Жылдық шығынды анықтау.

Өндірістің жылдық шығыны электр қондырғылардың электрлік тораптарының әр буынындағы эксплуатациямен байланысты кететін барлық аударымдар мен шығындардың суммасы анықталатын формула:

И = × + + К_я +

+ b_л å∆А_л + b_т å∆А_п/ст + 3, мың тенге (1.46)

Мұндағы К_лi - капиталдық салым, i электроберіліс желісінің құрылысына кеткен, млн. тенге;

Р_аi, Р_трi – желінің амортизациясына және ағымдағы жөндеуге пайызбен кеткен аударымдар;

К_п/стi – қосалқы станса құрылысына кеткен капиталдық салым, млн. тенге;

Р`_аi, Р’_трi – қосалқы станса амортизациясына және ағымдағы жөндеуге пайызбен кеткен аударымдар;

К_я – тораптың энергожүйеге қосылған орнындағы ашық тарату құрылғыларының құрылысына кеткен капиталдық салымдар, млн. тенге;

Р’’_а, Р’’_тр – ашық тарату құрылғыларының амортизациясы және ағымдағы жөндеуге кеткен пайыздық аударымдар;

b_л – әуе желілерінде электроэнергия шығынының меншікті шығындары, тенге/кВт × сағ;

b_т – төмендеткіш қосалқы станса трансформаторларындағы электроэнергия шығынының меншікті шығындары, тенге/кВт × сағ;

å∆А_л, å∆А_п/ст – қосалқы станса және желілердегі суммарлық электроэнергия шығыны, кВт/сағ;

З – еңбек ақы және тораптарды эксплуатациялаумен байланысты басқада шығындары, млн. тенге

Технико – экономикалық [9] электр тораптар салыстыру нұсқаларынына байланысты, эксплуатацияға кететін шығындарды капиталдық салымнан пайызбен анықтауға болады және формула былай өзгереді:

И = × + + К_я +

+ b_л å∆А_л + b_т å∆А_қ/ст, мың тенге (1.47)

мұндағы Р_эi Р’_эi Р’’_э – пайыздық аударымдар, сәйкесінше энергожүйеге қосылған торап орнындағы ашық тарату құрылғылары және желілерді эксплуатациялауға.

Электр беріліс желілеріндегі электроэнергия шығыны анықталатын формула:

å∆А_л = å × З × I²_max × R × t × 10^-3 , кВт ч (1.48)

Мұндағы I_max – желідегі максималды ток, А;

R – желінің активті кедергісі, Ом;

t - ең жоғарғы шығын уақыты, сағ.

Ауыл шаруашылық тұтынушылары үшін:

t = 0,69 × Т_м – 584 , сағ. (1.49)

Ауыл шаруашылық тораптары Т_м = 3500 сағ, сондықтан

t = 0,69 × 3500 – 584 = 1831 сағ.

Қосалқы станса трансформаторларында электроэнергия шығыны анықталады:

å∆А_қ/ст = å [ ∆P_m × t + ∆Р_ст × 8760].кВт сағ. (1.50)

Желідегі амортизацияға және қызмет көрсетуге кететін шығын.

Есеп мысалы. Нұсқа I. 110 кВ желідегі амортизациялық аударымдар . Р_{а 110} = 2,4%. 110 кВ желідегі эксплуатацияға кететін шығындар Р_э = 0,4%:

åК_л × = 6095,5 × = 170,6 млн. тенге

Қосалқы стансада амортизацияға және қызмет көрсетуге кететін шығын.

Есеп мысалы. Нұсқа I.

åК_қ/ст × = 1488 ´ = 139,9 млн. тенге

Кесте 1.13 110 кВ желідегі электроэнергия шығыны

Нұсқа I 110/10 кВ	Нұсқа II 110/10 кВ
Желі номері	DАл, кВт×сағ.	Желі номері	DАл, кВт×сағ.
0 – 1	364185,9	0 – 1	364185,9
1 – 2	69761,1	1 – 2	69761,1
1 – 4	4394,4	1 – 4	17028,3
1 – 5	4943,7	4 – 5	3845,1
2 – 3	12450,8	2 – 3	12450,8
SDРж=455735,9 кВт×сағ.	SDРж=467271,2 кВт×сағ.