Күлдің лабораториялық диагностикасы,арнайы алдын алу шаралары мен емдеу тәсілдері.
Микробиологиялық диагноз қою. Зерттеу заттары - жабынды, көз, мүрын-жүтқыншақ, қүлақ, а, т.б. бөліндісі. Жеделдетілген әдіс. Леффлер бойынша метилен көгімен бояу, грамша бояу. "копиялық зерттеу әдісінің қүндылығы - биполярлы боялған таяқшаларды анықтау, бірақ диагноз кіліксіз, себебі оларды дифтериоидтардан ажыратып, токсигендігін дәлелдеу қажет. периологиялық әдіс- негізгі әдіс. Зерттеу затын аш қарынга немесе ас ішкеннен 2 сағаттан кейін т. Алынған зат 3 сағат ішінде зертханаға жеткізілуі тиіс, егер тиісті уақыт ішінде алынған затты алмайтындай жағдайлар туындаса, жартылай сүйық телуритті тасымалдаушы ортаға тампондарды п тасымалдайды.
10-15% гемолизденген қан (қой, жылқы, теңіз шошқасының, донорлардың) қосылған орта ең қолайлы табылады. Бірлескен флораны басып тастау үшін 0,04% калий теллуритін қосады. 24 сағаттан кейін теллуритті ортада дифтерия батерияларының колониялары өсіп шыға бастайды, олар теллурит гметалдықтеллуритті қалыптастыруының салдарынан қаратүске боялады. Колониялар қүрғақтау, ілмекпен оңай алынады. Гравис биотипінің колониялары аспидті-қаратүсті, диаметрі 1-1,5 мм, 48 сағаттан кейін жиектерінің иректеліп кетуінің, ал ортасының төмпешіктеніп, шетіне қарай сызықтар жүруіне қарап дәстүр гүлге (маргаритка) ұқсастырады. Клауберг II ортасында митис биотобының колониялары томпайған, гравис колонияларына қарағанда ұсақтау, шеттері тегіс болып келеді, 2- тәуліктің қарай шеттерінде төмпектер пайда болады. Интермедиус биотипінің колониялары сәл конус тәріздес,Домалақ, диаметрі 0,5-1мм, ортасы сұрлау-қара, ал беті түйіршіктелген болып келеді. Қайтасебу күдікті бірнеше колонияларды алады. Оның әр қайсысынан 10% сарысу қосылған қиғаш агарға, енділігін және цистиназасын анықтайтын орталарға себінді жасайды.
Бір тәуліктен кейін өсіп шыққан таза дақылдың морфологиялық, тинкториалдық қасиеттерін, иялық белсенділігін - цистиназа ферментін, уреаза жоқтығына, сахарозадан басқа глюкозаны, яы кейде крахмал мен декстринді ашыту қабілетін анықтау жүргізіледі. Аталып кеткен зерттеулер зсіне сүйене отырып күл қоздырғышын дифференцациялайды. Сонымен қатар патогенді күл қоздырғышын басқа шартты-патогенді түрлерінен ажырату үшін - Бучиннің хинозолды ортасына, модификацияланған Тинсдаль ортасына (цистинтеллурит-сарысу ортасы),қанды агарға, цистиназа өнімін анықтау үшін (Пизу сынамасы - «шаншу» түрінде өскен қоңыр аймақ) сарысулы ортаға, Гисс ортасына, қоздырғыштың токсигенділігін анықтау үшін тығыз қоректік (агар егі преципитация) орталарға сеуіп, таза дақылын боліп алу, метилен көгімен (Леффлер бойынша), абояу, Пизу, Закс сынамаларын қойып, ферменттік қасиеттерін анықтау, антибиотиқке сезімталдығын ау, ИФТ, токсигенділігін анықтау сияқты бірнеше әрекеттер жүргізуді қажет етеді. Түрішілік фикация тек эпидемиологиялық маңызы бар биоварды анықтау болып табылады.
Серологияылық әдіс. Қан сарысуында және бактериялық дақылдарда токсинді жедел анықтау үшін , РИА, ИФТ және молекулярлы-генетикалық әдіс - ПТР қолданылады.
Күл таяқшасының таза дақылының токсинін анықтау үшін, теңіз шошқасына газа дақылды енгізгенде, некроз ошағы анықгалады, тері астылық енгізгенде өлген жануарда бүйрек үсті безінің гипертрофиясы гипериемиясы аныкталады.
Емдеуі. Емдеудің негізгі әдісі иммундық терапия - дифтерияга қарсы антитоксиндік сарысуды же. енгізу. Дифтерияға қарсы жылқының антитоксиндік сарысуды жедел енгізу. Дифтерияға қарсы тазарть сұйық сарысуы қолданылады. Емдік мөлшері 10 000-120 000 АЕ. Ауру басталған соң 3 тәуліктен ке антитоксиндік сарысу еңгізілмейді. Күлге қарсы сарысудың ішінде адам ағзасына бөгде ақуыз болғандықтан анафилактикалық шокболуы мүмкін. Асқынуды болдырмас үшін сарысуды Безредкаәдісі бөлшектеп (2-3 қабылдау) енгізу қажет.
