Леуметтану курсы барысында қамтылатын мәселелер

1. Әлеуметтанудың пәні және объектісі, қызметтері (бес қызметі бар), деңгейлері (үш деңгейі), категориялары (категория дегеніміз - осы әлеуметтану ғылымында қолданылатын жалпы түсініктер, мысалы, әлеуметтік жүйе әлеуметтік қарым-қатынас және т.б.).

2. Әлеуметтану тарихы (қалыптасуы, дамуы), әлеуметтану тарихындағы классикалық кезең. О.Конт (әлеуметтік физикасы, қоғам санасының дамуының үш кезеңі – теологиялық кезең, метафизикалық, позитивистік; статикасы мен динамикасы), Г.Спенсер (эволюционизм, алты институты, қоғамның типологиясы), Э.Дюркгейм (әлеуметтік деректер, дін туралы ойы, суицид, өзін өзі өлтірудің үш түрі, аномия, органикалық және механикалық ынтымқтастығы, жеке және ұжымдық сана), М.Вебер (протестанттық этика және капитализм рухы, дін әлеуметтануы, түсіндірмелі немесе ұғыну әлеуметтануы, іс-әрекет теориясы, іс-әрекеттің төрт түрі (құндылықты рационалды, мақсатты рационалды, дәстүрлі, аффективті): саяси билік, плебицид, лигитимділік түсініктері, К.Маркс әлеуметтануы Қоғам туралы түсінік, экономикалық формациясы, базис және қондырма, дін әлеуметтануы, таптық күрес, құн теориясы (абсолютті құн, қосымша құн).

3. Қоғамның әлеуметтік құрылымы. Индивид туралы түсінік, әлеуметтік топ (әлеуметтік топ түрлері, мазмұнына қарай – кәсіби топтар, этникалық топтар және т.б., мерзіміне қарай – ұзақ, орта, қысқа мерзімді топтар, көлеміне қарай – үлкен, шағын топтар, топтарды жіктеу, аудитория, әлеуметтік шеңбер), квази және референтті топтар, институттар (отбасы, экономикалық, мәдениет, саяси, дін), айқын және латентті қызметтері, дисфункциялары. Инститтутардың символдық белгілері. Спенсер бойынша алты институт. Институттану (институционализация).

4. Әлеуметтік стратификация және мобильділік. Маркс бойынша теңсіздік. Вебердің өмірлік мүмкіндіктері (жизненные шансы). Таптар күресі. П.Сорокин бойынша мобильділік. Мобильділік түрлері, тік және көлденең, жоғары және төмен, топтық және жеке, ұрпақ аралық және ұрпақішілік. «Элиталар циркуляциясы» Парето, «Олигархияның темір заңы» Михельс. Уорнер жасаған беделдік теорисы.

5. Тұлға әлеуметтануы. Адам, индивид және тұлға түсініктерінің ерекшелігі. Әлеуметтену, ресоциализация, десоциализация. Кулидің «Айнадағы мен» теориясы, Мидтің «Мен» теориясы, З.Фрейдтің ид, его, суперэгосы. Рөлдік теория. Рөлдік күтім, рөльдер жүйесі, рөльдер жиынтығы, мәртебе, қоғам берген мәртебе, қол жеткізген мәртебе.

6. Отбасы және неке әлеуметтануы. Отбасы және неке түсінігі. Отбасы түрлері: нуклеарлы және дәстүрлі отбасы, толық және толық емес отбасылар. Неке: полигамды неке: полиандрия жән полигиния; моногамды неке. Экзогамды және эндогамды неке. Отбасының спецификалық және специфиакалық емес қызметтері. Матрилокалды, патрилокалды, неолокалды неке.

7. Мәдениет әлеуметтануы. Мәдениет түсінігі, қызметтері. Элементтері. Аккультурация, контрмәдениет, субмәдениет, ассимиляция, бұқаралық мәдениет, мультимәдениет түсініктері. Этноцентризм, мәдени релятивизм. Симулкр, симуляция түсініктері (Жан Бодрийр), Әлеуметтік-мәдени динамика (Сорокин), Мәдени шок (Р.Бок).

8. Шиеленістер әлеуметтануы. Шиеленіс түсінігі, қызметтері. Кульминациясы, эскалация. Шиеленістің туындау факторлары. Қалыпты құбылыс ретінде (Зиммель), саяси факторлар (Дарендорф), әлеуметтік факторлар (Сорокин), экономикалық фактор (К.Маркс). Жағымды қызметтерін сипаттаған (Козер Л.). Конвергенция, конфронтация.

9. Девиантты мінез-құлық. Аномия ұғымы. Норма. Делинквентті, асоциалды, қылмыстық мінез-құлық. Факторлар: психологиялық, әлеуметтік, биологиялық. Мертон бойынша аномия түсінігі. Тұлғалық типтер. Эуфункция, дисфункция.

10. Экономикалық әлеуметтану. Экономикалық адам, әлеуметтік адам түсінігі. Экономикалық сана, экономикалық мінез-құлық.

11. Этникалық әлеуметтану. Этникалық, ұлт, этникалық топ, диаспора, этнос түсініктері. Ирредента, этногенез, метаэтнос, субэтнос.

12. Эмпириялық әлеуметтану. Зерттеу бағдарламасының құрылымы, әдістері. Сұрау әдістері, бақылау әдісі. Сандық және сапалық әдістер. Сұрақ түрлері. Анкета, интервью, бақылау, фокус топ, социометрия, контент талдау. Эксперимент. Эксперттік және бұқаралық сұрау. Іріктеу, жалпы жиынтық. Құжаттарды талдау. Фокус топты ең алғаш қолданған социолог.

13. Дін әлеуметтануы. Маркс, Вебер, Дюркгейм дін әлеуметтануы. Діннің қызметі. Секуляризация. Сакрализация. Діни ұйымдар. Деноминациялар. Секта ұғымы.

14. Басқару әлеуметтануы. Басқарудың классикалық, неоклассикалық кезеңдері. Х,У теориясы. Маслоудың қажеттіліктер пирамидасы. Хоторн эксперименті.