Тақырып 3.13 Аралардың инфекциялық ауыруы кезіндегі ара шаруашылығы өнімдерін ветеринариялық-санитариялық бағалау

Мақсаты: Аралардың инфекциялық ауруларын зерделеу.

Жұмыс мазмұны:

Америка шірімесі. Bac.larvae-мен келетін инфекциялық ауру, таластар топырақта ұзақ уақыт бойы сақталуы мүмкін. Балда оған тікелей күн сәулесін түсіргеннен кейін де таластар 6 айға дейін өзінің өмір сүру қабілетін жоғалтпайды. Тәжірибе бойынша 1:1 қатынастағы бал ерітіндісін 20 минут ағымында қайнату барысында таластар өледі. Балауызда олар 120^оС температурада залалсыздандырғаннан кейін өледі. Дезинфекциялау ерітінділері таластарға жай әсер етеді.

Аурудың тарату көзі болып, аралар ұялардан алып тастайтын зақымдалған құрттар мен олардың өліктері болып табылады. Ауру қоздырғышын тарату көзі болып америка шірімесімен зақымдалған ара отбасыларынан алынған бал мен балауыз да болуы мүмкін.

Ветеринариялық-санитариялық бағалау және шаралар. Америка шірімесімен зақымдалған отбасыларды олар өндірген өнім мен ұясын қоса отырып, өртейді. Ұя тұрған жердің топырағын шаршы метрге 1 кг есеппен 30 см тереңдікке қазып, хлорлы әк сеуіп тастайды.

Жағдайға байланысты сау болып саналатын қалған ара отбасылардың кәрезіндегі балды ағызып алып, араларға қол жетімсіз жерлерде жеке сақтайды. Мұндай бал қысқы уақытта нан-тоқаш және кондитерлік өнімдерді өндіру кезінде пайдаланылуы мүмкін. Бұл балмен араларды қоректендіруге тыйым салынады.

Балауызды 2 сағат ағымында 127-130^оС температурада залалсыздандырады, ал тапталған жерлерді өртейді.

Еуропа шірімесі. Sir.plutoni-мен келетін инфекциялық ауру. Қоздырғыш тұрақтылығы жоғары емес. Балды 80^оС температурада қыздыру кезінде ол 10 минуттан кейін, формалин буынан – жарты сағаттан кейін, формалиннің сулы ерітіндісінде – 1 сағаттан кейін өледі. Ыстық сілтілік ерітінділерде стрептококк лезде өледі, ұядағы ара кәрездеріндегі балда – 5 тәуліктен кейін өледі. Қыс бойы стрептококк балтозаңда сақталады деп саналады. Балауыздағы қуаңшылықты термоөңдеу кезінде қоздырғыш өледі.

Ветеринариялық-санитариялық бағалау және шаралар. Ауру отбасылардың ұясын қысқартып, жақсы жылытып, емдейді. Қатты зақымдалған жағдайда ара отбасыларын таза дезинфекцияланған ұяларға ауыстырады. Алдымен ұяны балауыздан тазартып, барлық омарта қажеттіліктерін дезинфекциялайды: ағаш және шыны заттарды ащы натрийдің 2 % ыстық ерітіндісімен дезинфекциялайды.

Өлген аралары және ауру құрттары бар, бал және балтозаңмен бос емес кәрездерді балауызға балқытады; бал және балауыздан бос кәрездерді 40 минут ағымында 4 % формалиннің сулы ерітіндісімен немесе 3 сағат ағымында 4 % хлораминнің йодты ерітіндісімен немесе 0,5 сағат ағымында 2 % хинозолдың ерітіндісімен дезинфекциялайды.

Омартада еуропа шірімесі табылған жағдайда карантин жорамалданады, ол кезде балды ағызып алуға, балды, балауызды, ара отбасыларын және аналарын сатуға, ара уларын, ара сүтін және ара балаларын әзірлеуге тыйым салынады.

Мешотчатты өрбу. Қоздырғышы Morator aetatulae Holmes сыртқы ортаның тіреклігі болып келетін ара өрбуінің инфекциялық вирусты ауруы. Балда 3-5 тәулік бойы өмір сүру қабілетін сақтайды; су немесе балды 60-70^оС температураға дейін қыздыру кезінде 10 минуттан кейін өледі. Құрттардың жаппай өлуі көбінесе мамыр-маусым айларында 8-9 тәуліктік жасында қадағаланады.

Ветеринариялық-санитариялық бағалау және шаралар. Зақымдалған ұяларды тазалап, дезинфекциялайды. Зақымдалған және бос кәрездерді алып тастай отырып, ара отбасыларының ұясын қысқартады. Араларды алғашқы он күнде қант шәрбатымен қоректендіреді. Аналықты бір аптаға алып тастап, кейін оны ұяға қайта әкеледі немесе жаңа, сау аналықпен ауыстырады.

Паратиф, септицемия, вирусты және инфекциялы сал секілді бірқатар ара аурулары, этиология, патогенез белгілі, оларды емдеу және алдын алу әлі толық зерттелмеген. Тізбеленген аурулар табылған жағдайда ара шаруашылығының өнімдерін Ветеринариялық-санитариялық бағалау ауданның жалпы эпизоотологиялық деректерінде негізделуі керек.

Бақылау сұрақтары

1 Араның инфекциялық ауруларын сипаттау.