Биотехнология – бұл: тірі
B) өнеркәсіпте микроағзаларды, өсімдіктер мен жануарлар жасушалары мен ұлпаларын өсіріп алу негізінде биологиялық үдерістер мен агенттерді пайдалану
*****
3. Биотехнология пайда болуы, қалыптасуы мен дамуының неше кезеңін ажыратынын көрсетіңіз:
C) 4
*****
4. Биотехнология дамуының этиологиялық кезеңін басталуы қай ғалыммен байланысты болатыны көрсетіңіз:
D) Л. Пастер
*****
5. Алғаш рет рДНҚ алған ғалымды атаңыз:
A) П. Берг
*****
6. Алғаш рет лейкоциттерден ДНҚ-ны бөліп алған ғалымды атаңыз:
D) Мишер
*****
7. Өнеркәсіптік масштабта пенициллиннің өндірілуі басталған жылды көрсетіңіз:
A) 1943 ж
*****
8. Биотехнология дамуының қай кезеңінде полимеразалы тізбекті реакция әдісі жасалынып шығарылғанын атаңыз:
D) геннотехникалық
*****
9. 14. Жаңадан дайындалған қоректік ортаға көшіріп отырғызу үшін қолданылатын суспензияның азғантай бөлігі - бұл:
C) биомасса
*****
10. Өсімдік жасушаларының ретсіз бөлінуінің нәтижесінде пайда болатын ұлпа - бұл:
C) биомасса
*****
11. Белгілі бір затты синтездейтін ағза қалай аталатынын көрсетіңіз:
B) гибридома
*****
12. Сұйық қоректік орталарда болатын теңіз балдырлардың белгілі бір сұрыптарынан алынатын полисахаридті атаңыз:
B) крахмал
*****
13. Микроағзаларды өсіру және олардың тіршілік ету әрекеті өнімдерінің жинақталу үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ететін компоненттерден тұратын субстраттар - бұл:
E) қоректік орта
*****
14. Натрий хлоридінің 10%-дық ерітіндісін жасап алу үшін қанша тұзды өлшеп алу керек екенін көрсетіңіз:
C) 5.8 г
*****
15. Глюкозаның 20%-дық ерітіндісін жасап алу үшін қанша глюкозаны өлшеп алу керек екенін көрсетіңіз:
B) 34 г
*****
16. Глюкозаның 2М ерітіндісін жасап алу үшін қанша глюкозаны өлшеп алу керек екенін көрсетіңіз:
B) 340 г
*****
17. Натрий хлоридінің 1М ерітіндісін жасап алу үшін қанша тұзды өлшеп алу керек екенін көрсетіңіз:
C) 58 г
*****
18. Streptomyces albus ағзасынан табылған рестриктазаны көрсетіңіз:
A) SalI
*****
19. ДНҚ молекуласының репликациясына қатысатын ферменттерді атаңыз:
D) ДНҚ-полимераза
*****
20. ДНҚ молекуласының репликациясына қатысатын ферменттерді атаңыз:
D) ДНҚ-хеликаза
*****
21. Гендік инженерияда қолданылатын ферментті атаңыз:
B) рестриктаза
*****
22. «Жабысқақ» түптерді қалыптастыратын рестриктазаның типін атаңыз:
B) екінші типі
*****
23. ДНҚ-ның құрамына кіретін молекуларды көрсетіңіз:
D) азоттық негіздер, дезоксирибоза, фосфор қышқылының қалдығы
*****
24. Бактерияларда хромосомадан бөлек кездесетін, өздігінен репликациялана алатын, кішігірім сақина тәрізді ДНҚ молекуласы:
B) плазмида
*****
25. Екінші реттік метаболитті атаңыз:
B) таксол
*****
26. Бірінші ретті метаболитті атаңыз:
E) арглабин
*****
27. Гендік инженерия әдістерін қолдану арқылы ағзасына бөгде ДНҚ ендірілген жануарлар, өсімдіктер, микроағзалар мен вирустар қалай аталатыны көрсетіңіз:
B) трансгендік ағзалар
