Белокты ыдырататын фермент
Педагогика институты
«Мектепке дейінгі және арнаулы білім» кафедрасы
СИЛЛАБУС
Пән: Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы (2 кредит )
Мамандық 5В010500- Дефектология
Курс 2
Оқытушы Туретаева Г.И.
2016 -2017 оқу жылы
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті
Syllabus
Пән: Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы (2 кредит )
| Сабақ өткізу уақыты мен орыны | ОСӨЖ-ның өткізу уақыты мен орыны | Оқытушының аты-жөні | Байланыс, тел, email |
| сабақ кестесіне сәйкес | Кесте бойынша | Туретаева Г.И. | [email protected] |
| Жұма 09.30-10.20 | 8-7014937050 | ||
| Сейсенбі 09.30-10.20 | 8-7777842531 | ||
| Бейсенбі 11.40-12.30 |
ОҚУ ПӘНІНІҢ СИПАТЫ:
Физиология – организмнің барлық құрылымдық дәрежесінде жүріп жататын клеткалардың, ұлпалардың, мүшелердің, мүшелер жүйесінің және организмнің қызметі немесе тіршілік әрекеті жөніндегі ғылым.
Жас ерекшелік физиологиясы организмнің әр түрлі кезеңдеріндегі тіршілік әрекеттердің өзгерістерін зерттейді. Сонымен қатар оның негізгі бағыты – баланың өсу және даму жағдайына қарай мүшелердің, мүшелер жүйесінің және біртұтас организмнің қызметін зерттеп білу.
Жас ерекшелік физиологиясының түйінді бағыты мұғалімдер мен тәрбиешілердің қызметінде маңызы зор физиологиялық ғылымның теориялық материалдарына аударылған. Ондай мәселелердің қатарына, ең алдымен балалар мен жасөспірімдердің жоғары нерв әрекетінің заңдылықтарын және олардың нерв системасының функциялық ерекшеліктерін жатқызуға болады.
Балалар мен жасөспірімдердің организмінде, мүшелерінің құрылысы мен қызметінде, ересек адамдармен салыстырғанда ерекшеліктер бар, себебі балалар өмірінің әр түрлі кезеңдерінде көп өзгереді. Балалардың жас кезеңдеріне тәуелді морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктерді білу, оны тәрбие жұмыстарына тиімді пайдалану - әр мектеп маманының міндетті ісі.
Мектеп гигиенасы – балалардың өсіп-даму процесін және олардың денсаулық жағдайын, сыртқы орта факторының организмге әсер етуін зерттейтін ғылым. Баланың жас ерекшелік жағдайын ескеріп, оның денсаулығын нығайтуға, үйлесімді дамуына және дұрыс тәрбиелеуге арналған шаралар белгілейді. Ол мектеп мамандарын қажетті гигиеналық ережелер нормативтермен қаруландырып, балалардың жұмыс қабілетінің жоғары болуын, әрі қарулы, әрі психологиялық жағынан дұрыс өсіп-дамуын тәрбиелеуге бағыттайды.
ОҚУ ПӘНІНІҢ МАҚСАТ-МІНДЕТТЕРІ:
Пәннің мақсаты:
Студенттерді балалар мен жасөспірімдердің өсіп-жетілуіндегі жалпы заңдылықтарымен, физиологиялық жүйелердің құрылысы, қызметі, жас организмде қалыптасу ерекшеліктерімен ғылыми тұрғыда таныстыру.
Пәннің міндеті:
Студенттерді
- баланың өсу және даму жағдайына қарай мүшелердің, мүшелер жүйесінің және біртұтас организмнің қызметін зерттеп білуге уйрету;
- балалар мен жасөспірімдердің жоғары нерв әрекетінің заңдылықтарын және олардың нерв системасының функциялық ерекшеліктерін меңгерту.
- балалардың жас кезеңдеріне тәуелді морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктерді туралы біліктіліктерін қалыптастыру, оны тәрбие жұмыстарына тиімді пайдалана білуді уйрету;
- баланың жас ерекшелік жағдайын ескеріп, оның денсаулығын нығайтуға, үйлесімді дамуына және дұрыс тәрбиелеуге қажетті гигиеналық ережелер нормативтермен қаруландыру.
ОҚУ ПӘНІНІҢ ҚЫСҚАША МАЗМҰНЫ:
Берілген курсты сәтті аяқтағанннан кейін студент келесідей қабілеттерді меңгереді:
Білуге тиіс:
- «Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» пәні және мазмұнын, балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуының жалпы заңдылықтарын білу;
- Нерв жүйесінің физиологиясын, жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігін білу;
- Анализаторлардың физиологиясы мен гигиенасы және жас ерекшелігін білу;
- Ішкі секрециялық бездер, жыныстық жетілу және олардың гигиенасын, оқушылардың медициналық-гигиеналық және жыныс тәрбиесін білу;
- Тірек-қимыл жүйесі, оның жас ерекшелігі, балалардың аяқ киіміне және жеке басына қойылатын гигиеналық талаптармен танысу;
- Ас қорыту жүйесі, зат пен энергия алмасуы, олардың жас ерекшелігі, тамақтану гигиенасын білу;
- Қанның жас ерекшелігі мен физиологиясымен танысу;
- Тыныс алу мүшелері мен олардың жас ерекшелігін, бөлме ауасына қойылатын талаптарды білу;
- Зәр шығару мүшелері мен олардың жас ерекшелігін, терінің құрылысы мен қызметін және гигиенасын білу;
- Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, күшейту және жаттықтыруымен танысу.
Істей білу:
- балалар мен жас өспірімдердің анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктерін;
- өсу мен дамудың биологиялық заңдылықтары туралы дұрыс түсінік қалыптастыру;
- оқыту және тәрбиелеу жұмысында маңызды орын алатын шартты рефлекстердің негізімен таныстыру;
- ағза дамуының негізгі биологиялық заңдылықтары туралы дұрыс түсінік қалыптастыру;
- өз басының және отбасы денсаулығын сақтау жолдарымен таныстру
- сезім, қабылдау, түйсік, ойлау, сана-сезім, сөйлеу, көңіл-күй іспетті функциялардың физиологиялық негіздерін түсіндіру
- балалар мен жас өспірімдерге қойылатын гигиеналық – талаптарды және аурудың алдын-алу шараларын үйрету.
