Танымдық іс-әрекет алғышартының дамуы
1) Сенсорлық даму:
· көріп қабылдау және зейіннің дамуы: ересек адаммен көз арқылы байланысты қолдау және ынталандыру: көзі және ауызына қарау;
· өзін, таныс балаларды және ересек адамдарды фотосуреттен табуға; «қай жерде...?» сұрағына жауап беруді үйрету;
· таныс емес заттардың ішінен таныс заттарды және ойыншықтарды тануды үйрету (доп қайда ?);
· үстел үстінде, бөлменің әртүрлі жерлерінде заттардың жұбын табуды үйрету;
· көлемді формаларды ажыратуды (шар, кубик, қырлы ағаш), сәйкес келетін кескіндерге салуды үйрету;
· қарама-қарсы жалпақ геометриялық фигураларды (шеңбер, квадрат) ажыратуды, үлгі бойынша топтастыруды үйрету;
· түстерді ажыратуды, заттарды белгілі түсі бойынша біріктіруді (қызыл, сары) үйрету.
2) Естіп қабылдау, есте сақтау, зейіннің дамуы
· дыбыс немесе дауысқа реакция туғызу;
· ересек адамның дауысын, ойыншықтардың дыбысын, музыкалық аспаптар дыбысын тыңдауға, дыбыстың неден шығып тұрғанын анықтауға үйрету;
· музыкалық ойыншықтардың дыбысына қозғалыс реакцияларымен жауап беруді қалыптастыру;
· ересек адамның дауыс интонацияларын ажыратуды (мейірімді, қатаң, ынталандырушы, сұраулы) үйрету;
· сыбырлап айтылған сөзді тыңдауға үйрету.
3) Айналадағы қоршаған дүниемен таныстыру
· баланы қоршаған адамдар туралы көзқарас қалыптастыру;
· өз есіміне жауап беріп қарауды үйрету;
· айналадағы қоршаған орта туралы түсінік қалыптастыру;
· қоршаған дүние заттарымен таныстыру: ойыншықтар, тұрмыс заттары (киім, аяқ киім, ыдыс-аяқ, жиһаз және т.б.).
3. Сөз және қарым-қатынас дағдыларын дамыту:
1) Айтылған сөзді түсінуді дамыту:
· «Қай жерде» сұрағына жауап ретінде баланың алдында тұрған;
· ойыншықты көрсету немесе көзбен табуды үйрету;
· баланың және ересек адамдардың есімдерімен, ойыншықтардың;
· аттарымен таныстыру;
· жиі қолданылатын тұрмыс заттарының аттарымен таныстыру (киім, ыдыс-аяқ, жиһаз);
· тұрмыстық және ойын әрекеттерін білдіретін сөздерді түсінуді үйрету (бер, жина, сүйрет, ал, жап);
· белгілі тапсырмаларды түсінуді және орындауды үйрету: «машинаны бер», «бері кел», «бер, қуыршақты алып кел».
2) Белсенді сөйлеуді дамыту:
· баламен шақырысу айтып айтылған дыбыстарын қолдау;
· сөздерді айтуға ынталандыру;
· балаға жақын адамдарды атау: ана, әке, апа;
· өтініштерді айту: бер, ал;
· өз күйін одағай сөздер арқылы білдіру: ой, ах, уф;
· жануарлар дауысына еліктеу: мяу, му, пи-пи, ав-ав;
· музыкалық ойыншықтардың дыбыстарына еліктеу: бам-бам, ля-ля-ля;
· көлік шуларына еліктеу: в-в-в-в.
3) Коммуникациялық дағдылардың дамуы:
· ересектермен эмоционалды қарым-қатынасқа түсу алғышарттарын дамыту;
· баланың эмоционалды-жағымды реакцияларын ересек адамның күлімсіреуімен қолдау;
· баланың дыбыстар «жиынтығын» қайта жаңғыртумен байланысты ойындар қолдану;
· күлкі және қозғалысты жандандыруды дамытуға арналған ойын-сабақтар өткізу (ауа шарларымен, сабын көпіршіктері, тосын сый қобдишаларымен ойындар); қозғалыс ойындары «қуып жетемін-қуып жетемін».
4) Қоршағандардың сөзін қабылдауды дамыту:
· ересек адамдардың сөзін түсіну, сұраққа жауап беру іскерлігін дамыту;
· қоршағандардың сөзін зейінмен тыңдауды, әңгімелеушінің көзіне қарауды, оның сөзін бөлмеуді, сұрақ қоюды үйрету;
· сұрақтарға жауап беруді үйрету: Апай қайда? Сенің есімің кім? Анаңның есімі калай?;
· ажыратуды және сұрақтарға жауап беруді үйрету: Бұл кім? Мынау не?;
5) Заттық-ойын іс-әрекетін дамыту:
· жасап көру әдісін проблемалық-практикалық мәселелерді шешудің негізгі әдісі ретінде қалыптастыру;
· ойыншықтардың физикалық қасиеттеріне байланысты әртүрлі әрекет жасауды үйрету;
· лақтыру, үйрету, допты еден бойынша сүйрету, доптарды, кубиктерді шелектен шашу, екі қолымен төңкеру, ұсақ заттарды, кубиктерді биікке саусақтарымен қою, шариктер жасау, арбаны жібінен сүйрету, каталки қозғалту;
· сақиналарды желіден шешу және тағу, оны сақина көлеміне қарамастан толтыру;
· столдағы тесіктерге сәйкес төлкені кіргізу (таяқшалар, саңырауқұлақтар);
· бір құрамды матрешкаларды, қорапшаларды ашу және жабу.
4. Нәтижелі іс-әрекет түрлерін дамыту:
1) Қарапайым құрастыру дағдыларын қалыптастыру:
· осындай бер: үлгі бойынша қажетті құрылыс элементін таба алу іскерлігін қалыптастыру (3-5 элемент);
· бірдей куб немесе кірпіштерден мұнара құруды үйрету;
· бір мезгілде екі әрекет орындауға ынталандыру (бір қолымен бір затты ұстап, ал екіншісімен басқа затты алу);
· көтеруді, созуды, ойыншықтарды лақтыруды, олардың формасы және көлеміне байланысты ұстап алуды үйрету;
· сабын көпіршіктері екі қолымен ұстап алуға ынталандыру;
· шапалақтауға ынталандыру;
· ойыншықты бір қолынан екінші қолына беруді үйрету;
· затты үлкен, көрсетпе және ортаңғы саусақтармен ұстап алуды үйрету;
· затты көрсетпе саусағымен көрсетуге ынталандыру;
· саусақтарымен борпылдақ материалдарды алуды үйрету;
· кәмпиттің қағаздарын ашуды үйрету;
2) Қарапайым сурет салу дағдыларын қалыптастыру:
· баланы қағаз және әртүрлі бейнелеу құралдарымен таныстыру: түрлі-түсті дақтарды саусақтарымен, алақаны, қылқаламмен салу;
· ұсақ моториканы дамыту;
· қолдарының жалпы қозғалғыштығын дамыту;
· күшті қозғалыстарды дамыту;
· жеке қозғалыстарды дамыту. Саусақпен іліп алуды қалыптастыру;
· заттармен күштеу қозғалыстарын жасауды үйрету: сүйрету, итеру, қысу, созу, басу.