 м³/га

Қант қызылшасын себу алдындағы арам-мен ластанған топ-да қопсытумен тырмалаудың тереңдігі: 7-8 см; 9-10 см; Тұқым себу тереңдігіне

Қант қызылшасын себу алдындағы арамшөптермен ластанған топырақтарда қопсытумен тырмалаудың тереңдігі:7-8 см ; 9-10 см; Тұқым себу тереңдігіне.

Қант қызылшасын суармалы жерлерде өсіргенде өсіп-жетілу кезеңінде күтіп-баптау жұмыстары: сиретуден кейін үстеп қоректендіру; 6-7 рет суару; қопсыту жүргізу

Қант қызылшасына өте қолайлы топырақ ортасының реакциясы: рН 6,5-6,7; рН 6,8-7,1; рН 7,2-7,5

Қант қызылшасыны себетін танапта күздік бидайды жинағаннан кейін жылы ауа райы ұзақ болатын жағдайда жақсартылған топырақты жартылай сүрілеп өңдеу жүйесі:дискілі сыдыра жыртқыштармен 7-8 см тереңдікке өңдеу; топырақты 18-20 см тереңдікке тісті тырмамен өңдеу; терең жыртуды (30-32 см ) қыркүйек айында жүргізу

Қант қызылшасының бірінші жылындағы вегетациялық кезең ұзақтығы:150-155 күн; 160-165 күн; 166-170 күн.

Қант қызылшасының тамыржемісі құрамындағы сахароза мөлшері: 13-15%; 16-17 %; 18-20%.

Қант қызылшасының тамыржемісінің жинай бастау белгілері:техникалық пісуі басталғанда; төменгі жапырақтар сарғаяды; толық пісу кезңнде

Қант қызылшасының транспирациялық коэффициенті:240-270; 280-320; 350-400.

Қант қызылшының тұқымдарын дражирлеу үшін пайд заттар: көң; минералды және бактериалды тың; микроэл қоспалары

Қант қызыл-ың1- жылындағы вег-ық кезең ұз-ғы: 150-155 күн;160-165 күн; 166-170 күн

Қарақұмық егістігін жинаудың негізгі тәсілі – екі кезеңді (бөлектеп) жинау болып табылады, сондықтан оны пісудің мына кезеңдерінде жинайды:піскен жемістері 65-75 % жеткенде дестеге шабады; балауызданып пісудің ортасында дестеге шабады; дән ылғалдылығы 20-25 % жеткенде бастырады

Қарақұмық морф-на тән белгілер:гүлдердің деморфизмы; 15-20 % гүлдері ғана қалыпты дамыған тұқым салады; жапырақтары бүйрек, сағақты жүрек пішінді болуы

Қарақұмық морфологиясына тән белгілер:гүлдердің деморфизмы; 15-20% гүлдері ғана қалыпты дамыған тұқым салады; жапырақтары бүйрек, сағақты жүрек пішінді болуы.

Қарақұмық үшін ауыспалы егістерде жақсы алғы дақылдар: сүріден кейінгі бірінші дәнді дақылдар; дәнді бұршақ дақылдары; тыңайтқыш енгізілген қант қызылшасы.

Қарақұмықтың аса маңызды жармалық дақыл екендігін сипаттайтын негізгі белгілері: жармасы жеңіл қорытылады; құрамында амин қышқылдары мен дәрумендер көп мөлшерде; әртүрлі ауруларға, радиактивті сәулеге қарсы өте пайдалы.

Қарақұмықтың биологиясына тән белгілері:егін көгі үсікке сезімтал; ылғалға жоғары талап қояды; тамыр жүйесінің физиологиялық белсенділігі өте жоғары.

Қарақұмықтың Қазақстанда өсіруге рұқсат етілген соттары: Богатырь; Шортандинская крупнозерная; Шортандинская 2.

Қарақұмықтың қолданылатын себу тәсілдері:жаппай қатардағы; тар қатарлы; кең қатарлы (45,70 см).