Дағдысының болуы:
- Болашак педагогтарды балалар мен жастардын денесінің дұрыс өcin дамуын, акыл -ойынын жетілуін камтамасыз етіп, оған кажетті жағдайларды ұсыну аркылы, турлі аурулардын алдын - aлa 6ілyгe, еңбек қабілетін кушейтіп, денешынықтыру жолдарын кун кecтeci мен турлі еңбек кестелерін бала организміне тиімді турлерін аныктай отырып, жастарды тәрбиелеуде теориялық білімдерді пайдалана аласыз.
КУРС ПРЕРЕКВИЗИТІ:
Оқылатын пәнді игеру үшін студент эмбриология, генетика, цитология, гистология, анатомия, биохимия, жеке даму биологиясы, педагогика, психология негіздерімен таныс болуы шарт. Организмнің тіршілік әрекетін, жеке клеткалар, мүшелер, мүшелер жүйесі қызметінің ерекшелігін, биологиялық маңызын анықтау, организмнің сыртқы ортамен қарым-қатынасындағы заңдылықтарды ашу секілді ұғымдарын жақсы білуі керек.
КУРС ПОСТРЕКВИЗИТІ:
Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы курсын оқу барысында студенттің медицинадан алған барлық білімдері бекиді және алған білімдерін медицинаның, биологияның қай саласында болсын қолдана алады.
БІЛІМДІ БАҒАЛАУ:
Ағымдағы бағалау: осы курстың барысында бағалау стратегиясы ретінде бағалаудың келесі әдістері пайдаланылады: жазбаша бақылау жұмыстары, үй тапсырмалары (математикалық көрсеткіштері, анализдері, алынған салыстырмалы мәліметтер бар, жазбаша тапсырмалар және т.с.с.), ауызша сұрау, тесттік тапсырмалар, зерттеу жұмыстары (жоба, курстық, презентациялар), мәнжазба, эссе және т.с.с.
Аралық бақылау (бақылау жұмысы):бақылау жұмысы курста өткен бөлімдер бойынша теориялық және практикалық, лабораториялық (есептеу, графикалық-есеп және шығармашылық) тапсырмаларды қамтиды.
Жеке өзіндік жұмыс:курс тақырыптары бойынша семинар сабақтарында тапсырмалар, үй тапсырмаларын, шығармашылық тапсырмаларды, мәнжазбаларды жеке орындау, ғылыми деректерді, ситуацияларды талдауды, газеттік ақпаратты пайдалану ескеріледі.
Үй тапсырмасы:үй тапсырмаларын студенттер міндетті түрде дайындайды және ОСӨЖ (ОМӨЖ) сабақтарында барлық топтар кесте бойынша тапсырады. Белгіленген уақыт мерзімінен кейін тапсырылған үй тапсырмаларына баға төмендетіледі.
Коллоквиум:өткен материал бойынша семестрде екі рет студенттен ауызша немесе жазбаша жауап алу түрінде жүргізіледі.
Курстық жұмыс, мәнжазба, эссе, презентация,графикалық-есеп жұмысы:нақты тақырып бойынша тапсырылады, кішігірім шығармашылық жұмыс болып табылады. Бағалау кезінде тақырыптың мазмұнының ашылуы, ғылыми деректердің пайдаланылуы, баяндалу стилі, көрнекіліктің пайдаланылуы ескеріледі. Жұмыстар бекітілген мерзімнен кейін қабылданбайды және бағаланбайды.
Аралық бақылау тесттері:өткен материалдар бойынша 10 және одан жоғары тапсырмаларды қамтитын тесттер. Тестілеу семестрде екі рет 7 және 15 апталарда кесте бойынша өткізіледі.
Қорытынды емтихан:қорытынды емтихан семестр соңында өткізіледі. Емтихан қабылданатын күн деканаттың емтихан кестесінде көрсетіледі. Емтихан компьютерлік тестілеу нысанында жүргізіледі. Тесттер курс бағдарламасының барлық бөлімдері бойынша тапсырмаларды қамтиды. Емтихан кезінде дәріс конспектілерін, кітаптарды, әртүрлі жазбаларды пайдалануға тыйым салынады. Төмен баға алған жағдайда, оны көтеру үшін, қосымша басқа тапсырмалар берілмейді. Емтиханды өткізу саясатын сақтамаған студент, емтиханды тапсырудан босатылып, емтиханды тапсырмаған болып есептелінеді.
Қорытынды баға: студенттер семестр соңында пәндер бойынша 100 (40%) балмен бағаланатын емтихан тапсырады.
