Азақ тілін оқыту әдістемесі 1-нұсқа

1. Қазақ тілінде оқытпайтын мектептерде қазақ тілін оқыту әдістемесі пәні бойынша тіл үйренудегі ұстан ым:

Үйлесімділік

Сезімталдық+

Мүмкіншілік

Қарым-қатынас+

Ойлау

2. Мектепте фонетиканы оқыытудың міндеті:

Оқушыларды сауатты жазуға үйрету+

Оқушыларды сабаққа бейімдеу

Оқушылардың білімін дамыту

Оқушыларды сөйлем құрай білуге үйрету

Бақылау жұмыстарын жазуға үйрету

3. Оқушы сөйлегенде үнемі қолданылатын сөздер:

Архаизм

Актив+

Диалект

Көнерген

Оқшау

Пассив

5. Қазақ тіліндегі жалғау түрлері:

Сөз тудырушы

Сөз түрлендіруші

Тәуелдік+

Кіріккен сөздер

Қосымша

Түбір сөз

6. Негізгі сын есім мен туынды сын есімнің тіркесіп келуімен жасалған тіркестер:

Жылы жүзді, кең иықты+

Үлкен-үлкен, торы ала, көк ала

Жылы, шырайлы

Күндік, демалу

Үлкендеу,үлкенірек

Қос атты, ашық

7. Жай сөйлемнің түрлері:

Аралас сөйлем

Қарсылықты сөйлем

Атаулы сөйлем+

Жалаң және жайылма сөйлем+

Ыңғайлас сөйлем

8. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері:

Айқындауыш мүше

Бірыңғай мүше

Бастауыш

Пысықтауыш+

Толықтауыш+

9. Жалпы адамдар арасындағы тілдесім:

Ақпараттық+

Қабылдамалық+

Жазбаша сөйлеу

Орфография

Ресми

10. Қазақ тілін оқытуда компьтерлік технологияның қажеттілігі:

Ақпараттар алмасуға мүмкіндік береді+

Тілдің салалары бойынша құрылған тапсырмаларды пайдалануға мүмкіндік береді

Тест тапсырмалары бойынша білім тексеруге болады+

Жаттығу орындауға керек

Жаттығу орындауға керек

Жаңа сабақты бекітуге мүмкіндік береді

11. Мектепте стилистиканы оқытуға қамтылатын тақырыптар:

Оккозионал

Стиль түрлерін+

Стильдер туралы түсінігі +

Әдеби тіл нормалары

Әдебиет тарихын

Жеке жазушының стилі мен шығармашылығын

12. М.Махмутов «Современный урок» (Москва 1985) кітабында көрсетілген сабақтың негізгі түрлері:

Жаңа оқу материалын оқып-үйрену сабағы+

Білімді жүйелеу, жинақтау сабағы+

Жарыс сабағы

Зертханалық жұмыс орындау сабағы

Конференция сабақ

Лекция сабағы

13. Әдіскер В.К. Дьяченко топтастыру әдісінің бірнеше түрлерін ажыратады:

Сыныптық сабақ түрінде ұйымдастыру+

Дамыта оқыту

Саралап оқыту+

Дебат әдісі

Бел-ланкастерлік жүйе

Сызба көмегімен оқыту

Сурет арқылы оқыту

14. Орта мектепте фразиологияны оқытудың міндеттері:

Кәсіби сөздерді меңгерту

Диалектизмдерді меңгерту

Ұлттық дүниетаным ерекшеліктерін таныту+

Табу,эвфемизмдерді ажырату

Имандылыққа тәрбиелеу

Сөздің морфемалық жігін ажырату

Тұрақты сөз тіркестерінің мағынасымен таныстыру+

15. Грамматикалық жаттығулардың синтетикалық түріне жататын жаттығулар:

Омонимдерді талдау

Сөздерді септеу

Сөз тіркесін құрау+

Шығарма жазу+

Мазмұндама жазу

Диктант жазу

Мәтінді талдау

16. Х. Арғынов ұсынған синтаксистен оқушыларға білім беру әдістері;

