Ран кӘримніҢ сҮрелерініҢ маҒынасы.
| № п/п | Сүрелердін атау | Жақын мәні | Қазақшаға аударғанда мәні | Ескертпелер | Құран сүрелердің - Орысша аталғаны |
| 1. | Фатиха | Фатх,фатах | Есік ашу,араны ашу,бастау,кіріспе | Құранның біріші сүресі, кітаптың кілті деп есептеледі | Отқрывающая книгу |
| 2. | Бақара | Бақара - сиыр, арапша мағынасы. (Бірақ сүренің мағынасына қарағанда мына сөздер де жақын мағынасына - бәхра,бахира,бәһра - болу мүмкін) | Үлес,пайда,азат,тағылым | Ең үлкен және қоғамдық тұрмысқа түсінік беретін сүре. Менімше бұл сүренің мағынасы жалғыз сиыр туралы емес, бұл жерде өмірлік ұстаным, қоғамдық қарым-қатынас, отбасылық заңды қарым-қатынастары, адамдарды бір-бірімен тең қылатын дұрыс және тұрмыс жағдайларды шешу оңай жолдары көрсетілген. Өмірде өзіңнен әлсіз адамдарды ренжітпей, ұлттар, халықтар аралы қарым-қатынасты бірегейлік, тату жолға салу мағынасын түсіндіретін сүре. Өмірде, ешкімге қиянат жасамай, тура жолмен жүру. Өмірде рухты, отбасыңа, тума-туысқан алдында адал және әділ болуы туралы. Садақа мен пайда жөні. | Корова |
| 3. | Әли Ғымран | Ғымран әулеті, Ғымран отбасылық | Жеке ойым: бұл сүреде қоғамдағы ұлт, халық, ру, отбасылық қарым-қатынас туралы жалпы ережелер жазылған. | Семейство Имран | |
| 4. | Ниса | Ниса,нисса,нәсіп, несібе | Несібе,бұйырғаны,береке,ігілік,қасиет,құт,рақат,тағдыр. Мирастық, мұрагерлік, әр адамнын отбасылық несібесі. (Орысша – доля каждого в семейном наследстве) | Бұл сүреде жалғыз әйел зат туралы емес, әйел адам ер адамға бірінші несібе мағынасында, осы Алланың берген несібесімен жұптасып, өмір берекесі,игілігі,рахаты да бірге жеңіл түседі деген мағынада. Және де адам баласының отбасылық, әке-шешесінен қалатын мирастығы, мұрагерлігі. Және де мирастық бөлуде ешкімді ренжітпей ақыл сала бөлісу. (Доля наследства каждого в семье.) | Женщины |
| 5. | Мәида | Мәида,майда | Ұақ,майда,ұсақ,өсиет сөздер,нақыл сөздер,тағамдану | Бұл сүре адам баласын тағамдануда ұқыптылыққа, өмірдегі керек затымен келісім бойынша бөлісуге үйретуде.Діні, рухани, ас алдында тазалық сақтап жүру туралы. Ұсақтық жасап әр адам баласымен жан-жалда жүрмеу. Кінә жасағандарды әділдікпен жазалау, кешірімді болу. Білімге құштарлықта болу. Затқұмар болмай, қанағатты болу. Жамандыққа құмарланбай, безбей рухты болу. Өтірік айтып қасындағыларды адастырмау. | Трапеза |
| 6. | Әнгам | Әнгам,әңгіме,әңгүдік | Сөз,баяндау | Ашық әнгіме, күллі Әлем жаратылысы, барша зат, тірі жандар бір-біріне байланысты болып жаратылғаны, артық, керексіз зат әлемде жаратылмағаны. Әр заттың өзіндік мезгілі бары, табиғат құбылыстар гажайып жасағандығы. Барша зат білім алып оқылықпен келетіні. Білімсіз болып қараңғылықта жүрмеу. Әр жасандының жолы, мерзімі бары, өзгешілігі, бір-біріне тең еместігі, даналығы соның өзінде адамдардың бір-біріне қол ұшын көрсету білу және өмірде төзімді болу туралы. Жұлдыздар, басқа жасанды заттардын керекті жолды көрсетуге арналғаны. Құранның – ғылыми жаңа оқу даналығы. Әлемнің шексіздігі, оқуға, білімге бет бұруы. Таза заттан жеп, ысырап болмай, қанағатты болу. Амалсыздық кезде өз баласына, ата-анасына күнә жасамау, төзімді болу. | Скот(негізі бұл сүрені тура өмір жолын баяндау дегені дұрыс) |
