Еуропа және Америка елдерiнiң қазiргi заман тарихындағы басты оқиғалар
1917 жыл
7–8 қараша Петроградтағы қаулы төңкерiс.
1918 жыл
8 қаңтар В.Вильсонның 14 бапты «Соғыстан
кейiнгi әлемдi қайта құру бағдарламасы».
28 қазан Чехословакияның тәуелсiздiк жария-
лауы.
3 қараша Германияда қараша революциясының
басталуы.
9 қараша Германияда Республиканың жария-
лануы.
11 қараша Компьен орманында Германия мен
Антанта елдер арасында келiсiмге қол қою. Бiрiншi дүниежүзiлiк соғыстың аяқталуы.
11 қараша Польша Республикасының құрылуы.
1919 жыл
21 қаңтар Париж конференциясы.
6 ақпан Веймар Республикасының құрылуы.
2–6 наурыз Коммунистiк Интернационалдың I конгресi.
28 шiлде Халықаралық бiрiккен кәсiподақ ұйы-
мының құрылуы (Амстердам кон-гресi).
1 қыркүйек Америка коммунистiк партиясының құрылуы.
20–26 қараша Коммунистiк Интернационал Жастар
ұйымы (КИМ) I конгресi.
1920 жыл
| 13–17 наурыз | Германияның Капп қаласындағы бүлiк. |
| 7 тамыз | Коммунистiк Интернационалдың II конгресi. |
| 31 шiлде –1 тамыз | Ұлыбритания коммунистiк партиясының құрылуы. |
| 29 желтоқсан | Франция коммунистiк партиясының құрылуы. |
| 1920–1921 жж. | Кiшi Антантаның құрылуы. 1921 жыл |
| 21 қаңтар | Италия Коммунистiк партиясының құрылуы. |
| 22 маусым | Коммунистiк Интернационалдың III конгресi. 1922 жыл |
| 6 ақпан | Вашингтон конференциясы. |
| 28–30 қазан | Италияда фашистiк диктатураның орнауы. |
| 5 қараша | Коммунистiк Интернационалдың IV конгресi. |
| 30 желтоқсан | КСРО-ның құрылуы. 1923 жыл |
| 11 қаңтар | Франция мен Бельгияның Рур облысын басып алуы. 1924 жыл |
| 9 маусым | Болгарияда фашистiк диктатураның орнауы. |
| 28–29 қараша | Краков қаласындағы қарулы көтерiлiс. |
| Қаңтар – қазан | Англиядағы бiрiншi лейборист үкiметi. |
| Ақпан | КСРО мен Англия арасында елшiлiктiң орнауы. |
| Қаңтар | В.И.Лениннің қайтыс болуы. |
| Қаңтар | КСРО конституциясы қабылданды. |
| Маусым | Франциядағы «солшыл блок» үкiметi |
| 16 маусым | «Дауэс» жоспары. |
| Қазан | Өзбек және Түркiмен Кеңестiк Социалистiк Республикалары құрылды. |
| 28 қазан | Франция мен КСРО арасындағы елшiлiктiң орнауы. 1925 жыл |
| 5–16 қазан | Локарна конференциясы. |
| Желтоқсан | БКП(б)-ның ХIV съезi. Елдi индустрияландыруға бағыт. 1926 жыл |
| 4–12 мамыр | Англиядағы жалпы ереуiл. |
| Маусым | Польшада Пилсудскийдiң фашистiк диктатурасының орнауы. |
| 8 қыркүйек | Германияның Ұлттар Лигасына кiруi. |
| Қараша | Италиядағы «төтенше» заңның шығуы. ИКП-на тыйым салынды. 1927 жыл |
| Шiлде | Англиядағы жұмысшы және кәсiподақ ұйымына қарсы заң қабылданды. |
| 27 мамыр | КСРО мен Англия арасындағы елшiлiк қатынастың тоқталуы. |
| 7 маусым | Кеңес елшiсi П.Л.Войковтың Варшавада өлтiрiлуi. |
| 23 тамыз | АҚШ-та Сакко мен Ванцетти өлтiрiлдi. |
| Желтоқсан | БКП(б) XV съезi өттi. Ауыл шаруашылығына бағыт алу. |
1928 жыл
| 27 тамыз | Брион-Келлог пактiсi. |
| Қыркүйек | Польшадағы Лоузь көтерiлiсi. |
| 1928–1932 жж. | КСРО-дағы бiрiншi бесжылдық. 1929 жыл |
| 6 қаңтар | Югославиядағы монархиялық-фашистiк төңкерiс. |
| 11 ақпан | Италиядағы Латеран келiсiмi. |
| Маусым – тамыз | Екiншi лейборист үкiметiнiң құрылуы. |
