Тақырып. Гносеология.
Таным-философиялық талдаудың түрі ретінде. Таным түрлерінің (формаларының) көптүрлілігі. Сезімталдық және рационалдық ойлау. Интуитивтік таным. Танымның субъекті және объекті. Ақиқаттың объективтілігі. Рәміз (символ), таңба, тіл-түсінгі.
тақырып. Логика және ғылыми танымның әдістемесі.
Эксперимент жасаудың түрлері. Теориялық танымның әдістері: анализ және синтез, индукция және дедукция, идеяландыру және моделдендіру. Ғылыми танымның маңызы және құрылымы: проблема, болжам (гипотеза), теория. Ғылыми танымдағы ақиқат проблемасы.
тақырып. Аксиология.
Табиғат және құндылықтардың қызметі. Адам өміріндегі құндылықты қатынастар. Әлеуметтік макротоптар және жеке объектінің құндылықтары. Құндылықтарды бағалаудың проблемалары.
тақырып. Адам аксиологиясы.
Адам-жоғарғы құндылық ретінде. Адамның еңбегі-құндылық ретінде. Жеке, дара (индивид), ерекшелікті (индивидуальность), тұлға, кісі (личность). Социобиологиялық түсінігі тұжырымдамасындағы адам. Бостандық- мән ретінде және адам құндылығы ретінде.
тақырып. Қоғам- философиялық – аксиологиялық талдаудың объектісі ретінде.
Қоғамның табиғи негіздері. Қоғамның құрылымы. Қоғамдық өмірдің негізгі орталары: экономикалық, саяси, құқықтық және рухани. Қазақстандық қоғам-әлемдік өркениеттер контекстінде.
тақырып. Махаббат философиясы.
Адам өміріндегі махаббаттың алатын орны. Махаббат түсінігі. Махаббат түрлері. Махаббатқа байланысты түрлі концепциялар мен тұжырымдамалар.
«ФИЛОСОФИЯ» (SYLLABUS)
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
ҚОСТАНАЙ МЕМЛЕКЕТТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
Қоғамдық ғылымдар кафедрасы
Философия
(SYLLABUS)
III кредит
Барлық мамандықтар үшін
Қостанай 2010 ж
ББК 87 (5 Қаз)
Б 64
Автор:
Бухметова Анар Аманжолқызы, аға оқытушы
Рецензент:
Альшанова Б Х., ф.ғ.к., ҚМПИ доценті
Аталмыш силлабус жұмысында негізгі жоспарлары мен бағдарламалардан, ұғымдар мен талқылайтын сұрақтардан, жеке жұмыстар, реферат тақырыптарынан және қосымша әдебиеттерден тұрады.
СИЛЛАБУСқоғамдық ғылымдары кафедрасының отырысында бекітілді
(№ 1 хаттама, 1 қырқүйек 2010 ж.)
Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтының Оқу-әдістемелік кеңесімен
басуға ұсынылған
© Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты
"Философия" пәні бойынша студенттерге арналған бағдарлама (СИЛЛАБУС)
¨ Курс атауы: «Философия»
¨ Курс коды: FIL 2102
¨ Кредит саны: 3
¨ Байланыс ақпараты:
| Лектор | Бухметова Анар Аманжолқызы - аға оқытушы |
¨ Байланыс ақпараты: Қоғамдық ғылымдар кафедрасы, ауд. 202
елефон: 54-58-74, қосымша– 145
Оқу жоспарынан көшірме:
| Курстың коды | Пәннің атауы | Курс | Семестр | Кредит саны | Дәрістер | Практи- калық сабақтар | ОСӨЖ | СӨЖ | Барлық сағат |
| FIL 2102 | Философия | 3, 4 |
Пәннің пререквизиттері, постреквизиттері және курстың қысқаша сипаты:
Көне гректер адам баласы 25-жасқа дейін дене бітімі жағынан (физикалық жағынан) қалыптасады, ал рухани тұрғыда-өмірге деген көзқарасы, белгілі дәрежеде тұрақты дүниетанымы 40-жасында қалыптасады дегенді айтқан. Физикалық және рухани жетілуі жасынолар “АКМЕ” уақыты деп атаған.Егер де адам ерте ме, кеш пе тек физикалық жағынан ғана емес, сондай-ақ рухани жағынан да өседі десек, онда мынадай заңды сауал туады-неге философия пәнін оқуымыз керек?-деген. Дегенмен, философия әлемдегі барлық елдердің жоғарғы оқу орандарында оқытылады және философиясыз толыққанды жоғары білім алу мүмкін емес деген пікір бұрыннан бар.Бұл мынадай қалыптасқан жағдайлармен түсіндіріледі:
