Энергияның толық құны және беріліс құнын есептеу.

Электр энергиясын беру және тарату шығындарын амортизация, электр тораптарын эксплуатациялық күтімдеріне кеткен шығын деп қарастыруға болады.

Электрлік тораптардың эксплуатациялық күтіміне кететін шығындар эксплуатациялық жөндеу персоналына еңбек ақысын төлеу, көмекші материалдарға, басқада шығын, цехтік және эксплуатациялық шығындардан тұрады.

Есептеуді жылдық электр тұтыну көлемін анықтаудан бастаймыз:

пайдалы: W_{ПАЙДАЛЫ.}=Р_РАС*Т_МАХ

W_{ПАЙДАЛЫ.}=8765*3500=30677500 кВт*ч

Т_МАХ – максималды жүктеме қолдану уақыты, сағ;

толық: W_ТОЛЫҚ.=W_{ПАЙДАЛЫ.}+dW_ЖЕЛІ.+dW_ТР,

где dW_ЛИН.,dW_ТР – желімен трансформатордағы энергия шығыны, кВт*сағ

W_ТОЛЫҚ.1=31562619 кВт*сағ

W_ТОЛЫҚ.2=31142685 кВт*сағ

Жылдық электр тұтыну көлемін анықтау кезінде дипломдық жобаның негізгі бөлімдеріндегі есептеу нәтижелерін қолдануға болады.

Таблица 3.1 Жабдықтың күтілімі және жөндеу жұмыстары көлемінің нормасы.

Жабдық	Еңбек көлемі, адам*сағ
Нұсқа 1	Саны	К	Т	О
1. ТМН – 2500/35				29,25
2. РВС – 35			1,2	0,3
3. ТВ – 35				2,25
4. НКФ				2,25
5. ТМН – 40/10				4,5
6. РНД3 – 35			3,6	0,9
7. У – 110/2000 – 35			19,5
8. ВЛ 10 кВ А – 25	18,3			1,5
9. ВЛ 10 кВ А – 35	12,7			1,5
10. ВЛ 10 кВ А – 50	78,4			2,25
11. ВЛ 10 кВ А – 70	36,2
12. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 35			7,8	1,95
13. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 120			19,5	4,875
Нұсқа 2
1. ТМН – 2500/110
2. РВС – 110		7,8	1,6	0,4
3. ТВ – 110
4. НКФ				2,25
5. ТМН – 40/10				4,5
6. РНД3 – 110			4,7	1,175
7. У – 110/2000 – 110
8. ВЛ 10 кВ А – 25	18,3			1,5
9. ВЛ 10 кВ А – 35	12,7			1,5
10. ВЛ 10 кВ А – 50	78,4			2,25
11. ВЛ 10 кВ А – 70	36,2
12. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 70			15,6	3,9

Кесте 3.2Жөндеу циклының топтамасы.

Жабдық	Мерзімділігі, жыл
Нұсқа 1	Саны	К	Т	О
1. ТМН – 2500/35				0,17
2. РВС – 35				0,08
3. ТВ – 35				0,17
4. НКФ				0,17
5. ТМН – 40/10				0,17
6. РНД3 – 35				0,17
7. У – 110/2000 – 35
8. ВЛ 10 кВ А – 25	18,3
9. ВЛ 10 кВ А – 35	12,7
10. ВЛ 10 кВ А – 50	78,4
11. ВЛ 10 кВ А – 70	36,2
12. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 35
13. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 120
Нұсқа 2
1. ТМН – 2500/110				0,17
2. РВС – 110				0,08
3. ТВ – 110				0,17
4. НКФ				0,17
5. ТМН – 40/10				0,17
6. РНД3 – 110				0,17
7. У – 110/2000 – 110
8. ВЛ 10 кВ А – 25	18,3
9. ВЛ 10 кВ А – 35	12,7
10. ВЛ 10 кВ А – 50	78,4
11. ВЛ 10 кВ А – 70	36,2
12. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 70

Кесте 3.3 Жабдықтың күтілімі және жөндеу жұмыстар көлемі

Жабдық	Еңбек көлемі, адам*сағ
Нұсқа 1	Саны	ТРЕМСР	ТОБСЛ.	ТСРГ.
1. ТМН – 2500/35		2608,92		2725,92
2. РВС – 35		59,50	1,2	60,7
3. ТВ – 35		1124,12		1178,12
4. НКФ		189,02		198,02
5. ТМН – 40/10		399,17		417,71
6. РНД3 – 35		272,82	10,8	283,62
7. У – 110/2000 – 35		205,83	9,75	215,58
8. ВЛ 10 кВ А – 25	18,3	88,45	10,98	99,43
9. ВЛ 10 кВ А – 35	12,7	61,38	7,62
10. ВЛ 10 кВ А – 50	78,4	568,40	70,56	638,96
11. ВЛ 10 кВ А – 70	36,2	349,93	43,44	393,37
12. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 35		609,48	75,66	685,14
13. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 120		518,38	64,35	582,73
Всего		7055,95	492,36	7548,31
Нұсқа 2
1. ТМН – 2500/110		3389,46	15,2	3404,66
2. РВС – 110			0,16	79,16
3. ТВ – 110		1493,82	1,2	1495,02
4. НКФ		189,02	0,9	189,92
5. ТМН – 40/10		399,71	1,8	401,51
6. РНД3 – 110		357,85	0,47	358,32
7. У – 110/2000 – 110		266,67	2,5	269,17
8. ВЛ 10 кВ А – 25	18,3	88,45	0,6	89,05
9. ВЛ 10 кВ А – 35	12,7	61,38	0,6	61,98
10. ВЛ 10 кВ А – 50	78,4	568,4	0,9	569,30
11. ВЛ 10 кВ А – 70	36,2	349,93	1,2	351,13
12. ВЛ 35 – 110 кВ АС – 70		1633,67	1,56	1635,23
Барлығы		8877,36	27,09	8904,45