Қарақұмықтың өсіретін Оңтүстік, Батыс Қазақстан мен Солтүстік және Орталық Қазақстан облыстарында төмендегідей себу мерзімі ұсынылады:26-31-мамыр; 11-20- мамыр; 21-25 мамыр.

Қарбыз егістігінде топырақты қопсыту және арамшөптермен күресу шаралары: 1-ші қатар-лық қопсыту 12-15 см тереңдікке;2-ші қатар-лық қопсыту 12-15 см тереңдікке;3-ші қатар-лық қопсыту 8-10 см тереңдікке

Қарбызды үшін жақсы алғы дақыл:көпжылдық шөптер қыртысы; көпжылдық шөптер қыртысына отырғызылған картоп; күздік бидай.

Қарбызды үшін жақсы алғы дақыл:көп,ж шөптер қыртысы; көп.ж шөптер қыртысына отырғызылған картоп; күздік бидай

Қарбыздың бірінші нағыз жапыраққа дейінгі көктеу кезеңінің ұзақтығы:10-11 күн; 12-13 күн; 14-15 күн.

Қарбыздың ерте, орташа және орташадан кеш мерзімде пісетін сорттарды себу схемасы:1,4х0,7 м; 1,4х1,4 м; 2,1х0,7 м.

Қарбыздың қолайлы себу мерзімі: топырақтың 6-10 см қабаты 12,0-12,5⁰С жылынған кезде; топырақтың 6-10 см қабаты 13,0-13,5⁰С жылынған кезде; топырақтың 6-10 см қабаты 14,0-15,0⁰С жылынған кезде.

Қартоп плантациясында арам-пен күресу үшін пайд-тын герб-д: арезин; метазин; паторан

Қауынды міндетті түрде суару мерзімі:гүлдері пайда болғанда; қауынның қарқынды қалыптасу кезеңінде; жемісінің өсу кезінде.

Қауынның Қазақстанда өсіруге рұқсат етілген сорттары: Гуляби кара местная; Колхозница 749/753; Майская.

Қауынның Қ-да өсіруге рұқсат етілген сорттары: Гуляби кара местная;Колхозница 749/753; Майская

Қ-да астыққа өсіруге рұқсат етілген жүгері будандары:Молдовский 257 СВ Целинный 160; СВ Сұңқар

Қ-да дәнді дақылдардың пісу кезеңі мен егін жинаудың қолайлы мерзімін анықтайтын тәсілі: меншікті салмағы бойынша; сыртқы белгілері мен консистенциясы бойынша;бояғыш эозиннің ерітіндісімен

Қ-да өсіруге рұқсат етілген картоптың орташа мерзімде пісетінсорттары:Ақсор; Гатчинский; Тамыр

Қ-да өсіруге рұқсат етілген орта мерзімде пісетін жаздық сұлы сортт: Мирный;Скакун; Бітік

Қ-дық ғалым-ның деректері б-ша фермерлік шар-да 2,3 танапты ауыспалы егістерде қант қызылшасына ұсынылған жақсы алғы дақыл: майбұршақ; картоп;мақсары

Қ-ның оңт-де күздік бидайға 1ц өнім түзу үшін N, P және K(кг) қажет мөлшері: N=3,0-3,1; P=1,0-1,1; K=2,41-2,43 N=3,2-3,3; P=1,2-1,3; K=2,44-2,46 N=3,4-3,5; P=1,4-1,5; K=2,47-2,50

Қ-ның оңт-де мақсарыны себу мерзімі: 10-11нау;13-16 нау;17-20 наурыз

Қ-ның оңт-де мақсарының вег кез ұзақтығы:109-111; 112-113 ; 114-116 тәулікке тең

Қ-ның сол-гі, оңт-гі мен оңтүстік шығ-да күздік бидайға жақсы алғы дақыл: таза сүрі танабы; екпе сүрі танабы; ықтырмалы сүрі танабы

Қ-ның Солт өңірінің ғылыми мекемелерінің кепілдемелері бойынша күздік бидайды себу мөлшері (1 гектарына миллион өнгіш тұқым):4,0; 4,5: 5,0

