Тақырып: Қанның негізгі физико химиялық константалары. Қанның қорғаныш қызметі. Жас ерекшеліктері.

Тақырып: Ми-жұлын сұйықтығы: қызметінің маңызы, түзілуі, айналысы, қайта сіңуі.

Оқыту мақсаты:Ми-жұлын сұйықтығының қызметінің маңызы, түзілуі, айналысы, қайта сіңуі туралы білімді қалыптастыру.

Оқыту міндеттері: Студенттермен бірге ми-жұлын сұйықтығының қызметінің маңызы, түзілуі, айналысы, қайта сіңуін туралы материалды талқылау

Өткізу үлгісі:Тақырып бойынша консультация.

Тақырып бойынша тапсырма:Тақырыптың мынадай сұрақтарына өз бетінше дайындалу және талдау:

1. Ми-жұлын сұйықтығының құрамы.

2. Ми-жұлын сұйықтығының қызметінің маңызы.

3. Ми-жұлын сұйықтығының түзілуі, айналысы, қайта сіңуі.

Берілетін материал (қажет жағдайда):

Видеофильмдер және анимационды роликтер көрсету:

- Ми-жұлын сұйықтығы

Әдебиеттер:

Негізгі:

1. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. (Оқулық). – Алматы. Издательство «Білім», 1995.

2.Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. (Оқулық). – Алматы. Издательство «Дәуір», 2005.

3. Қалыпты физиология. Студенттерге арналған әдістемелік нұсқау. Алматы-2007 30, 34 бет.

Орыс тілінде

1. Негізгі: Нормальная физиология // Судаков К.В.- Мединформационнное агенство (МИА)- Москва, 2006г.- стр. 24-26, 32-41

2. Физиология человека //под ред. Покровского В.М., Коротько Г.Ф. Москва «Медицина», 2003 г. Стр. 39–90.

3. Нормальная физиология //под ред. Яковлева В.Н. Москва «Академия», 2006 г. Том 1.Стр. 7–74.

4. Нормальная физиология //Орлов Р.С., Ноздрачев А.Д. Москва, 2005 г. Стр. 69–116.

5. Руководство по общей и клинической физиологии //Филимонов В.И. Москва, 2002 г. Стр. 40–76.

6. Руководство к практическим занятиям по физиологии //под ред. Косицкого Г.И., Полянцева В.А. Москва, 1988 г. Стр. 5–8, 30–33, 72–94.

7. Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии //под ред. Будылиной С.М., Смирнова В.М. Москва, 2005 г. Стр. 8–38.

8. Общая физиология (методическая указания для студентов) //под ред. Соколова А.Д. Алматы, 2006 г. 101 стр.

9. Методиченские указания для студентов «Частная физиология» под ред. Соколова А.Д. изд. КазНМУ, 2007 г.

10. Колесинская Р.Д., Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Алматы, 2007.

11. Электронное учебное пособие по «Частной физиологии» и «Общей физиологии» на каз. яз ( под. ред. Махамбетовой М.Б., Жумаковой Т.А. и Байжановой Н.С.) и на русс. яз. (под ред. Соколова А.Д..)-2013г

Қосымша:

1. Руководство к практическим занятием по нормальной физиологии. Будылина Ф.М., Смирнова В.М.- М.– 2005, стр.-39-67

2. Нормальная физиология. Орлов Р.С., Ноздрачев А.Д.-М.-2005, стр194-231

3. Шмидт Р.Ф. Физиология человека. М.,Мир,1985,, т. 1-4

Бақылау сұрақтары:

Ми-жұлын сұйықтығының құрамы.

2. Ми-жұлын сұйықтығының қызметінің маңызы.

3. Ми-жұлын сұйықтығының түзілуі, айналысы, қайта сіңуі.