Жазу-сызу жұмыстары

Презентация көрсету

Әңгіме әдісі+

Байқау әдісі+

Зертхана жұмыстары

Түсіндіру әдісі+

Педогогикалық баяндау

17. Сөздердің байланысу формаларының ішінде алдымен матасуды оқытудың себептері:

Сұраулы сөйлем құрайтындықтан

Жалғаулардың қолданылмауына байланысты

Екі мүшесі де қосымша арқылы жасалғандықтан+

Сөз тіркесінің құрылымына байланысты+

Сөз тіркесінің бірінші мүшесі ілік септігінде тұрғандықтан+

18. 8-сыныпта оқылатын қарсылықты бағыныңқының баяндауыштарының жасалу жолдары:

Көмектес септіктің жалғауы арқылы+

Есімше арқылы

Келер шақтың болымсыз түрінен

Шартты райлы етістік+

Шартты райдың болымсыз түрінен+

19. Мәтіні түгел жазылмайтын, өтілген емлелік ережелерге байланысты сөздер бөлек алынып жазылатын диктант түрі:

Өздік диктант

Сөздік диктант+

Терме диктант+

Бақылау диктант

Талдау диктант+

20. Мәтіндегі басты айтылар ойды толықтыру үшін берілген деректерді нақтылау:

Мазмұнды толық түсіну

Талдап түсіну+

Бөлшектеп түсіну+

Тұтас түсіну

Тақырыпты түсіндіру

Нақтылап, талдап түсіну+

21. 1933 жылғы Т.Шонанұлы мен С.Кеңесбаевтардың қазақ тілін басқа ұлтқа оқыту бағдарламасының мақсаты:

Дағдының физиологиялық меназимі

Еуропалықтарға қажетті көлемде қазақша сөйлеуді меңгерту+

Қазақ тілінде жазылған іс қағаздарының мазмұнын түсінуге үйрету+

Қазақ тілі бағдарламасының тарихы

Қазақ тілі грамматикасының формаларынан мәлімет беру+

Грамматикалық материалдарды сұрыптап қарастыру

22. Саналылық пен белсенділік принципінде қазақ тілін жетік меңгерту не арқылы іске асырылады:

Практикалық дағдыландыру+

Тілдік мәдениетке дағдыландыру

Тілден берілетін мағлұматтарды жеке түсіндіру+

Түрлі жаттығу жұмысын орындату+

Жаттығуды көшіру арқылы

Бағаны көтермелеп қою арқылы

23. Мәтін туралы ұғым қалыптастыру әдістемесі:

Мәтіннің белгілі бір мазмұндық бірлігі болады+

Мәтін әдебиеттану ғылымында қарастырады

Мәтіннің грамматикамен байланысы жоқ

Мәтінде ой тұжырымдалады+

Мәтіннің тақырыбы мен идеясы болады

Мәтін философиялық әдебиеттен құралады

Мәтін туралы ұғым бастауыш сыныптан беріледі+

24. Компьютерді қазақ тілі сабағында пайдаланғаөрнекілікті арттыру үшін қолданылатын бағдарламалар:

Arcon

MS Office Power Point+

Macromedia Flash+

Excel

Ansys

MathCad

ActiveStudio+

25. Пунктуацияны оқыту ұстанымдары:

Сөздің синтаксистік қызметіне мән беруді талап ететін гармматикалық ұстаным+

Жаңа материалды бекіту

Мәнерлеп оқу мен пунктуация байланысы+

Өтілген материалды еске түсіру

Сөзжасамның морфологиялық тәсілдерін білу

Сөздік құрамның соз қорына негізделетінін білу

Тыныс белгілерінің интонацияға қарап қойылатыны+

26. Синтаксисті оқытқанда қолданылатын тіл дамыту жұмысының түрі:

Сөз тіркесін құрастыру+

Сөз мағынасын талдау+

Морфологиялық талдау

Мәтін құрастыру

Сөз тұлғаларын құрастыру

Сөз тұлғасын талдау

Сөйлем құрастыру+

Нуска

1.Қазақ тілін оқыту әдістемесі мамандары тіл үйрету барысында оқушыға меңгерту керек.

