MEDLINE – бұл мәліметтер базасы,ол мыналардан құралады...

А) 1966 жылдан бастап басылымнан шыққан барлық журналдық статьялардың толық мазмұны;

Б) 1966 жылдан бастап басылымнан шыққан барлық медициналық журналдық статьялардың рефераттары;

В мета-анализ және ауру сырқатнамасының нәтижелерінің диаграммалары;

Г) 1966 жылдан бастап басылымнан шыққан медициналық журналдық статьялардың көбіне библиографиялық ссылкалары,шамамен олардың үштен біріне рефераттар келтірілген;

Д)барлық жауап дұрыс.

25) С.Д.Асфендияров атындағы қазұму ДМО қашан құрылғанын көрсетіңіз:

А) 1 қыркүйек 2009 ж. С.Д.Асфендияров атындағы қазұму да дәлелді медицина орталығы ашылды;

Б) 29 қыркүйек 2009 ж. С.Д.Асфендияров атындағы қазұму да дәлелді медицина орталығы ашылды;

В) 1 қыркүйек 2008 ж. С.Д.Асфендияров атындағы қазұму да дәлелді медицина орталығы ашылды;

Г) 29 қыркүйек 2008 ж. С.Д.Асфендияров атындағы қазұму да дәлелді медицина орталығы ашылды;

Д) барлық жауап дұрыс.

26) Кохран Ассоциациясы қашан құрылғанын көрсетіңіз:

А) 1992 ж. Дж. Чалмер Кохран Ассоциациясын ұйымдастырды, ол әртүрлі елдерде бір бірімен байланысатын тор ретінде қызмет етеді

Б) 1992 ж. Оксфордта Кохрана Ассоциациясы ашылды;

В) 1993 ж. Дж. Чалмер Кохран Ассоциациясын ұйымдастырды, ол әртүрлі елдерде бір бірімен байланысатын тор ретінде қызмет етеді

Г) 1993 ж. Оксфордта Кохрана Ассоциациясы ашылды;

Д) екі жауап дұрыс.

27)Ассоциацияныяның мақсатын көрсетіңіз:

А) мета-анализ негізінде жүйелі шолулар жасау;

Б) барлық рандомизирленген бақыланатын сынақтар регистрі негізінде жүйелік шолуды дайындайды.

В) әдебиеттік мәліметтер негізінде жүйелі шолулар жасау;

Г) архивтік мәліметтер негізінде жүйелі шолулар жасау;

Д) барлық жауаптар дұрыс.

28) ДМ нің негізгі базалары қандай:

А) Medline мәліметтерінің базасы: АҚШ Ұлттық медициналық кітапханасымен жасалған және қолдайды;

Б) ASAR мәліметтер базасы:Қазақстанның республикалық медициналық кітапханасымен жасалған және қолдайды;

В) MEDIK мәліметтер базасы: НА республикалық медициналық кітапханасымен жасалған және қолдайды;

Г) Қазақстанның кітаптық палатасының мәліметтері;

Д) Қырғызстанның кітаптық палатасының мәліметтері .

29) Medline мәліметтер базасында қанша ақпарат индексирленген:

А) Онда әлемнің жетпіс елінде шығатын 4000 журналдар индексацияланған, ақпараттың үш версиясы бар;

Б) Онда әлемнің жетпіс елінде шығатын 40000 журналдар индексацияланған, ақпараттың үш версиясы бар

В)Онда әлемнің жетпіс елінде шығатын 400000 журналдар индексацияланған, ақпараттың үш версиясы бар

Г) Онда әлемнің жетпіс елінде шығатын 4млн журналдар индексацияланған, ақпараттың үш версиясы бар

Д) Барлық жауап дұрыс емес.

30) Төменде кқрсетілгендердің қайсысы ДМ нің негізгі базасы болып табылады:

А) Баспалы (Index Medicus, қол көрсеткіші, жыл сайын жаңартылады, оның негізінде электронды версиясы жасалады);

Б) Онлайн-версия ( 1966жылдан бастап барлық мәліметтер базасы, Интернет арқылы жол жетерлік)

В) ғылыми жинақтамалар;

Г) ғылыми рефераттар;

Д) диссертациялық мәліметтер.