Біріншіден, әлемдегі ешбір мемлемкет өз мамандарыныңдүниетаны-мының стихиялы түрде қалыптасуына мүдделі емес, қайта 2,5 мың жыл бойы дамуында болған, өмір бойы қалыптасқан, жинақталған, сұрыпталған ақылдар кенін оқып, онымен сусындауды қош көреді. Сонымен қатар студент-жастардың 20-жас шамасында өз бойына терең, әрі ғылыми философиялық дүниетанымды жүйелі түрде сіңіре берулеріне жол ашады. Ал, дүниетанымның қалыптасуы стихиялы түрде болған жағдайда адам өмірдің ащы-тұщысын көре отырып, ақырында оның дүниетанымын “адам адамға-қасқыр”, “қоғам-бұл күшті әлсізді құртатын орта ” және тағы басқа да қағидалар негізінде жатқан ойлар арқылы қалыптасуы әбден мүмкін. Әрине, мұндай дүниетаныммен адам өзінің өмір сүруі барысында бақытқа жетуі екіталай, өз қоғамында ол ақыл-ойы арқылы, іс-әрекеті арқылы өз мақсатына жете алмасы анық.
Кейбір жастардың ортасында философия және философиялық ойлау жөнінде бірқатар кереғар пікірлер жоқ емес. Олардың ойынша ақылмен түсініп- білу мүмкін емес, тым күрделі “қатып қалған ғылым” деп саналатын болса, кейбіреулерінің ойынша нәтижесіз өтірік ақылсыну, тіпті оны адамның өмір сүруі барысында ешбір қажеттігі жоқ деп саналады. Үшінші біреулері әрбір адам өз қадір-қасиетімен, өз ақыл ойымен өз-өзіне философ. Осыған байланысты Гегель әрбір “адам өзінің аяғы мөлшеріне қарай аяқ-киім киеді” деп, әрбір адам өзінше философ дегенді айтқан. Егер де біз оның қолына аяқкиім тігетін тері және аспаптарды ұстатқан болсақ, онда ол аяқ-киім ісін меңгермеген болса, ол бұл іске бармасы анық. Дегенмен, ол өзінің надандығына, өркөкіректігіне, өзім-білемдігіне қарамастан ешбір дайындықсыз, философияны оқымастан философиялық ойлауға болады деп санайды.
Бір жағынан, қазіргі заман ағысына, оның ерекшелігіне, қазіргі жаһандану үрдісіне, адамзат баласының бірлесуінің қалыптасуына назар аударуымыз керек. Бұл-табиғаттың өзгеруі, жер ресурстарын жабайылықпен пайдалану, әлемдегі алдыңғы қатарлы державалар арасындағы салқындықтың сақталуы, экстремизм және терроризм тағы басқа да келеңсіз жағдайларымен байланасты, бір жағынан игі істермен де байланысты қарама-қайшылықты үрдіс. Сөз жоқ, осындай күрделі мәселелерді тек философиялық ойлау деңгейіне жеткен адам ғана шешуге батыл бара алатыны анық.
Ақыры, адам-өзінің мәңгі өмір сүрмейтінің біледі. Осындай экзиетенциалдық мәселе әрбір адамның өмірдің мәні жөніндегі сауалға келуіне мәжбүр болатыны сөзсіз. Ешбір ғылым, физика, химия, биология, тағы басқа да емес тек философия ғылымы ғана бұл мәселені ашып-көрсетуге күш салады. Яғни, өмірдің мәні мәселесі философияның басты проблемасына айналып отыр.
Сондықтан, өзінің дүниетанымына сай дүниеге деген белгілі дәрежедегі көзқарасы қалыптасқан, философия ғылымын пір тұтқан жан ғана ашық, қызықты әрі мақсатты тұлға болып қала бермек. Ал, ол үшін міндетті түрде, саналы түрде осы бір-адамзат баласы ғасырлар бойы жинаған ақылдар кені болған көне гуманитарлық пәнді оқу қажет.