| 7. | Ағраф | Жұмақпен тозақтын ортасындағы жердің аты | Бұл сүреде Құранның алдындағы жарық көрген кітаптар Таурат, Інжілді(еврейлердің – Тора, христиандардың – Библиясындағы кітаптарында көп ақиқатта адасушылық бар деген) Сонымен Ағраф дегені менің түсінгенім сол кездегі жұрттың шындықпен – ақиқаттан адасу арасында дегісі келгені Мұхаммед пайғамбардың. | Преграды(Между правдой и вымыслом болу керек). | |
| 8. | Әнфал | Трофеи | |||
| 9. | Тәубе(Бәра-ат) | Күнәдан бас тарту,райдан қайту,істегеніне өкіну. Тәубені орысшаға аударғанда – исповедь, покаяние, удовлетворение мағынада. | Бұл сүреде сабырлық жолы, жамандыққа салынбай жақсы жолымен жүру, жамандық татса кешірімді болу көрсетіледі. | Покаяние | |
| 10. | Юныс | Бір пайғамбардың аты.(Аллаға жақын болу,жуысу, жақындасу) | Юныс(Юнус) дегенімен қазақша Жүніс пайғамбар болу мүмкін. | Юнус(Иона - орысша) | |
| 11. | Һұд | Бір пайғамбардың аты | Худ(Евер - еврейше) | ||
| 12. | Юсып | Бір пайғамбардың аты.(Юсуф) | Юсуф (Иосиф - орысша) | ||
| 13. | Рағыд | Рағит | Найзағайды,жәйді білетін періштенің аты | Гром | |
| 14. | Ібраһим | Бір пайғамбардың аты. ( Ыбрағым,Ыбрахим,Ибраһим) | Ибрахим(Авраам – еврейше, орысша) | ||
| 15. | Хыжыр | Хыжыр, хұзур | Рахат табу,тыныштық | Аль-хиджр | |
| 16. | Нахыл | Нахыл, нақыл, нақлия, нақты | Нақты,бұрыннан айтылған негізгі сөз. | Пчелы | |
| 17. | Ісра(Бәни Ісраил) | Ісра, ысрап | Мархамет білдіру,ісінен артық шықпау,бар затына тәубе ету,қанағатсыздық | Өмірде ысрап болмау. | Ночной перенос |
| 18. | Кеһф | Таудағы үнгір | Пещеры | ||
| 19. | Мәрям | Марьям - Иса пайғамбардың анасы | Марьям (Дева Мария) | ||
| 20. | Таһа | Таһа,тақуа,тақа,тағат,таһрат | Мұхаммед пайғамбардың бір аты. (Жақын.Аллаға жақын.Тазалық.Намаз алдында дәрет алу) | Таһрат – намаз оқыр алдындағы жуыну, дәрет алу магына. Тазалық сақтау. | Та ха |
| 21. | Әнбия | Пророки | |||
| 22. | Хаж | Алланың жолында жүру, қажылық,Меккеге бару | Меккеге бару, діни рәсім, мұсылмандық парызы. | Паломничество | |
| 23. | Мұминұн | Мұминұн,мүмин | Мұсылман дініне, құдайдың бірлігіне сену.Момын болу. | Мүмин – мұсылман дініне, құдайдың бірлігіне сену. | Верующие |
| 24. | Нұр | Күн сәулесі. Алланың нұры. Жақсылық. | Күн сәулесі, Алланың нұры, жақсылық, шапағат, жарық мағына туралы. | Свет | |
| 25. | Фұрқан | Различение | |||
| 26. | Шұғара | Поэты | |||
| 27. | Нәміл | Нәміл,нәме | Хат.Кітап.Жазба. | Муравьи | |
| 28. | Қасас | Қасас,қас | Өш алу.Кек қайтару.Төлем ету. | Повествование | |
| 29. | Ғанкәбүт | Паук | |||
| 30. | Рұм | Рұм, Рим | Анатолияның көне аты.Түркия.Ежелгі Рим,бүгінгі Италия астанасы. | Рим | |
| 31. | Лұқман | Лұқман пайғамбарларға жатпай - шыншылдарға жатады. Дінді дұрыс ұстанушы ретінде. | Лукман(Праведник) | ||