31) Төменде кқрсетілгендердің қайсысы ДМ нің негізгі базасы болатынын көрсетіңіз:

А) CD – ROM (өндірушіге байланысты барлық мәліметтер базасы 10-18 дискілерден тұрады).

Б) Кокран кітапханасы жүздеген мың жүйелік шолулар және жүз мыңдаған рандомизирленген бақыланатын сынақтардың рецензияланатын аннотациялары бар.

В) Кокран қызметтестігі Medline да дұрыс идентифицирленбеген, 60000 астам идентифицирленген зерттеулер жасалған.

Г) ғылыми статьялардың жинақтары;

Д) Реферативті журналдар

32) Клиникалық эпидемиология (clinical epidemiology) (КЭ) – бұл:

А) Клиникалық зерттеулер әдісін жасайтын ғылым, жүйелі және кездейсоқ қателердің әсерін бақылайтын әділетті қорытынды жасайды.

Б) Бұл нақты пациентке қатаң ғылыми әдістерді қолданып дерттің клиникалық ағымын зерттеу негізінде болжам жасауға мүмкіндік беретін ғылым.

В) Белгілі бір ортада зерттелуші құбылыстың жүйелілігін іске асыратын ғылым;

Г) Белгілі бір ортада зерттелуші құбылыстың жүйелі еместігін іске асыратын ғылым;

Д) Барлық жауап дұрыс.

33. Клиникалық эпидемиологияның анықтамасын көрсетіңіз:

А) Бұл нақты пациентке қатаң ғылыми әдістерді қолданып дерттің клиникалық ағымын зерттеу негізінде болжам жасауға мүмкіндік беретін ғылым.

Б) Медициналық практикада фундаменталды мағынасы бар мультидисциплинарлы клиникалық ғылым;

В) Ауруды зерттеу негізінде нақты пациентті жүйелеуді жүзеге асыратын ғылым;

Г) Белгілі бір ортада зерттелуші құбылыстың жүйелілігін іске асыратын ғылым;

Д) Белгілі бір ортада зерттелуші құбылыстың жүйелілігін іске асырмайтын ғылым.

34. Клиникалық эпидемиологияның мақсатын көрсетіңіз:

А) Дұрыс шешім қабылдауды қамтамасыз ететін мәліметтер анализін және клиникалық бақылаудың әдістерін енгізу;

Б) Барлық жауап дұрыс;

В) Сенімді мәліметтер әдісін енгізу;

Г) Дұрыс шешім қабылдау;

Д) Жүйелі және кездейсоқ қателердің әсерін болдырмай әділетті қорытынды жасауға мүмкіндік беретін клиникалық бақылаулар әдісін жасау және қолдану.

35.КЭ ның негізгі ережелері:

А) Дұрыс емес қорытындыларды болдырмау үшін кездейсоқ қателерді ескеріп және жүйелі қатені төмендету әдістерін қолдана отырып , дәрігерлер қатаң ғылыми принциптерге негізделген зерттеулерге сүйенуі керек.

Б) Көп жағдайларда нақты науқастардың диагнозы, болжамы және емдеу нәтижелері толық анықталмаған, сондықтан олар мүмкіншілік арқылы анықталады;

В) Дұрыс емес қорытындыларды болдырмау үшін медбикелер қатаң емдеу принциптеріне негізделген зертеулерге сүйенуі керек;

Г) барлық жауап дұрыс;

Д) Кез-келген бақылаулар, сонымен қатар клиникалық, кездейсоқтық әсеріне ұшырайды;

36. КЭ ның негізгі ережелеріне қайсысы жатады:

А) Дәрігерлер қателік жібермеулері үшін эпидемиологиялық анкета жүргізеді;

Б) Дәрігерлер генералды жиынтықта статистикалық баұылаулар жүргізеді;

В) Нақты науқасқа арналған бұл мүмкіншіліктер осындай науқастар тобына қатысты жиналған алдыңғы тәжрибе негізінде бағаланады;

Г) Дұрыс емес қорытындыларды болдырмау үшін кездейсоқ қателерді ескеріп және жүйелі қатені төмендету әдістерін қолдана отырып , дәрігерлер қатаң ғылыми принциптерге негізделген зерттеулерге сүйенуі керек.

Д) Барлық жауап дұрыс.