Тақырып: Физикалық жүктеме кезіндегі сыртқы тыныс алу көрсеткіштерін анықтау. Өкпе мен тіндердегі газ алмасуын зерттеу. Газдардың қан арқылы тасымалдануы. Жас ерекшеліктері.

Оқыту мақсаты:Тақырып бойынша консультация

Оқыту міндеттері:

1. Жүктеме кезінде сыртқы тыныс алу көрсеткіштерің анықтау.

2. Өкпемен тіндердегі газ алмасуының зерттеу әдістерін зерделеу.

3. Газдардың қан арқылы тасымалдануы .

4. Жас ерекшеліктері

Өткізу үлгісі:Тақырып бойынша консультация.

Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:

1.Физикалық жүктеме кезіндегі сыртқы тыныс алу көрсеткіштерінің өзгеруі.

2.Өкпе мен тіндердегі газ алмасуы.

3.Газдардың қан арқылы тасымалдануы.

4.Қанның оттегілік сыйымдылығы.

5.Оксигемоглобин мен көмірқышқыл газының ыдырау сызығы.

6. Тыныс алу жуйесінің жас ерекшеліктері.

Берілетін материал (қажет жағдайда)

Видеофильмдер мен анимациондық роликтер көрсету

Видео

- «Дыхание» (11мин)

-« Спирометрия»

-«Органы дыхания- бронхоскопия»

-«Легкие. Опыт Дондерса»

-«Внешнее дыхание» (10 мин)

- «Перенос газов кровью» (9 мин)

Анимациялар

1. «Вдох»
2. «Газообмен в легких»
3. «Дыхательные движения»
4. «Респирация»
5. «Изучение параметров внешнего дыхания при физической нагрузке».

Дебиеттер

негізгі:

1. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. (Оқулық). – Алматы. Издательство «Дәуір», 2005. – 663 бет.

2. Қалыпты физиология: лабораториялық жұмыстары (студенттер үшін)/жауапты редакторлары: Сатпаева Х.Қ., Нельдибаева Ж.Б. Шымкент, 1993. – 254 бет.

1. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар. / Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.
2. Қалыпты физиология: студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар. – Алматы, 2007, 230 бет.

Осымша

1.Рахишев А.Р.Медициналық сөздік (орысша-қазақша) Алматы, ″Кітап баспасы ″ 2002 ж. 550б.

Орыс тілінде

негізгі:

1. Ноздрачев А.Д., Орлов Р.С. Нормальная физиология: Учебник. – + СД диск М: 2006 – 696с.
2. Агаджанян Н.А. Нормальная физиология человека. – М., 2007, 520с.
3. Физиология человека. Учебник. /Под ред. Г.И.Косицкого. – М., Медицина, 1985. стр. 304-319
4. Физиология человека: Учебник. /Под ред. В.М. Покровского, Г.Ф. Коротько. – 2-е изд., перераб. и доп. – М., Медицина, 2003. стр. 366-375
5. Основы физиологии человека. Учебник в 2-х томах. /Под ред. Б.И. Ткаченко- СПБ, 1994, т.1, стр. 362-377
6. Методиченские указания для студентов «Частная физиология» под ред. Соколова А.Д. изд. КазНМУ, 2007 г.
7. Колесинская Р.Д., Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Алматы, 2007.

Қосымша:

1. Физиология человека. Л.З. Телль, Я. Агаджанян. 1992, т. 1-2.
2. Физиология человека. Шмидт Р.Ф. М., Мир, 1985, т.1-4.

Бақылау:

1.Өкпе мен тіндердегі газ алмасуы.

2.Газдардың қан арқылы тасымалдануы

3.Физикалық жүктеме кезіндегі сыртқы тыныс алу көрсеткіштері.

Тақырып: Қанның негізгі физико химиялық константалары. Қанның қорғаныш қызметі. Жас ерекшеліктері.

Мақсаты:Қанның қорғаныштық қасиеті, жас ерекшеліктері туралы білімді қалыптастыру.

