Арттық жастағы адамдарға медициналық және әлеуметтік қызметпен қамтамасыз ету жолдары?

· қарт адамға медициналық көмекті ұйымдастыру
* Медициналық қызметтің автономдылығы
* Әлеуметтік қызметті қаржыландыруды жақсарту
* ерікті (волонтер) орталықтарды құру
* Ардагерлік ұйымдарды жетілдіру

! Әлеуметтік қызметтің қағыдаларына жатпайды:

* Қол жетімділік

* еріктілік

* экономикалық

* Құпиялылық

* Профилактикалық дайындылық

! Адам ағзасының қартаюының негізгі механизмі :
* Жүрек қан тамыр жүйесі
* Тыныс алу жүйесі
* Эндокриндік жүйе
* Ағзағадағы зат алмасу тұрақтылығының молекулалық деңгейде өзгеруі
* Орталық жүйке жүйесі

! Қарт адамдағы аурудың ағымының негізгі ерекшклігі:
* Ауру санының қысқаруы
* Полиморбидтілік, созылмалылық және аурудың атипиялық ағымы
* Ауру ағымының жедел өтуі

* Сыртқы этиологиялық фактордың басымдығы

* Инфекциялық аурулардың басымдығы

! Жоғарғы жүйке жүйесінің маңызды жастық өзгерістері:
* Негізгі жүйкелік процесстердің тепе-теңдігінің жоғарылауы
* Жүйкелік процесстердің қозғалмалылығының, күшінің төмендеуі
* Эмоционалды шаршағыштық

* жадының сақталуы қалыпты
* Бағытталған өтістің күшеюі

! Қартаю қарқыны байлынысты емес:

* қарт адамдардың өмір сүру салты

* отбасы жағдайы мен өмір сүру деңгейі

* медициналық қызмет инфрақұрылымдары

* әлеуметтік факторлар

* психологиялық факторлар

! Әлеуметтік геронсология мәселелеріне жатпайды:

* жас- ассоциациялық аурулрдың бірлесуі (семиотика)

* Мамандығына байласысты ерте қастаюдың себептері

* Қарттарға медико- социалды қызмет құрылымын ұйымдастыру

* Қартаюшы адамдардың қоғамдағы жағдайы мен орны

* Қартаюшы адамдарға бағытталған әлеуметтің палитика

! Қартаюдың экзогенді факторына жатады:

* Стресс және улану

* Құнарсыз тамақтану

* гиподинамия

* инфекции

* генетика

! ХОСПИС жұмысына кірмейді:

* аурудуың терминальды сатысындағы науқастарға медициналық қызмет көрсету

* аурудуың терминальды сатысында симптоматикалық ем жүргізу

* Ауыр ағымды науқастарға жансыздандыру дәрілерін қолдану

* ауыр жағдайдағы науқастардың туыстарына материалдық көмек көрсету

* Ауыр жағдайдағы науқастардың туыстарына науқас күтімі жайлы түсіндірме беру

! Қартаю кезіндегі биологиялық жасты бағалау критерилері:

* мүшелер мен жүйелер қызметінің бұзылысы

* Диастолалық АҚ деңгейі

* Еңбекке қабілеттілік

* Өмір салты мен тамақтану

* Отбасы жағдайы мен өмір сүру деңгейі

! «жас тұрғындар» терминіне анықтама:

* төменгі туу көрсеткіші, жоғары өлім көрсеткіші, өмір сүру ұзақтығының жоғары аудан

* жоғары туу көрсеткіші, жоғары бала өлімі, жоғары табиғи өсімді және орташа өмір сүру жасы

төмен аудан

* жоғары туу көрсеткіші , жоғарғы жалпы өлім, табиғи өсудің төменгі қарқынды ауданы

* жоғары туу көрсеткіші , балалар өлімі төмен деңгейлі, өмір сүру ұзақтығы жоғары аудан

* жоғары туу көрсеткіші ,жалпы өлім көрсеткіші төмен, орташа өмір сүру ұзақтығы жоғары аудан

! Пневмониямен ауыратын егде жастағы және қарт адамдарды тереңдетіп зерттегенде асқынулар жиі кездеседі:

* Анемия
* Амилоидоз
* Нефрит
* Гипотиреоз
* Қантсыз диабет

! 60-69 жастағы адамдарда ми қан айналымының ауыспалы бұзылуының себебі:
* Гипертониялық ауру
* Симптоматикалық гипертензии
* Бас миы қан тамырларының атеросклерозы
* Бас миы қан тамырларының атеросклерозы мен гипертониялық аурулардың қосарлануы
* Гипертензиялық кризис

! Қарт және егде жастағы адамдар

* Геронтология
* Гериатрия
* Герогигиена
* Герофармакология

* Паллиативті медицина

! Науқаста екі не одан көп аурудың болуы:
* полипрагмазия
* полиморбидтілік

* полиэтиологиялық
* атиптік

* комплексті
! Бір уақытта бірнеше препараттардың тағайындалуы:
* полипрагмазия
* полиморбидтілік
* полиэтиологиялық
* полиморфты

* бір-бірін толықтыру
! Егде және қарт жастағы адамдарда жедел бронхиттің жиі асқынуы болады:
* созылмалы бронхит
* ошақты пневмония
* туберкулез
* өкпе ісігі
* инсульт

! Егде және қарт жастағы адамдарда пневмонияның дамуына әкеледі:
* шаршағыштық
* ыстықтау
* төсектік режим
* күйзеліс