37. Төменде көрсетілгендердің қайсысы клиникалық ақыры болып табылады:

А) өлім;

Б) сауығуы;

В) тек лоқсу;

Г) нашар ұйқы;

Д) қантты диабет.

38. Клиникалық ақыры –бұл:

А) құлақтағы шу;

Б) қалыптыдан ауытқ;

В) құсу;

Г) мүгедектік;

Д) дискомфорт.

39. Клиникалық ақырын атап өтіңіз:

А) мүгедектік;

Б) дискомфорт;

В) өлім;

Г) дерт;

Д) барлық жауап дұрыс.

40. ДМ ның нәтижелі тәжірибесінің шарттарын атаңыз:

А) статистикалық зерттеудің бастау;

Б) Жаубын табуға болатын клиникалық сұрақтан бастау (PICO);

В) ақпараттың тиімді дизайнын таңдау;

Г) тиімді мәліметтер базасын таңдау;

Д) статьлардың анализі және олардың критикалық бағасы.

41. ДМ ның зерттеу әдісін көрсетіңіз:

А) әмбебап зерттеуші машиналар;

Б) мета-іздеуші машиналар;

В) сұхбат;

Г) диалог;

Д) барлық жауап дұрыс.

42. ДМ ды қандай зерттеу әдістерімен жүргізуге болады:

А) квартет;

Б) балет;

В) Тематикалық каталог;

Г) арнайыланған сайттар;

Д) Infoseek.com.

43. ДМ ның нәтижелі тәжірибесі үшін элемент әдістерін көрсетіңіз:

А) Кохран кітапханасы;

Б) Қазақстан кітапханасы;

В) Ресей кітапханасы;

Г) Журналдардың электронды версиялары;

Д) Барлық элементтер дұрыс емес.

44. ДМ ның нәтижелі тәдірибесі үшін негізгі сұрақтарды атаңыз:

А) Клиникалық сұрақ;

Б) PICO;

В) Статьялардың анализі;

Г) Сырқатнаманы толтыру;

Д) Ауруды сұрау.

45. Интернеттегі іздеуші машиналарды көрсетіңіз:

А) Altavista – hittp: //www. Altavista.com

Б) Yahoo – hittp: //www. Yahoo.com

В) Alla - hittp: //www. Alla.com

Г) Asia- hittp: //www. Asia.com

Д) Asar – hittp: //www. Asar.com

46. ДМ ның іздеуші машиналарын атаңыз:

А) Tay– hittp: //www.tay.com

Б) Alma – hittp: //www. Alma.com

В) Lycos– hittp: //www. Lycos.com

Г) hotbot- hittp: //www. Hotbot.com

Д) euroseek – hittp: //www. Euroseek.net/page?Ifl=uk

47. ДМ ның интернеттік іздеуші машиналары көрсетіңіз:

А) euroseek – hittp: //www. Euroseek.net/page?Ifl=uk

Б) Excite – hittp: //www. Excite.com

В) Infoseek– hittp: //www. Infoseek.com

Г) Almati - hittp: //www. Almati.com

Д) Euros – hittp: //www. Euros.com

48. Medline электронды базасында бір жылда жүргізілетін іздеулер санын көрсетіңіз:

А) бір жылда 10 мың іздеулер;

Б) бір жылда 50 млн. Іздеулер;

В) бір жылда 100 млн. Іздеулер;

Г) бір жылда 120 млн. Іздеулер;

Д) бір жылда 150 млн. Іздеулер;

49. Medline артықшылығын көрсетіңіз:

А) басқа терминдер бойынша іздеу жүргізу мүмкіндігі;

Б) ақпаратты бірнеше рет іздеу мүмкіншілігі;

В) жылдам іздеу мүмкіншілігі;

Г) басқа терминдер бойынша іздеу жүргізу мүмкіндігі жоқ;

Д) жылдам іздеу мүмкіншілігі жоқ.

50. Медлайнның мүмкін артықшылыұтарын көрсетіңіз:

А) зерттеушілермен байланысу мүмкіншілігі;

Б) жұмыстардың авторларымен танысу үшін қолайлы;

В) статьялар жөнінде жылдам библиография табуға болады;

Г) автомобиль сатып алуға болады;

Д) кітап сатып алуға болады.

51. Зерттеулердің нәтижесіне сенімді болу үшін қанша % журналдық басылымдарды қамтуға болатындығын көрсетіңіз:

А) 50-60%;

Б) 60-70 %;

В) 70-80 %;

Г) 80 % көп;

Д) барлық жауап дұрыс емес.