Оқыту міндеттері:

1. Студенттерді қанның негізгі физико химиялық константаларымен таныстыру.

2.Қан және плазма құрамымен таныстыру

3. Гемолиздің түрлерімен таныстыру.

4.Эритоциттердің тұну жылдамдығының маңызын ашу .

5Қан анализімен таныстыру.

6.Эритоциттердің тұну жылдамдығын анықтау әдісімен таныстыру.

7.Қанның қорғаныштық қасиетінің маңызын ашу

8.Студенттерді қан топтарын және резус сәйкестілікті анықтау әдістемесімен таныстыру.

Өткізу үлгісі: Тақырып бойынша консультация.

Тақырып бойынша тапсырма:Тақырыптың мынадай сұрақтарына өз бетінше дайындалу және талдау:

1. Қанның негізгі физико химиялық қасиеттері

2. Қанның және плазманың құрамы.

3. Эритроциттердің құрамымен қызметі.

5.Гемоглобиннің газдармен қосылысы.

6.ҚТК анықтау есебі.

7.Гемолиз. Гемолиз түрлері.

8. Эритроциттердің осмостық төзімділігі (минимальды, максимальды).

9.ЭТЖ ерлерде, әйелдерде және балаларда.ЭТЖ механизмі.

10.Лейкоциттердің түрлері, қызметтері. Лейкограмма. Жас ерекшеліктері.

11. Иммунитет туралы түсінік, оның механизмі.

12.Иммундық үрдістердегі Т- және В-лимфоциттердің ролі

Берілетін материал (қажет жағдайда):

Қанның жалпы және биохимиялық анализдері (қан көрсеткіштерінің кестесі)

«Қан топтарын анықтау» ойыны

Видеофильмдер және анимационды роликтер:

- Ваккумдық қан алуға арналған қауіпсіз VenoSafe.

- «Человек. Анатомия и физиология. Кровь» циклдағы видеофильм (15 мин.)

- «Форменные элементы крови» (10 мин.)

- «Физиология крови» (12 мин.)

- «Движение клеток крови по сосудам»

- «Резус-принадлежность крови, значение определения для клиники.»

Әдебиеттер:

Негізгі:

1. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. (Оқулық). – Алматы. Издательство «Дәуір», 2005. – 663 бет.

2. Қалыпты физиология. Студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар. Аламаты 2007 ж. 64-90 бет.

Қосымша:

1. Адам физиологиясы. (оқулық). Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. – Алматы. Издательство «Білім», 1995. – 663 бет.

1. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар./ Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.

2. Қалыпты физиология: лабораториялық жұмыстары (студенттер үшін)

/ жауапты редакторлары: Сатпаева Х.Қ., Нельдибаева Ж.Б.. Шымкент, 1993. – 254 бет.

Орыс тілінде:

Негізгі:

1. Ноздрачев А.Д., Орлов Р.С. Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.

2.Судаков К.В., Киселев И.И. и др. Нормальная физиология в динамических схемах: Атлас (цветной, иллюстрированный): учебное пособие. – М., 2007. – 350 с.

3.Агаджанян Н.А. Нормальная физиология: учебник. – М., 2007. – 520 с.

4. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф. Коротько. – 2-е изд., перераб и доп. – М.: Медицина, 2003. – 656 с.

5. Частная физиология. Методические указания для студентов. /Под.ред. А.Д. Соколова, Алматы 2007г. 1-29 с.

6. Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А. Агаджаняна. - М.: Высшая школа, 1986.

7. Руководство к практическим занятиям по физиологии /Под ред. Г.И.Косицкого, В.А.Полянцева, А.В.Коробкова. - М.: Медицина, 1988. - С. 228-280.

8. Судаков К.В. Курс лекций. М.: Медицина, 2000. – 784 с.

9. Агаджанян Н.А. Основы физиологии человека. – М.: изд-во РУДН, 2001. – 409 с.