МОДУЛЬ БОЙЫНША ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ:
| № р/с | Модульдың атауы | Лекция (сағ) | Практикалық (семинар.)сабақ (сағ) | Лаборат. сабақ (сағ) | СӨЖ МӨЖ (сағ) |
| Модуль 1. Балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуы | - | ||||
| Модуль 2. Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар. | - | ||||
| … | |||||
ЛЕКЦИЯ ТАҚЫРЫПТАРЫ:
| Апта | сағаты | |
| Модуль 1 | ||
| Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні және мазмұны. Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуы | ||
| 2,3 | Нерв жүйесінің физиологиясы. Жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігі. | |
| Анализатордың физиологиясы және гигиенасы, жас ерекшелігі. | ||
| 5,6 | Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . Оқушыны медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу. | |
| Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гигиеналық талаптар. | ||
| Модуль 2 | ||
| 8,9 | Қан және қан айналу жүйесінің физиологиясы, оның жасқа байланысты ерекшеліктері. | |
| Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі. | ||
| 11,12 | Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы | |
| 13,14 | Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы. | |
| Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар. | ||
| Барлығы |
Практикалық (семинарлық) сабақ тақырыптары
| Апта | Практикалық (семинарлық) сабақтың тақырыптары | сағаты |
| Модуль 1 | ||
| Баланың жас ерекшелік физиологиясын зерттеу әдістемесі | ||
| 2,3 | Жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі және дамуы. Жоғарғы жүйке әрекеті | |
| 4,5 | 1. Анализаторлар, олардың жасқа байланысты ерекшеліктері. | |
| 2. Ішкі секрециялық бездер физиологиясы. | ||
| Тірек-қимыл жүйесі, оның ерекшеліктері | ||
| Модуль 2 | ||
| 8,9 | Қанның физиологиясы мен жас ерекшелігі. Қан айналу жүйесі. | |
| Тыныс алу органдарының жас ерекшеліктері | ||
| 11,12 | Ас қорыту органдардың жас ерекшеліктері, зат және энергия | |
| Сыртқа шығару органдарының жас ерекшеліктері | ||
| 3. Балалардың арасында кең тараған патологиялық аурулардың ерекшеліктері. | ||
| 4. Оқу-тәрбие жағдайының оқушылар денсаулығына әсері және оған қойылатын гигиеналық талаптар | ||
| Барлығы |
СӨЖ тапсырмалары
| № | Сабақ тақырыптары | СӨЖ тапсырмасы | Бақылау түрі | өткізу мерзімі | Жоғ балл |
| Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні және мазмұны. Балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуының заңдылығы. | 1. Балалардың жас ерекшелік физиологиясының әдістемелері мен танысу. 2. Есептеулер жасау. Алынған мәліметтер бойынша физикалық дамуды бағалау. | Ауызша, жазбаша | |||
| Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . Оқушыны медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу. | 1.Ағзадағы гипоталамус-гипофиз-бүйрекүсті бездерінің бірлестігін кесте түрінде жазу. 2.Қалқанша безінің балада кездесетін ауруларына /микседема, кретинизм, эндемиялық зоб/ анықтама беру. 3.«Қазақ халқында тарихи қалыптасқан жыныстық тәрбие ерекшеліктері мен дәстүрінің физиологиялық негізі» тақырыбында реферат жазу. | Ауызша, жазбаша | |||
| Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гигиеналық тала птар. | 1.Саусақтардың бұлшық етінің күшін анықтау. 2.Балалардың дене тәрбиесін ұйымдастырудың күнтізбелік жоспарын жасау. 3.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 4.Әртүрлі жағдайлардағы жүрек соғысын анықтаңыз: тұру және отыру кезінде; 10 рет отырып тұрған соң. Нәтижесін орташа статистикалық көрсеткіш бойынша анықтау. | Ауызша, жазбаша | |||
| Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы | 1.Алты топқа тамақ рационын құрастырыңыз: а)0-1жас аралығындағы балаларға; б)1-4жас аралығындағы балаларға және 4-6, 6-10, 10-14, 14-17 жас аралығындағы балаларға;/нәтижесін кестеге толтыру/ 2.Қазақ халқының тамақты қабылдау тәртібінің ерекшелігін жазу. 3. 6-17 жас аралығындағы мектеп оқушыларымен тамақтану бөлменің, киімнің гигиеналық талаптары жайында әңгімелесу. | Ауызша, жазбаша | |||
| Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі. | 1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығының көлемін анықтау тәсілін меңгеру. 2.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. | Ауызша, жазбаша | |||
| Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы. | 1. Терінің, бала киімінің гигиенасы мен бала ағзасын шынықтыру түрлерін ата. 2.Бүйрек қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері. Энурез байқалатын баламен тәрбие жұмысын жасау. | Ауызша, жазбаша | |||
| Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар. | «Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, салауатты өмір салтын қалыптастыру» тақырыбында реферат жазу | Ауызша, жазбаша | |||
| Барлығы: | балл |
Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмыс кестесі
| № | Сабақ тақырыбы | СОӨЖ тапсырмасы | өткізу мерзімі | жоғ. балл |
| Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні және мазмұны. Балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуының заңдылығы | 1 Лабораториялық жұмысқа қойылатын талаптармен танысу 2Балалардың жас ерекшелік физиологиясының әдістемелерімен танысу. 3Есептеулер жасау. 4Алынған мәліметтер бойынша физикалық дамуды бағалау. 5.Тәжірибе тапсыру. | |||
| Нерв жүйесінің физиологиясы. Жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігі. | 1.Жоғары жүйке әрекетін зерттеу әдісін жазу. 2..нейрондардың бір-бірімен байланысын салу. Рефлекторлық доғаның схемасын сызыңыз. 3. Орталық тежелудің мүше қызметін координациялауға қатысуы қалай өтеді /жазу/. 4. Баланың жасына лайық ой еңбегінің кестесін, ұйқы гигиенасын, күн кестесі мен жұмыс кестесін жасау. 5.Спорттың жүйке қызметіне маңызы мен гигиенасын анықтау. 6. тажірибені тапсыру | 2,3 | ||