| 32. | Сәжде | Бас қою.Жайнамаз.Аллаға табыну,құлшылық қылу,сенім арту. | Поклон | ||
| 33. | Ахзап | Ахзап,азап,іттіхаз. | Азап.Азаптанбай дұрыс жолда жүру,алу,ұстау,тұту,иелену,жасап алу,өзінде болу. | Сонмы | |
| 34. | Сәбә(Саба) | Йемен өлкесіндегі жердің аты.Білқыс атты әйел.Сибайлар,сибийцы. | Саба | ||
| 35. | Фатыр | Фатыр,фатр | Жарату.Жоқтан бар ету. | Творец | |
| 36. | Ясин | Йа син | |||
| 37. | Саффат | Саффат,саф | Тазалық сақтау.Дін жолында ақылға салынып жүру.Ізгілер қатарында болу. | Выстроившиеся в ряды | |
| 38. | Сад | Сад,сәт | Сәт.Жемістті.Жолы болу. | Буква сад | |
| 39. | Зүмәр | Зүмәр,зымра | Өткел ұақыт,өткен күн,заман.Өзгерістер. | Толпы | |
| 40. | Ғафыр | Ғафыр,ғафу ету | Мұсылман дінінде момын.Құдайдың бірлігіне сену.Кешірімді болу. | Прощающий | |
| 41. | Фұссилат(Сәжде) | Разъяснены | |||
| 42. | Шұра | Совет | |||
| 43. | Зұхрұф | Украшения | |||
| 44. | Дұхан | Дым | |||
| 45. | Жасия | Коленопреклоненные | |||
| 46. | Ахқаф | Пески | |||
| 47. | Мұхаммед | Мұхаммад, Ахмәд | Мұхаммед пайғамбар. Мақталған.Мақтаулы. | Мақталған, мақтаулы, Ахмәд - өте мақтаулы мағыналарды білдіреді. | Мухаммед(Восхваляемый,Восхваленный) |
| 48. | Фатах | Победа | |||
| 49. | Хұжрат | Хұжрат,хұжыр. | Діні сабақ жүретін бөлме, дәрісхана. | Комнаты | |
| 50. | Қаф | Қаф | «Қ» әріпі | Буква Каф | |
| 51. | Зәрят | Зәрят,зәрәат,зәру | Мұқтаж.Қажет.Ділгір. | Орысша мағынасы - Нуждающийся. | Рассеивающая |
| 52. | Тұр | Тұр тауы. | Гора | ||
| 53. | Нәжім | Звезда | |||
| 54. | Қамар | Ай - парсы,арап тілінде. | Месяц | ||
| 55. | Рахман | Рахман,рақым. | Алланын бір аты.Аса қамқор. | Милостивый | |
| 56. | Ұақиға | Болатын,болған жағдай. | Падающее | ||
| 57. | Хадид | Железо | |||
| 58. | Мүжадәле | Препирающаяся | |||
| 59. | Хашыр | Собрание | |||
| 60. | Мүмтахина | Испытуемая | |||
| 61. | Саф | Саф,саффат | Таза.Ниеттің тазалығы.Оң жолымен жүру.Ақылға салыну | Ряды | |
| 62. | Жұма | Жұма,жұмақ,ұжмақ,ұжым | Жетінің бесінші күні,намаз күні,Алланы дәріптеу күні. | День пятничной молитвы | |
| 63. | Мұнафикун | Мұнафикун,мұнафик | Екі жүзді адамдар,екі жүзді болу. | Лицемерие | |
| 64. | Тағабұн | Расқрытие самообмана | |||
| 65. | Талақ | Босану,ажырасу,неке бұзу,жамандықтан бас тарту | Развод | ||
| 66. | Тахрим | Тахрим,тағылым. | Запрещение | ||
| 67. | Мүлік | Адамның өзіне керек заттары,адамның өміріне керек заттары. | Власть | ||
| 68. | Қалам | Қалам,кәлам | Жазу құрал.Жазу құралды дәріптеу.Тілеуші.Сөйлеуші. | Письменная трость | |
| 69. | Хаққа | Хаққа,хақ | Құдайдың бір аты. Хақ.Хас.Шындық.Растық. | Неминуемое | |
| 70. | Мағарыж | Ступени | |||
| 71. | Нұх | Бір пайғамбардың аты. | Нух (Ной) | ||
| 72. | Жын | Жын.Шайтан.Ақылсыздық.Арсыздық.Қараңғылық.Ақылға ой салмау. | Джины | ||
| 73. | Мүззәмміл | Мүззәмміл,мұзалим | Аллаға қызмет ету.Қызмет дәрежесі мағына.Бар затты дәріптеу. | Закутавшийся | |