А) демография туралы білім

В) Тіл туралы білімі +

С) Зтнография туралы білім

Д) Саясат туралы білім

Е) Экология туралы білім

2. Көп мағыналы сөздердің мәні, омоним, неологизм, архаизм сөздерінің мағынасына талдау жасауға үйрететін сөздік:

А) Түсіндірмелі +

В)Орфоэпиалық

С) Терминологиялық

Д) Орфографиялық

Е) Орфоэпиялық

3. Біріккен сөзді оқытуда ескерілетін ерекшелік

А) Айтылуы

В) Құрамы +

С)Сұрағы

Д)Жазылуы

Е)Интонацияға

4. Сын есімге тән белгілер:

А) Қандай,қай сұрақтарына жауап береді+

В) Қаншағ неше деген сұраққа жауап береді

С) Шақ,рай категориялары бар

Д) Заттың қимыл-әрекетін,логикалық тұрғыдан күйн білдіреді

Е) Есімше көсемше түрі бар

F)Бөлімдердің орнына қолданылады

5. Мәтінді дұрыс қабылдауға байланысты жүргізілетін жұмыс түрі:

А) Шығарманы мәнерлеп оқу +

В) Саралау

С) Хабарлау

Д) Суреттеу

Е) Мазмұндау

F) Экскурсия

6. Орфографияны оқуда графиялық жазу таңбаларынын жүзеге асуы:

А) Жазу +

В)Көркемдік

С)Жазбаша сөйлеу +

Д)Дұрыс сөйлеу

Е) Ауызекі сөйлеу

7. Оқушының бастауыш сыныпта меңгеретін тыныс белгілер:

А)Көп нүкте

В) тырнақша

С) сызықша +

Д)нүкте +

Е)нүктелі үтір

8. Тіл дамыту жұмыстарының негізгі принциптері:

А) Ауызекі сөйлеу мен жазба тілінің бір-бірімен сөйлеу байланыстық принципі+

В) Сөйлеу мен ойлаудың бірлігі принципі +

С) Саналылық принципі

Д) Жүйелілік принципі

Е) Фонологиялық принципі

9. Оқытудың берік тиянықты болу принципінде оқушылардың атқаратын басты жұмыстары.

А) есепке жүйрік болу +

В) ауызша жеткізу

С) жан-жақты меңгеру +

Д) есінде берік сақтау

Е) ережелерді қолдана білу

F) сауатты жазу

10. Ә.Исабаев ұсынған қазақ тілін практикалық жақтан үйрету әдістері:

А) зертхана жұмыстарын орындау

В) ауызша түсіндіру +

С) қазақ тілін әдебиет материалдарымен байланыстыру+

Д) жазу-сызу жұмыстарын орындау

Е)экскурсияға шығу

F) қайталау тестерін орындау

11.Х.Арғыновтың синтаксистен оқушыларға білім беруде тиімді оқыту әдістері:

А) Ауызша мазмұндау

В) Көрсету әдісі

С) Түсіндіру әдісі +

Д) Байқау әдісі +

Е) Экскурсия әдісі

F) Лабораторияда сабақ өткізу әдісі.

12. Оқыту әдісінің бастапқы, негігі түрлері:

А) Мұғалімнің тәжірибелермен оқытылатын затты көрсету +

В) Экскурсия

С)Жаттығулар

Д) Мұғалімнің баяндауы мен лекциясы +

Е) Ауызша және жазбаша сынақ

F) Зертханалық жұмыс

G) Оқушының өздігінен ізденіп білім алу

13. М.Махмутов жіктеуіндегі сабақ титері:

А) қорытынды сабақ

В) жаңа оқу материалын оқып-үйрену сабағы +

С) талдау сабағы

Д) білім,іскерлік пен дағдыны жетілдіру сабағы +

Е) білімді тереңдету сабағы

F) сынақ сабағы

G) бағалау сабағы

14. Фразеологияны оқытуда қолданылатын тиімді көрнекілік түрлері:

А) Сөзжұмбақ

В) Морфологиялық схемалар

С) Ребус

Д) Фразеологиялық сөздік, түсіндірме сөздік +

Е) Кодоскоп

F) грамматикалық анықтағыш

G) газет, журнал материалдары +

15. Грамматикалық категориялардың жіктелуін:

А) Компьютер көмегімен бейнелеу тиімді +

В) MathlAB көмегімен бейнелеуге болады

С) Сөздікпен жұмыс жасау арқылы жеткізген тиімді

Д) Есептеу бағдарламаларымен бейнелей аламыз

Е) Таблица арқылы көрсету тиімді +

F) ExCEI көмегімен көрсете аламыз

G)Сөйлеу арқылы жеткізген тиімді

16. Синтаксистік талдау түрлері:

А) сөйлеу түрлерін талдау +

В) буын үндестігін көрсету

С) буынға бөлу

Д) сөз тіркесін талдау +

Е) сөйлем мүшелерін талдау +

17. Сөздердің байланысу формалары:

А) орын тәртібі арқалы

В) қосымшалар арқалы

С) қабысу +

Д) меңгеру +

Е) матасу+

18. Бастауыштың әр түрлі сөз табынан болатынын көрсетудің тиімді тәсілі.

А) Синонимдерін көрсету арқылы +

В) Сөздің антонимін табу арқылы

С) Теориялық материалды бөліктерге бөлу арқылы.

Д) Проблемалық сұрақ қою арқылы +

Е) Түрлі сөз таптарын салыстыру арқылы +

19. Адамдардың бір-бірімен белгілі мақсатпен сөйлесуіне байланысты тілдесім:

А) Іс-қағаздар стилі

В) Ресми тілдесім +

С) Дауыстап оқу

Д) Қалыптасқан тілдесім +

Е) Тыңдалым

F) Бейресми тілдесім +

20. Қазақ халқының белгілі педагог-ғалымы:

А) С.Торайғыров

В) Ж.Аймауытов +

С) С.Дөнентаев

Д) А.Байтұрсынұлы +

Е) М.Шаханов

F) Ы.Алтынсарин +

21. Ә.Исабаев көрсеткен ғылыми ұстанымның өлшемдер:

А) Меңгерілетін объектінің термині анық болу қажет +

В) Әдебиетпен байланысты болу керек

С) Жұрнақтарды меңгертуі керек

Д) Ережеге ғана сүйенуі тиіс

Е) Тілдік тақырыптардың өзіндік белгілері сараланып алынған абзал +

F) Қазақ тілінен берілетін тақырыптардың дәлдігі талап етіледі +

22. Тіл дыбыстарын жасауға қатысатын актив дыбыстау мүшелері:

А) Мұрын

В) Ерін +

С) Тіс

Д) Көмей

Е) Өңеш

F) Тіл+

G) Ауыз куысы+

23. Синтаксисті оқытуда назар аударылатын тұрлаулы мүшелердің қызыметі

А) Іс-қимылдың өткенін хабарлайды +

В) Іс-әрекет мезгілін көрсетеді

С) Іс-әрекет себебін көрсетеді

Д) Сөйлем жасауға ұйытқы болады +

Е) Іс-әрекет мақсатын көрсетеді

F) Сөз мағынасын өзгертеді

G) Ойдың иесі кім екенін білдіреді +

24. Көп компонентті құрмаластың мектепте оқытылатын түрлері:

А) Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас +

В) Қарсылықты салалас

С) Көп компонентті салалас құрмалас +

Д) Мезгіл бағыныңқылы сабақтас

Е) Жапсарлас құрмалас

F) Аралас құрмалас +

G) Шартты бағыныңқылы сабақтас

25. Сауранбаевты 1954 жылы жарық көрген «Құрмалас сөйлемнің синтаксисі» атты еңбегіндегі қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдердің негізгі критерийлері:

А) Бір предикаттық қатынастың болуы

В) Компоненттердің интонациялық жігі айқын болуы

С) Бір сөйлемдік мағынаға ие болмау

Д) Компонентте айтылатын ойдың аяқталатындығы

Е) Құрамындағы әрбір компоненттерде айтылатын ойдың дербестігі +

F) Құрамындағы синтаксистік компоненттерде айтылатын ойдың дербестігі +

G) Әр компонентте дербес бастауыш пен дербес баяндауыштың болуы+

Наши рекомендации