52. Клиникалық эпидемиология – бұл:

А) аурудың клиникалық ағымын болжауға мүмкіндік беретін ғылым;

Б) мультидисциплинарлы клиникалық ғылым;

В) аурудың статистикалық ағымын зерттеу негізінде нақты науқасты жүйелеуге мүмкіндік беретін ғылым;

Г) фундаменталды медициналық тәжірибе;

Д) барлық жауап дұрыс.*

53. Клиникалық эпидемиологияның мақсатын көрсетіңіз:

А) клиникалық бақылаудың әдістерін енгізу;

Б) зерттеулердің сенімділігін анықтау;

В) сенімді мәліметтер әдісін енгізу;

Г) дұрыс шешім қабылдау;

Д) барлық жауап дұрыс.

54). «Еvidence-based medicine» терминін алғаш рет ұсынған ғалымдарды атаңыз:

А) Торонто қаласындағы Мак Мастер Университетінің бір топ канадалық ғалымдары;

Б) Торонто қаласындағы Мак Мастер Университетінің бір топ ағылшын ғалымдары;

В) Вашингтондық бір топ ғалымдар;

Г) Лондондық бір топ ғалымдар;

Д) Хьюстондық бір топ ғалымдар.

55. «Еvidence-based medicine» терминінің авторын атаңыз:

А) Торонтодағы Мак Мастер;

Б) Торонтодағы Луи Мастер ;

В) Торонтодағы Ли Мун;

Г) Мак Вашингтон;

Д) барлық жауап дұрыс.

56. ДМ ның статистикалық әдістерін көрсетіңіз:

А) жүйелі анализ;

Б) мета-анализ;

В) рандомизацияланған анализ;

Г) кагортты анализ;

Д) барлық жауап дұрыс.*

57). ДМ ның принциптерін көрсетіңіз:

А) бұл ақпарат жинаудың жаңа әдісі;

Б) бұл ғылыми ақпаратты интерпретациялаудың жаңа әдісі;

В) бұл әрбір нақты науқасты емдеу үшінжаңа жақсы жетістіктерді қолдану;

Г) бұл медициналық көмек көрсетудің сапалық оптимизациясы ;

+Д) барлық жауап дұрыс.

58).Клиникалық сұрақ типтерін анықтаңыз:

А) PICO клиникалық сұрақтарын формуляциялау;

Б) PICO принципін қолдану;

В) Терапия;

Г) Болжам;

Д) Этиология/зиян.

59. Клиникалық сұрақ типтерін анықтаңыз:

А) Диагноз;

Б) Дифференциалды диагноз;

В) Диагностикалық тест;

Г) Терапия;

Д) барлық жауап дұрыс.

60. PIСO клиникалық сұрақтарын көрсетіңіз:

А) ақыры;

Б) болжам;

В) пациент;

Г) симптомы;

Д) клиникалық картасы.

61). PIСO анатомиясын көрсетіңіз:

А) Салыстыру;

Б) Мәселе;

В) Араласу;

Г) Физиология; .

Д) Эпидемиология.

62). Денсаулық сақтау тәжірибсіндегі ДМ ның мүмкін принциптерін көрсетіңіз:

А) Фармакотерапияның барлық аспектілеріне объективті критери қолдануға мүмкіндік береді;

Б) Жаңа және сенімді ақпаратпен мүмкіншілік береді;

В) Тиімді,қауіпсіз және экономикалық терапевтік стратегияларды жасауға мүмкіндік береді;

Г) Дәрігердің тәжірибесінде сұрақтарды шешуге мүмкіндік береді.

Д) Барлық жауап дұрыс.

63). Дәлелді медицина (evidence-based medicine) – бұл:

А) Дәлелеге негізделген медицинаның бөлімі;

Б) Науқастың пайдасына салыстыру,жалпылау және кеңінен таралып алынған ақиқатты қолдану;

В) Барлық жауап дұрыс;*

Г) Ғылыми ақпараттың жалпылануы мен интерпретациясы;

Д) Нақты пациентке сапалы медициналық көмек көрсету.