10.Общая физиология (методическая указания для студентов) //под ред. Соколова А.Д. Алматы, 2006 г. 101 стр.

11.Методиченские указания для студентов «Частная физиология» под ред. Соколова А.Д. изд. КазНМУ, 2007 г.

12.Колесинская Р.Д., Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Алматы, 2007.

13. Электронное учебное пособие по «Частной физиологии» и «Общей физиологии» на каз. яз ( под. ред. Махамбетовой М.Б., Жумаковой Т.А. и Байжановой Н.С.) и на русс. яз. (под ред. Соколова А.Д..)-2013г

14. Учебно-методическое пособие по практическим работам (электронный вариант) «Система крови» ( Рослякова Е.М., Бисерова А.Г., Байболатова Л.М.) – Алматы 2013г

Қосымша:

1. Гладинец А.М. Интегративная деятельность организма. - Караганда, 2001. - 63 с.

2. Основы физиологии человека /Под ред. Б.И.Ткаченко. - С.-Петербург, 1994. Т.I,II.

3. Практикум по нормальной физиологии /Под ред. Н.А.Агаджаняна, А.В.Коробкова. - М.: Высш. школа, 1983. - С. 209-243.

4. Физиология человека /Н.А.Агаджанян и др. - Алма-Ата: Казахстан, 1992. T.I,II.

5. Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А.Утепергенова, Д.А.Адильбековой. – Шымкент, 2006. – 6

Ағылшын тілінде:

Негізгі:

1. Guiton / Hall. Medical physiology /Eddited by W.B. Saunders company. - 2005.

Бақылау сұрақтары:

1. Қанның негізгі физико химиялық қасиеттері

2. Қанның және плазманың құрамы.

3. Эритроциттердің құрамымен қызметі.

4. Эритроцитопения және эритроцитоздің түрлері

5. Гемоглобиннің газдармен қосылысы.

6. ҚТК анықтау есебі.

№4.Тақырып: Бауырдың өт түзілуінің реттелуіндегі ролі және өттің ас қорытуға қатысуы. Балалардағы ерекшеліктері.

Оқыту мақсаты:Ас қорытудағы өттің ролі және бауырдың полифункционалды ағза ретіндегі ролі туралы теориялық материалды студенттердің меңгеруі.

Оқыту міндеттері:1. Студенттермен бауырдың полифункционалды ағза ретіндегі физиологиялық ролін талдау.

2. Студенттермен өттің ас қорытудағы маңызы туралы материалды талдау.

3. Балалардағы өт және бауыр қызметтерінің жасқа байланысты ерекшеліктерін оқыту

Өткізу үлгісі: тақырып сұрақтары бойынша консультация

Тақырып бойынша тапсырма:Тақырыптың мынадай сұрақтарына өзбетінше дайындалу және талдау:

1.Полифункциональды ағза ретінде бауырдың маңызы.

2.Бауырдың өт түзу қызметі.

3.Өттің құрамы.

4 . Өттің қызметі.

5. Өт түзілу және өт бөлінудің реттелуі.

6. Балалардағы жас ерекшеліктері.

Берілетін материал:

- Өттің құрамы (биохимиялық анализі)

- Өт түзілу және өт бөлінудің реттелуі схемасы.

- «Ас қорыту конвейері»деген викторинаға қажетті құралдар.

Әдебиеттер

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. (Оқулық). – Алматы. Издательство «Дәуір», 2005. – 663 бет.

2. Қалыпты физиология: лабораториялық жұмыстары (студенттер үшін)

/ жауапты редакторлары: Сатпаева Х.Қ., Нельдибаева Ж.Б.. Шымкент, 1993. – 254 бет.

3. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар./ Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.

Орыс тілінде

Негізгі:

1. Ноздрачев А.Д., Орлов Р.С. Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.

