Текст 81 - JOHANNIS TINCTORIS TERMINORUM MUSICAE DIFFINITORIUM

Ambitus est toni debitus ascensus et descensus.

Armonia est amoenitas quaedam ex convenienti sono causata.

Canon est regula voluntatem compositoris sub obscuritate quadam ostendens.

Cantilena est cantus parvus cui verba cuiuslibet materiae sed frequentius amatoriae supponuntur.

Cantus est multitudo ex unisonis constituta qui aut simplex aut compositus est.

Cantus simplex est ille qui sine ulla relatione simpliciter constituitur et hic est planus aut figuratus.

Cantus simplex planus est qui simplicibus notis incerti valoris simpliciter est constitutus cuius modi est gregorianus.

Cantus simplex flguratus est qui figuris notarum certi valoris simpliciter efficitur.

Cantus compositus est ille qui per relationem notarum unius partis ad alteram multipliciter est aeditus: qui resfacta vulgariter appellatur.

Carmen est quicquid cantari potest.

Clavis est signum loci lineae vel spatii.

Clausula est cuiuslibet partis cantus particula in fme cuius vel quies generalis vel perfectio reperitur.

Color estidentitas particularum in una et eadem parte cantus existentium quo ad formam et valorem notarum et pausarum suarum.

Compositor est alicuius novi cantus editor..

Concordantia est sonorum diversorum mixtura dulciter auribus conveniens. Et haec aut perfecta aut imperfecta est.

Concordantia perfecta est quae continue pluries ascendendo vel descendendo fieri non potest, ut unisonus, diapenthe sub et supra quantum vis diapason.

Concordantia imperfecta est quae continue pluries ascendendo vel descendendo fieri potest ut dytonus, semidytonus, diapenthe cum tono et diapenthe cum semitonio sub et supra quantum vis diapason.

Coniuncta est dum fit de tono regulari semitonium irregulare aut de semitonio regulari tonus irregularis. Vel sic.

Coniuncta est appositio b rotundi aut # quadri in loco irregulari.

Contrapunctus est cantus per positionem unius vocis contra aliam punctuatim effectus. Et hic duplex, scilicet simplex et diminutus.

Contrapunctus simplex est dum nota vocis quae contra aliam ponitur est eiusdem valoris cum illa.

Contrapunctus diminutus est dum plures notae contra unam per proportionem aequalitatis aut inaequalitatis ponuntur. Qui a quibusdam floridus nominatur.

Contratenor est pars illa cantus compositi quae principaliter contra tenorem facta inferior est supremo altior autem aut aequalis aut etiam ipso tenore inferior.

Discantus est cantus ex diversis vocibus et notis certi valoris editus.

Discordantia est divereorum sonorum mixtura naturaliter aures offendens.

Extractio est unius partis cantus ex aliquibus notis alterius confectio.

Ficta musica est antus propter <praeter> regularem manus traditionem editus.

Fuga est identitas partium cantus quo ad valorem, nomen, formam: et interdum quo ad locum notarum et pausarum suarum.

Intonatio est debita cantus inchoatio.

Locus est vocum situs.

Manus est brevis et utilis doctrina ostendens compendiose qualitates vocum musicae.

Melodia idem est quod armonia.

Mensura est adaequatio vocum quantum ad pronunciationem.

Missa est canus magnus: cui verba Kyrie, Et in terra, Patrem, Sanctus et Agnus, et interdum caeterae partes a pluribus canendae supponuntur; quae ab aliis officium dicitur. Motetum est cantus mediocris: cui verba cuiusvis materiae sed frequentius divinae supponuntur.

Musica est modulandi pertitia cantu sonoque consistens. Et haec triplex est scilicet armonica, organica ac etiam rithmica.

Musicus est qui perpensa ratione beneficio speculationis, non operis servitione, canendi officium assumit.

Mutatio est unius vocis in aliam variatio.

Officium idem est quod missa secundum hispanos.

Pronuntiatio est venusta vocis emissio.

Proprietas est propria quaedam vocum deducendarum qualitas.

Quantitas est secundum quam quantus sit cantus intelligitur.

Sonus est quicquid proprie et per se ab auditu percipitur.

Talea est idemtitas particularum in una et eadem parte cantus existentium quoad nomen locum et valorem notarum et pausarum suarum.

Tonus equivocum est ad quatuor.Nam significat coniunctionem discordantiam intonationem et tropum.

Tonus est tropus per quem omnis cantus debite componitur.Huius autem significati octo sunt toni.

Tonus regularis est qui in loco sibi regulariter determinato fmitur.

Tonus irregularis est qui in alio loco quam in illi qui sibi regulariter est determinatus finem accipit.

Tonus mixtus est qui si authenticus fuerit descensum sui plagalis si vero plagalis ascensum sui authentici attingit.

Tonus commixtus est ille qui si authenticus fuerit cum alio quam cum plagali suo. Si vero plagalis cum alio quam cum suo auctentico miscetur.

Tonus perfectus est qui perfecte suum implet ambitum.

Tonus imperfectus est cuius ambitus non est perfectus.

Tonus plusquamperfectus est qui ultra suum ambitum si auctenticus fuerit ascendit, si vero plagalis descendit.

Vox est sonus naturaliter aut artificialiter prolatus.

Apud incunabula Treviso, 1495

V АНТИЧНАЯ ПОЭЗИЯ И ПРОЗА

Текст 82 - AD MELPOMENEM

¹ Eixegi monument(um) aere perennius

² Regalique situ piramid(um) altius,

³ Quod non imber edax, non Aquil(o) impotens

⁴ Possit diruer(e) aut innumerabilis

⁵ Annorum series et fuga temporum.

⁶ Non omnis moriar, multaque pars mei

⁷ Vitabit Libitin(am): usqu(e) ego postera

⁸ Crescam laude recens, dum Capitolium

⁹ Scandet cum tacita virgine pontifex.

¹⁰ Dicar, qua violens obstrepit Aufidus

¹¹ Et qua pauper aquae Daunus agrestium

¹² Regnavit populor(um), ex humili potens

¹³ Princeps Aeolium carmen ad Italos

¹⁴ Deduxisse modos. Sume superbiam

¹⁵ Quaesitam meritis et mihi Delphica

¹⁶ Lauro cinge volens, Melpomene, comam.

Quintus Horatius Flaccus

КОММЕНТАРИЙ

Стихотворный размер — малый Асклепиадов стих.

³ Аквилон (Aquilo) — бог северного ветра.

⁷ Либитина (Libitina) — в римской мифологии богиня похорон.

⁸ Имеется в виду молитва Юпитеру на Капитолии — ежегодный обряд освящения Рима, совершавшийся верховным понтификом и старшей весталкой. Этот обряд представлен Горацием как символ вечности Рима.

⁹ tacita virgo — «весталка»; по ритуалу весталка должна была хранить молчание.

¹⁰ Ауфид (Aufidus) — главная река в Апулии (сейчас Офанто).

¹¹ Давн (Daunus) — мифолог. царь северной Апулии — местности, уроженцем которой был Гораций.

¹³ Aeolium carmen: обобщенно — греч. лирика, конкретно — стихи на эолийском диалекте др.-греч, языка, на котором писали, между прочим, Алкей и Сапфо.

¹⁵ Лавр был посвящен Аполлону, храм которого находился в Дельфах.

¹⁶ Мельпомена (Melpomene) — муза, покровительница трагедии; символ сценического искусства.