| Анализатордың физиологиясы және гигиенасы, жас ерекшелігі. | «Организмнің сенсорлық жүйесі, гигиенасы, жас ерекшелігі» тақырыбын тапсыру | |||
| Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . Оқушыны медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу. | 1.Ағзадағы гипоталамус-гипофиз-бүйрекүсті бездерінің бірлестігін кесте түрінде жазу. 2.Қалқанша безінің балада кездесетін ауруларына /микседема, кретинизм, эндемиялық зоб/ анықтама беру. 3.«Қазақ халқында тарихи қалыптасқан жыныстық тәрбие ерекшеліктері мен дәстүрінің физиологиялық негізі» тақырыбында реферат тапсыру 4.Тәжірибе ні тапсыру. | 5,6 | ||
| Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гиги еналық талаптар. | 1.Саусақтардың бұлшық етінің күшін анықтау. 2.Балалардың дене тәрбиесін йымдастырудың күнтізбелікжоспарын жасау. 3.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 4.Әртүрлі жағдайлардағы жүрек соғысын анықтаңыз: тұру және отыру кезінде; 10 рет отырып тұрған соң. Нәтижесінорташа статистикалық көрсеткіш бойынша анықтау. 5.Тәжірибені тапсыру. | |||
| Аралық бақылау | Коллоквиум, тест (7 апта) | |||
| Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы | 1. 6топқа тамақ рационын құрастырыңыз: 0-1 жас аралығындағы балаларға; 1-4жас аралығындағы балаларға және 4-6, 6-10, 10-14, 14-17 жас аралығындағы балаларға./нәтижесін кестеге толтыру/ 2. Қазақ халқының тамақты қабылдау тәртібінің ерекшелігін жазу. 3. 6-17 жас аралығындағы мектеп оқушыларымен тамақтану гигиенасы туралы және бөлменің, киімнің гигиеналық талаптары жайында әңгімелесу. 4.Тәжірибені тапсыру. | 8,9 | ||
| Қанның физиологиясы мен жас ерекшелігі. қан айналу жүйесі. | «Организмнің ішкі ортасы», «жүрек-тамыр ауруының профилактикасы». «Жүрек тамыр жүйесін жаттықтыру» тақырыбында реферат тапсыру | |||
| Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі. | 1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығының көлемін анықтау 2.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 3.Тәжірибені тапсыру | 11,12 | ||
| Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы. | 1. Терінің, бала киімінің гигиенасы мен бала ағзасын шынықтыру түрлерін ата. 2.Бүйрек қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері. Энурез байқалатын баламен тәрбие жұмысы. 3. Тәжірибені тапсыру. | 13,14 | ||
| Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар. | «Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, салауатты өмір салтын қалыптастыру» тақырыпта реферат | |||
| Аралық бақылау | Коллоквиум, тест тапсыру (Ауызша сұрау, жазбаша)15-апта | |||
| барлығы | 16 сағат |
Тест тапсырмалары
«Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы»
пәні бойынша тест тапсырмалары
1 – нұсқа
№1
1. Физиология гылымы нені зерттейді?
1) Организм мушелерінін кызметін
2) Организм мушелерінін құрылысын
3) Организм мушелерінін ауыткуын
4) Организм мушелерінін ауруын
5) Организм мушелерінін эволюциясын
2. Тамақ, қорғаныс, бағдарлау рефлекстері кай рефлекске жатады?
1) Шартсыз
2) Шартты
3) Рефлекторлы
4) Шартты рефлекторлы
5) Шартсыз рефлекторлы
3. Организмнін ұрыктанғн жұмыртка клеткасынан бастап табиги өмірінін
сонына дейінгі жеке дамуын кандай кезен деп аталады?
1) Онтогенез
2) Пренатальды
3) Постнатальді
4) Филогенез
5) Камелеттік
4. Инсулин гормонынын қызметі
1) Қандагы глюкоза молшерін азайту
2) Қандагы глюкоза молшерін кобейту
3) Қандагы гемоглобин молшерін азайту
4) Қандагы гемоглобин молшерін кобейту
5) Қандагы темір молшерін азайту
5. Үлкен адам жүрегінін салмагы
1) 250-300 гр
2) 150-200 гр
3) 200-400 гр
4) 300-400 гр
5) 100-200 гр
6. Нерв импульсінін орталығында кең таралуын:
1) Ирродиация
2) Конвергенция
3) Индукция
4) Тежелу
5) қозу дейд
7. Сопақша мидағы нерв орталығын көрсет?
1) Тыныс алу, қан айналу, ас қорыту
2) Тыныс алу, зәр шығару
3) Ас қорыту, көру, сезу
4) Зәр шығару
5) қозғалыс, есту, көру
8. Қарынның ішекке жалғасатын жері
1) Ұлтабар
2) Пилорус
3) Өңеш
4) Кіші иілі
5) кеңірдек
9. Синапс дегеніміз не?
1) Нейрон денесіндегі аксон, дендриттердін түйісу орны
2) Қозу процесі
3) Тежелу процесі
4) Нейрон денесіндегі аксон, дендриттердін ажырауы
5) Қозудын ашу орны
10.Сүт тістерінің шығу мерзімі:
1) 1-2
2) 6-7 ай
3) 4-5
4) 2-3
5) 8-10
11. Тоқ ішекте жүретін процесс
1) Астың қорытылуы
2) Астын сіңірілуі және қидын калыптасуы
3) Астың сыртка шығарылуы
4) Қидын жасалуы және шығарылуы
12. Тиамин витамині қалай белгіленеді?
1) В1
2) В2
3) РР
4) В6
5) В12
13. Мешел ауруына соқтыратын қай витаминнің жетіспеуі
1) Д
2) С
3) В
4) А
5) Е
14. 1 мм 3 қандай қанша эритроцит болады?
1) 4,5-5 млн.
2) 5 мын
3) 50 мын
4) 4,5-5 млдр
5) 6–8 мын
15. Дененің өсу қарқынын кандай әдіспен біледі:
1) Антропометриялык
2) Самотометриялык
3) Физиометриялык
4) Соматоскопиялык
5) Гемодинамиялык
16. Қанның минуттык көлемі деп нені айтамыз?
1) Жүректің 1 минутта қан тамырларына ығыстыратын қан мөлшері
2) Жүректін 1 сек ыгыстыратын қан мөлшері
3) Каннын барлык мөлшері
4) Систолалык саттегі қан мөлшері
5) Диастолалык көлем
17. Жеткіншек жас (ұлдар):
1) 13 –16
2) 8-10
3) 9-10
4) 7-10
5) 6-10
18. Физиологиялық тыныштық:
1) Ағзаның демалып денені босатып ояу жатқан қалпы
2) Клеткалар тітіркенеді
3) Мүшелер қызметі күшейді
4) Ұлпалардың белсенділігі
5) Сыртқы, ішкі әсер
19. Журектін өткізгіштік жуйесіне кандай касиет тан?