Қосж арам-мен ластанған жағ-да жүгерінің 3-5 жапырақ кезеңінде егістік герб-пен бүркіледі: 50 %-дық 2,4-Д амин тұзы (1,5-1,8 кг/га); 40 %-дық диален (1,0-3,0 кг/га); 50 %-дық 2,4-Д амин тұзы (2,0-2,5 кг/га);

Құрғақшылықты аймақтарда сүрі танабының алғы дақыл ретіндегі артықшылықтары:танап арам-ден жақсы тазартылады; көп мөлшерде азот қоректік затқа жинақталады;сіңімді ылғал қоры молаяды

Қырқаларды(жалдарды)тілетін 6 н.е8 қатарлы, 2 н.е 3қабатты табандармен құрылымдалған қатараралығын 70 см етіп жүргізетін культиватор: КОН-2,8 ПМ; КРН-4,2;КРН-5,6

Лютесценс түршесіне жататын жаздық бидай сорттары: Саратовская 29; Казахстанская 25; Ақмола 2

Майбұр.ң себу мөлшері,кг/га:40-50;55-60; 65-80

Майбұршақ тұқымын себу алдындағы механикалық құрамы ауыр топырақтарды өндеулер, әсіресе олар күз, қыс кезеңдерінде қатты тығыздалып қалған болса: көктемде тырмалау; терең түренсіз қопсытумен бірге тырмалау; бір-екі рет қопсыту.

Майбұршақ тұқымының құрамында ақуыз мөлшері:36-дан 38%-ға дейін; 39-дан 42%-ға дейін; 43-ден 48%-ға дейін.

Майбұршақ үшін жақсы алғы дақыл:көңмен тыңайтылған күздік дақылдар; қант қызылшасы; көпжылдық шөптер.

Майбұршақты жинау бастау мерзімі: жапырақтары сарғайып түскенде;сабағы мен бұршаққаптары; қоңырланғанда;тұқымдарында сортұа тән түс қалыптасады

Майбұршақты суару саны:3 рет; 4 рет; 5 рет.

Майбұршақтың егін көгі шықпай тұрып және бірінші үштік жапырақ шыққанда күтіп баптау жұмыстары:егін көгі шықпай тырмалау; 2-3 қатараралық өңдеулер; үстеп қоректендіру.

Майбұршақтың егістік жер топырағы тұқым орналасатын тереңдікте 10-12ºC жылынғанда кең қатарлы, қатараралықтары 45 см болатын тәсілмен келесі тұқым сепкіштерімен себеді:СПН-6; СКОН-4,2;СКСН-4,5.

Майбұршақтың себу мөлшері, кг/га: 40-50; 55-60; 65-80.

Майбұршақтың себуге арналған тұқымын аскохитоз, фузариоз, сұршірік, бактериоз және басқа ауруларға қарсы тұқым себуден 3,5 ай бұрын залалсыздандыратын препараттар: 50%-дық фундазол; 80%-дық фундазол; 80%-дық ТМТД (3-5 кг/га).

Майбұршақтың ылғалмен қамтамасыз етуіне байланысы транспирациялық коэффициенті:390-420; 600-700;470-500.

Максималды тұқым өнімін жинау үшін егістікте керек өңтайлы өсімдіктер саны:140-150; 160-170; 175-180.

Максималды тұқым өнімін жинау үшін егістікте керек өңтайлы өсімдіктер саны:140-150;160-170;175-180

Мақсары тұқымшасындағы жалпы май мөлшері:25-27%; 28-31%; 32-37%.

Мақсарыны кең қатарлап тәсілмен (45-60см) сепкенде тұқым себу мөлшері:гектарына 8,0-9,2 кг; гектарына 9,5-10,0 кг; гектарына 10,5-12,0 кг.

Мақсарыны кең қатарлап тәсілмен (45-60см) сепкенде тұқым себу мөлшері:га 8,0-9,2 кг; га 9,5-10,0 кг; га 10,5-12,0 кг

Мақсарыны себер алдындағы культивацияға дейін арамшөптерге қарсы қолданылатын топырақ гербицидтері:торфи (2,0-2,5 л/га); трефлан (4-10 л/га); фюзилад супер (1-2 кг/га).

