Иммунитеттері және айрықша құқығы бар адамдарға қылмыстық іс жүргізудің ерекшеліктері мен тәртіптері.

Иммунитеті бар адамдарды одан айыру рәсімі іс қозғау, қылмыстық жауапкершілікке тарту, бөлек тергеу жұмыстарын жүргізген кезде алдын ала тергеу жұмыстарының маңызды ерекшеліктері болып табылады.

Белгіленген адамдарды ұстау, келтіру және қылмыстық жауапкершілікке тарту тәртіптері ҚР ҚІЖК-нің 496 — 498-баптарыңда көрсетілген.

Қазақстан Республикасы Парламентінің депутатын өз өкілеттік мерзімі ішінде, қылмыс жасаған орнында қолға түсу немесе ауыр не аса ауыр қылмыстар жасау жағдайларын қоспағанда, Парламентгің тиісті Палатасының келісімінсіз қамауға алуға, мәжбүрлеп келтіруге, қылмыстық жауапқа тартуға болмайды. Сот терешісіне қатысты тергеу ісін Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры ғана қозғауы мүмкін, ол анықтау мен алдын ала тергеуді жүзеге асырушы органға тергеу жүргізуді тапсырады. Қазақстан Республикасы Парламенті депутатына қатысты қылмыстық істі тергеудің зандылығын қадағалауды Қазақстан Республикасы Бас Прокуроры жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы Парламентінің депутатына қатысты ҚР ҚІЖК-не сәйкес прокурор санкция беруге тиіс тергеу іс-әрекеттерін жүргізуге санкцияларды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры береді. Қазақстан Республикасы Парламентінің депутатына қатысты қамауға алу немесе үйде қамауда ұстау мерзімін осы ҚР ҚІЖК-нің 153-бабында кезделген тәртіппен Қазақстан Республикасы Бас Прокуроры қолдаған ұзартуды Астана каласының аудандық соты жүргізеді. Қамауда ұстауды тоғыз айдан астам мерзімге ұзарту туралы өтінішті Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының қолдауы туралы мәселе Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының алқасында алдын ала қаралады ҚР ҚІЖК-нің (496-бап, 8-бөлігі).

4.Сот төрағасы Қазакстан Республикасы Презндентінің Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сот Кеңесінің қорытындысына негізделген келісімінсіз қылмыс үстінде қолға түсу немесе ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасау жағдайларын қоспағанда, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының келісімінсіз қамауға алынбайды, мәжбүрлеп келтірілмейді, қылмыстық жауапқа тартылмайды.

Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры өзінің өкілеттіктерінің мерзімі ішінде Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының келісімінсіз, қылмыс үстінде қолға түскен немесе ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасау жағдайларын қоспағанда, қамауға алынбайды, мәжбүрлеп келтірілмейді, қылмыстық жауапқа тартылмайды.

Қазақстан Республикасының Бас Прокурорын өзіне қатысты кылмыстық іс қозғалған кезден бастап Бас Прокурордың бірінші орынбасарының ұсынуы бойынша тергеу аяқталғанға дейін өзінің қызметтерін атқарудан Қазақстан Республикасынын Президенті шеттетеді.

Тек ҚР ҚІЖК-нің 53-тарауында көрсетілгендерден басқа, жоғарыда айтылған адамдарға қылмыстық іс жүргізу сотта талқылаудың жалпы қағидалары бойынша жүргізіледі.

Иммунитеті және айрықша құқығы бар адамдарға қылмыстық іс қозғаудың ерекшеліктері бар және олар мынадай. Республика Парламентінінің депутатына қатысты қылмыстық істі Қазақстан Республикасының анықтау мен алдын ала тергеуді жүзеге асырушы мемлекетгік органның басшысы ғана қозғауы мүмкін.

Қылмыстық істің қозғалуы туралы дереу Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры хабардар етіледі. Шұғыл тергеу қимылдарын жүргізген соң іс қырық сегіз сағаттан кешіктірілмей Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры аркылы тергеушіге беріледі.

Қазақстан Республикасының Бас Прокурорына қатысты қылмыстық істі оның бірінші орынбасары ғана қозғауы мүмкін.

Қазақстан Республикасының Бас Прокурорын өзіне қатысты қылмыстық іс қозғалған кезден бастап Бас Прокурордың бірінші орынбасарының ұсынуы бойынша тергеу аяқталғанға дейін өзінің қызметтерін атқарудан Қазақстан Республикасының Президенті шеттетеді.

Бір ескеретін жайт, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутатына, Конституциялық Кеңесінің Төрағасына немесе мүшесіне, сот төрешісіне алдын ала тергеу жұмыстарын жүргізу міндетті (ҚР ҚІЖК 496-499-баптар).