1) Автоматия
2) Жиырылгыштык
3) Өткізгентік
4) Тежелу
5) Қозу
20. Бауыр қызметінің бұзылуы
1) Цирроз
2) Диабет
3) Инсульт
4) Өттің қабынуы
5) Гастрит
21. 1-ші мойын омыртқасы атлант немесе ауыз омыртқа тікелей немен жалғасады:
1) Бас сүйегімен
2) Жұлынмен
3) Қабырғамен
4) Төспен
5) Омыртқамен
22. Тыныс алу жүйесінің ең маңызды бөлігі:
1) Өкпе
2) Танау
3) Мұрын
4) Көмей
5) Бронха
23. Мектеп гигиенасы ғылымының зерттейтің мәселесі:
1) Баланың өсіп дамуы денсаулык жағдайы, ұйлесімді, дұрыс тәрбиелеу шаралары+
2) Әр түрлі факторлар
3) Жүйке жүйелерін
4) Өсіп-даму заңдылықтары \
5) 3ат алмасу
24. Ішкі органның химиялық құрамы мен физикалық-химиялық қасиеттерінің тұрақтылығы қалай орталады:
1) Гомеостаз
2) Қан айналу
3) Тыныс алу
4) Нервттік реттелу
5) Гумаральдық реттелу
25. Организмнің күрделі қізметі және өсіп-даму процестері қалай жүзеге асады:
1) Өздігінен реттелу арқылы
2) Гумаральдық реттелу арқылы
3) Нервтік жүйке арқылы
4) Қан айналу жүйесі арқылы
5) Өсіп-даму заңдылықтары арқылы
№2
1. Физикалық дене көрсеткіштерін өлшеу
1) Антропометрия
2) Соматометрия
3) Соматоскопия
4) Физиометрия
5) Герантология дейді
2. Организмнің ауруға карсы тұрушы комплексі?
1) Иммунитет
2) Гомеостаз
3) Коагуляция
4) Гемопоэз
5) Фибронолиз
3. Ауыз қуысына ашылатын сілекей безі
1) Шыкшыт безі
2) Ұйкы безі
3) Бадамша безі
4) Қалкансерік безі
5) Бүйрек үсті безі
4. Қарын сиымдылығы
1) 1,5-3 л
2) 1-2 л
3) 2-5 л
4) 2-4 л
5) 1-4 л
5. Рецептор дегеніміз не?
1) тітіркенуді қабылдаушы
2) тітіркендіргіш
3) қоздыргыш орта
4) тежегіш орта
5) талдағыштар
6. Орталық нерв жүиесінін қатысуымен сыртқы және ішкі орта
тітіркендіріштеріне организм жауабы не деп аталады
1) Рефлекс
2) Реадаптация
3) Адаптация
4) Резистенция
5) Дезадаптция
7.Ішкі секреция безіне жатпайды
1) Тер безі
2) Қалқаша
3) Бүйрек үсті безі
4) Ұйкы безі
5) Гипофиз
8. Шартты рефлекстін калыптасуы үшін не қажет;
1) Шартты тітіркендіргіш
2) Шартсыз тітіркендіргіш
3) Жарык жане уакыт
4) Шартты тітіркендіргіш жане шартсыз бекіту
5) Түрлі тітіркендіріш
9. Ен атақты орыс физиологы
1) Павлов
2) Бейлис
3) Старлинг
4) Бекетов
5) Мичурин
10. Есту сүйекшелері қайсы?
1) Балғаша, төстік, үзеңгі
2) Дабыл жарғағы, балғаша
3) Балғаша, үзеңгі
4) Евстахиев түтігі, үзеңгі, түстік
5) Сүйекті жарғак, төстік
11. Аралас бездерге жататын бездерді көрсет?
1) Ұйкы безі, жыныс безі
2) Калканша без гипофиз
3) Ұйкы безі жыныс безі
4) Жыныс безі эпифиз
5) Ұйкы безі, бүйрек үсті безі
12. Бір тәулікте жасалатын өт мөлшері
1) 500-600 мл
2) 800-1000 мл
3) 700-900 мл
4) 1000-1200 мл
5) 900-1100 мл
13. Қалқанша безінің негізгі гормонын көрсет:
1) Тироксин
2) Адреналин, норадреналин
3) Соматотропты гормон
4) Инсулин
5) Глюкокортикоидтар
14. Анализаторларға қайсысы жатпайды:
1) Тыныс алу
2) Көру
3) Есту
4) Иіс сезу
5) Дәм сезу
15.Адам қаңқасы қанша сүйектен тұрады:
1) 250
2) 100
3) 300
4) 50
5) 60
16. Бүйрек үсті безінің негізгі гормондары?
1) Инсулин
2) Соматотропты, адреналин
3) Андрогендер
4) Экстрогендер
5) Тироксин
17. Сыртқы орта мен организмнін ішкі ортасынан келген
тітіркендіруді қабылдап, талдау жасаушы күрделі аппаратты:
1) Ми сыңарлары
2) Рецептор
3) ортаңғы ми
4) Анализатор
5) Гипоталамус деп атайды
18. Тамақ қарында қанша уақытка дейін сактала алады?
1) сағ
2) сағ
3) сағ
4) сағ
5) сағ
19. Тітіркендірудің әсер ету нәтижесінде тканьдерде пайда болатын биологиялық процесс:
1) Қозу
2) Тежелу
3) Босаңсу
4) Рефлекс
5) Тітіркену
20.Артерия пульсін зерттейтін құрал?
1) Танометр
2) Сфигмограф
3) Миограф
4) спирометр
5) Флебограф
21. Өт құйылу бөліктерін көрсет?
1) Ұлтабар, өт қабы
2) Ұлтабар, бауыр
3) Бүйрек, ұлтабар
4) Бауыр, бүйрек, өт қабы
5) Өт қабы, бауыр
Биологиялык катализатор
1) Фермент
2) Гормон
3) Иммунитет
4) Витамин
5) Плазма
23. Бала организмінің өсіп жетілуіне тікелей әсер ететін фактор:
1) Әлеуметтік орта
2) Топырак
3) Өсімдік
4) Жануар
5) Мінез-күлық
24.Тістің дентимі мен эмаль қабатының бұзылуын не деп атаймыз?
