I.Визначити та перекласти українською мовою дієслівні

форми:

appellor, appellantur; defendĭmur, defendĕris; monetur, monentur;
punimĭni, punītur.

II. Провідміняти дієслова у praesens indicatīvi actīvi et

passīvi:

sentio, īre; describo, ĕre; doceo, ēre; punio, īre.

III. Замінити активну конструкцію пасивною:

1. Dominus servos suos vendit. 2. Murus altus oppidum cingit. 3. Romāni oppidum capiunt. 4. Arbitri reos aut absolvunt, aut condemnant.

IV. Перекласти українською мовою:

1. Amīcus diu quaerĭtur, vix invenĭtur, difficile servātur. 2. Matrimonium dissolvĭtur aut bonā gratiā, aut cum irā anĭmi. 3. Contra factum non datur argumentum. 4. Culpa lata dolo comparātur, culpa lata dolo proxĭma est. 5. Imperitia pro culpa habētur. 6. Numerantur sententiae, non ponderantur. 7. Avaritia neque copia, neque inopia minuĭtur. 8. Vici populōrum antiquōrum saepe incendiis delentur. 9. Nemo debet bis punīri pro uno delicto. 10. Incolae vici a Romānis agricŏlae appellantur. 11. Punītur non solum quia peccātur, sed ne peccātur. 12. Pater familias appellātur, qui in domo dominium habet. 13. Maleficia proposĭtis distinguuntur. 14. Etiam magna regna delentur. 15. In Romā antiquā iurisprudentia floret, idcirco Roma patria iurisprudentiae appellātur.

De Romŭlo et Remo

Romŭlus et Remus filii Rheae Silviae sunt, gemĭni ex familia regia. Ut fama est, pater puerōrum Mars, deus belli est. Amulius, vir duri anĭmi, puĕros necāre studet. Imperio Amulii gemĭni in alveo ponuntur et in fluvium iaciuntur. Sed puĕri a deis servantur. Subĭto lupa advĕnit et gemĭnos nutrit. Deinde pueri a Faustulō inveniuntur et educantur. Postea Roma a Romulō et Remō condĭtur.

Практичне заняття № 7

Тема: Минулий час недоконаного виду дійсного способу активного і пасивного станів. Майбутній час недоконаного виду дійсного способу активного і пасивного станів

І. Провідміняти дієслово nego, āvi, ātum, āre у imperfectum indicatīvi actīvi et passīvi.

ІІ. Провідміняти словосполучення:

servus miser, сulpa lata, edictum novum.

III. Визначити та перекласти українською мовою дієслівні форми:

habebātis, habētur, habet; clamāte, clamābam, clamant; vincĭtur, vincebāmus, vincĭmur.

IV. Добрати відповідну дієслівну форму, перекласти речення:

1. Adversarii oppǐdum non (intrat, occupābunt, fugant). 2. Gaudeo, quod fortūna me (delectant, timētis, amat). 3. Studiosi boni a magistris (laudantur, docēmur, monent). 4. Oppǐda antiqua saepe incendiis (conduntur, delebantur, aedificantur).

V. Доповнити речення відповідною дієслівною формою:

1. Romāni numquam inimīcos (timēre). 2. Castra Romanōrum vallo fossaque (munīre). 3. In templo Delphōrum Pythia multa oracǔla (dare). 4. Graeci antiquі in loco victoriae monumenta (struĕre). 5. Semper amīci fidi (esse). 6. Si sapientian non habes hodie, cras nihil (habēre). 7. Bonus arbiter consilia bona semper (dāre). 8. Cras epistǔlam tibi (scribĕre).

V. Перекласти українською мовою:

1. Alexander Magnus, Philippi filius, claros magistros habēbat. In numerō magistrōrum Alexandri praeclarus Graecōrum philosophus Aristoteles erat. 2. In ripis Rheni Romāni multa castra ponebant. Castra Romanōrum fossis, vallis, muris cingebantur. 3. Apud Romānos pueri a servis Graecis educabantur, qui paedagogi appellabantur. 4. Romāni multa bella gerebant, post victoriam multi captīvi pro servis Romām ducebantur. 5. In Roma servi pro nullis habebāntur. 6. Servi miseram vitam agēbant. 7. Reus culpam suam negābat. 8. Res veniet ad iuducium. 9. Sine iustitia nihil valēbit prudentia. 10. Reus a perito advocato bene defendetur.

De Romanōrum servis

Romāni magnum numerum servōrum habebant. Familia Romāna ex dominis, liberis et servis constābat. In familia Romāna primum locum vir obtinēbat, qui pater familiae appellabātur. Servos Romāni bellis sibi parābant. Primo in Roma parvus numĕrus servōrum erat, nam ager non solum a servis, sed etiam a domĭnis colebātur. Postea tamen servōrum turba multiplicabātur. Servi liberi non erant, etiam filii servōrum servi esse debēbant. In villis, latifundiis, metallis Romanōrum opulentōrum servi laborābant. Servōrum officia in Roma varia erant: alii terram in latifundiis colēbant, alii domi ministrābant, alii in ludis gladiatoriis se exercēbant. Multi Graeci, viri docti, erant servi Romanōrum. Graeci servi morbos curābant et sanābant, liberos Romanōrum educābant, pueros docēbant. Narrābant pueris de claris poëtis Graecis, ut de Homerō et Hesiodō, et de philosophis, ut de Democritō et Pythagŏra, et de aliis viris doctis. Domini servos suos verbis malis monebant et flagellis verberābant. Nonnunquam servi arma capiēbant, ităque Romāni dicēbant: «Totĭdem inimīci sunt, quot servi».

Практичне заняття № 8