| 74. | Мүддәссір | Завернувшийся | |||
| 75. | Қиямет | Ақырзаман.Ақыр күні.Соңғы күні. | Воскресение | ||
| 76. | Інсан(Даһыр) | Інсан,инсан.Даһыр. | Адам баласы.Адамзат. Дінсіздік.Еркін ой. | Человек | |
| 77. | Мүрсәлат | Мүрсәлат,мүрсә | Мүмкіншілік. | Посылаемые | |
| 78. | Нәбә | Нәбә,нәубет | Нәубет.Қиыншылық.Ауыртпалық.Тауқылық.Жоқшылық | Весть | |
| 79. | Назиғат | Назиғат,насихат | Насихат.Ескерту.Үгіттеу.Тура жол көрсету. | Исторгающие. | |
| 80. | Ғабәсә | Нахмурился | |||
| 81. | Текуир | Скручивание | |||
| 82. | Ынфитар | Раскалывание | |||
| 83. | Мұтаффифин | Обвешивающие | |||
| 84. | Іншиқақ | Разверзнется | |||
| 85. | Бұруж | Бекініс.Ғимарат.Қорған.Жұлдуз. | Созвездие | ||
| 86. | Тарық | Жарқыраған жұлдыз.Өркендеу. | Ночной путник | ||
| 87. | Ағла | Ағла,ағлам | Белгі.Мәлім.Анық. | Высочайший | |
| 88. | Ғашия | Покрывающая | |||
| 89. | Фәжір | Заря | |||
| 90. | Бәлад | Бәлад,бәлкім. | Бәлкім,балиғаттық. | Вероятность.Совершенство. | Город |
| 91. | Шәміс | Күн. | Солнце | ||
| 92. | Ләйіл | Ләйіл,лә илаһә ілла Алла | Түн.Алладан басқа ешбір тәңір жоқ. | Ночь.Бесконечность вселенной | Ночь |
| 93. | Зұха | Күн көтерілген мезгіл.Бие байлайтын ұақыт. | Утро | ||
| 94. | Шарх | Шарх, шархи | Шырқау.Тырысу.Қиындықты жеңе білу.Түсінік.Түсініктеме.Түсіндіру | Айналадан түсінік,білім,тәлім алу мағына. | Раскрытие |
| 95. | Тин | Тыңдау.Ұғу.Есте сақтау.Тыңу. | Смоковница | ||
| 96. | Ғалақ | Сгусток | |||
| 97. | Қадыр | Қадыр,қыдыр | Жарылқаушы.Дәулет иесі. Бақ-дін ұғым бойынша.Діні ұғым бойынша керемет иесі.Мәнгі өлмейтін жан. | Предопределение | |
| 98. | Бәййіна | Ясное знамение | |||
| 99. | Зілзал | Жер сілкіну.Опат. | Землятресение | ||
| 100. | Ғадят | Ғадят,ғадауат | Дұшпан.Дұшпандық. | Скачущие | |
| 101. | Қариға | Қариға,қырағы | Қырағы болу.Сақ болу. | Великое бедствие | |
| 102. | Тәкәсүр | Приумножение | |||
| 103. | Ғасыр | Заман.Ұақыт.Өткен жылдар. | Время | ||
| 104. | Һүмәзә | Хулитель | |||
| 105. | Філ | Піл. | Слон | ||
| 106. | Құраиш | Құраиш еліндегі бебітші руы. | Курайшиты | ||
| 107. | Мағұн | Мағұн,маған | Шын жүректен.Аллаға табынбаған мағынасыз адам. | Милостыня | |
| 108. | Кәусар | Жұмақтағы,жаннаттағы көл. Ізгілік.Құран.Шапағат.Пайғамбарлық. | Каусар | ||
| 109. | Кафирун | Кафирун,Кафир | Кәпір.Дінге жақын болмау. | Ақиқатқа сенбеушілік | Неверующие |
| 110. | Насыр | Насыр,асар | Өте жәрдем етуші.Жәрдем беру. | Помощь | |
| 111. | Мәсәд(Ләһеп,Тәббет) | Ақыл айтқанға соққы жасау.Ақылсыздыққа ұшырау. | Пальмовые волокна | ||
| 112. | Ыхлас | Ыхлас,ықлас | Ықлас.Назар аудару. Көңіл. Ынта. | Искренность | |
| 113. | Фалақ | Фалақ,фәләк | Барша дүниенің айналасы.Сыину.Болар затқа көну | Барша дүниенің айналасы. Адамның айналасы. | Рассвет |
| 114. | Нас | Лас.Таза емес.Нәсіп.Болатынын болары. | Люди |
Құран мазмұндығы 14 тарапына бөлініп, төменгі әлемдік, қоғамдық жағдайларға(жәйтке) түсінік білдіреді.