1) Кариес
2) Сыну
3) қисық өсу
4) Эрозия
5) қатты заттардың бұзылуы
25. Жұлынның қызметі:
1) Рефлекторлық және өткізгіштік
2) Қан айналу
3) Тыныс алу
4) Қозу импульстерінің пайда болуы
5) Көру орталығы
2– нұсқа
№1
1. Бірінші тәулік ішіндегі бүйректе тузілетін несептін орташа мөлшері
(ересек адамда)
1) 1,5 л
2) 1,0 л
3) л
4) 2,5 л
5) 2,0 л
2. Сыртқы секреция бездері:
1) Сілекей, қарын, тер бездері
2) Қалқанша
3) Бүйрек үсті безі
4) Жыныс бездері
5) Гипофиз
3. Оттегі тасымалдаушы эритроцит бөлігі?
1) Гемоглобин
2) Гемолимфа
3) Гемоцеанин
4) Мейкоцианин
5) Лимфоцит
4. Организмнін сандық өзгерісін:
1) Өсу
2) Даму
3) Жетілу
4) Ұзару
5) Толысу деп атайды
5. Өт өзегі қай жерге ашылады?
1) 12 елі ішекке
2) аш ішекке
3) қарынға
4) Ток ішекке
5) мықын ішекке
6. Бүйрек үстінің безінің ересек адамдардағы салмағы
1) 16 гр
2) 20 гр
3) 25 гр
4) 30 гр
5) 35 гр
7. Жалпы бездердің кызметінің күшеюі не деп аталады?
1) Гиперсекреция
2) Гипосекреция
3) Гипертрофия
4) Атрофия
5) Гипокинезия
8. Косымша жыныс белгілерін қамтамасыз етуші яғни дауыстың, көмейдің, скелеттің, бұлшык еттердің дамуын, түктердің өсуін қамтамасыз ететін гормондарды көрсет.
1) Минералокортикоидтар
2) Андрогендер
3) Эстрогендер
4) Глюкокортикоидтар
5) Вазопрессин
9. Сыртқы орта мен организмнін ішкі ортасынан келген
тітіркендіруді қабылдап, талдау жасаушы күрделі аппаратты:
1) Ми сыңарлары
2) Рецептор
3) ортаңғы ми
4) Анализатор
5) Гипоталамус деп атайды
10. Тамақ қарында қанша уақытка дейін сактала алады?
1) сағ
2) сағ
3) сағ
4) сағ
5) сағ
11. Iшек қозғалысы
1) Перистальтикалык
2) Моторикалык
3) Автоматикалык
4) Гипертониялык
12. Екі нүктенің ара кашықтығын немесе жеке нәрселерді ажырата алудағы ен жоғары көру қабілетін не деп атайды?
1) Көру өткірлігі
2) Аккомодация
3) Жакыннан көргіштік
4) Алыстан көргіштік
5) Көру аймагы
Белокты ыдырататын фермент
1) Пепсин
2) Амилаза
3) Липаза
4) Химозин
5) Мальтаза
14. Орталықтан тепкіш нейрон:
1) Эфференті
2) Афференті
3) Контакті
4) Рецептор
5) Синапс
15. Сыртқы орта мен организмнін ішкі ортасынан келіп тұратын тітіркенулерді қабылдан, талдау жасайтын күрделі аппарат қалай аталады:
1) Анализаторлар
2) Импульс
3) Рецепторлар
4) Нейрон
5) Жүрек
Иық белдеуі және сүйектері қаңқаның қандай бөлігін құрайды:
1) Қол сүйектер
2) Аяқ
3) Кеуде
4) Тұлға
5) Бас сүйектер
17. Ас қорыту жолының бөлімдерін ата?
1)Ауыз қуысы, жұткыншақ, қарын, тоқ ішек, ащы ішек
2) Кұлак маңы безі, тіл асты безі
3) Көмекей, кеңірдек
4) Тіс, тіл, өңеш
5) Астыңғы жақ, тандай
18. Сүт тістерінің тұрақты тістерге алмаса бастау
1) 8-9 жас
2) 13-14
3) 16-17
4) 20-21
5) 19-20
19. Қозу импульстері қайда пайда болады:
1) Рецепторда
2) Мида
3) Жұлында
4) Нейронда
5)Қарында
20. Организмдегі ен үлкен безді ата?
1) Қалқанша
2) Айыршык
3) Аралык
4) Гипофиз
5) Эпифиз
21. Тұрақты туа пайда болатын ұрпақтан-ұрпаққа берілетін рефлекс қалай аталады:
1) Шартсыз
2) Шартты
3) Тежелу
4) Қозу
5) Босаңсу
22. Жүрек еттерін дұрыс ата?
1) Перикард, эпикард, миокард
2) Колденен жолакты
3) Сакиналы булшык еттер
4) Эпикард жане колденен жолакты
5) Миокард жане салалы булшык еттер
23. Үйрену процесінде қалыптасатын уакытша нерв байланыстарының мида сақталу кызметі:
1) Ес
2) Ұйқы
3) Түс
4) Мінез
5) Жауап қайтару
24. Организмнен суды бөліп тұратын негізгі мүшелерді көрсет?
1) Бүйрек, тер бездері, өкпе, ішектер
2) Ұйқы безі, қалқанша серік безі
3) Ұйкы безі, тері безі
4) Айыршык безі, ұйкы безі
5) Айыршық, қалқанша серік безі
25. Жүрек циклынын ұзактылыгы
1) 0,8 сек
2) 1 мин
3) 0,5 сек
4) мин
5) мин
№4
1. Организмнің сапалық өзгерісін?