Пәнді оқытудың мақсаты:
- Философия курсын оқытудың мақсаты - философиялық дүниетанымды қалыптастыру және ғылыми проблемаларды түсіндіру, әрі оны түсіндіруге икемдеу.
Курстың міндеті:
- студенттердің философиядағы проблемалы мәселелермен таныстыру және олардың дүниетанымдық мәселелерге деген қызығушылықтарын ояту;
- ғылыми, практикалық және басқару мәселелерінде философиялық аспектілерін ашып көрсетуді қалыптастыру;
- Философиялық проблемалар мен мәселелерді ауызша және жазбаша түрде түсіндіре білу;
- Дүниетанымдық мәселелерге байланысты пікірталас, полемика, диалог, бәстесу (спорласу) әдіс-мәселелерін игеру.
- Курс мазмұнын үйрену деңгейіне қойылатын талаптар. Философия саласындағы дипломды маман мынаны білуі керек:
- курс бағдарламасында көрсетілген философиядағы материалдарды меңгеру;
- философиядағы негізгі терминдерді-ұғынақты аппаратты еркін білу;
- философиялық проблемаларды жеке бөліп алып, оны ажырата білу;
- өткізілген философиялық мәтіндерді, философия курсындағы оқыған материалдарды ауызша және жазбаша түрде көрсете білу;
- философиялық терминдердегі дүниетанымдық мағынасы бар сауалдарды талқылай білу;
- Философия курсын оқытудағы әдістемелік ұсынымдар. Философия тілі (терминдер, ұғынықты аппарат, парадигмалар) өзінше қиын және күнделікті қолдану барысында айтыла да бермейді. Сондықтан философияны оқуда проблематикаға «кіру» үшін уақытты керек етеді. Философиямен айналысу үшін қатарынан 2-3 сағат керек. Сонымен қатар философия пәніне арналған арнайы сөздік жасау керек, оған философиядағы қиын түсініктерді және де шетел тілдері сөздерін жазып алып отыру керек.
Философиялық білімді белсенді түрде пайдалану үшін оқулықтағы 1-2 беттік шығарма жазу («айту») да пайдалы, философиядағы қысқа сюжеттерді магниттік таспаға (кейін оны тыңдау мақсатында) жазып алып, дайындалу.
Философиядағы абстрактілі проблемаларды білуді жеңілдету үшін нақты мысалдар, иллюстрациялар, салыстыруларды тұрақты түрде пайдалану;
Өзіндік жұмысында философиялық тапсырмаларды шешу де пайдалы;
Философия курсын меңгеру үшін нақты ғылыми білімдер мен дүниетанымдық идеяларды жинақтау қажет. Оларды ғылыми-көпшілікке арналған мынандай журналдардан алуға болады: «Знание- сила», «Химия и жизнь», «Техника -молодежи», «Свет», «Педагогика», «Мысль», «Саясат», «Ұлт тағылымы», «Достояние нации», «Высшая школа Казахстана», «Вокруг света», «Вестник Высшей школы» (МГУ), «Евразия», «Ақиқат» және т.б.
Сынақ және емтиханға дайындығын тексерде бақылау сұрақтарын мазмұнын қысқаша жазбаша түрде жазуға, кейбір тақырыптарды дауыстап оқуға, философиядағы негізгі түсініктерді анықтауға, оны еске сақтауға болады.
