Текст 11 - DE PROFUNDIS CLAMAVI (Ps 129)
1 De profundis clamavi ad te, Domine:
2 Domine exaudi vocem meam!
Fiant aures tuae intendentes in vocem deprecationis meae!
3 Si iniquitates observabis, Domine,
Domine, quis sustinebit?
4 Quia apud te propitiatio est.
Propter legem tuam sustinui te, Domine.
Sustinuit anima mea in verbum eius.
5 Speravit anima mea in Domino.
6 A custodia matutina usque ad noctem speret Israhel in Domino,
7 quia apud Dominum misericordia,
et copiosa apud eum redemptio,
8 et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius.
Tекст 12 - LAUDATE DOMINUM DE CAELIS (Ps 148)
1 Laudate Dominum de caelis,
laudate eum in excelsis.
2 Laudate eum omnes angeli eius,
laudate eum omnes virtutes eius.
3 Laudate eum sol et luna,
laudate eum omnes stellae et lumen,
4 Laudate eum caeli caelorum,
et aquae omnes, quae super caelos sunt,
5 Laudent nomen Domini.
Quia ipse dixit, et facta sunt,
ipse mandavit et creata sunt.
6 Statuit ea in saeculum et in saeculum saeculi,
praeceptum posuit et non praeteribit.
7 Laudate Dominum de terra, dracones et omnes abyssi.
8 Ignis, grando, nix, glacies,
spiritus procellarum, quae faciunt verbum eius,
9 Montes et omnes colles,
ligna fructifera et omnes cedri,
10 Bestiae et universa pecora,
serpentes et volucres pinnatae,
11 Reges terrae et omnes populi,
principes et omnes iudices terrae,
12 Iuvenes et virgines,
senes cum iunioribus laudent nomen Domini,
13 Quia exaltatum est nomen eius solius,
14 Confessio eius super caelum et terram,
Et exaltabit cornu populi sui.
Hymnus omnibus sanctis eius,
filiis Israhel, populo adpropinquanti sibi.
КОММЕНТАРИЙ
4 et aquae omnes, quae super caelos sunt — по Antiphonale Monasticum. Cp. текст в Вульгате: et aqua quae super caelum est. Далее указаны разночтения с текстом, использованным А. Волконским в его произведении «148 псалом» для трех голосов, органа и литавры.
6 У Волконского: statuit ea in aeternum, et in saeculis saeculi.
10 У Волконского pennatae.
13 eius пропущено у Волконского.
14 super caelum; у Волконского super caelus (явная опечатка).
14 exaltabit; у Волконского exaltavit.
14 Israhel; у Волконского Israel.
15 adpropinquanti; у Волконского appropinquanti.
14 В конце у Волконского добавлено Alleluia.
Текст 13 - CANTATE DOMINO CANTICUM NOVUM (Ps 149)
1 Cantate Domino canticum novum,
laus eius in ecclesia sanctorum.
2 Laetetur Israhel in eo qui fecit eum,
et filii Sion exultent in rege suo.
3 Laudent nomen eius in choro,
in tympano et psalterio psallant ei,
4 quia beneplacitum est Domino in populo suo,
et exaltabit mansuetos in salute.
5 Exultabunt sancti in gloria, laetabuntur in cubilibus suis.
6 Exaltationes Dei in gutture eorum,
7 et gladii ancipites in manibus eorum.
Ad faciendam vindictam in nationibus,
increpationes in populis.
8 Ad alligandos reges eorum in conpendibus,
et nobiles eorum in manicis ferreis.
9 Ut faciant in eis iudicium conscriptum,
gloria haec est omnibus sanctis eius.
КОММЕНТАРИЙ
8 conpendibus = compendibus.
Текст 14 - LAUDATE DOMINUM IN SANCTIS EIUS (Ps 150)
1 Laudate Dominum in sanctis eius,
laudate eum in firmamento virtutis eius.
2 Laudate eum in virtutibus eius,
laudate eum secundum multitudinem magnitudinis eius.
3 Laudate eum in sono tubae,
laudate eum in psalterio et cithara
4 Laudate eum in tympano et choro,
laudate eum in cordis et organo.
5Laudate eum in cymbalis bene sonantibus,
laudate eum in cymbalis iubilationis.
6Omnis spiritus laudet Dominum!
КОММЕНТАРИЙ
Ср. текст этого псалма с текстом в Симфонии псалмов Стравинского (текст 69).
5 bene sonantibus; Antiphonale Monasticum: benesonantibus.
CANTICA. Тексты 15-17
Текст 15* - MAGNIFICAT
1 Magnificat anima mea Dominum
2 et exultavit spiritus meus in Deo salvatore meo,
3 quia respexit humilitatem ancillae suae.
4 Ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
5 quia fecit mihi magna, qui potens est, et sanctum nomen eius,
6 et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum.
7 Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui;
8 deposuit potentes de sede et exaltavit humiles;
9 esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes.
10 Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiae,
11 sicut locutus est ad patres nostros,— Abraham et semini eius in saecula.
КОММЕНТАРИЙ
Источник текста: Lc 1:46—55.
8 exaltavit; не путать глагол exaltare с глаголом exultare (ср. строку 2).