2. Судаков К.В., Киселев И.И. и др. Нормальная физиология в динамических схемах: Атлас (цветной, иллюстрированный): учебное пособие. – М., 2007. – 350 с.

3. Агаджанян Н.А. Нормальная физиология: учебник. – М., 2007. – 520 с.

4. Физиология человека: Учебник /Под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько. – 2-е изд., перераб и доп. – М.: Медицина, 2003. – 656 с.

5. Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А.Агаджаняна. - М.: Высшая школа, 1986.

6. Нормальная физиология: Курс физиологии функциональных систем / Под ред. К.В.Судакова. – М.: Медицинское информационное агентство, 1999. – 718 с.

7. Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии /Под ред. К.В.Судакова, А.В.Котова. – М., 2002.

7. Судаков К.В. Курс лекций. М.: Медицина, 2000. – 784 с.

8. Агаджанян Н.А. Основы физиологии человека. – М.: изд-во РУДН, 2001.–409 с. 9.Общая физиология (методическая указания для студентов) //под ред. Соколова А.Д. Алматы, 2006 г. 101 стр.

10.Методиченские указания для студентов «Частная физиология» под ред. Соколова А.Д. изд. КазНМУ, 2007 г.

11.Колесинская Р.Д., Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Алматы, 2007.

12.Электронное учебное пособие по «Частной физиологии» и «Общей физиологии» на каз. яз ( под. ред. Махамбетовой М.Б., Жумаковой Т.А. и Байжановой Н.С.) и на русс. яз. (под ред. Соколова А.Д..)-2013г

Қосымша:

1. Гладинец А.М. Интегративная деятельность организма. - Караганда, 2001. - 63 с.

2. Физиология человека /Н.А.Агаджанян и др. - Алма-Ата: Казахстан, 1992. T.I,II.

3. Начала физиологии /Под ред. А.Д.Ноздрачева. - С-Пб.: Изд-во "Лань", 2001.

4. Основы физиологии человека /Под ред. Б.И.Ткаченко. - С.-Петербург, 1994. Т.I,II.

5. Практикум по нормальной физиологии /Под ред. Н.А.Агаджаняна, А.В.Коробкова. - М.: Высш. школа, 1983. - С. 209-243.

6. Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А.Утебергенова, Д.А.Адильбековой. – Шымкент, 2006. – 66 с.

Ағылшын тілінде:

Негізгі:

Guiton / Hall. Medical physiology /Eddited by W.B. Saunders company. - 2005.

Бақылау сұрақтары:

1.Белок, май, көмірсу алмасуындағы бауырдың маңызы. Бауырдың залалсыздандыру-дезинтоксикациялық қызметі.

2.Дәрумендер, минералдар алмасуындағы бауырдың физиологиялық маңызы.

3.Қан ұю механизміндегі бауырдың маңызы.

4.Су-тұз алмасуындағы бауырдың маңызы.

5.Организмнің қорғаныс қызметіне бауырдың қатысуы.

6. Балалардағы жас ерекшеліктері.

Тақырып: Гемодинамика. Қан тамырларының әртүрлі бөлімінің функциональдық сипаттамасы. Гемодинамика көрсеткіші. Артерия қысымы, пульс. Жүректің қызметі мен қан тамырлар тонусының нервтік және гуморальді реттелуі. Балалардағы ерекшеліктері.

Оқыту мақсаты:

1. Студенттермен бірге тамырлардың функциональдық жіктелуін талқылау.

2. Гемодинамика көрсеткішітерін игеру.

3.Жүректің қызметі мен қан тамырлар тонусының реттелуі.

3. Қан тамырлар және гемодинамика көрсеткіштерінің жас ерекшеліктерін игеру.

Оқыту міндеттері:

1. Студенттерді артериялық пульсті және артериялық қысымды анықтауды үйрету.

2. Студенттерді артериялық және веналық қысымды қамтамасыз ететін механизмдерін түсіндіруді үйрету.