Мақсарының 1000 тұқымшасының массасы:25-31 г; 35-42 г ; 45-52 г.

Мақсарының егістігін күтіп-баптау шаралары:егін көгі шыққанға дейін тырмалау; қатараралықты 2-3 рет өңдеу; суармалы егіншілікте 2-3 рет суару

Мақсарының жанама тамырлары негізгі тамырдан орналасу қашықтығы:60-65 см дейінгі; 70-75 см дейінгі ; 80-90 см дейінгі.

Мақсарының өсіп жетілуі үшін қажетті 5°C жоғары температура жиынтығы:2000-2200°C; 2300-2500°C; 2600-2900°C.

Мақс-ң кондиц тұқ-ң зертх.Өн-гі: 85-87%;88-91%;92-95%

Мақта егістігін күтіп-баптаудағы басты мақсат:топырақ қабыршағын болдырмау; арам-рді құрту; дер кезінде шырпу жүргізу

Мақта өсімдігінде шырпуды жүргізу мерзімі:шілденің 27-30; тамыз айының 1-3; тамыз айының 4-5

Мақта себетін танаптарға тұзды топыраққа жырту алдында гектарына беретін су мөлшері:3000-3100 м³; 3200-3300 м³; 3400-3500 м³.

Мақта тұқ-ның өнуге оңтайлы темп:20-21^оС; 22-23^оС;24-25^оС

Мақта тұқымдарының өнуге оңтайлы температурасы:20-21^оС; 22-23^оС; 24-25^оС.

Мақта үшін ауыспалы егістегі ең қолайлы және жақсы алғы дақыл:түйе жоңышқа; жоңышқа; майбұршақ.

Мақтаны пунктирлі әдіспен сепкенде бір ұяға 1-2 тұқымнан әр 10 см-ге себіледі. Осылай сепкенде га орналастырылатын өсімдік саны: 100-110 мың; 120-130 мың; 140-150 мың

Мақтаның 1000 тұқым массасы:90-100 г; 120-130 г; 140-150 г.

Мақтаның 1000 тұқым массасы: 90-100 г;120-130 г;140-150 г

Мақтаның жапырағын түсірудің (дефолиациялаудың) пайдасы: мақта (қоза) көсектерінің пісуі жылдамдайды; мақта (қоза) көсектерінің ашылуы жылдамдайды; аязға дейінгі терім көбейеді

Мақтаның орташа талшықты сорттарына сепкеннен бірінші қауашақ ашылғанға дейінгі ұзақтығы:130-133 күн; 134-136 күн; 137-140 күн.

Мақтаның себу мөлшері:24-25 кг/га; 30,0-30,9 кг/га; 31-32 кг/га

Мақтаның ТК: 500-520; 530-550; 560-600

Мақтаның толық пісіп-жетілуі үшін ерте, орташа, кеш пісетін сорттарына қажет белсенді температура жиынтығы:3000 ^оС; 3400 ^оС; 4000^оС:

Мақтаның транспирациялық коэффициенті:500-520; 530-550; 560-600.

Мал азығына арпаны негізінен төмендегідей өнім түрінде пайдаланады:жалқы азық (монокорм); жемазық түрінде; сабан, мекені түрінде.

Мемлекеттік үлгіқалыптармен мөлшерленетін тұқымның егістік (себу) сапа көрсеткіштері:тазалығы, өнгіштігі, ылғалдылығы; зиянкестермен зақымдануы, қоспалар мөлшері; аурулармен зақымдануы

Метеорология жағдайларына, сорттың ерекшеліктеріне және өсіру әдістеріне байланысты картоптың транспирациялык коэффициенті:350-400; 500-600 ; 650-700.

Можаев Н.И. және т.б. деректері бойынша судан шөбінің максималды пішен өнімін жинауды қамтамасыз ететін себу мерзімі:28 -31 мамыр; 1-4 маусым; 30 сәуір-3 мамыр.