Құранның мазмұндық түсініктер:
/Қ.К.-де мазмұндық түсініктерді авторы тек қазақша ғана беріп отыр/*
1. – Адам баласы. - (Человек, люди, народ, население.)
2. – Алла. - (Тәңір,Хұда,Құдай, Шексіз Әлем.) - (Вселенная, Бесконечность вселенной, Галактическое пространство.)
3. – Алланың сипаттары. - (Күллі Әлем, Әлем Заңы.) - (Содержание Вселенной, Влияние Вселенной.)
4. – Әлемге байланысты аяттар. - (Әлем Заңдары) - (Законы Вселенной.)
5. – Ғибадат. - (Құлшылық) - (Жизнь во Вселенной, Невозможность выбора Вселенной для жизни.)
6. – Ғылым,Ақыл, Ой жүгірту, Ғибрат. - (Учение, Знание, Мышление, Навыки.)
7. – Дін, Иман және жақсы-жаман жол. - (Вера, Знание, Дух, хорошее и плохое поведение, пути.)
8. – Жиһад - (Соғыс) - (Войны, поведения во время войн, внутрення борьба человека с пороками.)
9. – Қоғамдық тәртіп. - (Общество и поведение людей обществе.)
10. – Құран. – (Книга, знания и их значения для человека и общества.)
11. – Мінез-құлық.(Ахлақ) – (Характер человека и его поведение.)
12. – Өлім, және өлімнен кейінгі ахуал. - (Смерть и ее значение для человека.)
13. – Үй-іші тәртібі. - (порядок и поведение в семье, в доме.)
14. – Экономикалық өмір. – (Экономика и экономические отношения человека)
Сөздердің мағыналары:
Алла(Әл Илаһ, «Әллаһу» - арапша) – «Әл Илаһ» деген атаудың арапша грамматика бойынша біріктіріліп айтылуы. Ұғымы: «Құлшылық істеуге лайық зат.» Түрікше – «Тәңір», Фарсыша(Парсы) – «Хұда», Қазақша – «Құдай» деп аталады. Арап елдері жаһилиет дәуірінде «Алланы» - Алла деп атап, пұттарды «Илаһ» деп, Аллаға дәтімізді жалғастырады деген сеніммен соларға сиынып, Аллаға ортақ қосатын еді.
Әл хамду(арапша) – мактау, дәріптеу.
Ғибрат(парсы) – насихат, нақыл сөз, тәлім-тәрбие, дәріс, үлгі.
Ғиззат(парсы) – қадір, сый.
Иллаһи(арапша) – құдайдың бергеніне ой жібер.
Имам(арапша) – намаз оқығанда алдында тұратын адам.
Иман(арапша) – ар,қасиет,жақсылық.
Кәри,қари(арапша) – Құранды жатқа білетін діни адамдар.
Кәрим(арапша) – ізгілік.
Құбыла.Құбылыс(қазақ) – Сторона.Явление,перемена жіберу, нусқау,ақыл ой, ақыл сөз.
Қыбла(арапша) – қуыс,текше,он түстік.
Құран(арапша) – оқу,оқылық.
Құран кәраматула – ізгілікпен оқу, керемет оқылық.
Лә иллаһә ілла Алла(арапша) – Алладан басқа ешбір тәңір жоқ.
Лям-мим(арапша) – үндемеу, тіл қатпау, ауыз ашпа.
Мәшһүр(парсы) – атақты, белгілі.