3. Жүрек қан-тамырлар жүйесі қызметінің сенімділігі көпдеңгейлі реттеу механизмдеріне байланысты екенін студенттерге түсіндіріп, үйрету.

4. Жүрек қан-тамырлар жүйесінің реттелуінің негізінде жатқан физиологиялық үрдістерді түсіндіруді үйрету. Балалардағы ерекшеліктері.

5. Жүрек қан-тамырлар жүйесінің реттелуін оқыту бойынша қолданатын жұмыстардың мәнін студенттерге түсінуді үйрету (балалардағы ерекшеліктері).

Өткізу түрі:Тақырып бойынша консультация

Тақырып бойынша тапсырмалар:Өзіндік түрде келесі сұрақтарды талқылап дайындау

1. Тамырлардың морфо-функциялық жіктелуі.

2. Қанның систолалық және минуттық көлемі.

3. Тамырлардың шеткі кедергісі.

4. Артериялық қан қысымы, және оны қамтамасыз ететін факторлар.Қан қысымының қисық сызығы (I, II, III-ші дәрежелі толқындар).

5. Веноздық қан қысымына әсер ететін факторлар.

6. Әртүрлі веналардағы веноздық қысымның мөлшері.

7.Капиллярдағы қан қысымы.

8. Қан ағысының сызықтық және көлемдік жылдамдығы.

9. Артериялық пульс, пайда болуы, сипаттамасы.(балалардағы ерекшеліктері).

10.Артериялық қысымды Коротков әдісімен тыныштық және жүктемелік кезінде анықтау. (балалардағы ерекшеліктері).

11. Веналық пульс. Флебограмма.

12.Жүрек қан-тамырлар қызметтерінің реттелу деңгейлері.

13.Жасушаішілік,жүрекішілік, және жүректен тыс реттелу.

14. Жүрек қызметінің рефлекстік реттелуі. Тамырлар- рефлекстік аймақтар

15. Жүрек қызметіне кезеген жүйкенің әсері.

16. Жүрек қызметінің гуморальдық реттелуі. Штраубе тәжірибесі.

17. Жүйкелік және гуморальдық реттелуінің бірлігі (О.Леви тәжірибесі).

18. Жүрек қызметін реттейтін орталықтардың тонусы.

19. Данини-Ашнер рефлексі.

20. Гольц рефлексі.

21.Тамырлар саңылауын кеңейтетін және тарылтатын жүйкелер.

22.Тамырлар тонусының жүйкелік және гуморальдық реттелуі.

23. Тамырлар тонусының рефлекстік реттелуі

24 Тамырлар тонусының симпатикалық және парасимпатикалық реттелунің ерекшеліктері (Клод Бернар тәжірибесі)

Берілетін материал (қажетті жағдайда):тонометр, фонендоскоп, көрнекті құралдар, пульсооксиметр

Жұмыстар;

№ 1 –Коротков әдісі бойынша қан қысымын анықтау.

№ 2 – Артериальдық пульсты пальпация әдісімен және пульсотахометр арқылы анықтау

№ 3 –Гемодинамиканың кейбір көрсеткішерін анықтау әдістері – (ҚСК, ҚМК, ОДҚ, ПҚ, , СИ )

№ 4- Пульстің ырғақтылың анықтау

№ 5 – Вегетативті жүйке жүйесінің жүрек- қан тамыр жүйесіне ықпал дәрежесін анықтау «Индекс Кердо»

№ 6 – Жүрек қан тамыр жүйесінің адаптациялық потенциалын есептеу индексі. Р.М. Баевский индексі.

№ 7- Қан айналымның өздігінең реттелуі типтерін анықтау.