* дұрыс тамақтанбау
! Егде және қарт адамдарда аурушаңдық көрсеткішін зерттегенде ең жиі кездеседі:
* ревматикалық полиартрит
* гепатит
* омыртқа остеохондрозы

* полиомиелит

* инфаркт
! Биологиялық жас - -ол:

* Өмір сүрген жасы;

* ағзаның қартаю дәрежесі (степень износа);

* көру өткірлігі

* бұлшық ет күші;

* пульсттік толқынның таралу жылдамдығы

! Әлеуметтік геронтологияныі мақсатына жатпайды:

* Қартаюдың биологиялық, социологгиялық және психологиялық негіздерін зерттеу

* Халықтың қартаюын демографиялық процесс есебінде зерттеу

* Қарттардың биологиялық, әлеуметтік және психологиялық мәселелерін зерттеу

* Қарттардың зейнеткерлік кезеңге әлеуметтік бейімделу

* қарттарда жастық –ассоциациялық аурулардың қосарлануы

! 60 жастан жоғары адамдардың ми қан айналым жүйесінің ауыспалы бұзылыстарының себебі:
* Гипертониялық ауру
* Симптоматикалық гипертензии
* Бас ми қан тамырларының атеросклерозы
* Бас ми қан тамырларының атеросклерозы мен гипертониялық ауру
* Гипертензивті кризис

! Ишемиялық инсульттің даму кезіндегі қолданылатын бірінші кезектегі емдеу шаралары:
* Жүрек жұмысын арттыратын шаралар
* Седативті препараттардың қолдануы
* Антикоагулянттардың қолдануы
* Артериальды қысымды қалпына келтіру
* ми ісінуін төмендету

! Жасқа қарай жүректің рефлекторлы қызметі:
* жоғарлайды
* төмендейді
* өзгермейді
* әйелдерде жоғарлайды, ерлерде төмендейді,
* ерлерде жоғарлайды, әйелдерде төмендейді

! Қарт адамдарға физикалық жүктеменің қай түрі ұсынылады:
* Орта арақашықтыққа жүгіру
* Кіші арақашықтыққа жүгіру
* Үлкен арақашықтыққа жүгіру
* белгілі арақашықтыққа жүріс
* Фитнеспен айналысу

! Қарт жастағы адамадрдың дұрыс тамақтану принциптері
* калорийді шектеу, теңгерміділкті сақтау
* белогы жоғары тағамды қолдану
* қөмірсу мен сүт тағамдарын қолдану
* сұйық тағамды көбірек қабылдау

* тамақаты дайындауда арнайы технологиягың жоқтығы

! Қарт адмадардың денсаулық жағдайы мен көмекке мұқтаждылығын бағалауда негізгі аспектілер:
* Ауру саны мен ауырлығы, өз мұқтаждығын өзі атқару
* қарт адамдардың мүгедектігі мен өлім көрсеткіші
* қан айналым жұһүйесі мен тірек қимыл жүйесінің аурлары
* қарт адмдардың денсаулығы мен жалғыздығына шағымдануы
* Анамнез, балалардың боуы

! Жас-ассоцияциялық ауруларға жатады:

* жүректің ревматикалық ауруы

* ревматоидты полиартрит

* Вегенер ауруы

* Альцгеймер ауруы

* Крон ауруы

! Халықтың арасындағы “қарт тұрғындар” терминімен берілетін халықтың үлес саны:

* 5%

* 6%

* 7%

* 8%

* 9%

! Қарт адамдардағы ауру ағыының негізгі ерекшелігі:
* аурудың типтік формасымен жүретін аурулар санының жоғарлауы
* Полиморбидтілік, аурудың атиптік және созылмалы түрде өтуі
* Аурудың жедел түрде өтуі

* сыртқы этиологиялық факторлардың жоғары болуы

* жұқпалы аурулардың жоғары болуы

! Хоспистің негізгі мақсаты:

* гериатриялық науқастарға емдеу-диагостикалық көмек көрсету

* аурудың терминальді сатысындағы науқастарға сиптоматикалық көмек көрсету

* Қарт жастағы жалғыз басты адамдарға емдік көмек көрсету

* Қарт жастағы адамдарға емдік-әлуметтік көмек көрсету

* Қарт жастағы жалғыз басты адамдарға емдік-әлуметтік көмек көрсету

! ДДҰ бойынша , «егде жас» топтарына жатады:

* 60-64 жас

* 65-69 жас

* 70-74 жас

* 75-89 жас

* 90-100 жас

! Адамның өмір сүру ұзақтығы байланысты емес:

* Өмір сүру салты

* экология

* генетика

* медициналық қызмет көрсету дәрежесі

* кәсіби дәрежеснің өсуі

! Қазіргі кезде Казахстан мен дүние жүзінде демографиялық жағдай қандай?
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны жоғары
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны төмендейді
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны өзгермейді
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны түрлі бағытта өзгереді
* Әйел мен ер адамдар санының бірдей жоғарылауы

! Қарт адмадардың денсаулық жағдайы мен көмекке мұқтаждылығын бағалауда негізгі аспектілер:
* Ауру саны мен ауырлығы, өз мұқтаждығын өзі атқару
* қарт адамдардың мүгедектігі мен өлім көрсеткіші
* қан айналым жүйесі, жүйке жүйесі,асқазан-ішек жүйесі және тірек қимыл жүйесінің аурлары

* қарт адмдардың денсаулығы мен жалғыздығына шағымдануы

*Анамнез, балалардың боуы