«Философия» курсының күнтізбелік – тақырыптық жоспары (күндізгі оқу түрі)
| № | Тақырыбы | Апталық сағаттар саны | ||||||||||||
| Дәріс сағат тары | Дәріс апа лары | Семи нар сағат тары | Семи нар апта лары | ОСӨ Ж сағат тары | ОСӨЖ апта лары | СӨЖ сағаттары | СӨЖ апта лары | |||||||
| Философия, пәні және қоғамдағы рөлі. | - | |||||||||||||
| Ежелгі Шығыс философиясы. | - | |||||||||||||
| 2.1 | Ежелгі Үнді философиясы. | - | - | |||||||||||
| 2.2 | Ежелгі Қытай философиясы | - | - | - | ||||||||||
| Антикалық философия. | 3,4 | - | - | |||||||||||
| 3.1 | Антикалық философияның пайда болуы. Жеті ақыл иесі. Милет мектебі. | - | - | - | ||||||||||
| 3.2 | Софистер және Сократ. | - | - | |||||||||||
| 3.3 | Платонның философиясы. | - | - | |||||||||||
| 3.4 | Аристотельдің философиясы. | - | - | |||||||||||
| 3.5 | Эллинистік философия. | - | - | - | ||||||||||
| Орта ғасырдағы христиан фиолософиясы. | ||||||||||||||
| Орта ғасырдағы мұсылман философиясы. | ||||||||||||||
| Қайта Өрлеу дәуірінің философиясы. | ||||||||||||||
| Жаңа дәуір философиясы. | - | - | ||||||||||||
| 7.1 | Ф. Бэкон және Р. Декарттың философиясы. | - | - | - | ||||||||||
| 7.2 | Б. Спиноза, Т. Гоббс, Дж. Локктың философиясы. Дж. Беркли және Д. Юмның философиясы. | - | - | - | ||||||||||
| 7.3 | ХVIII-ғ. Француз материализмі. | - | - | |||||||||||
| Немістің классикалық философиясы. | - | - | ||||||||||||
| 8.1 | И. Кант – неміс философиясының көшбасшысы. | - | - | |||||||||||
| 8.2 | Гегельдің жүйесі және әдісі. | - | - | |||||||||||
| 8.3 | О.Л. Фейербахтың антропологизмі. | - | - | - | - | |||||||||
| Маркстік философия. | - | |||||||||||||
| Классикалық емес философия. Иррационализм. | - | - | - | |||||||||||
| 10.1 | Шопенгауэр мен Ф. Ницшеннің философиясы. | - | - | - | ||||||||||
| 10.2 | С. Кверкогер, А. Бергсон, З. Фрейдтің филососфиясы. | - | - | - | ||||||||||
| Қазіргі заман философиясы. | 10,11 | - | - | |||||||||||
| 11.1 | Неопозитивизм ғылымы | - | - | - | ||||||||||
| Герменевтика,феноменология, структурализм. | - | - | - | |||||||||||
| 12.1 | Экзистенциализм. | - | - | - | - | |||||||||
| Қазіргі заманғы діни философия. | - | - | - | - | ||||||||||
| Орыстың философиясы. | - | - | ||||||||||||
| Отандық философия. | ||||||||||||||
| Онтология (мән туралы ілім). | ||||||||||||||
| 16.1 | Философиядағы болмыс категориялары. | - | - | - | ||||||||||
| 16.2 | Материя философиялық категория ретінде. | - | ||||||||||||
| 16.3 | Қозғалыс, кеңістік және уақыт. | - | ||||||||||||
| 16.4 | Философиядағы сана проблемасы. | - | - | |||||||||||
| 16.5 | Болмыстық категориялық формалары. Жекелік, өзгешелік, жалпылық. Мән және болмыс. Мазмұн және түр. | - | - | |||||||||||
| 16.6 | Детерминизм. Кездейсоқтық және қажеттілік категориялары. Мүмкіндік және шындық. | - | - | - | ||||||||||
| Гносеология (философиядағы таным теориясы). | ||||||||||||||
| 17.1 | Таным философиялық талдау пәні ретінде. | - | - | |||||||||||
| 17.2 | Ғылыми танымның әдістері мен формалары. | - | - | - | ||||||||||
| Қоғамның философиясы. | - | |||||||||||||
| 18.1 | Табиғат және қоғам. | - | - | - | ||||||||||
| 18.2 | Қоғам түсінігі. Қоғамды формациялық және өркениеттік талдау. | - | ||||||||||||
| 18.3 | Қоғамның құрылымы. | - | - | |||||||||||
| 18.4 | Қоғамның рухани өмірі. | - | - | |||||||||||
| 18.5 | Қазақстан қоғамы. | - | ||||||||||||
| Философиядағы адам проблемасы. | - | - | - | |||||||||||
| 19.1 | Адам түсінігі. Антропосоциогенез проблемасы. | - | ||||||||||||
| 19.2 | Адам, тұлға, ерекшелікті адам. | - | - | |||||||||||
| Адам өмірінің құндылығы. | - | - | - | - | ||||||||||
| Махаббат философиясы | - | - | - | |||||||||||
| Барлығы: | ||||||||||||||
«Философия» курсының күнтізбелік – тақырыптық жоспары