Төсеме қабатта және аз байланысқан құрылымдық қабаттарда жол қабатын жылжуға тұрақтылығын есептеу
Беріктік шарттарын ескере отырып, жол қабатын, қысқа мерзімді әсерде немесе ұзақ жүктемеде төсеме қабатта немесе аз байланысқан қабаттарда пластикалық беттесулерден пайда болатын, қалдық ақаулар пайда болмайтындай етіп құрылымдайды.
Топырақта әсер етуші жылжудың жүйелі кернеуін (5.1) формуламен есептейміз.
5.1кесте
Есептеу үшін берілген мәндер
| Материал | h қабат, см | Е, МПа, есептеу кезінде | Иілу мен жылжуда созылуға есептеу | ||||
| Жіберілетін серпімді иілу бойынша | Жылжуға тұрақтылық бойынша | Е, МПа |  МПа | jо | С, МПа | ||
| Тығыз асфальтбетон битум маркасы БНД 60/90 | 2,80 | - | - | ||||
| Сондай, кеуекті | 1,60 | - | - | ||||
| 7% цементпен қондырғыда араластырылған ШҚҚ | - | - | - | ||||
| Орташа іріліктегі құм | - | 0,006 | |||||
| Жеңіл ірі құмдақ | - | - | - | - | 0,014 |
анықтау үшін алдын ала тағайындалған жол құрылымын екі қабатты есептік үлгіге келтіреміз.
Төменгі қабат – жер төсемесінің топырағы (жеңіл шаңды саздақ) келесі сипаттамаларымен Етөм=58 МПа; 
° және 
МПа (5.2 кесте). Топырақтың және құмның жылжу сипаттамаларының ұсынылатын есептік мәндері 5.2 кестеде келтірілген.
5.2 кесте
Есептік жүктемелердің әсер ету санына және есептік ылғалдылыққа байланысты сазды топырақтардың жылжу сипаттамалары бойынша есептік мәндері
| Топырақ | Белгіленуі | Өлш бірлігі. | Топырақтың ылғалдануы кезінде есептік мәндері Wт топырақ үлесінде | |||||||||
| 0,5 | 0,55 | 0,6 | 0,65 | 0,7 | 0,75 | 0,8 | 0,85 | 0,9 | 0,95 | |||
| Шаңды құмдақ | Етоп | МПа | ||||||||||
| jтоп | град | |||||||||||
| Стоп | МПа | 0,015 | 0,014 | 0,014 | 0,013 | 0,012 | 0,011 | 0,010 | 0,009 | 0,008 | 0,007 | |
| Шаңды құм | Етоп | МПа | ||||||||||
| jтоп | град | |||||||||||
| Стоп | МПа | 0,026 | 0,24 | 0,022 | 0,018 | 0,014 | 0,012 | 0,011 | 0,010 | 0,009 | 0,008 | |
| Шаңды жеңіл саздақ, ауыр шаңды саз | Етоп | МПа | ||||||||||
| jтоп | град | |||||||||||
| Стоп | МПа | 0,045 | 0,036 | 0,030 | 0,024 | 0,019 | 0,015 | 0,011 | 0,009 | 0,006 | 0,004 | |
| Шаңды құмдақ, жеңіл шаңды саздақ, ауыр шаңды | Етоп | МПа | ||||||||||
| jтоп | град | |||||||||||
| Стоп | МПа | 0,045 | 0,036 | 0,030 | 0,024 | 0,016 | 0,013 | 0,010 | 0,008 | 0,005 | 0,004 |
Жоғарғы қабат моделінің серпімділік модулін (5.1) формуламен есептейміз, мұндағы органикалық тұтқырғыш құрайтын материалдың серпімділік модулінің мәнін 5.3 кесте бойынша есептік температура +40°С (IV ЖКЗ үшін) тағайындаймыз.
Кесте
Ысқа мерзімді жүктемеде иілу кезіндегі созылуға есептеу кезінде асфальтбетондардың сипаттамасы
| Асфальтбетон | Есептік серпімділік модулі Е, МПа | Иілу кезіндегі созылудың орташа кедергісі  ,МПа |
5.3 кестенің жалғасы
| Жоғары тығыздықты, тығыз, келесі битумда БНД 40/60 БНД 60/90 БНД 90/130 | 3,2 2,8 2,4 | |
| БНД 130/200 БНД 200/300 БГ 70/130 СГ 130/200 | 2,0 1,8 1,7 1,6 | |
| Кеуекті, келесі битумда БНД 40/60 БНД 60/90 БНД 90/130 БНД 130/200 БНД 200/300 | 1,8 1,6 1,4 1,2 1,1 | |
| Жоғары кеуекті, келесі битумде БНД 40/60 БНД 60/90 БНД 90/130 | 1,1 1,0 0,9 |
Кесте