64). Арчи Кокран Кокран кітапханасында ең алғаш рет қай жылы дүние жүзінің барлық денсаулық сақтау дисциплинасы бойынша ғылыми медициналық шолу жасауды ұсынды :

А) 1972 ж.

Б) 1973 ж.

В) 1998 ж.

Г) 1999 ж.

Д) 2000 ж.

65. Арчи Кокран дәрігер-ғалым және негізін қалаушы:

А) АҚШ - тан;

Б) Бразилиядан;

В) Англиядан;

Г) Аргентинадан;

Д) Канададан.

66. Дәлелді медицина – бұл:

А) Диагностиканың жаңа әдісі;

Б) Ауруды емдеудің жаңа әдісі;

В) Рандомизацияланған бақылаулы сынақ;

Г) Бұл жинақтаудың жаңа технологиясы, критикалық анализі,ғылыми ақпараттың жалпылануы менинтерпретациясы;

Д) Барлық жауап дұрыс.

67. ДМ ның медициналық аспектін көрсетіңіз:

А) Осы сияқты мыңдаған науқастарда нақты зерттеулердің нәтижесінде өз тиімділігін көрсеткен емдеу әдістерін ғана дәрігерлер қолданады;

Б) Пациент өзінің денсаулығына қатысты мәселені шешуге қатысады және әрқашан емнің дұрыс тағайындалғанын тексере алады;

В) ДМ дәрігерді және науқасты ашық және әділетті етеді;

Г) медициналық аспект бойынша дәрігерлер тек интенсивті терапияны ға тағайындайды;

Д) ауруды емдеудің жаңа әдісі.

68. Дәлелді медицинаның экономкалық аспектін көрсетіңіз:

А) Артық қаржылық шығындалуды болдырмайды;

Б) Артық қаржыны тиімді пайдалануға мүмкіндік береді;

В) Медицина саласында кез келген іс- әрекетті бақылауға мүмкіндік береді;

Г) Артық қаржыны тиімді пайдалануға мүмкіндік бермейді;

Д) Абарлық жауап дұрыс.

69. Дәлелді медицинаның білім беру аспектісі дегенімз не:

А) Дәрігерлік кадрларды тиімді және мамандандырылған түрде оқытуға мүмкіндік береді;

Б) Дәрігерлерге уақытылы квалификацияларын жоғарлатуға мүмкіндік беретін еді;

В) Науқастарды бір келкі тиімдірек әдістермен емдеуге мүмкіншілік береді;

Г) Дәрігерлерге уақытылы квалификацияларын жоғарлатуға мүмкіндік бермейді;

Д) Артық қаржыны тиімді пайдалануға мүмкіндік бермейді.

70. «Limits» in pubmed те іздеу аймағының кішіреюінің дұрыс жауабын көрсетіңіз:

А) Басылым бойынша іздеу аймағын кішірейтеді;

Б) Жасы мен жынысы бойынша іздеу аймағын кішірейтеді;

В) Жасы мен іздеудің тереңдігі бойынша іздеу аймағын кішірейту;

Г) Басылымы,жасы,жынысы,іздеу тереңдігі мен объектісіне бойынша іздеу аймағын кішірейтеді;

Д) Барлық жауап дұрыс.

71.Рubmed іздеу базасында «Limits» дегеніміз не:

А) Басылым бойынша іздеу аймағын кішірейтеді;

Б) Жасы мен жынысы бойынша іздеу аймағын кішірейтеді;

В) Мәліметтер базасының бөлімдері мен іздеудің тереңдігі бойынша іздеу аймағын кішірейту;

Г) Басылымы,жасы,жынысы,іздеу тереңдігі бойынша іздеу аймағын кішірейтеді;

Д) Барлық жауап дұрыс.

72. Дәлелді медицинаны жалпы тәжірибелі дәрігерлерінің қолдануының тиімділігін көрсетіңіз:

А) Перспективті

Б) Перспективті емес;

В) Перспективті болуы мүмкін;

Г) Жоғары перспективті;

Д) Барлық жауап дұрыс .

73. Дәрілік заттардың қате жарнамалануының әсерін көрсетіңіз:

А) Экономикалық шығын;

Б) Экономикалық пайда;

В) Мемлекеттік қазынаның қазынаның экономикалық өсуі;

Г) Фармацевтика саласындағы экономикалық пайдасы;

Д) Барлық жауап дұрыс емес.

