Жұмыс құні деген үғым қай қоғамда пайда болған?

A) социалистік;

B) капиталистік;

C) феодалдық;

D) кұл иеленушілік;

E) алғашқы қауымдық.

6. Жалпы ұлттық өнім- бұл:

C) белгілі елдің азаматтарының өз елінде және шет елдегі өндірген барлық тауармен қызметтердің соңғы құны;

D) елдің ішіндегі резиденттік және резиденттік емес субъекті-лерменөндірілген барлық тауар мен қызметтердің соңғы күны;

C) белгілі елдің әр отбасындағы жеке тұтыну үшін өндірілген барлық тауар мен қызметтердің соңғы құны;

Д) белгілі слдін азаматтарының өз елінде және шет елде астыртын экономикада өндірілген барлық тауармен қызмегтердің сонғы құны;

Е) белгілі елдің фирмасының басқа елдегі өндірген тауарлары мен қызметінің сонғы құндары.

7. Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ)-бұл:

А) елдің ішіндегі резиденттік және резиденттік емес субъек-тілермен өндірілген барлық тауармен қызметтердің сонғы құны;

D) отандық косіпорындардың шет елде өндіргсн барлық тауа-лармен қызметтердің соммасы;

E) белгілі елдің азаматтарының өндірген тауарлары мен қызметтері нің соммасы;

Д) белгілі елдің кәсіпорындарының өз елінде және шет ел-дердегі өндірген барлық дайын товарлары мен қызметтерінің соммасы;

Е) белгілі бір елдің фирмасының өз елінде өндірген дайын та­уарлары мен қызметінің барлық сомасы.

8. Номиналды жалпы ұлттық өнім өлшенеді:

A) экспортық баға бойынша;

B) рыноктық баға бойынша;

С) базалық баға бойынша;

Д) ресми баға бойынша;

Е) есептелген баға бойынша.

9. Нақты ЖҰӨ- бұл:

A) өзгермейтін базалық бағаға есептелген ЖҰӨ, яғни инфляцияның деңгейіне бейімделген;

B) ағымдағы рыноктық бағаға есептелген ЖҰӨ;

C) экспорттық бағаға есептелген ЖҰӨ;

D) ресми базалық бағаға есептелген ЖҰӨ;

Е) есептік баға базасында есептелген ЖҰӨ.

10. ҰТ-ты аңықтау ушін қажет:

А)ТҰӨ-нен кәсіпкердің жаңама салығын шегеру;

B) ЖҰӨ-нен амортизацияны шегеру;

C) ЖҰӨ-нен негізгі қор төзығын шегсру;

D) ҰТ-тан жаңама табыстарды шегеру;

Е) ЖҰӨ-нен жаңама салықтар сомасын шегеру.

Ситуациялық тапсырмалар мен жаттығулар:

Нұсқа 1

1. Төмендегі өндіріс факторлары рыногына тән ерекшелік-теріне сипаттама беріңіз:

Еңбек нарығы	Капитал нарығы	Жер нарығы	Ақпараттар рыногы
1. 2. 3. 4. 5.

2. Сіз капитал және капиталдық игілік түсініктерін қалай ажыратар едіңіз?

3. Капитал өндіріс факторы ретінде қандай қажеттілікті қанағаттандырады?

4. Төмендегі жалақы нысандары мен түрлеріне сипаттама беріңіз.

Нақты	Номиналды	Келісімді	Мерзімді

5. Жылдар бойынша ҚР төменгі және орташа жалақы деңгейін көрсетіңіз.

6. Жер учаскелеріне деген сұраныс туынды сұраныс болып табылады, яғни тәуелді. Атап айтқанда, ауыл шаруашылық өнімдеріне деген сұранысқа байланысты. Ал бұл сұраныстың дамыған өнеркәсіптік елдердегі икемділігі қандай? Сіздің ойыңызша, ауыл шаруашылығы өнімдеріне деген сүраныс, мы-салы, Францияда жоғары ма немесе төмен икемділікті ме (табыс бойынша)? Бұл сұраныстың жан басына шаққандағы ұлттық табыстыңтөмен деңгейіндегі, оның ішінде Қазақстанда икемділігі қандай? Ауыл шаруашылығы тауарларына деген сұраныс жер рентасына қалай әсер етеді?

7. Дифференциалды жер рентасының сипаттамаларын ашыңыз:

І-ші дифференциалдық рента	ІІ-ші дифференциалдық рента

8.Осы үш пункттегі талқылаулардың логикалық түсіндірмесін беріңіз.

A) Пайда, дәлірек айтқанда пайдаға деген ұмтылыс жетілген бәсеке нарығында тепе-теңцік жағдайын бұзады.

B) Жетілген бәсеке нарығы - бұл экономиканың идеалды жағдайы.