Мүшрік(арапша) – Аллаға ортақ қосушы, Алланың серігі бар деуші.
Мұмин(арапша) – мұсылман дініне, құдайдың бірлігіне сену.
Наме(арапша)– хат, кітап(сонда ертеректегі намаз сөзі – оқу білім алу мағынада).
Нәфрәтлі(арапша) – жеркенішті.
Пайғамбар(арапша) – пророк, куә,қуантушы,ескертуші,білімді адам.
Сүндет(арапша) – әдет-ғұрып, салт. Мұсылмандық парызы.
Сұхбат(арабша) – оңаша әңгіме, оңаша отырыс.
Фалақ,фәләк(арапша) –дүние, болар затқа көну, айнала.
Фітір(парсы) – бітір(жыл садақасы)
Хамид(арапша) – өте мақтаулы, мақтауға тым лайық.
Хұжыр(арапша) – діні сабақ жүретін бөлме, дәрісхана.
Уахи,уаһи(парсы) – уағыз, пайғамбарға Алла тарапынан
Шам елі(парсы) – Сирия.
Шарх, шархи, шырқау(арапша) - Түсінік.Түсініктеме.Түсіндіру, түсінік беру, айту.
Осы төмендегі салыстырмаларға қарағанда Қ.К.-нің бұрыңғы оқылықтарды, кітаптарды, және одан кейінгі шығып жатқан кітаптары бар екенін растап турғаны анықталады.
Пайғамбарлар, періштелер және әулиелер атаулары:
Адам(пайғамбар) – Адам(первый человек на земле по Ветхому завету, пророк).
Әйюб(пайғамбар) – Пророк Иова.
Әлиасаъ(пайғамбар) – Пророк Елисей.
Даниял – Святой Даниил.
Дәүіт(пайғамбар) – Пророк Давид.
Жақып(пайғамбар) – Пророк Яков(Иаков)
Жәбірейіл(періште) – Архангел Гавриил.
Жақия(пайғамбар) – Пророк Иоан(Яхъя)
Жалұт(Джалут- басқа түркі тілдестерде) – Голиаф(Ветхий завет бойынша).
Жүніс(пайғамбар) – Пророк Иона.
Жүсіп(пайғамбар),(түркі тілдестерде Юсуф) – Пророк Иосиф.
Зәкәрия(пайғамбар) – Пророк Захарий.
Зулкифл(пайғамбар)- Пророк Иезекииль
Зул-Карнейн(шыншылдар) – (Праведник) Орыс жазбаларда белгіленбеген.(Искандер Зул-Карнайн – Александр Македонский, немесе Кир патшаны атау мүмкін, негізі оны Кир двурогий деп атаған египет тарихында).
Ибраһим(пайғамбар) – Пророк Авраам
Илияс(пайғамбар) – Пророк Илья.
Иса(пайғамбар) – Пророк Иисус Христос.
Лұқман(шыншылдар) – Праведник Лухман(Лукман).
Лұт(пайғамбар) – Пророк Лот
Марьям ана(Иса пайғамбардың анасы) – Дева Мария, мать Иисуса Христоса.
Мұса(пайғамбар) – Пророк Моисей(Масих).
Мұхаммед(пайғамбар),(түркі тілдестерде, араптарда Мұхаммад, Магомет) – Орыс жазбаларда белгіленбеген.
Нұх(пайғамбар) – Пророк Ной.
Салих(пайғамбар) – Орысша оқылықтарда белгіленбеген.
Сүлеймен(пайғамбар) – Пророк Соломон.
Шұғайып(пайғамбар) – Пророк Иофор.
Ыдырыс(пайғамбар) – Пророк Еноха.
Ысқақ(пайғамбар) – Пророк Исайя(Исакий, Исаак).
Ысмайыл(пайғамбар) – Пророк Исмаил(Измаил).
Ысмайыл(тағы бір транскрипцияда) – пророк Самуил(негізі бұл пайғамбар атауы еврейлер(иврит, идиш тілдеріндегі болу мүмкін.)
Ұзайыр(шыншылдар) – Праведник Узра.
Харун(пайғамбар) – Пророк Хаарон.
Хауа ана – Ева.(Бірінші Адамның жұбайы.)
Хұд(пайғамбар) – Пророк Евер.
