Табиғи материалдардан қолдан жасалатын зат дайындау
Қарағай бүршіктерімен жұмыс жасап үйрету, балаларды бізді қоршаған табиғаттың әсемдігін көруге тәрбиелеу. Өз еңбегінен рахат алу.
Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер мен сұрыптамалар жасау
Тәжірибе. Будың суға айналуы
Құралдар: спирт, су құйылған колба, шыны
Суды қайнауға жеткізу, колба үстіне жабылған шыныда бу пайда болады. Суыған кезде бу бөлшектері су тамшыларын құрап суға тамады.
Өзіндік іс-әрекет
Ауа райын есепке ала отырып дәлізде ойналатын ойындарды, іс-әрекеттері өткізуге жағдай туғызу. Жақсы тәртіп әдеттерін қалыптастыру.
Жапырақтардың түсуін бақылау
Бақылау
Балалар назарын жапырақтардың қызыл, сары, алтын түсті, жасыл-сары болып жерге түсіп, жерді жылы көрпемен жауып жатқанына аударту. Жапырақтардың түсу себебін түсінуге, жапырақтардың бөліктерін атауға үйрету. Жапырақтар көп мөлшерде немесе аз мөлшерде түсетінін, бұл көрініс жел күшіне байланысты екенін атап айту. Табиғаттың бір құбылысының екінші бір құбылысымен өзара байланысын көруді үйрету; күзгі табиғат әсемдігін қабылдауға үйрету.
Көркем сөз Ой, алақай, тамаша, Ағайынды бәрі, Шашу шашты жапырақ. Шықса – жасыл, Бақтың іші алаша, Түссе – сары (жапырақ) Аунар ма еді жатып ап!
Ырым
Егер жапырақтар ағаштан түгел түспей бұтақтарында қалып қойса, қыс суық болады. Жапырақтар кеш түссе, қыс қатты және ұзақ болады
Қимыл- қозғалыс ойыны
«Асық, бірақ түсіріп алма»
Балаларды қолындағы жапырақшаны түсірмей жүгіре алуға жаттықтыру. Физикалық сапасын дамыту: шапшаңдық, ептілік.
Еңбектену әрекеті
Учаскедегі жапырақтарды жинау
Балаларды жұмысқа белсенді қатысуға үйрету, жапырақтарды тырнауышпен тырнап, тасығышпен бір жерге жинастыру. Еңбексүйгіштікке, өз бетінше жұмыс жасай алуға үйрету.
Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер мен сұрыптамалар жасау
«Аяқ астындағы жапырақтар қалай сыбдырлайтынын тыңдау»
Табиғаттағы маусымдық өзгерістерді байқауға, тыңдай білуге, түйін жасауға үйрету.
«Жапыраққа қарап ағашты таны»
Балаларды жапырақтың қай ағаштан түскенін анықтауға үйрету. Ойын ережесін сақтау (белгі берілгеннен кейін ғана жапырақ қай ағаштан болса, сол ағашқа жүгіріп бару).
Өзіндік іс-әрекет
Балалардың тұрақты бірлестіктерін нығайтуға көмектесу. Ынталарын, өз бетінше жұмыс жасай алатындығын көтермелеу.
- Тұманды бақылау
Бақылау
Балаларға неліктен тұман болатындығын түсіндіру. Тұман қалай пайда болатынын, қашан болатынын, қандай пайда келтіретінін еске түсіру. Екеуі де ұсақ, кішкене су тамшыларынан тұратындықтан бұлттар мен тұман – егіздер. Тұман қалың болғанда айналадағы заттар көрінбейді. Тұман әсіресе, таңертеңгі мезгілде, жер қатты суық болған кезде қалың болады.
Қоршаған әлем жайлы балалардың білімін кеңейту. Ойлау операцияларын, таным қызығушылығын дамыту.
Көркем сөз
Қаратаудың басында Киік кетіп барады. Қол-аяғы бауырына Тиіп кетіп барады. (Тұман)
Ырым
Егер тұман күн сәулесімен тез тарап кетсе, ауа райы тұрақты жылы болады.
Қыркүйекте таңертеңгі тұман болса, жылы болады
Қимыл- қозғалыс ойыны
«Тышқан аулау»
Шапшаңдығын, ептілігін, батылдығын дамыту
Еңбектену әрекеті
Табиғат бұрышына әдемі жапырақтардан гүл шоғын жинау
Табиғаттың әсемдігін көруге, оны сақтауға тырысуға тәрбиелеу
Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер мен сұрыптамалар жасау
«Тұманды анықта»
Иллюстрациялар бойынша тұманның қандай екендігін (қалың, әлсіз) тануға үйрету.
Өзіндік іс-әрекет
Балалардың өз бетінше ойын үшін тақырыпты таңдай алуын дамыту.
8. Шықты бақылау
Бақылау
Күзде шықтың жиі түсетінін, оның барлық жерлерде күмістей болып жарқырап жататынын атап айту. Күзде неліктен таңғы мезгілде шық мол түсетінін және ақырындап жоғалып кететінін, ал кей кезде күні бойы сақталатынын балалармен бірге еске түсіру. Табиғат құбылыстарының өзара байланысын көрсету: күн шықты – шық жоғалды. Балалардың эстетикалық қабылдауын дамыту, табиғатқа деген сүйіспеншілігін тәрбиелеу.
Көркем сөз
Күзде болар, Қыста жоқ. Таңертең бар, Кешке жоқ. Кеш түгілі, Түсте жоқ. (Шық)
Ырым
Шық мол түссе, күн ашық болады.
Қимыл- қозғалыс ойыны
«Шықты баспа»
Ептілігін, аңғарымпаздығын дамыту
«Ыстық – суық»
Кеңістікті бағдарлай алуын, жедел қимылдай алуын дамыту.
Еңбектену әрекеті