C) Тиісінше пайда - шаруашылықтың нарықтық жүйесіндегі жағымсыз құбылыс және де онымен белгіленген заңдық тәртіпте күрес жүргізу керек.

9. Студентте 100 долл. бар және ол оны жинақтау немесе жұмсау туралы шешім қабылдайды. Егер ол ақшаны банкке салған болса, онда бір жылдан кейін 112 доллар алады. Жылдық инфляция 14% құрайды.

а) номиналды пайыздық қойылым қандай?

б) нақты пайыздық койылым қандай?

в) сіз студентке қандай кеңес берер едіңіз?

г) өзгеріссіз номиналды пайыздық қойылым жағдайында инфляция қаркыныңың 10%-ға дейін төмендеуі сіздің кеңесіңізге қалай әсер етер еді?

10. Қайсысы тиімді: қаңтар айында 10 000 теңге табыс алу немесе қараша айында 11000 теңге табыс алу, жылдық банктік пайыз қойылымы- 10 %.

П.Жердің ұсынысы: Q=100ra; жерге сұраныс: Q=100-P. Ауыл шаруашылығымен байланыссыз сұраныс : Q= 50- Р, Р-Іға. жердің бағасы. Анықтау керек: 1) жерді сатқан жағдайдағы бағаны. 2) банктік пайыз қойылымы 10 %- ға тең болғанда, жерді жалға беруден түсетін жылдық табысты. 3) жылдық амортизация - 50 мың теңге, салынған капитал - 3 млн. теңге болғандағы жер рентасын.

12. Станок 2000 доллар жыл сайын табыс экеле отырып, 3 жыл қызмет етеді деп болжаңады. Үшінші жылдың соіьында қалдық құны 6000 доллар қүрайды. Шығындарын толығымен жабуға бағытталған станок бағасын анықтаңыз. Егер:

а) пайыздық қойылым 8% құраса;

б) пайыздық қойылым 10%-ке тең болса;

в) пайыздық қойылым 8%-ке тең болса, ал болжаңатын инфляция жылына 7% құрайды.

Нұсқа 2

1.

Жыл	Номиналды Ж¥Ө (млрд.долл.)	Дефлятор %-бен 1982-100	Нақты Ж¥Ө

2.Айталық, ЖҰӨ 500 млрд. теңгеден 450 млрд. теңгеге, ал ЖҰӨ дефляторы 125 % - дан 100% - ға төмендейді. Мұндай жағдайда нақты ЖҰӨ мөлшері:

A) өзгермейді;

B) жоғарлайды;

C) төмендейді;

D) бұл мәліметтер негізінде есептелмейді;

E) көрсетілген жауаптар дұрыс емес.

3. Елдің өткен жылғы көрсеткіштерінің мәні келесідей:

ЖІӨ - 600; жеке сектордың таза инвестициясы-105; мемлекеттік шығыстары-120; үй шаруашылығының тұғынуы- 350; тікелей салық түріндегі мемлекеттік бюджет түсімдері - 70; жаңама салықтар — 60; кэсігюрындар субсидиялары- 55; экспорт - 250; импорт - 210.

Амортизациялық қорды, үй шаруашылығының иелігін-де қалатын табысты, мемлекет бюджетінің жағдайын анықтау қажет.

4. Есепті жылда елдің әлеуметтік-экономикалық даму нәтижелері келесі макроэкономикалық көрсеткіштер арқылы көрінді (ақшалай түрде):

Ж¥Ө 100

Негізгі қордың амортизациялануы 10

Үй шаруашылық тауарлар мен қызметтерді алуға

жүмсаған шығындар 50

Тауарлар мен қызметтерді мемлекеттің сатып алуы 15

Таза экспорт (-4)

Жаңама салықтар 5

Трансферттік төлемдер 2,5

Табу керек: таза ұлттық өнімді; ұлттық табысты; жеке қолда бар табысты.

5. Кестедегі мәліметтер бойынша қосылған құнның мөлшерін анықтаңыздар және кестені толтырыңыздар:

өндіріс сатылары	өнімді сатудан түскен табыс	Қосылған құн
1. Қой жүнін қырқушы кәсіпорын 2. Жүн өңеуші кәсіпорын
3. Жүннен жасалған киімді тігуші
тігін кәсіпорын
4. Жүннен жасалған киімді көтерме
сату кәсіпорны 5. Жүннен жасалған киімді бөлшек
сату кәсіпорны
Барлығы:

6. ЖҰӨ мен ЖІӨ-ге мысал келтіріңіз.

7. XX ғасырдағы ғылыми-техникалық революцияға тән қазіргі көріністерін және ерекшеліктерін сипаттаңыз.

8. Төмендегі кестені толтырыңыз:

Технологиялық өндіріс әдісі
негізгі кезеңдері	ерекшеліктері

9. Әлемде индустриалдық саясат жүргізудің мол тәжірибесі жинақталғаны белгілі, мысалдар келтіріңіз.