*****
28. Рестрикция деген сөз қандай мағынаны білдіреді:
C) шектеу
*****
29. ДНҚ молекулаларының қажетті жерлерін кесіп алу қандай ферменттің көмегімен жүзеге асырылатынын көрсетіңіз:
E) рестриктаза
*****
30. Гендік инженерия жұмыстарында лигаза ферменттерінің атқаратын қызметін көрсетіңіз:
A) ДНҚ-ның бөліктерін біріктіру
*****
31. ДНҚ қандай нуклеотидтерден тұратыны көрсетіңіз:
A) тимин, аденин, гуанин, цитозин
*****
32. Қоректік орталарға қойылатын талаптарға жатпайтынынды көрсетіңіз:
C) ортада күрделі табиғи емес заттар болу керек
*****
33. Міндетті бойынша қоректік орталардың түрлерін атаңыз:
A) диагностикалық және өндірістік
*****
34. Консистенция бойынша қоректік орталардың түрлерін атаңыз:
B) сұйық, жартылай сұйық және тығыз
*****
35. Құрамы бойынша қоректік орталардың түрлерін атаңыз:
A) күрделі және қарапайым
*****
36. Бастапқы компоненттердің құрамы бойынша қоректік орталардың түрлерін атаңыз:
C) синтетикалық, жартылай синтетикалық және табиғи шығу тегімен
37. Нақты бір қоздырушыны бөліп алуға арналған орталар қалай аталатынын көрсетіңіз:
A) диагностикалық
*****
38. Жасушаларды өсіруге арналған құрылғы:
B) ферментер
*****
39. Жасушаларды өсіруге арналған құрылғы:
B) биореактор
*****
40. Медициналық биологиялық құралдарды өнеркәсіптік масштабта дайындаған кезде қолданылатын қоректік ортаны атаңыз:
B) өндірістік
*****
41. Тығыз орталар сұйық орталарға нені қосу арқылы дайындалады:
C) агар
*****
42. Желатинді агарға қарағанда анағұрлым сирек қолданатының себебін көрсетіңіз:
A) 25-30°С болғанда балқиды
*****
43. Ағза үшін қоректік ортадағы көмірсулар ненің көзі болып табылатынын анықтаңыз:
C) көміртек
*****
44. Аммоний тұздары ненің көзі болып табылатынын анықтаңыз:
D) азот
*****
45. β-индолил-3-сірке қышқылы – бұл:
B) ауксин
*****
46. Мурасиге-Скуга қоректік орта қандай ағзалардың жасушаларын өсіруге арналғанын анықтаңыз:
A) өсімдіктер
*****
47. ИГЛА қоректік орта қандай ағзалардың жасушаларын өсіруге арналғанын анықтаңыз:
B) жануарлар
*****
48. Фитогормонды анықтаңыз:
C) фенилмай қышқылы
*****
49. Нуклеотидтердің бір триплеті нені кодтайтынын көрсетіңіз:
A) бір аминқышқылды
*****
50. Рестриктазалар номенклатурасын ұсынған ғалымдарды атаңыз:
D) Смит пен Натанс
*****
51. Модификацияны жүзеге асыратын ферментті атаңыз:
A) ДНҚ-метилтрансфераза
*****
52. Барлық рестриктазаларды неше класқа бөлетінін анықтаңыз:
B) 3
*****
53. EcoB рестриктазалардың қай класына жататынын көрсетіңіз:
A) бірінші
*****
54. Жабысқақ түптерді қалыптастыратын рестриктазаны анықтаңыз:
D) EcoRI
*****
55. ДНҚ тізбектерінің 5‘ – фосфатты және 3‘- гидроксильді түптерінің арасындағы фосфодиэфирлі байланыстың қалыптасуын катализдейтін ферментті көрсетіңіз:
D) ДНҚ-лигаза
*****
56. Жабысқақ түптердің қалыптасуымен рестрикцияны өткізу үшін синтезделген нуклеотидті атаңыз:
E) репликон
*****
57. Репликацияның жартылай консервативті механизмін дәлеледеген ғалымдарды атаңыз:
C) Мезельсон мен Сталь
*****
58. Тану сайты мен кесу сайты бір жерде болатын рестриктазалар қандай класқа жататынын анықтаңыз:
E) екінші
*****
59. Гендік инженерия әдістерінің көмегімен өндірілген бірінші гормонды атаңыз:
B) инсулин
*****
60. Биотехнологияның қалыптасу мен даму тарихының қай кезеңі ДНҚ молекуласының бірінші рекомбинациясын жасалғаннан басталды:
D) геннотехникалық
*****
61. Биотехнологияның қалыптасу мен даму тарихының қай кезеңінде өнеркәсіптік биотехнологиялық құрал-жабдықтар жасап шығарылуы ерекше дамығанын көрсетіңіз:
C) биотехникалық
*****
62. Қоректік ортада азоттың көзі болмайтын затты анықтаңыз:
D) қан
*****
63. ДНҚ репликациясына қатыспайтын ферментті атаңыз:
E) ДНҚ-гираза
*****
64. Экзонуклеазалық белсенділікке ие ферментті атаңыз:
D) Bal 31
*****
65. ДНҚ екі тізбегінің арасындағы сутекті байланыстарды үзетін ферментті атаңыз:
A) ДНҚ-хеликаза
*****
66. EcoRI ферменті қандай ағзадан бөлініп алынғанын көрсетіңіз:
D) Escherichia coli
*****
67. Гуанин үнемі қандай нуклеотидпен жұптасатынын анықтаңыз:
E) цитозин
*****
68. Рестриктаза басқаша қалай аталатынын көрсетіңіз:
B) эндодезоксирибонуклеаза
*****
69. Тегіс пен жабысқақ түптерді тігетін ферментті атаңыз:
E) лигаза
*****
70. Бір жасушадан екіншісіне тасымалдау ақпараты болатын плазмидтерді көрсетіңіз:
B) F-плазмидтер
*****
71. Антибиотиктерге төзімділік гендері болатын плазмидтерді атаңыз:
A) R-плазмидтер
*****
72. Клондалған гендерді тасымалдауға арналған плазмидтерді көрсетіңіз:
A) pBR322
*****
73. Векторларға қойылатын талапты көрсетіңіз:
D) үлкен болмау керек
*****
74. Векторларға қойылатын талапты көрсетіңіз:
E) рестриктазалар үшін қайталанбас сайттар болу керек
*****
75. Векторларға қойылатын талапты көрсетіңіз:
B) сұрыптау үшін маркер болу керек
*****
76. pBR322 векторын кім құрастырғанын атаңыз:
D) Боливар мен Родригиес
*****
77. λ фагы негізінде векторды анықтаңыз:
B) EMBL3
*****
78. λ cos-сайттары және плазмидтің ориджині, антибиотиктерге төзімділік гендері және рестрикцияның қайталанбас сайттары болатын вектор қалай аталатынын көрсетіңіз:
E) космида
*****
79. Космидтің құрамына кірмейтін компонентті көрсетіңіз:
D) промотор
*****
80. 1928 жылы Фредерик Гриффит пневмококка штамдарын зерттеп, бактериялардың қандай құбылысын ашқанын анықтаңыз:
E) трансформация
*****
81. Құзыреттілік (компетентность) дегеніміз не:
A) ДНҚ-ны сіңіріп алу қабілеті
*****
82. Конъюгация үдерісін кім ашқанын анықтаңыз:
C) Ледерберг пен Татум
*****
83. Конъюгация үдерісінде донор мен жасуша-реципиент не арқылы бірігетінін көрсетіңіз:
B) пили
*****
84. E.coli реципиент рөлінде болатын сынақ-тәжірибелерде трансформацияның жиілігін анықтаңыз:
C) 1/1000
*****
85. Өте жоғары кернеудің қысқа электр импульстары қолданылатын үдерісті атаңыз:
D) электропорация
86. Космидтің құрамындағы λ cos-сайттары атқаратын қызметті атаңыз:
A) фагтық бөлшектерге ДНҚ-ның қапталыун қамтамасыз етеді