| 3 қазан | КСРО мен Англия арасындағы елшiлiктiң қайтадан орнауы. |
| 6 тамыз | Юнго жоспары. Гаата конференциясы. |
| 1930–1933 жж. | Әлемдiк экономикалық дағдарыс жылдары. |
| 5 желтоқсан | Тәжiк Кеңестiк Социалистiк Республикасы құрылды. 1930 жыл |
| 6 наурыз | Халықаралық жұмыссыздықпен күресу. |
| Маусым | БКП(б) ХVI съезi – барлық майданда социализмнiң шабуылының басталуы. |
| Наурыз – мамыр | Германиядағы Брюнинг үкiметi. 1931 жыл |
| 14 сәуiр | Испан Республикасының құрылуы. |
| Тамыз | Англиядағы «Ұлттық бiрлiк» үкiметi. 1932 жыл |
| 2 ақпан | Женевадағы қарусыздандыру конференциясы. |
| Наурыз | Чехословакиядағы шахтерлар көтерiлiсi. |
| 30 мамыр | Германиядағы Папен үкiметi. |
| 25 шiлде | Польша мен КСРО арасындағы шабуыл жасаспау туралы келiсiм. |
| 29 қараша | Франция мен КСРО арасындағы шабуыл жасаспау туралы келiсiм. |
| 1932–1934 жж. | Франциядағы «Солшыл блок» үкiметi. 1933 жыл |
| 30 қаңтар | Гитлердiң үкiмет басына келуi. Фашистiк диктатураның орнауы. |
| 27 ақпан | Рейхстагтың өртенуi. |
| 4 наурыз | Ф.Рузвельт - АҚШ президентi (1933– 1945 жж). «Жаңа бағыт» саясаты. |
| 15 шiлде | Төрт держава келiсiмi (Германия, Италия, Франция және Англия). |
| 19 қазан | Германияның Ұлттар Лигасынан шығуы. |
| 16 қараша | КСРО мен АҚШ арасында елшiлiк қатынастың орнауы. |
| 1933–1937 жж. | КСРО-да Халық шаруашылығын өркендетудiң екiншi бесжылдық жоспарының жүзеге асырылуы. 1934 жыл |
| 6 ақпан | Франциядағы фашистiк бүлiк. |
| 12 ақпан | Франциядағы антифашистiк көтерiлiс. |
| 9 маусым | КСРО мен Румыния арасында елшiлiк қатынастың орнауы. |
| 18 қыркүйек | КСРО-ның Ұлттар Лигасына мүше болуы. 1935 жыл |
| 2 мамыр | КСРО мен Франция арасындағы өзара көмек туралы келiсiм. |
| 16 мамыр | КСРО мен Чехословакия арасындағы өзара көмек туралы келiсiм. |
| 5 шiлде | АҚШ-тағы Вагнер заңы. |
| 14 шiлде | Францияда Халық майданның құрылуы. |
| 25 шiлде –20 тамыз | Коминтериннiң VII конгресi. |
| 31 тамыз | АҚШ-та бейтараптық туралы заңның қабылдануы. |
| Қазан – мамыр | Италия – Эфиопия соғысы. |
| 1936 жыл | |
| 14 тамыз | АҚШ-тағы қауiпсіздендіру туралы тұңғыш заң. |
| Мамыр | Польшада фашистiк диктатураның орнауы. |
| Қараша | Болгариядадағы фашистiк-монархиялық диктатура. |
| 1935–1937 жж. | Англиядағы Болдуин бастаған консерватор үкiметi. 1936 жыл |
| Сәуiр – мамыр | Франция халық майданының жеңiсi. 1937 жыл |
| Маусым | Францияда Леон Блюм үкiметi. |
| 25 қараша | Берлин – Рим келiсiмi. |
| 5 желтоқсан | КСРО-ның жаңа конституциясы |
| (Сталин конституциясы). 1937 жыл | |
| 8 қараша | Италия антикоминтерлiк пактiге қосылуы. Ирландия Республикасының құрылуы. |
| 1937 ж. | КСРО-да социализмнiң жеңiсi. 1938 жыл |
| 10 ақпан | Румынияда монархиялық-фашистiк диктатураның орнауы. |
| 11–12 наурыз | «Аншлюс», Германияның Австрияны жаулап алуы. |
| 29–30 қыркүйек | Мюнхен келiсiмi. |
| Тамыз | Хасан көлi маңында КСРО жерiне басып кiрген жапон әскерлерiнiң талқандалуы. 1939 жыл |
| Қаңтар | Венгрия «антикоминтерндiк» пактiге кiрдi. |
| 15 наурыз | Германияның Чехословакияны басып алуы. |
| 22 мамыр | Германия мен Италия арасындағы «Болат пактiге» қол қойылды. |