10. Төмендегі кестені толтырыңыз:

ҚР Индустриалдық-инновациялық даму стратегиясы
Кезеңдері	Мақсаттары мен міндеттері	Күтілетін нәтижелері

12. Кестеге талдау жасаңыздар:

I	П
Тұтыну шығындары	Жалақы
Инвестициялар	Ренталық төлемдер
Тауарлар мен қызметтерді	Процент
мемлекеттщ сатып алуы	Кәсіпорындардың,
Таза экспорт	фирмалардың пайдасы

а) кестенің І-ші бөлімінде ЖҰӨ есептеудің қайсы әдісі қолданылған?

ә) кестенің ІІ-ші бөлімінде ЖҰӨ есептеудің қайсы әдісі қолданылған?

Мәнжазба тақырыптары:

1. Нарықтық экономикадағы жалақының түрлері.

2. ҚР жалақы жүйесі және жалақы қоры деңгейі.

3. Жалақы- халықтың негізгі табыс көзі.

4. Пайданың түрлері жоне оны максималдау ережесі.

5. Дж.М. Ксйнстің ақша, пайыз теориясы.

6. ҚР ауыл шаруашылық өнімдерінің бағасы мен жер рентасы.

7. Ұлттық экономика және экономикалық саясат.

8. Мемлекеттік трансферттік төлемдер.

9. Қосымша құн әдісі арқылы ЖҰӨ-ді есептеудің ерекшеліктері.

11-тақырып. Сабақтың тақырыбы: Экономикалық тепе-теңдік және экономикалық өсу.

Үй тапсырмасы

Келесі сұрақтарға жауап беріңіз

1. Макроэкономикалық тспе-теңдікті сипаттайтын көрсеткіштер қандай?

2. Тұрақты макроэкономикалық тепе-тендік болмайды, нсліктсн?

3. Тұтыну мен жинақтау функцияларының маңызы қандай?

4. Инвестицияның ерекше маңызы неде және оның қандай түрлері бар?

5. Экономикалық даму мен экономикалық өсудің айырмашылықтары қандай?

6. ҚР экономикасының өсуін тұрақтандыру қандай мәселелерді шешуді қажетсінеді?

7. ҚР тұрақты экономикалық өсудің факторлары қандай?

8. Экономикалық өсу сапасын қандай белгілер анықтайды?

9. Экономикалық өсудің мақсаттары қандай?

10. Интенсивті экономикалық өсудің факторлары қандай?

11. Экономикалық өсудщ экстенсивті факторы ретінде халық саның өсірудің өзектілігін қалай түсіндіресіз?

12. Экономикалық өсу модельдерінің ішінде Қазақстан үшін ең қолайлысы қайсы?

Тест тапсырмалары

Нұсқа 1

1. Жиынтық ұсыныстың өсуі мынаған әкеледі:

A) баға еседі;

B) баға төмендейді;

C) бағаға әсер етпейді;

Д) салық төмендейді;

Е) өндірістік қор өседі.

2. Кейнстік теория бойынша экономика тепе-тең жағдайда болады, егер:

A)мемлекеттік бюджет теңестірілген болса;

B) жиынтық сұраныс жиынтық ұсынысқа тең болса;

C) экономикада ақша ұсынысының динамикасы тұрақты болса;

Д) А) және В) жауаптары дұрыс;

Е) дұрыс жауабы жоқ.

3. Егер кәсіпкерлікке салық өсетін болса, онда:

A) жиынтық ұсыныс қысқарады, ал жиынтык сұраныс өзгермейді;

B) жиьштық сұраныс қысқарады, ал жиынтық ұсыныс өзгермейді;

C) жиынтық ұсыныс та, жиынтық сұраныс та қысқарады;

Д) жиынтық ұсыныс қысқарады, ал жиынтық сұраныс өседі

Е) дұрыс жауабы жоқ.

4. Өндірістің төмендеуіне әкелетін жағдай:

A)кәсіпкерлікке салықтың өсуі;

B) субсидияның қысқаруы;

C) ресурс бағасының өсуі;

Д) пайыздық ставқаның өсуі;

Е) жоғарыдағының барлығы.

5. Ұлттық экономика тепе-теңдік жағдайға жетеді, егер:

A) жиынтық сұраныс жиынтык үсыныска тең болса;

B) елде ақша айналымының жылдамдығы тұрақты болғанда;

C) мемлскеттік бюджет тепе-тең болса;

D) елде инфляция деңгейі тұрақтанса;

E) ақша ұсынысы тұрақты болса.

Нұсқа 2

1. Мемлекет экономикада араласатын қысқа мерзімді экономикалық тепе-теңдік үлгісін жасаған кім:

A) Ф. Кенэ;

B) К. Маркс;

C) Л. Вальрас;

Д) Дж. Ксйнс;

Е) В. Леонтьев.