МҮҚ мөлшерленетін тұқ-ң егістік(себу)сапа көрс-рі:тазалығы, өнгіштігі, ылғалдылығы; Зиян-н зақымдануы, қоспалар мөлшері;ауру-н зақымдануы

Онт-шығ Қ-ның суармалы жағдайында жүгерінің индустриалды өсіру технол еңгізгенде терең қопсыту мен топырақты жыртудың пайдасы: опырақтың су және ауа режимын жақсартады; органикалық және минералдық қоректік заттарды айналымға қосады;суару және қопсыту саны азайтады

Оңт Қ-н обл-ң солт-де (Арыс-Түркістан каналы аймағында және шардара ауданында) мақта тұқымын себу мерзімі:сәуір 20-22; сәуір 23-24;сәуір 25-30

Оңтүстік Қазақстан облысында өсіруге рұқсат етілген мақта сорттары:Киргизский 3; С – 4727; Мақтаарал 4005.

Орт Қ-да жаздық бидайдың себу мерзімін анықтайтын негізгі белгілерге жататындар: танаптың ластану деңгейі;өсіп-даму кезеңіндегі жауын-шашынның бөлінуі; күзгі бозқыраумен жарақаттану қаупі

Орталық Азияда және Оңтүстік Қазақстанда мақта өсірілетін топырақтар:сұр; шалғынды сұр ; шалғынды батпақты.

Орташа тәуліктік температура 16-17°С-дан кем болмағанда, ультраерте пісетін майбұршақ сорттарына белсенді температура жиынтығы (°С-ға тең):1700-1750; 1800-1850; 1900-2000.

Ө.ш ғылым ретінде дамуына үлес қосқан Қ-дық ғалымдар:А.И.Бараев, М.К.Сүлейменов; Р.А. Оразалиев, А.А.Цепенко; А.Ж. Жұматов, К.М. Мыңбаев

Өсе бастағаннан гүлдегенге дейін жоңышқаның әр түрлі сорттарына орта есеппен қажет жиынтық температура:800-830⁰ ; 840-860⁰; 870-890⁰

Өсе бастағаннан гүлдегенге дейін жоңышқаның әр түрлі сорттарына орта есеппен қажет жиынтық темп:800-830⁰; 840-860⁰;870-890⁰

Өскіні пайда болғаннан кейін мақсарының гүлдей бастайтын мерзімі:60-62 тәуліктен кейін; 63-66 тәуліктен кейін; 67-70 тәуліктен кейін.

Өскіні пайда болғаннан кейін мақсарының гүлдей бастайтын мерзімі:60-62 тәуліктен кейін; 63-66 тәуліктен кейін;67-70 тәуліктен кейін

Өсімдікдің жағд.байл.жоңышқа тамыр мойны орналасқан алаңда қөтере алатын суықтықтың темп:15-16⁰ дейінгі; 17-18⁰ дейінгі; 19-20⁰ дейінгі

Өсімдікдің жағдайына байланысты жоңышқа тамыр мойны орналасқан алаңда қөтере алатын суықтықтың температурасы: 15-16⁰ дейінгі; 17-18⁰ дейінгі; 19-20⁰ дейінгі.

Өсірілу аймақтарына байланысты (Солтүстік, Орталық Қазақстан, Батыс және Шығыс Қазақстан) сұлыны астыққа өсіруге оңтайлы себу мерзімі:31 мамыр-5 маусым; 28-30 мамыр; 15-25 мамыр.

Пішенге өсіргенде қатардағы әдісте судан шөбінің себу нормасы (млн/га өнгіш тұқым):2,5-2,6; 2,7-2,8; 2,9-3,0.

Себу тәсіліне байланысты қарақұмықтың кеңінен қолданылатын себу мөлшері (млн/га өнгіш тұқым қарақұмық): 2,0-2,5; 4,0-4,5; 3,0-3,5.

СолтҚ аймағы жағдайында оңтайлы себу мерзімінде себілген к.б-ң күзгі түптену кезеңінің ұзақтығы (тәулік): 30-31; 32-33; 34-35

Солтүстік және Орталық Қазақстанда жаздық сұлының оңтайлы себу мөлшері (млн/га өнгіш тұқым):2,5-3,5 ; 3,6-4,0; 4,1-4,5.