Көмей тарылған кезде асфиксияны болдырмас үшін интубация немесе трахеотомия жасалын
Дифтерияға қарсы адамның иммунды глобулині өндірілген. Сонымен қатар антибиотиктер (пенициллин, эритромицин немесе макролидтер және басқа бетта-лактамды антибиотиктер) е жүргізіледі.Алдын алуы. Арнайы сақтандыруы АДС (адсорбцияланған дифтерия-сіреспе анатоксині),. (адсорбцияланған кокжөтел-дифтерия-сіреспе вакцинасы) препараттарын үш айлық жастан ба" балаларға егу болып табылады. АДС-анатоксині арқылы ревакцинация тек балалық шақта емес, соным қатар ересек адамдарда әр 10 жыл сайын жүргізіледі. Ауру адаммен қатынаста болған, антитокси иммунитетінің деңгейі төмен адамдарға дифтериялық анатоксин (АД) енгізеді. Айтылған препараттар. басқа, аллергияға сезімтал адамдарды иммунизациялау үшін қүрамында антиген мөлшері аз АКДС- АДС-М, АД-М анатоксиндерін қолданады, бірақ осы препараттардың иммуногендігі төмен болады.
30. Көк жөтел диагностикасындағы серологиялық әдістерімен емдік шаралары.Микробиологиялық диагноз қою. Зерттелетін материал - жоғарғы тыныс алу жолдарыны; шырышы. Зерттеу материалын екі жолмен алады: тампонды және жөтел пластинкасы әдістері. Екі түрлі тампонды қолданады: қүрғақ және ылғалданған. Қүрғақ тампонмен алған материалды тығыз қоректі ортаға жедел себеді, ал ылғалданған тампонмен алғанда зертханаға себуге 2-4 сағатта жеткізу керек.- Диагноз қоюдың негізгі әдісі - бактерологиялық. Бұл әдіс бойынша тығыз қоректік орталарға - әлсіз гемоли аймағы бар, ұсақ, күмбез тәрізді тегіс колониялар өсетін Борде-Жангу ортасына (картоп-глицеринді қанды; агар); сүтті - қанды агарға; үсақ сұр-крем түсті колониялар өсетін казеинді-көмірлі агарға (ККА - КУА)« себеді. Таза дақылды морфологиялық, дақылдықжәне антигендік қасиеті бойынша идентификациялайды.Зерттеудің бірінші куні. Тамопмен алынған материалдарды бір-екі Петри табақшаларына (Борде- Жангу ортасы немесе ККА және алдын-ала пенициллин-мен немесе бициллинмен қосалқы микрофлорасын басқанортасы бар) себеді. Себілген орталарды температурасы 37°С 72 сағат инкубациялайды.Зерттеудің төртінші күні. Табақшаларды күмәнді колонияларғазерттейді. Қоректік ортада күмәнді колонияларды байқағанда қиғаш казеинді-көміірлі агарға седеді. Колониялардан жағынды дайындап, Грам әдісімен бояп, микроскопта қарайды. Заттық шыныда агглютинация реакциясын адсорбцияланбаған арнайы түрлік сары сумен қояды. Көкжөтел және паракөкжөтел қоздырғыштарын дифференциациялау үшін уреазаға сынама, қиғаш ЕПА егеді, жартылайтығыз ортаға сеуіп қозғалғаштығын анықтайды және Симмонс ортасына себеді.Зерттеудің бесінші-алтыншы күні. Идентификация нәтижелерін талдайды. Көкжөтел микробының сероварын анықтайды. Қорытынды жауап береді.Бактериялардың идентификациясы үшін флюрохроммен таңбаланған Воrdеtеllа реrtussіs пен Воrdеtеllа paraреrtussіs -ке қарсы антиденелерді қолдана отырып ИФР-ын (жедел диагностика) жүргізеді.Диагиоз кою үшін серологиялық әдіс қолданылады: Вогсіеіеііа регіиззіз токсині мен лю-тиніне қарсы ІgС және ІgА анықтау (АР, КБР, ПГАР, ПТР).Емдеуі. Көкжөтелдің ауыр жағдайында антибиотиктер (эритромицин, тетрациклин, левомицетин), гы гомологиялық иммунды глобулин тағайындалады. Салқын таза ауа, антигистаминді препараттар иады.
Коксаки вирусының зертханалық диагноз қою принциптері.Микробиологиялық диагноз қою. Коксаки А вирусы (1-26 типтері). Коксаки А және В топтары қоздыратын аурулардың негізгі синдромдары тыныс алу, жүрек - тамыр, нерв ж.т.б. жүйелердің әр түрлі дәрежеде зақымданулары болатындықтан зерттеу үшін алынады: мұрын -жұтқыншақ шайындысы, қан, несеп, нәжіс, жұлын сұйықтығы, өліктен алынатын материалдар. Вирусологиялық әдіс: а) жаңа туылған ақ тышқандарға жұқтыру - әлсіз салдану, өліммен аяқталу; б) жасуша дақылдарына жұқтыру ЦПӘ (толық дегенерация, таңдақ түзілу). Вирусты идентификациялау: БР (сүт сорғыш кезеңдегі тышқандарға жұқтыру). Серологиялық диагноз қою (иктервал науқастың қос қан сарысуымен): БР, КБР, ИФТ. Жедел диагноз қою: ПТР, ИЭМ (иммунды-электрондық микроскопия).Коксаки В вирусы (1-6 типтері). Зерттелетін заттар - жоғарыда келтірілгендей. Вирус штамдарын бөліп алу: а) жаңа туылған ақ тышқандарға жұқтыру (тырысып сал болу, өліммен аяқталу); б) жасуша дақылдарына (Нер - 2, НеІа ж.б.) жұқтыру - ЦПӘ (толық дегенерация); таңдақ түзілу, түсті сынама. Вирусты идентификациялау - БР. Серологиялық диагноз қою - БР, КБР, ИФТ. Жедел диагноз қою – ИЭМ