Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы

Шатлык.

Иптәш кызлары белән шау-гөр килеп мәктәптән чыкканда, көн бик матур иде. Җәй үтүенә дә, инде көз җитүенә дә ышанасы килми иде Гүзәлнең. Укуның беренче көне шундый күңелле булды, дүрт дәрес сизелмичә үтеп китте. Классташлары, укытучылары, яраткан мәктәбе белән яңадан очрашуга бик шат иде кыз.

Ләкин быелгы беренче сентябрь Гүзәл өчен башка еллардагы кебек үк күңелле дә булмады. Ни өчен дисезме? Элек бу көнне Гүзәл мәктәпкә абыйсы белән бара, абыйсы белән кайта иде. Белем бәйрәменә җитәкләшеп баручы абыйлы-сеңелле Гүзәл белән Фәриткә күпләр сокланып карап калалар иде. Бәйрәмчә киенгән, кулына чәчәк бәйләме тоткан Гүзәл абыйсы янәшәсендә горурланып атлый. “Күрәсезме, минем нинди абыем бар!” ди кызның күз карашы.

Ә быел Фәрит, мәктәпне тәмамлап, Казанга укырга китте. Гүзәл мәктәпкә әбисе белән барды. Әбиләре, әниләре, әтиләре белән килүче балалар күп иде. Күзләре белән күпме эзләсә дә, кыз абыйсы белән җитәкләшеп килүче баланы күрмәде. Аның абыйсы кебек абый беркемдә дә юк шул! Әлбәттә, Гүзәл абыйсы өчен шатлана, аның белән горурлана. Ләкин аның бүген иртәдән бирле җылыйсы килә. Абысы бүген сеңлесен юксына микән?

Дәресләрдән соң кыз өйгә беренче тапкыр үзе кайтты. Абыйсы студент булгач, Гүзәл дә зур үсте дигән сүз бит инде!

Менә Гүзәлләрнең йорты, әнә аларның балконы. Балконда елмаеп әбисе оныгын көтеп тора иде.

- Әбием, әбием! Мин өйгә берүзем кайттым!

Әбисе елмаеп Гүзәлнең башыннан сыйпады. Әби һәм онык коймак белән чәй эчәргә утырдылар. Шул вакыт ишектә звонок шалтырады. Телеграмма китергәннәр. Гүзәл Миңлегалиевага дип язылган. Әбисе телеграмманы оныгына сузды.

- Кызым, бу - сиңа.

Гүзәл гаҗәпләнеп телеграмманы алды һәм ашыга-ашыга укый башлады. “Кадерле сеңлем Гүзәл! Сине Яңа уку елы белән котлыйм. Мин бүген синең белән бергә шатланам. Абыең Фәрит”.

Гүзәлнең никтер тагын елыйсы килеп китте. Ләкин ул белә: еларга ярамый! Аның хәзер студент абыйсы бар. Гүзәл шатланып елмайды.

Сүзлек

шау-гөр – шумно

сизелмичә - незаметно

янәшәсендә - рядом

сокланып – восхищаясь

бәйләм – букет

горурланып – гордо

юксына – скучает

онык – внук, внучка

Мләдә сүзләр нинди тәртиптә торыга тиеш?

1) барачакмын а) 3,6,1,4,5,2

2) шәһәренә б) 5,2,6,3,1,4

3) җәйге в) 3,5,4,6,2,1

4) мин

5) каникулда

6) Казан

Кирәкле сүзләрне куеп языгыз.

Минем абыем кечкенәдән ______ кеше булырга хыялланды. Ул хәзер кадетлар ______ укый. Абыема хәрби кием бик _______. Шуңа күрә ул кызларга да бик ______. Кызлар абыемны еш _______ аптыратмагыз әле. Аның бер дә ______ юк, чөнки кадетлар мәктәбендә ______ җиңел түгел.

Сүзләр: мәктәбендә, хәрби, вакыты, килешә, шалтыратып, уку, ошый.

Билет №5.

1. Көн режимы турында сөйлә.

2. Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы.

3. Биремнәрне үтә.

Текстны сәнгатьле итеп укы.

Тыңлаусыз песи.

Безнең өйдә бер бүлмә бар. Анда китаплар, кәгазьләр бик күп. Бу бүлмәне әтием эш бүлмәсе ди. Әтием заводта инженер булып эшли. Кичләрен ул бу бүлмәдә соңга кадәр эшли, ниндидер кәгазьләр карый, сызым сыза. Эш бүлмәсенә кермәгез, ди ул безгә. Әтием кушмагач, без анда кермибез. Песине дә кертмибез.

Беркөнне әтием эшкә чыгып китте. Әнием дә өйдә юк иде. Карасам, әтиемнең эш бүлмәсе ачык калган. Мин әкрен генә ишек янына килдем дә бүлмә эченә карадым. Ни күрәм: бүлмәдә безнең шаян песиебез “кәгазь бураны” чыгарган! Аның гадәте шундый: өстәлме, урындыкмы - бөтен җиргә сикерә. Менә шул песи әтиемнең эш өстәлендәге кәгазьләрне идәнгә тартып төшергән дә, рәхәтләнеп, аларны кыштырдата-кыштырдата, уйный.

Мин тиз генә кәгазьләрне җыеп алдым да өстәлгә куйдым. Ә песине, ачуланып, бүлмәдән куып чыгардым, ишекне ябып куйдым. Ә тагын керсә? Мин киткәнне генә көтеп торадыр әле ул. Ишекне тәпиләр белән ачарга өйрәнгәч, әтиемнең кәгазьләренә тияргә ярамаганны аңламый.

Уенчыкларымны алып килдем дә эш бүлмәсе янында уйный башладым. Уйный-уйный идәндә йоклап киткәнмен. Кухняда аш пешереп йөргән әбием дә мине күрмәгән. Әтием күтәреп алгач кына уянып киттем. Ул инде эштән кайткан икән.

- Нишләп монда йокладың, кызым? –дип сорады әтием.

- Әтием, мин бүген сакта тордым. Песи бүлмәңнең ишеген ачарга өйрәнгән, мин шуны сакладым, - дидем.

Сүзлек

соңга кадәр-до поздна

сыза-чертит

сикерә-прыгает

гадәт-привычка

рәхәтләнеп-с удовольствием

куып чыгардым- выгнал, прогнал

тәпи-лапа

уянып киттем-проснулся

сак-пост,охрана