74. ДМ ның бірінші қадамының дұрыс қалыптастыру көрсетіңіз:

А) Мәселе қалаптастыру ;

Б) Осы мәселе бойынша әдебиеттік мәліметтер мен ақпараттарды іздеуді жүргізу;

В) Ғылыми сенімділіктің бағасы және ақпараттың тиімділігі;

Г) Тәжірибеде қолдану немесе алынған нәтижелерді үш негізгі бағыт бойынша тарату;

Д) Клиникалық рекомендацияларды өңдеу.

75. ДМ ның екінші қадамының дұрыс қалыптастырунын көрсетіңіз:

А) Мәселені қалыптастыру ;

Б) Осы мәселе бойынша әдебиеттік мәліметтер мен ақпараттарды іздеуді жүргізу;

В) Ғылыми сенімділіктің бағасы және ақпараттың тиімділігі

Г) Тәжірибеде қолдану немесе алынған нәтижелерді үш негізгі бағыт бойынша тарату;

Д) Клиникалық рекомендацияларды өңдеу.

76. ДМ-ның үшінші қадамының дұрыс қалытастыруын көрсетіңіз:

А) Мәселе формулировкасы;

Б) сы мәселе бойынша әдебиеттік мәліметтер мен ақпараттарды іздеуді жүргізу;

В) Ғылыми сенімділіктің бағасы және ақпараттың тиімділігі

Г) Тәжірибеде қолдану немесе алынған нәтижелерді үш негізгі бағыт бойынша тарату;

Д) Клиникалық рекомендацияларды өңдеу.

77. ДМ-ның төртінші қадамының дұрыс қалыптастыруын көрсетіңіз:

А) Мәселені қалыптастыру ;

Б) Осы мәселе бойынша әдебиеттік мәліметтер мен ақпараттарды іздеуді жүргізу;

В) Ғылыми сенімділіктің бағасы және ақпараттың тиімділігі

Г) Тәжірибеде қолдану немесе алынған нәтижелерді үш негізгі бағыт бойынша тарату;

Д) Клиникалық ңұсқауларды өңдеу.

78. Medline артықшылығын анықтаңыз:

А) 70-ші жылдардан 2005 жылға дейін статьялар туралы библиографиялық мәліметтерді жылдам табуға болады,қолмен жасауға болмайды;

Б) Берілген тақырып бойынша 70-80 % барлық журналдық статьялардың басылымдарын қамтуға болады,және бұл жеткілікті;

В) Сізді қызықтыратын мәселе бойынша абстракты статьялармен жылдам танысуға болады;

Г) Басқа терминдер бойынша іздеу жүргізу мүмкіндігінің болмауы;

Д) Жылдам іздеу мүмкіндігінің болмауы.

79. Medline - бұл:

А) Медицинадағы үлкен библиографиялық мәліметтер базасы;

Б) 67% жазбаларға рефераттар бар;

В) 1966ж дан бастап 4300 журналдан 11 млн нан астам жазбалар;

Г) Апта сайын жаңарып тұрады;

Д) Барлық жауап дұрыс.

80. Интернетте іздеуде жіберілетін қателерді көрсетіңіз:

А) Логикалық операторларды қате қолдану;

Б) Артық жалпы терминдер;

В) Терминдердің орналасуының жақындығы;

Г) Клиникалық рекомендацияларды өңдеу;

Д) Мәселе құрылымы.

81. Клиникалық мәселелерді тиімді шешуде қажетті факторларды көрсетіңіз:

А) Клиникалық тәжірибе;

Б) Клиникалық сұрақты дұрыс өңдеу қабілеттілігі;

В) Оған жауап табу қабілеттілігі;

Г) Сұраныстың дұрыс формулировкасы;

Д) Іздеу бойынша инструкцияны оқып үйрену.

82. Төменде көрсетілгендердің қайсысы клиникалық сұрақ болып табылады:

А) Клиникалық мәселені дәрігерге тиімді шешуге мүмкіндік беретін сұраққа жауап;

Б) Алдын алу шараларының кемшіліктері мен артықшылықтарына қатысты болады;

В) Емдік араласулардың кемшіліктері мен артықшылықтарына қатысты болады;

Г) Клиникалық ақырына көбірек мән береді;

Д) Барлық жауап дұрыс.

Наши рекомендации