1) Даму
2) Өсу
3) Жетілу
4) Ұзару
5) Толысу деп атайды
2. Ауыз қуысынын сілекейінде болатын фермент
1) Амилаза
2) Пепсин
3) Трипсин
4) Глюкоза
5) Химозин
3. Ішкі секреция бездерінен бөлінетін зат:
1) Гармон
2) Қан
3) Су
4) Қышқыл
5) Фермент
4. Көздің әр түрлі қашықтықтағы нәрсені анық көруге биімделуін:
1) Көздің сындыру күші
2) Аккомодация
3) Жақыннан көргіштік деп аталады
4) Көргіштік
5) Алыстан көргіштік
5. Ер адамдардағы аталық гормондар:
1) Андрогендер
2) Эстрогендер
3) Минералокортикоидтар
4) Глюкокортикоидтар
5) Инсулин, тироксин
1) Орталыққа тепкіш нейрон:
Афферентті
2) Жалғасу
3) Рецепторлар
4) Синапс
5) Эфферентті
7. Адам қанқасы қанша бөлімнен тұрады:
1) 4
2) 7
3) 8
4) 9
5) 10
8. Антропометриялык әдістің манызы:
1) Дененің жетілу дәрежесін анықтап, денсаулығына баға береді
2) Тамақтану режимің аныктау
3) Ұйқы режимің анықтау
4) Қан айналу
5) 3ат алмасу
9. Жер жүзіндегі адамдардың қанша проценте резус-фактор он болады?
1) 85
2) 500
3) 40
4) 10
5) 50
10. Неше жастан балалардын сүт тістері түседі
1) 6-7 жастан
2) 4-6 жастан
3) 2-3 жастан
4) 3-4 жастан
5) 9-10 жастан
11. Нерв клеткасынын узын осіндісі калай атайды?
1) Аксон
2) Дендрит
3) Синапс
4) Жуйке
5) Постсеинапс
12. Қарынның төменгі жағы немен жалғасады?
1) Ұлтабармен
2) Бүйрекпен
3) Бауырмен
4) Ток ішекпен
5) Тік ішекпен
13. Тітіркендіргіштер әсер еткен кездегі тірі мүшелер мен тканьнның қозу жағдайына келу қасиеті қалай аталады:
1) Қозғыііітық
2) Тежелу
3) Босаңсу
4) Рефлекс
5) Тітіркену
14. Рефлекторлық доға:
1) Қозудың жүру жолы
2) 3ат алмасу
3) Тітіркену
4) Температураның көтерілуі
5) Жүректің
15. Қозудың бір нерв орталығының екінші бір нерв орталығына уақытша үстемдік жасауы қалай аталады:
1) Доминант
2) Индукция
3) Болымды индукция
4) Ирродиокция
5) Болымсыз индукция
16.Үлкен ми жарты шарлары кызметінін негізін құрайтын принциптердің бірі
1) Анализ жане синтез
2) Корганыштын
3) Шартты рефлекс
4) Козу жане тежелу
5) Индукция
17. Бүйрек аркылы бір тәулікте несеп түрінде бөлінетін су мөлшері?
1) 1,2-1,5 л дейін
2) 2,3-4,5 л дейін
3) 2-4,5 л дейін
4) 4,5 л
5) 1,5-2 л дейін
18. Қайсысы жоғарғы дәрежелі жүйке қызметіне жатады?
1) Реттеу
2) Ес
3) Бағдарлау
4) Тепе-тендік сактау
5) Түшкір
19. Сопақша мидың арт жағында орналасқан:
1) Мишық
2) Вароли көпірі
3) Аралық ми
4) Сопақша ми
5) Қыртыс асты
20. Жер жүзіндегі адамдардын қанша проценте ресус-фактор теріс болады?
1) 15
2) 25
3) 40
4) 50
5) 55
21. Адам жүрегінің массасы қанша?
1) 300 гр
2) 200 гр
3) 100 гр
4) 500 гр
5) 550 гр
22. Қарынның жоғарғы жағы немен байланысады?
1) өңеш
2) Жұтқыншак
3) тік ішек
4) Асқазан
5) Тоқ ішек
6) жиырылуы
23. Бүкіл организмнің физиологиялық жағынан жетілуі:
1) Даму
2) Жүгіру режімі
3) C)Тамақтану режимі
4) Ұйқы режимі
5) Қимыл козғалысы
24. Қандай гормон жыныстык жетілу мерзімінде көбейе бастайды
1) Тестестерон
2) Тироксин
3) Прогестерон
4) Инсулин
5) Адреналин
21. Ақыл тістер қай жастан шығып, аяқталады:
1) 18-19
2) 25-30 жас
3) 23-24
4) 30-32
5) 20-22
25. Iшкі секреция бездерінін ерекшелігі неде?
1) Қанға гармон бөліп отырады
2) Қанга фермент бөліп отырады
3) Қанга оттегі бөліп отырады
4) Қанга түскен улы заттарды заласыздандырып отырады
5) Ешкандай әсер етпейді
Мәнжазба тақырыптары
1. Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы пәні
2. Қазақстандағы жас ерекшелік физиологиясының даму тарихы
3. Жеткіншек жастағы балалардың жұмыс қабілеттілігі, шаршау және шалдығу түсініктері
4. Балаларлың күн тәртібінің ережелері
5. Нерв жүйесі функциясындағы жас ерекшеліктері
6. Нерв жүйесі гигиенасы
7. Адам мен жануарлардың нерв әрекетіндегі айырмашылықтардың ерекшеліктері
8. Көз анализаторы
9. Есту анализаторы
10. Ішкі секрециялық бездердің жүйесі, оның организмнің дамуына әсері
11. Гормондар, оның организмнің дамуына әсері
12. Оқушыларға жыныстық тәрбие берудің маңызы
13. Ас қорыту жүйесінің маңызы және тамақтану гигиенасы
14. Дәрумендер және олардың адам организміне әсері
15. Ас қорыту жүйесі, құрылысы және жастық ерекшеліктері
16. Тері шығару жүйесінің маңызы және оның гигиенасы
17. Зәр шығару жүйесі, құрылысы және жастық ерекшеліктері
18. Қан функциясы, қанның клеткалық элементтері
19. Жүрек тамыр жүйесінің гигиенасы және жастық ерекшеліктері
20. Тыныс алу жүйесінің гигиенасы және жастық ерекшеліктері
21. Аурудың түрлері және олардың таралу жолдары
22. Балалық және жеткіншек шақтағы балалар ауруының турлері
23. Балалардағы қант диабеті және оның алдын алу шаралары
24. Қан аздық ауруы және оның алдын алу шаралары
25. Тұқым қуалаушылықтың балалар организміне әсері
26. Генетикалық ауытқушылықтардың пайда болу себептері және оның адам организміне әсері
27. Ұйқы және ұйқы гигиенасы
28. Компьютердің адам организміне зиянды жақтары
29. Токсикомания!