*Ескертпелер(Примечание):
Қазақтың көп сөздері арапша, фарсы(парсы) сөздерге ұқсастық бар, мысал:
Ахлақ – қазақша - ақыл.
Гипноз(орысша) – негізі аудармасы сверхзнание. /hүpe(латын тілінен) - сверх, огромный, большой, gnosse(латын тілінен) -знание, учение, книга-орысша книже,книжье, одан кейін книга деп белгіленіп қалған./
Ғайып(арапша) – қазақша - айып, қате, мін, кінә.
Ғаших(арапша – сүю, ынтықтық) – ғашық(қазақша), ғишық(шағатай) сүю, ғашық болу.
Ғұмыр(арапша) – қазақшасы - өмір.
Зүмәр(арапша) – қазақшасы - зымыра, зымырап, заман, ұақыт.
Кәри(арапша) - Қария – білімді шалдар.(негізі діндарлардың «кәри» дегені – Құранды жатқа білетін адамдарды атайды).
Құбыла(арапша) – қазақшасы -құбылу, құбылыс, құбылмалы.
Мәида(арапша) – қазақшасы - майда,ұсақ,уақ.
Мұмінұн, мұмін(арапша) – қазақша - момын, яғни тыныш адам.
Сұхбат(арапша) – қазақша – сөйлесу, сөз айтысу,әңгімелесу, ой бөлісу.
Таһа(арапша) – сәжде қылу, қазақша - тақуа, тағзым, тағдыр.
Уахи(арапша) – қазақша - уақиға, оқиға.
Хұлық(арапша) – қазақша - қулық, қылық, мінез, пейіл.
Және де менің байқағаным, Құран Кәримде кей бір мұсылмандық ұстанымы туралы жазғаны, қазақтың салт-дәстүріне қайшы келеді. Оны мен оқитын адамды қызықтыру жағдайымен, қай сүреде екенін айтпай-ақ қоямын: Бірінші - «Қазақтың салт-дәстүрінде, жеті атаға дейін ұл-қыз алыспауы бар, Құран сөзінде төртінші ұрпақтан кейін ұл-қыз алысу айып емес. Екінші байқаған қайшылығы: «Жұбайы қайтқаннан кейін, қазақтар салт-дәстүрі бойынша, бір жыл бойы өткен соң басқасымен некелесу заңды рұқсат, ал Құран Кәрим сөзі бойынша ер адамның әйелі қайтса, екіншімен некелесу қайғылы күннен бастап, төрт ай он күн откен соң (яғни 130 күннен кейін) деп рұқсатталған, ал әйел адамға бір жылға дейін үйінен кетпеген өсиет қылған. Бірақ бұл кезде бір жақсы жағдайға бет бұрып іс бітсе онда одан ерте де қосылу рұқсат, бірақ некелесуын қайғы біткен күнге дейін сақтау міндет. Осы екеуін өнеге ретінде корсетіп отырғаным, Құран Кәрим киелі кітап болғанымен, бұқара халыққа ол «өмір жоба реті» - деген жеке ойым. Әр мұсылман ұлттар халқының, қаншалықты Ислам діні ұағыздама ұстаным болса да, ұлттық салт-дәстүрі - Құран сөзін жоққа шығарып турмаса, ол салт-дәстүрдін жолы дұрыс деген ойдамын. Құран кітабында шамалы кемшіліктер болғанымен, осы жазылған ұлы сөз адам өміріне қайшы келмейді, және жалпы Алланың әміріне күдік тұғызбағаны бұл нағыз ақиқат. Осы сөзіме дәлел етіп, маған көрінген кішкентай кемшілікті жазғым келіп тур. «Қ.К. бір жол түскен адам, отқа қажетті болған сон, жақын жерде от жарқырағанды көреді, сол жерге бара оттын қасында отырған кісіні көреді, сол жерден оттық алғанда ол сол кісіні Алла екенін айтылады. Алла тағала көзге көрінбес,еспен сезілмес екеніне күмән тудырды осы жері, және де жалғыз көріну емес, Оның оттың қасында отырғаны да. Негізі мұқтажға от жеткізем десе, Алланың басқа да амалдары мәлім.» Бұл кітапта тағы маңызсыз кемшілік менімше бар, бірақ оның барын жазбай, Құран Кәримді оқыған адам ой сала оқысын деген себеппен қалғанын жазбай-ақ қоя бергім келіп тұр.