Тапсырма. Тұрақты тоқтың тармақталған сызықты электр тізбек-терін есептеу.
Кіріспе
«Электр тізбектерінің теориясы» (ЭТТ) курсын оқығанда есептеу – сызба жұмыстарының (ЕСЖ) маңызы өте зор. ЕСЖ-н орындау студентке теориялық жағдайларды практикалық есептеу жасағанда қолдануға, электр тізбегін өз бетінше талдап үйренуге, ал олар ЭТТ курсын жақсы меңгеруге көмектеседі.
Ұсынылып отырған әдістемелік нұсқауда 2-семестрде оқытылатын ЭТТ-нің негізгі бөлімдерінің төрт ЕСЖ-на тапсырмалар мен нұсқаулар келтірілген. №1 ЕСЖ-ы тұрақты тоқтың тармақталған сызықты электр тізбегін, электр тізбегінің негізгі әдістерін қолдана отырып есептеуге арналған. №2 ЕСЖ-ы бірфазалы синусоидалды тоқтың сызықты электр тізбегін комплекстік (кешен-ді) әдіспен есептеуге, ал №3 ЕСЖ-ы аралас қабылдағыштары қосылған сину-соидалды тоқтың электр тізбектерін есептеу, №4 ЕСЖ ЭҚК-ң периодикалық синусоидалды емес сызықты электр тізбектерін есептеу қарастырылады.
Есептеу-сызба жұмыстарын орындағанда мына шарттар орындалуы керек:
- өз нұсқасын таңдап алуы керек, тапсырманың тексін ЕСЖ-ның түсінік-темесінде қысқартусыз көшіріп жазылуы керек;
- есептеу сызба жұмысының әр кезеңіне атау беру керек, жұмысты А4 парағының (форматының) бір жақ бетіне орындау керек;
- түсініктемеде есептеу кейіптемелер (формулалар) мен соңғы нәтижесін ғана емес, сонымен бірге оларды тексеруге мүмкіндік беретін арасындағы есептеулерді де көрсету керек;
- титульды бетте студенттің аты-жөні, тобы және нұсқасы (вариант) көрсетілуі керек;
- анықталған өлшемдері бар көрсеткіштері (параметрлері) үшін сәйкес есептеу бірілігін жазу керек, кешендік теңдеулер мен элементтердің үстіне нүкте қою қажет;
- түйіндердің, көрсеткіштердің, резисторлардың, индуктивтіктердің (ора-малардың), сыйымдылықтардың аттарын, тоқтың және кернеудің оң бағыт-тарын өзгертпеу керек;
- лездік шамалардың қисығы, векторлық, топографиялық және де қосымша жабыстырылған миллиметрлік немесе торлы қағазда орындау керек;
- графикте көрсетілген шамалардың аттарын жазу керек. Масштабты сызбамен немесе диаграммамен жұмыс істеу ыңғайлы болатындай етіп таңдау керек. Түсініктемеде сүлбелерді сызғыш, циркуль және трансфортирді қолдана отырып карандашпен орындау керек;
- қолданылған әдебиеттің тізімін келтіру керек.
тапсырма. Тұрақты тоқтың тармақталған сызықты электр тізбек-терін есептеу.
Тұрақты тоқтың тармақталған сызықты электр тізбектерін есептеу үшін 1.1-1.3-кестелерде және 1.1-1.10-сүлбелерде берілген электр тізбектері үшін келесі тапсырмаларды орындау керек.
а) Кирхгоф заңдары бойынша теңдеулер жүйесін құру;
б) Контурлық токтар әдісі және түйіндік потенциалдар әдісі бойынша теңдеулер жүйесін құрып, барлық тармақтардағы токтарды есептеу. Сонымен қатар екі әдіспен есептелген токтардың жауаптарын салыстырып кестеге енгізе отырып, есептеу қателігін анықтау керек;
в) Қуаттардың баланс теңдігін құрып қандай дәлдікпен орындалатындық-тарын тексеру;
г) тоғын активті қосполюсті әдісімен (эквивалентті генератор әдісі) анықтау.
Әдістемелік нұсқаулар:
а) Контурлық токтар және түйіндік потенциалдар әдістерімен есептеген-де, тоқ көзін оған балама ЭҚК көзімен ауыстыру керек;
б) Түйіндік потенциалдар әдісімен есептегенде «1» немесе «а» түйінін жерге қосу керек.
1.1-кесте
Оқуға түскен жылы | Аты-жөнінің бірінші әрпі | |||||||||
Тақ | АБВ | М0Ю | ТНЯ | ГРЩ | КИС | ЖУШ | ЧХЛ | ДЦЭ | ПЕ | ЗФ |
Сүлбенің № | 1.1 | 1.2 | 1.3 | 1.4 | 1.5 | 1.6 | 1.7 | 1.8 | 1.9 | 1.10 |
Жұп | ЖУШ | ГРЩ | ЗФ | ДЦЭ | ЧХЛ | ПЕ | М0Ю | АБВ | ТНЯ | КИС |
Сүлбенің № | 1.10 | 1.9 | 1.8 | 1.7 | 1.6 | 1.5 | 1.4 | 1.3 | 1.2 | 1.1 |
1.2-кесте
Оқуға түскен жылы | Сынақ кітапшасының соңғы санының алдындағы саны | |||||||||
Тақ | ||||||||||
Жұп | ||||||||||
- | - | - | - | - | ||||||
- | - | - | - | - | ||||||
- | - | - | ||||||||
- | - | - | - | - | ||||||
- | - | - | - | - | ||||||
- | - | - | - | - | - | - |
1.3-кесте
Оқуға түскен жылы | Сынақ кітапшасының соңғы саны | |||||||||
Тақ | ||||||||||
Жұп | ||||||||||
1.1-сүлбе 1.2-сүлбе
1.3-сүлбе 1.4-сүлбе
1.5-сүлбе 1.6-сүлбе
1.7-сүлбе 1.8-сүлбе
1.9-сүлбе 1.10-сүлбе