30. Оқушының оқу еңбегінің гигиенасы
Коллоквиум сұрақтарының тізімі:
Бақылау жұмысының сұрақтары:
1-ші модуль
1. Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні, мақсаты міндеті.
2. Жас кезеңдерінің жіктелуінің қажеттілігі
3. Өсу және даму заңдылықтары.
4. Ағзаның даму кезеңдері.
5. Балалар мен жасөспірімдердің даму акселерациясы мен ретардациясы.
6. Нерв жүйесінің құрлысының жалпы схемасы. Нейрон – жүйке жүйесінің құрылымдық бірлігі.
7. Жоғары жүйке әрекетінің типтері.
8. Нерв ұлпсының физиологиялық қасиеттері.
9. Рефлекс және рефлекторлық доға.
10. Орталық нерв жүйесіндегі қозу мен тежелу.
11. Балалар мен жасөспірімдердегі нерв процестерінің үйлесімділігі мен олардың онтогенез процесінде жетілуі.
12. Жұлынның құрылысы, дамуы және функционалдық маңызы.
13. Бас миының құрылысы, дамуы және функционалдық маңызы
14. Ми қыртысының құрылымдық- функционалдық құрылысы.
15. Вегетативті нерв жүйесінің ерекшеліктері.
16. Шартты рефлекстердің шартсыз рефлекстен айырмасы.
17. Шартты рефлекстің биологиялық маңызы. Шартты рефлекстің пайда болу шарты.
18. Динамикалық стереотип.
19. Жоғарғы нерв қызметінің түрлері.
20. Жоғарғы нерв қызметінің түрлерінің ерекшеліктеріне байланысты педагогикалық көзқарас.
21. Ұйқы мен түс көрудің физиологиялық механизмдері.
22. Зейін мен есте сақтаудың физиологиялық механизмдері.
23. Балалардың көру мүшелерінің морфофункционалдық ерекшеліктері.
24. Балалардың көру қабілетінің бұзылуын алдын алу шаралары.
25. Балалардың есту анализаторының морфофункционалдық ерекшеліктері.
26. Дәм сезу, иіс сезу, тері анализаторларының функционалдық маңызы және жасқа байланысты ерекшеліктері.
27. Тірек-қимыл аппаратының маңызы.
28. Балалардың физикалық және психаикалық дамуындағы қозғалыстың рөлі.
29. Қаңқа жүйесінің дамуы.
30. Балалардың тірек-қимыл аппаратының бұзылуы.
31. Мектеп мүлігінің гигиенасы және оны қолдану.
32. Бұлшық ет ұлпасының құрылысы, негізгі қасиеттері.
33. Бұлшықеттің дамуы.
34. Дене тәрбиесінің міндеттері, нысандары, құралдары.
35. Дене шынықтыру және спорт өтетін орындарға қойылатын гигиеналық талаптар.
2-ші модуль
1. Ағзаның ішкі ортасы.
2. Қан, оның құрамы, маңызы, жалпы қасиеттері.
3. Қан жасушалары.
4. Қан тобы.
5. Балалар мен жасөспірімдер қанының ерекшелігі.
6. Қанның иммундық қасиеті.
7. Донорлық және оның түрлері.
8. Қан айналым жүйесінің жалпы схемасы.
9. Жүрек циклы.
10. Қан қысымы.
11. Лимфа.
12. Гормондар мен эндокриндік жүйе туралы түсінік.
13. Қалқанша безінің физиологиялық маңызы.
14. Бүйрек үсті бездері.
15. Ұйқы безі.
16. Гипофиз.
17. Жыныс бездері.
18. Қыздардың жыныстық жетілуі.
19. Ұлдардың жыныстық жетілуі.
20. Тыныс алу мүшелерінің жасқа байланысты еркшеліктері.
21. Сыртқы тыныс алуды зертеу әдістері.
22. Тыныс алу бұлшық еті мен тыныс алу жолдары.
23. Өкпе вентиляциясы.
24. Газдардың қан бойымен тасымалдануы.
25. Нәрестенің тыныс алуы.
26. Тыныс алу паттерні.
27. Физикалық жұмыстың балалар тыныс алу мүшесіне әсері.
28. Балалар ас қорыту жүйесінің анатомо–физиологиялық ерекшеліктері.
29. Астың ауыз қуысында қорытылуы.
30. Ішекте астың қорытылуы.
31. Бауыр, құрылысы мен қызметі.
32. Асқазан-ішек ауруларының профилактикасы.
33. Тамақтануға қойылатын гигиеналық талаптар.
34. Терморегуляция.
35. Зат және энергия алмасудың жасқа байланысты ерекшеліктері.
36. Витаминдер және оның маңызы.
37. Зәр шығару органдарының жастық ерекшеліктері.
38. Балалардың жұмыс қабілеттелігі.
39. Шаршау және қажу ұғымы.
40. Жаттығудың бала жүйкесіне әсері қандай
41. Мектеп оқушысының күн тәртібіне қойылатын гигиеналық талаптар.
42. Ұйқы гигиенасы.
43. Мектеп оқушысының киімінің гигиенасы.
44. Балада киімді күтіп киюге арналған дағдыларды қалыптастыру.
45.Инфекциялық аурудың жұғуына қарсы күрес: аурудың алдын алу шаралары.
46. Баланың күрт байқалатын тыныс аурулары, қызылша, қызамақ, көкжөтел, паротит.
47. Баланың жұқпалы созылма ауруы: құрт ауру, оны болдырмау шаралары.
48. Балалардың ішек аурулары және оның алдын алу шарасы.
49. Бөлме еденінің гигиеналық талаптарын сақтамағанда болатын буын қабынуы, оның ревматизмге айналуы.
50. Баланың жарақаттануы, көрсетілетін алғашқы жәрдем.
Емтихан бағдарламасы: