Жеке жүйкелердің, түбіршектерінің және тармақтарының зақымдануы
Классификациясы: МКБ10 бойынша G50-G59 қатарда орын алады.
G50 Үштік жүйке зақымдануы
G51 Бет жүйке зақымдануы
G52 Басқа бас жұп жүйке зақымданулары
G53 Басми жүйкелерінің басқа аурулардың салдарынан зақымдануы
G54 Жүйке түбіршектерінің және тармақтарының зақымдануы
G55 Басқа аурулардың салдарынан Жүйке түбіршектерінің және тармақтарының басылып қалуы
G56 Қолдың мононевропатиялары
G57 Аяқтың мононевропатиялары
G58 Басқа мононевропатиялар
G59 Басқа ауру салдарынан болған мононевропатиялар
Этиологиясы: жарақаттар, нервтің басылып қалуы, қысылып қалуы, түрлі бактериялармен шақырылған инфекциялық аурулар, қабыну аурулары, ісіктер, тамыр зақымы, тұқым қуалаушылық, дегенеративті бұзылыстар, В және Е топтарының витаминдерінің жеткіліксіздігі, әр түрлі химиялық заттармен улану және т.б
Эпидемиологиясы: 100000 адамға 4 адам зардап шегеді. Орташа жас 60 жас.
Диагностикасы: шағымы, физикалық тексеру
Лабораториялық тексерулер: ЖҚА, ЖЗА, БҚА
Инструментальді тексерулер: рентгенография, ЭМГ, қол мен аяқ тмырларының вазографиясы, КТ, МРТ
Мамандар кеңесі: ортопед, психолог, протезист
Емі: Медикаментозды емес ем-массаж, ЛФК, физиоем, кондуктивная педагогика, шина тағу, жұмыста жиі үзілістер жасау.
Медикаментозды ем: Нейропротекторлар: церебролизин, актовегин, пирацетам, пиритинол, гингобилоба, глицин
Ангиопротекторлар: винпоцетин, инстенон, циннаризин
В тобының витаминдері: тиамин бромид, цианокобаламин, фолли қышқылы.
Антихолинэстеразды препараттар: прозерин, галантамин, оксазил, нейромидин.
Стеройдты емес қабынуға қарсы препараттар: ибупрофен, напроксен
Кортикостеройдтар: преднизолон.
3) Ес – бұл ақпаратты бекіту, сақтау және өткен шақ тәжірибесін қайта жаңғыртудан тұратын психикалық процесс. Оның ауытқуы мнестикалық үрдістің осы аталған үш буынының кез-келгеніне қатысты болуы мүмкін.
Ақпаратты бекіту қабілетінің бұзылулары. Егер ақпарат бекітілмесе (фиксация) оның сақталуы мен қайта жаңғыру үрдісі іске аспайды. Фиксациялық амнезия – өткен кездегі оқиғаларды есінде жақсы сақтағанмен, болып жатқан осы шақтағы оқиғаларды өте тез ұмытып кетеді (яғни айтқан сөздерін, жеген тамағын ұмытып кетеді, т.б.). Пациенттер оқыған кітабының мазмұнын, таңертен жеген тағамын, заттарын қойған орынды еске түсіре алмайды. Орын, уақыт, даталарды, қайда тұрғанын, емханаға қашан түскенін, дәрігерінің аты-жөнін ұмытып қалады.
Өткен тәжірибені есте сақталу бұзылуы. Өткенді ұмыту ретсіз емес, белгілі заңдылықпен өтеді. Рибо заңы бойынша бірінші ретте неғұрлым кеш қабылданған, нашар ұйымдастырылған дағдылар зардап шегеді. Одан кейін біртіндеп естегі көне оқиғалар жойылады. Бұл патологиялық жағдайға да, қалыпты жағдайға да қатысты. Бірақ патологиялық жағдайда бұл үрдіс жылдам жүреді және дағды, білім жинау процесінен басым болады.
Өткен тәжірибені қайта жаңғырту бұзылуларыӨткен тәжірибені қайта жаңғырту (репродукция) бұзылуы фиксация және өткенді есте сақтау бұзылуында үнемі көрініс береді.
Еске түсірудің барлық бұзылыстарын сандық, сапалық және таныстық (көзге таныс) сезімінің бұзылуларына бөледі.
Сандық бұзылулар.Гипоамнезия – есте сақтаудың төмендеуі. Депрессивті жағдайда уақытша құбылыс түрінде кездесіп, эпилепсияда және прогрессивті патология ретінде милық атеросклероз, бас-миының органикалық зақымдалуында кездеседі. Амнезия – белгілі бір уақытта толығымен естен айырылу. Ретроградты амнезия – бас-ми жарақатына дейін бірнеше минут, күн, апта бұрын болған (инсульт, эпилепсиялық ұстама, улану, т.б) оқиғалардың естен жоғалуы. Антероградты амнезия – бас-ми жарақатынан кейінгі болған оқиғалардың есте жоғалуы. Фиксациялық, антеро-ретроградтты амнезиялар бірігіп Корсаков синдромының триадасын құрайды.Гиперамнезия - естен сақтаудың күшеюі, маникальды жағдайда кездесетін уақытша құбылыс. Бұл кезде сырқат көп жаңалықты, тақпақтарды тез арада оңай жаттап алады және оны оңай қолданады. Бірақ маникальды жағдайдан шыққан соң бұл құбылыс жойылып кетеді. Бұл құбылыс шизофренияның паранойдты түрінде жиі кездеседі. Өйткені, сандырақтардың әсерімен қоршаған ортаға күшейтіп көңіл бөледі.