| 23 тамыз | Кеңес – Герман пактiсi (Молотов – Риббентроп пактiсi). |
| 1 қыркүйек | Герман – Польша соғысы. Екiншi дүниежүзiлiк соғыстың басталуы. |
| 3 қыркүйек | «Ғажайып соғыс» саясаты. Англия мен Францияның Германияға соғыс жариялауы. |
| Қараша | Батыс Украина мен Батыс Белоруссияны КСРО құрамына қабылдау, олардың УССР мен БССР-iне қайта қосылуы. 1940 жыл |
| 9 сәуiр | Германияның Дания мен Норвегияны басып алуы. |
| 20 маусым | Германия Францияны басып алды. |
| 28–30 маусым | Бессарабия мен Солтүстiк Буковинаның КСРО-ның құрамына кiруi. |
| 10–12 шiлде | Францияда үшiншi Республика құлады. |
| Тамыз | Литва, Латвия және Эстония КСРО құрамына кiрдi. |
| 4 қыркүйек | Румынияда И.Антонеску диктатурасының орнауы. |
| 20–24 қараша | Венгрия, Румыния және Словакия «Үштiк пактiге» кiрдi. 1941 жыл |
| 1 наурыз | Болгария Ұштiк пактiге кiрдi.. |
| 11 наурыз | АҚШ «Ленд-лиз» заңын қабылдады. |
| 6–17 сәуiр | Германия Югославияны басып алды. |
| 22 маусым | Ұлы Отан соғысының басталуы. |
| 14 тамыз | Атлантикалық хартия. |
| 24 қыркүйек | КСРО Атлантикалық хартияға кiрдi. |
| 29 қыркүйек –1 қазан | КСРО, Ұлыбритания, АҚШ уәкiлдерiнiң қатысуымен өткен Мәскеу конференциясы. |
| 5–6 желтоқсан | Кеңес әскерлерiнiң Мәскеу түбiндегi қарсы шабуылының басталуы. |
| 7 желтоқсан | Жапонияның Пёрл-Харборға шабуылы басталды. 1942 жыл |
| 1 қаңтар | Вашингтонда 26 мемлекеттiң қатысуымен Бiрiккен Ұлттар декларациясы қабылданды. |
| Шiлде – ақпан 1943ж. Сталинград шайқасы. 1943 жыл Қаңтар Ленинград қоршауының бұзылуы. 10 маусым Коминтерннiң таратылуы. 5 шiлде – 23 тамыз Курск шайқасы. 25 тамыз Италияның соғыстан шығуы. |
| 19–30 қазан КСРО, АҚШ және Ұлыбритания сыртқы iстер министрлерiнiң Мәскеудегі конференциясы. 28 қазан –1 желтоқсан Тегеран конференциясыы. | |
| 1944 жыл | |
| 23 тамыз | Румыниядағы антифашистiк қарулы көтерiлiс. |
| 9 қыркүйек | Болгариядағы антифашистiк қыркүйек көтерiлiсi. |
| 20 қазан | Белград қаласын Кеңес әскерлерiнiң азат етуi. |
| 20 маусым | Еуропада екiншi майданның ашылуы. 1945 жыл |
| 4–12 ақпан | Қырым (Ялта) конференциясы. КСРО, АҚШ және Ұлыбритания басшылары қатысты (Сталин, Рузвельт, Черчилль). |
| 6 наурыз | Румынияда П.Гроза үкiметi құрылды. |
| 7 наурыз | Югославияда И.Б.Тито уақытша үкiметi құрылды. |
| 6 сәуiр | Берлин операциясының басталуы. |
| 25 сәуiр | Эльба өзенiнде кеңес-американ-ағылшын әскерлерi кездестi. |
| 25 сәуiр –26 маусым | Сан-Франциско конференциясы. Бiрiккен Ұлттар Ұйымынының құрылуы. БҰҰ-ның жарғысының қабылдануы. |
| 2 мамыр | Берлиннiң құлауы. |
| 8 мамыр | Карлсхорсте Германия соғыста сөзсiз тiзе бүгуi туралы құжатқа қол қойылды. |
| 9 мамыр | Жеңiс күнi. Кеңес әскерлерiнiң фашистiк Германияны талқандауы. |
| 17 шiлде –2 тамыз | Берлин (Потсдам) конференциясы. Сталин, Трумэн, Эттли қатысуымен. |
| Шiлде | Англияда лейборист үкiметi құрылды. Премьер-министрi болып Эттли сайланды. |
6–9 тамыз АҚШ Хиросима және Нагасаки қалала-
рына атом бомбасын тастады.
8 тамыз КСРО Жапонияға соғыс жариялады.
2 қыркүйек Жапония соғыста жеңiлдi. Екiншi дү-
ниежүзiлiк соғыс аяқталды.