Өткізу

№1- Эвристикалық әнгімілесу «Қан ағысының көлемдік жылдамдығы»

№2 - Ойын « Жүрек қабілеттінің рефлекторлы- жүйкелік және гуморальды реттелуі »

ПОҚ қурастырған бейне материалды көрсету

1. « Кезеген жүйкенің бақа жүрегіне әсері»

2. « Штраубе тәжірибесі»

3. «Жүректін қызметіне температураның әсері

4. «Бақа жүрегінің жиырлуын жазып алу»

5. « Гольц тәжірибесі»

Анимациялық роликтерді және бейне материалды көрсету:

1. «Общий курс физиологии человека и животных. Физиология сердца. Опыт Штраубе» (9,27мин)

2. « Влияние веществ на изолированное сердце лягушки» (9,09 мин)

Негізгі әдебиеттер

1. Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов Ә.А., Нілдібаева Ж.Б. (Оқулық). - Алматы. «Білім» баспасы, 1995. 161-163: 178-180 беттер

2. Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов Ә.А., Нілдібаева Ж.Б. - Алматы. «Дәуір» баспасы, 2005, 254-269 беттер,

3. Қалыпты физиология: студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар. – Алматы, 2007. – 95- 100 беттер.

4. Қалыпты физиологияның лабораториялық жұмыстары. - Шымкент, 1993. 75-78 беттер.

Осымша әдебиеттер

1. Физиология с основами анатомии человека под. Ред. Логинова А.В. 1893.стр 141-157,164-173

2. Физиология человека. Под.ред.Покровског В.М, Коротько Г.Ф, Москва 2003, стр 290-293

3.Физиология сердца. Методические указания для студентов. Алматы, 2001г, стр 3-9,раб 1,7

4. . Частная физиология (методические указания для студентов) //под ред. Соколова А.Д. Алматы, 2007 г. 182 стр. (стр. 33 раб. № 4, стр. 38 раб. ).

5.Гальперин С.И. Физиологические особенности детей. М. 1965г

6..Ермолаев Ю.А. Возрастная физиология. М.1985г

7..Хрипкова А.Г., Антропова М.В. Возрастная физиология и школьная гигиена, 1990г

8. Колесинская Р.Д, Соколов А.Д. Возрастные особенности физиологических систем растущего организма. Алматы. 2007

Тақырып бойынша бақылау сұрақтары:

1. Тамырлардың морфо-функциялық жіктелуі.

2. Қанның систолалық және минуттық көлемі.

3. Тамырлардың шеткі кедергісі.

4. Артериялық қан қысымы, және оны қамтамасыз ететін факторлар.Қан қысымының қисық сызығы (I, II, III-ші дәрежелі толқындар).

5. Веноздық қан қысымына әсер ететін факторлар.

6. Әртүрлі веналардағы веноздық қысымның мөлшері.

7.Капиллярдағы қан қысымы.

8. Қан ағысының сызықтық және көлемдік жылдамдығы.

9. Артериялық пульс, пайда болуы, сипаттамасы.(балалардағы ерекшеліктері).

10.Артериялық қысымды Коротков әдісімен тыныштық және жүктемелік кезінде анықтау. (балалардағы ерекшеліктері).

11. Веналық пульс. Флебограмма.

13. Жүрек қызметіне кезеген жүйкенің әсері.

14. Жүрек қызметіне симпатикалық жүйкенің әсері.

15. Жүрек қызметін реттейтін орталықтардың тонусы.

16. Жүрек қызметінің рефлекстік реттелуі. Тамырлар- рефлекстік аймақтар.

17. Данини - Ашнер рефлексі.

18. Гольц рефлексі.

19. Жүрек қызметінің гуморальдық реттелуі. Штраубе тәжірибесі.

20.Тамырлар саңылауын кеңейтетін және тарылтатын жүйкелер.

21.Тамырлар қозғалтқыш орталығы, оның орналасуы?

22.Тамырлар тонусының рефлекстік реттелуі.

23. Тамырлар тонусының гуморальдық реттелуі.

24.Балалардағы ерекшеліктері.