Текст 16 - NUNC DIMITTIS
29 Nunc dimittis servum tuum Domine secundum verbum tuum in pace,
30 quia viderunt oculi mei salutare tuum,
31 quod parasti ante faciem omnium populorum
32lumen ad revelationem gentium et gloriam plebis tuae Israhel.
КОММЕНТАРИЙ
Источник текста: Lc 2:29—32.
Текст 17 - BENEDICTUS
1 Benedictus Dominus Deus Israhel,
2quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae
* Здесь и далее в текстах из Вульгаты цифры в начале строк обозначают номера стихов по критическому изд. Б. Фишера.
3 et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui,
4 sicut locutus est per os sanctorum
5 qui a saeculo sunt prophetarum eius
6 salutem ex inimicis nostris
7 et de manu omnium qui oderunt nos
8 ad faciendam misericordiam cum patribus nostris
9 et memorari testamenti sui sancti
10 iusurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum
11 daturum se nobis
12 ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati
13 serviamus illi
14 in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris
15 et tu puer propheta Altissimi vocaberis
16 praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius
17 ad dandam scientiam salutis plebi
18 eius in remissionem peccatorum eorum
19 per viscera misericordiae Dei nostri
20 in quibus visitavit nos oriens ex alto
21 inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent
22 ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.
КОММЕНТАРИЙ
Источник текста: Lc 1:68—79.
Текст 18* - MISSAE ORDINARIUM
KYRIE
1 Kyrie eleison, Kyrie eleison, Kyrie eleison.
2 Christe eleison, Christe eleisori, Christe eleison.
3 Kyrie eleison, Kyrie eleison, Kyrie eleison.
GLORIA
4 Gloria in excelsis Deo,
5 Et in terra pax hominibus bonae voluntatis.
6 Laudamus te.
* В этом тексте и далее, если не оговорено иное, номера стихов (либо номера предложений в прозаических текстах) выставлены нами по возрастанию от единицы — для удобства учебной работы.
7 Benedicimus te.
8 Adoramus te.
9 Glorificamus te.
10 Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam.
11 Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens.
12 Domine Fili unigenite, Jesu Christe.
13 Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris.
14 Qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
15 Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram.
l6 Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.
17 Quoniam tu solus sanctus.
18 Tu solus Dominus.
19 Tu solus Altissimus, Jesu Christe.
20 Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris.
21 Amen.
CREDO
22 Credo in unum Deum,
23 Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium.
24 Et in unum Dominum Jesum Christum, Filium Dei unigenitum.
25 Et ex Patre natum ante omnia saecula.
26 Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero.
27 Genitum, non factum, consubstantialem Patri per quem omnia facta sunt.
28 Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de caelis.
29 Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine et homo factus est.
30 Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato passus et sepultus est.
31 Et resurrexit tertia die secundum scripturas.
32 Et ascendit in caelum, sedet ad dexteram Patris.
33 Et iterum venturus est cum gloria, judicare vivos et mortuos cuius regni non erit finis.
34 Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem qui ex Patre Filioque procedit.
35 Qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur qui locutus est per Prophetas.
36 Et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam.
37 Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum.
38 Et exspecto resurrectionem mortuoram.
39 Et vitam venturi saeculi.
40 Amen.
SANCTUS
41 Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus Deus Sabaoth.
42 Pleni sunt caeli et terra gloria tua.
43 Hosanna in excelsis.
44 Benedictus qui venit in nomine Domini.
45 Hosanna in excelsis.
AGNUS
46 Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
47 Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
48 Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dona nobis pacem.
КОММЕНТАРИЙ
10 gratias agere — «благодарить».
11 omnipotens, -ntis — прил. одного окончания (part. praes. act).
12 У И. С. Баха после Christe добавлено слово altissime, что следует лютеровской версии текста (см.: Blankenburg W. Einführung in Bach's h-moll-Messe.- Kassel, 1982. S. 14).
19 altissimus, -a, -um — превосх. степень прил. altus.
20 spiritu — abl. sing. от spiritus, -us — сущ. 4-го склонения.
25 natum [est] — perf. ind. act. от отлож. гл. nascor.
27 genitum — PPP от gigno.
29 incarnatus est — perf. ind. act. от отлож. гл. incarnor.
29 factus est — perf. ind. act. от полуотлож. гл. fio, factus sum, fieri.
30 cruciftxus — PPP от crucifigo.
30 passus [est] — perf. ind. act. от отлож. гл. patior.
30 sepultus est — perf. ind. pass. от sepelio.
31 resurrexit — perf. ind. act. от resurgo.
31 die — abl. sing. от dies, -ei — сущ. 5-го склонения.
32 ascendit— форма 3-го л. sing. perf. ind. act. = 3-му л. sing. praes. ind. act.
33 venturus — part. fut. от venio; здесь в функции прил.
33 erit — fut. ind. 3-е л. sing. от sum.
34 vivificantem, -ntis — part. praes. act. от vivifico.
35 qui locutus est; qui в значении «как».
35 locutus est — perf. ind. act. от отлож. гл. loquor.
42 gloria tua; у И. С. Баха: gloria ejus, что соответствует лютеровской версии (обратный перевод с нем.) и точному чтению по Исайе (Ис 6:3). Подробнее см.: Blankenburg. Ор. cit. S. 14, 91).
44 benedictus — РРР от benedicere.