Дебиеттер тiзiмi
1. Актуальные проблемы новейшей истории. М., 1991.
2. Сучков М.Е. Хрестоматия по новейшей истории. Ч. 2. М., 1976.
3. Хрестоматия по новейшей истории. Т. 3. М., 1960.
4. Городецкая И.Е. Великобритания. М., 1974.
5. Огден К. Маргарет Тэтчер. Женщина у власти. М., 1992.
6. Конституция 16 стран мира. Алматы, 1995.
7. Смирнов В.П. Франция. М., 1988.
8. Федерова В.П. ФРГ 80-е годы. М., 1988.
9. Брант В. Воспоминания // Вопросы истории. 1991. Г 1.
10. История Италии. Т. 3. М., 1971.
11. Малышев В. Пиния на ветру. Очерки о современной Италии. М., 1987.
12. Коваль Б.И. Революционный опыт ХХ века. М., 1987.
13. Громыко А., Кокошин. Братья Кеннеди. М., 1985.
14. Фурсенко А.А. Президенты и политика США. 70-е годы.
Л., 1989.
15. Амрекулов Н.А. Тайна культ личности и ее разоблачение. Алма-Ата, 1991.
16. Верт Н. История советского государства. 1990–1991 / Пер.
с фран. М., 1992.
17. Пономарев А.Н. Н.С.Хрущев // Политическое обозрение.
1989. № 13.
18. Миф о застое. М., 1991.
19. Сахаров А.Д. Мир, прогресс, право человека. М., 1990.
20. Битов А. Мы проснулись в незнакомой стране. Л., 1992.
21. В августе 1991-го. Россия глазами очевидцев. М.- СПб, 1993.
22. Сахаров А.Д. Тревога и надежда. М., 1990.
23. Хроника текущих событий. М., 1970.
24. “Восточно-европейский социализм”. Становле-ние ритма.
М., 1991.
25. Каменецкий В.М. Политическая система Югославии. М., 1991.
26. Политические кризисы и конфликты 50–60 годов в Восточной Европе. М., 1993.
27. Восточная Европа на историческом переломе 1989–1990 гг. М., 1991.
28. Восточно-европейские потрясения. Международ-ная жизнь, 1991. № 7,9.
29. Круглый стол. Советский Союз и страны Восточной Европы. Эволюция и крушение политических режимов. История СССР, 1991. №1.
30. Ежов В.Д. От “холодной войны” к разрядке. Очерки о Федеративной Республике Германии. М., 1978.
31. Рейман М. Решения 1945–1956. М., 1975.
32. История Франции. Т. 3. М., 1973.
33. Рубинский Ю.И. Пятая Республика. М., 1964.
34. Смирнов В.П. Новейшая история Франции. 1918–1975. М., 1979.
35. Франция. М., 1982.
36. История Италии. М., 1971. Т. 3.
37. Италия. М., 1983.
38. Комолова Н.П. Новейшая история Италии. М., 1970.
39. Крестьяников Р.А. Австрия вчера и сегодня.
40. Иванов Р.Ф. Дуайт Эйзенхауэр. М., 1985.
41. Очерки новой и новейшей истории. Т. 2. М., 1960.
42. Сивачев Н.В., Языков Е.Д. Новейшая история США. М., 1980.
43. История рабочего движения в США (1939–1965). М.,
1971. Т. 2.
44. Санаков Ш.П. Мировая система социализма. М., 1968.
45. Бутенко А.П. Социализм как мировая система. 1984.
46. История Польши: В 3-х т. М., 1965. Т. 3.
47. Поклад Б.И. Внешняя политика народной Польши. М., 1978.
48. Внешняя политика ЧССР. М., 1981.
49. Готвальд К. Избранные произведения. М., 1957. Т. 2.
50. Краткая история Чехословакии. М., 1989.
51. История Румынии. 1918–1970. М., 1971.
52. Социалистическая Республика Румынии. М., 1979.
53. История Венгрии. М., 1972. Т. 3.
54. История Болгарии. М., 1955. Т. 2.
55. История Югославии. М., 1963. Т. 2.
56. Социалистическая Федеративная Республика Югославии. М., 1975.
57. Внешняя политика Советского Союза. М., 1985.
58. История внешней политики СССР. М., 1982. Т. 2.
59. Россия, которую мы не знали. Челябинск, 1995.
60. Шреплер Х.А. Международные организации. М., 1995.
Оқулықтар:
1. История новейшего времени стран Европы и Америки (1918–1945). М., 1984.
2. Язьков В.Ф. История стран Европы и Америки в новейшее время (1918–1945): Курс лекции. М., 1998.
3. Кредер А.А. Новейшая история ХХ века. М., 2000.
4. Новейшая история отечества: В 2-х томах. Т. 1, 2. М., 1999.
МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ............................................................................. 3