*****
87. Вектордағы ген-маркерлердің қызметін атаңыз:
C) трансформанттарды сұрыптауға мүмкіндік береді
*****
88. ДНҚ бөліктерін цитоплазмалық жарғақша арқылы қабылдату үшін ішек таяқшасына немен әсер ететіні анықтаңыз:
A) CaCl2 ерітіндісімен өңдейді
*****
89. Бактерияларда хромосомадан бөлек кездесетін, өздігінен репликациялана алатын, кішігірім сақина тәрізді ДНҚ молекуласы:
B) плазмида
*****
90. Рестриктазалар номенклатурасын ұсынған ғалымдарды атаңыз:
D) Смит пен Натанс
*****
91. Қандай векторлар трансдукция арқылы енеді:
E) космидтер
*****
92. Фосфор жасушаларда қандай молекулалардың құрамына кіретінін анықтаңыз:
C) ДНҚ
*****
93. Азот жасушаларда қандай молекулалардың құрамына кіретінін анықтаңыз:
C) дезоксирибоза
*****
94. Боливар мен Родригиес құрастырған векторды көрсетіңіз:
A) pBR322
*****
95. λ фагының cos-сайттары болатын векторды көрсетіңіз:
E) космидтер
*****
96. Бірінші векторлық плазмиданы атаңыз:
B) рSC101
*****
97. Векторда HindIII, EcoRI деп нені белгілейтінін атаңыз:
D) рестрикция үшін сайттарды
*****
98. Бактериялар жасуша қабықшасының лизисдейтін ферментті көрсетіңіз:
B) лизоцим
*****
99. Грам-теріс бактерияларының жасуша қабықшасын ыдырату үшін нені қолданатынын анықтаңыз:
A) ЭДТА
*****
100. Электр өрісінде молекулаларды ажыратуға мүмкіндік беретін әдісті көрсетіңіз:
C) электрофорез
*****
101. Өсіріндіде жасушалардың өсуін қандай қисық ретінде бейнелеуге болатынын анықтаңыз:
B) S-тәрізді
*****
102. Өсіріндіде жасушалар өсуінің қай фазасында өсуі байқалмайтынын көрсетіңіз:
A) лаг-фаза
*****
103. Қай фазада жасушалардың өсуі тұрақты болып тұратынын көрсетіңіз:
E) стационарлық
*****
104. Қай фазада жасушалардың белсенді бөлінуі байқалатынын анықтаңыз:
E) логарифмдік
*****
105. Логарифмдік фазаның басқаша атауын көрсетіңіз:
C) экспоненциалды
*****
106. Араластырылу типі бойынша биореактордың түрлерін атаңыз:
A) барботажды, эрлифті
*****
107. Жасушалар өсуінің экспоненциалды фазасында қандай өнімдерді бөліп алатынын көрсетіңіз:
A) ферменттерді
*****
108. Жасушалар өсуінің стационарлы фазасында қандай өнімдерді бөліп алатынын көрсетіңіз:
D) антибиотиктерді
*****
109. Үзіліссіз өсірудің қандай режимдерін ажырататынын көрсетіңіз:
C) хемостатты және турбидостатты
*****
110. Үзіліссіз өсірудің қандай режимі биомасса концентрациясынның тікелей бақылауында негізделгенін анықтаңыз:
B) турбидостатты
*****
111. Құрал-жабдықтар, қоректік орталар мен ауаны залалсыздандыру әдістерінің қайсысында ультракүлгін және радиоактивті сәулелермен өңдейтінін атаңыз:
E) радиациялық
*****
112. Өсірінді сұйықтығы мен биомассаны бөліп алу қалай аталатынын көрсетіңіз:
A) сепарация
*****
113. Сепарацияға қандай әдістер жататынын анықтаңыз:
B) флотация, сүзу, центрифугада айналдыру
*****
114. Лизоцим мен ЭДТА-ны қандай ағзалардың қабықшаларын ыдырату үшін қолданылатынын атаңыз::
A) грам-теріс бактериялар
*****