Еске түсірудің сапалық бұзылулары.Параамнезия – есте сақтау қабілетінің уөзгеруі, яғни сырқат есте қалмаған жерлерінде өтірік еске түсірумен толықтыруға тырасады. Бұдан басқа түрлері де бар: Осы ұмытқан жерлерін өтірік еске алулармен (псевдореминисценция – ес иллюзиясы) яғни бұрын болған оқиғаларды, қазіргі күнге көшірумен және конфабуляциямен (ес галлюцинациясы), яғни фантастикалық деректермен толықтыруға тырысады. Псевдореминисценция негізінде кейде экмнезия құбылысы дамиды. Экмнезия – науқастың өткен өмірі. Өткен жылдар оқиғаларын науқас қазіргі уақытта болып жатқандай уайымдайды. Экмнезия құбылысы кәрілік психозда, истерияда, шизофренияның соңғы сатыларында бақыланады.
Таныстық сезімінің бұзылуы. Бұл бұзылулар психопатологияда шекаралық ауытқуларға жатады. Өйткені олар сау адамдарда көңіл-күй өзгерістерінде және психикалық науқастарда да байқалады. Бұрын көргендік симптомы (d′e ja` vu) – алғаш қабылдап жатқан оқиғаның таныс болып көрінуі. Ешқашан көрмегендік (jamais vu) – жақсы таныс зат не оқиғаның бөтен, болмаған болып көрінуі.
4) Депрессивті эпизод АХЖ 10 бойынша Ғ32
Ғ32.0 депрессивті эпизод жеңіл дәрежесі
F32.1 депрессивті эпизод орташа дәрежесі
F32.1 депрессивті эпизод ауыр дәрежесі
Депрессия көңілінің түсуі, қызығушылықтың төмендеуі, энергияның төмендеуі. Жиі әйелдерде кездеседі, кейде тұқым қуалайды.
Клиникасы: жұмысқа ынтасының төмендеуі, өмірлік белсенділіктің төмендеуі, өзін кемсіту, өзін кінәлі сезіну, шешім қабылдай аомау, болашаққа деген үміттің жоғалуы, жиі өлім жайында ойлау, самағының азаюы немесе керісінше көбеюі,сексуальді белсенділіктің төмендеуі. Кәрілік жаста қосымша симптомдар болуы мүмкін ойлау мен еске сақтаудық бұзылысы.
Емі: Депрессивті эпизод кезінде антидепрессанттар қабылдайды, әсіресе мелирпамин және амитриптилин жиірек қабылдайды. Милипрамин тежеулі депрессияда аса эффектілі, ал амитритилин үрейлі депрессияда аса эффектілі; 25 мл дозадан бастап оны 300-400 мг дейін көтереді, Милипрамин артерия және көздің ішкі қысымын көтереді, ал амитриптилин керісінше төмендетеді. Сонымен қатар дозасын азайту бірітіндеп жүргізіледі, витамин– мен бірге глюкоза енгізеді.
5) Патологиялық мастануспирттік ішімдіктерді шамаан тыс қолданудан болатын көрініс. Алкогольдік интоксикацияның атипиялық формасы. Патологиялық мастану алкоголизмнің кез келген стадиясында дасуы мүмкін. Бұл кезде сонымен қатар көру және есту голлюцинациялары болады, қылмыс жасауы да мүмкін.
Патологиялық мастанудың паранойдты түрі: бірден сандырақтау идеялары, уайымдау пайда болады, сөзі түсініксіз, үзінділермен сөйлейді, буындарды және сөздерді кайталау, уақыт өткен сайын шындықтан алыстай береді, қоршаған ортасын анықтай алмайды. Бұл топтың адамдары қоршаған ортаға және өзіне қауіпті болады.
Патологиялық мастанудың эпилептикалық түрң: Бұл кезде науқас қоршаған ортаны, Уақытты анықтай алмайды, қоршаған ортамен қатынасы бұзылады, психикалық және қозғалыстық қозу, қорқыныш пен үрейден көңіл күйінің жылдам өзгеруі, сөзі әлсіз байланысқан, мұрын астынан сөйлеген секілді.
6)
a. Психомоторлық қозу синдромы -әдепсіздік, ұрғысы келу, ызалану.
B. Сананың тұмандануы(сумеречное помрачение сознание)-қысқа уақытқа сананың бұзылысы, кенеттен мінезінің өзгеруі, қайта жұмысын жалғастырып тыныштануы. Бұл басты синдром болып табылады.