Орташа жылдық жөндеу еңбек көлемі әр торап және жабдық атауына бөлек мыны формуламен есептеледі:

Т_СР.РЕМ.=n*(Т_К/t_К+Т_Т/t_Т+Т₀/t₀),

мұндағы n – бір атаулы жабдық саны;

Т_К, Т_Т, Т₀ – капиталды, ағымдық жөндеу еңбек көлемі, адам*сағ;

t_К, t_Т, t₀ – түрлі жөндеу мерзімділігі, жыл.

Техникалық қызмет көрсету еңбек көлемі есептелетін формула:

Т_Т.О.=0,1*Т_Т.Р.,

мұндағы Т_Т.О. – техникалық қызмет көрсету еңбек көлемі, адам*сағ;

Т_Т.Р. – жабдықтың бір түрінің ағымдық жөндеу еңбек көлемі, адам*сағ.

Жабдықты жөндеу және қызмет көрсету жұмысы бойынша ортақ енбек көлемі анықталатын формула:

SТ=Т_РЕМ.СР.+Т_{ОБСЛ.АДАМ.*САҒ.}

Жылдық еңбек ақы шығының төлеу бойынша есептеу эксплуатация-жөндеу персоналының еңбек ақысын анықтаудан басталады.

Негізгі жұмыс еңбек ақысы есептелетін формула:

З_ОСН1.=SТ*В_СР.*(1+ a)=282,31 мың.тенге

З_ОСН2.=SТ*В_СР.*(1+ a)=333,03 мың.тенге

мұндағы SТ – жабдықты жөндеу және эксплуатациялау жұмыстары бойынша суммарлық еңбек көлемі, адам*сағ.;

В_СР – сағаттық тариф мөлшері, компенсацияны есепке алғандағы орташа жұмыс разрядына сәйкес келетін, тенге, В_СР=22 тенге/час;

a - ағымдық премия көлемін есептейтін коэффициент, a=0,7;

Қосымша еңбек ақы негізгіден 9,6% құрайды.

З_ДОП1=0,096*282,31=27,1 мың.тенге

З_ДОП2=0,096*333,03=27,1 мың.тенге

Негізгі және қосымша еңбек ақыдан 35,8% еңбекті төлеуге:

Н_ОТ1=0,358*(З_ОСН1+З_ДОП1)=110,77 мың.тенге

Н_ОТ2=0,358*(З_ОСН2+З_ДОП2)=130,67 мың.тенге

Соның ішінде:

1. Зейнет ақы қоры 10%

0,28*( З_ОСН1+З_ДОП1)=86,63 мың.тенге

0,28*( З_ОСН2+З_ДОП2)=102,2 мың.тенге

2. ҚР әлеуметтік қоры 11%

0,04*( З_ОСН1+З_ДОП1)=12,38 мың.тенге

Амортизациялық аударымдар жабдықпен тораптарға кеткен капиталдық аударымдар көлемі, сонымен бірге қолданыстағы амортизациялық аударымдар нормалары арқылы анықталады.

Негізгі қорларды қалпына келтіру ортақ нормаларына сәйкес күштік электротехника жабдықтары және таратушы құрылғыларға амортизациялық аударымдар– 3,5%, ал кабельді және әуе желілеріне– 2,0%.

Капиталды салым құрылыстық-монтаждық жұмыстар шығынын есепке алып толық алынады.

Электроқамту сұлбалары жабдықтарына толық капиталдық салымнан қосымша материалдар шығындары ретінде 0,6%, цехтік шығындар 2,3% құрайды.

Желі және жабдық үшін толық капиталдық салымда басқада шығындарды 0,3%, эксплуатациялық шығынды 170 % көлемінде жоспарлаймыз.

Электро энергияны беру құны келесі жағдаймен анықталады:

S_БЕР=SU/W_{ПАЙДАЛЫ.},

мұндағы SU – энергия беруде жылдық эксплуатациялық, тыс. тенге

Энергияның толық құны ішкі энергоқамту қорларынан энергия алуға кететін шығындардан тұрады. Кәсіпорынмен энергияға төлем мөлшерін анықтағанда энергоқамту сұлбасында қуат және энергия шығынын есепке алу қажет:

С_ЖЫЛ=а*(Р+DР)+b*W_ТОЛЫҚ,

мұндағы а – энергожүйеде максимум жүктеме үшін негізгі төлем;

b – Әр кВт*сағ энергия үшін қосымша төлем, счётчикпен есептелген.

Кәсіпорын үшін энергияның толық құны анықталатын формуласы:

S_ТОЛЫҚ = (SU+C_ГОД)/W_{ПАЙДАЛЫ}

S_ТОЛЫҚ1=68,51 теңге/кВтч

S_ТОЛЫҚ2=67,97 теңге/кВтч

S_БЕР=SU/W_{ПАЙДАЛЫ}

S_БЕР1=17,07 теңге/кВтч

S_БЕР2=17,21 теңге/кВтч

Біздің энергоқамту нұсқамыз үшін: