Халықтың табысы, тауарлар бағасы 25% - ға артты.

Тұтынушы (сатып алушы) мен өндірушінің (сатушы) әрекеттерін екі заң болжайды: - сұраныс заңы: сатып алушы баға кемігенде, басқа шарттар тұрақты болса, тауарларды көбірек алады, баға жоғарыласа — азырақ алады;

- ұсыныс заңы: басқа шарттар тұрақты болса, баға жоғарылағанда сатушы сату үшін тауарларды көп өндіреді де оны сатуға ұсынады, баға кемігенде аз ұсынады.Баға өскенде сұраныс төмендейді, ұсыныс өседі. Нарықтық сұраныс осы тауарды осы бағамен сатып алатын барлық сатып алушылардың жиынтық сұранысы болады.

50.Қоғамның фискалдық саясаты. Кез келген мемлекеттің экономикасының даму болашағы көп жағдайдаәрекет етеуші экономикалық саясат пен салық заңдылығында мүмкін болатынқол жеткізілген салықтық түсімдер деңгейі мен салық жүктемесінің шекті деңгейіарқылы анықталады.Дағдарыстық құбылыстардың алдын алу үшін әр елдің үкіметтеріэкономиканы реттеудің қабылданған теориялық концепциясына жәнеэкономикалық дамудың таңдалған моделіне сәйкес мемлекеттің экономикаға әсерету жүйесінде барлық әдістерді пайдаланады. Фискалдық саясат қазіргімемлекеттің аса қиын мәселелерінің бірі болып табылады, оны әзірлеу күрделіміндеттерді шешуді талап етеді. Мұның негізгі себептерінің бірі ұлттық экономиканың бірегейленуі және инвестицияға деген бүкіл әлемдік бәсекелестік.Нарықтық қатынастарға көшу Қазақстан Республикасының экономикалықдамуына, әсіресе қаржы саласының дамуына аса көңіл бөлуді қажет етеді. Мұндаерекше орынды салық жүйесі алады. Ол мемлекеттік экономикалық саясат пеннарықтық қатынастарды реттеудің маңызды аспабы болып табылады. Салықтаржекелеген салықтардың дамуын ынталандырады немесе керісінше, олардытежейді, жеке кәсіпорындар мен фирмалардың өндіріс және айналымұстанымдарын төмендету үшін және әлемдік нарықта олардың бәсекеқабілеттілігін жоғарлату үшін алғышарттар құрайды. Қаржылық реттеудің басты мазмұны фискалдық саясатты - бюджеттік және салықтық саясатты жүргізуді қамтамасыз етуде затталады. Тікелей қаржылық реттеудің үдерісін жүргізе отырып, ұлттық табыстарға кәсіпорындардың, өңірлердің үлесін көбейту немесе азайту арқылы мемлекет олардың дамуын көтермелеп немесе шектеп отырады. Бюджеттік қаражаттарға аса зерек өндірістік емес сфераның жай-күйі де осындай тәртіппен реттеледі. Мультипликаторлардың іс-әрекеттерінің жоғарыда баяндалған мүмкіндіктерін ескере отырып, экономикалық циклдың сипатына қарай дискредициялық фискалдық саясаттың нұсқалары тұжырымдалады. Құлдырау кезінде мыналарды қарастыратын ынталандырушы фискалдық саясат жүргізіледі:

1) мемлекет шығыстарының көбеюі;

2) салықтардың төмендеуі;

3) мемлекеттің шығыстары артуының үлкен нәтижесін ескере отырып фискалдық саясаттың бұл бағыттарының үйлесуі.

Артық сұраныммен және инфляциямен шарттасылған тежеушілік фискалдық саясат кері бағыттарды қамтиды:

1) мемлекет шығыстарының азаюы;

2) салықтардың көбеюі;

3) бұл бағыттардың үйлесуі.

Тежеушілік фискалдық саясат бюджет артығына жетуге бағдарлануы тиіс. Дискредициялық емес фискалдық саясат акцентті рыноктық өзін-өзі реттеуге қоя отырып, мемлекеттің қаржы үдерістеріне аз араласуын ұйғарады. Қоғамның фискалдық саясаты. ҚР-ның фискалдық саясатының негiзгi бағыттары Қаржылық саясат мемлекет қызметінін. салық салу жэне экономикаға ықпал ету мақсатымен мемлекет шығыстарының кұрылымын реттеу саласындағы (фискалдық саясат) жэне бюджетті реттеу саласындағы екі өзара байланысты бағыттарынан тұрады. Қаржылық саясаттан фискалдық саясат - яғни мемлекет- тің салықтық-бюджеттік саясаты бөліп көрсетіледі. Мемлекеттің салыктық-бюджеттік саясатының және экономикалық үдерістерде оны іске асыру механизмінің кешенді ұғымы деп түсінілетін «фискалдық саясат» термині батыс теориялық тұжырымдамалары мен практикасынан алып пайдаланылған. Фискалдық саясатты ең маңыздысы мемлекеттік бюджет болып табылатын орталықтандырылған мемлекеттік қорларды толықтырумен байланысты. Фискалдық саясат салық төлемдерін алу, «қоғамдық тауарларды» өндіру кезінде ресурстарды орналастыру, оларды бөлу, ақшалай қаражаттардың трансферттік ағындарының қозғалысы жөніндегі бөлу және қайта бөлу әрекеттерін, үкімет пен жергілікті органдардың экономикалық және әлеуметтік сфераларда қаржыны пайдалану жөніндегі басқа іс-қимылдарын қамтиды.

61. Бастапқы мәліметтер:

62. Еңбекке қабілеті бар жастағы халық саны 80 млн.

Еңбек қызметі- кез-келген қоғамдағы адамдардың жақсы тұрмысының негізгі көзі. Еңбек рыногы рынок жүйесінде ерекше орын алады. Оның негізгі қызметі жұмыс күшінің сұранысы мен ұсынысының теңдестірілуі, мемлекеттің әлеуметтік тұрақтылығы мен саяси қауіпсіздігі негізінде халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету болып табылады. ХЕҰ сарапшыларының бағалуы бойынша, жұмыс күшіне сұраныстың жандануы экономикалық өсімнің айтарлықтай жоғарғы қарқынын қолдау және ұлттық экономиканы қамтамасыз ету мүмкінділігіне тәүелді.

Еңбек рыногының жағдайы және оның жақсы жұмыс істеуі көптеген ішкі және сыртқы факторлардың ықпалына байланысты. Қазақстан рыногындағы жағдайдың өзгеруіне әсер ететін сыртқы факторларға мыналар жатады: экономиканың жаһандануы, еңбектің халықаралық бөлінуі, шикізат ресурстарына әолемдік бағаның конъюктурасы, халықаралық көші- қоны. Қазақстан еңбек рыногына тікелей әсер ететін ішкі факторлар, бұл: тұрақты экономикалық өсу, индустриялық- иновациялық даму, экономиканың қайта құрылысы, шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы, жастарына байланысты экономикалық тұрғыдан белсенді халық жұмыскерлердің білім деңгейі және жұмыс күшін кәсіби дайындау, өңірлердегі еңбек рыногының жағдайы, жұмыс күшінің аумақтық салалық және кәсіби аспектілеріндегі бейімділігі. әлемдік бағалардың шикізат ресурстары конъюктурасы экономика мен әлеуметтік саланың дамуына тұрақты әсерін тигізеді.

63. Қазақстан Республикасында ҚазақстанТемірЖолы, Қазақтелеком,

Авансталған капитал (мың долл.)	Қызмет ету мерзімі немесе айналыс саны	Жыл ішінде қайтарылған капитал
Ғимараттар және жабдықтар – 120	30 жыл
Машиналар және құралдар-96	16 жыл
Шикізаттар мен материалдар – 60	5 рет
Жұмыс күшін жалдау – 60	12 рет

Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасы туралы.2008 жылы 25 желтоқсанда Елбасы Қазақстан Республикасының «Бәсекелестік туралы» Заңына қол қойды, ол 2009 жылы 1 қаңтарда күшіне енді. ҚРның монополияға қарсы заңнамасы туралы. 2008 жылы 25 желтоқсанда Елбасы Қазақстан Республикасының «Бәсекелестік туралы» Заңына қол қойды, ол 2009 жылы 1 қаңтарда күшіне енді. Қабылданған Заңның мақсаты бәсекелестікті қорғау және бизнестің кәсіпкерлік пен инвестициялық белсенділігін арттыруға жағдай жасау болды, ал міндеттері:
- адал бәсекелестікті дамытуға жәрдемдесу;
- бәсекелестікті шектейтін нарық субъектілерін монополиясыздандыру;
- экономикалық шоғырлануға бақылау жасау;
- Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасын құқықтық бұзышулықтардың алдын алу, анықтау және тергеу, жолын кесу.
Қазақстан Республикасының «Бәсекелестік туралы» Заңы тікелей іс-әрекет ету заңы болып табылады. Ол Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7 шілдедегі «Бәсекелестік және монополистік қызметті шектеу туралы» және 1998 жылы 9 маусымдағы «Жосықсыз бәсеке туралы» Заңдарды, екі қаулысы мен монополияға қарсы органмен бекітілген сегіз нормативтік-құқықтық актілерді біріктірген. 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасының бұзылу деректерін анықтау және растау тергеу жүргізу арқылы жүзеге асырылады, оның негіздеріне мыналар жатады:
1) Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасының бұзылуы көрсетіле отырып, мемлекеттік органдардан келіп түскен материалдар;
2) жеке немесе заңды тұлғаның өтініші;
3) монополияға қарсы органның өз қызметін жүзеге асыруы кезінде нарық субъектілерінің іс-әрекеттерінен Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасының бұзылу белгілерін анықтауы;
4) бұқаралық ақпарат құралдарының монополияға қарсы органға өтініші болып табылады. Заңнаманың бір жаңалығы бірнеше тергеулерді біріктіру немесе бөліп алып жеке тергеу жүргізу болып табылады. Монополияға қарсы заңнамада төмендегілерге қатысты өзгерістер туралы:
1) тауар нарықтарында бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жасауда;
2)экономикалық шоғырлануға өтінішхат тапсыруда;
3)монополиялық жоғары бағаны анықтауда.
1) Қазақстан Республикасының «Бәсекелестік туралы» Заңның 47-бабына сәйкес монополияға қарсы органмен тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау жасау қарастырылған.
Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау агенттігімен (Монополияға қарсы агенттік) бекітілген Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау жасау жаңа әдістемесінде бұрынғы әдістемелермен салыстырғанда жаңа әдістер қолданылады:
Біріншісі - Жаңа Әдістеме бойынша талдау жасауда мезгілдік интервал ескеріледі. Тауар нарығын талдауда мезгілдік интервал талдаудың мақсатына, тауар нарығының ерекшеліктеріне және ақпараттың жеткізімділігіне байланысты белгіленеді.
Екіншісі - Жаңа Әдістемеде тауар нарықтары мен бірін-бірі алмастырушы тауарларды анықтауда қиындық туындаған жағдайда «гипотетикалық монополист тесті» процедурасы қолданылады. Бұл тест тауар нарықтарының географиялық шекараларын, сондай-ақ тауар мен бірін-бірі алмастырушы тауарларды анықтауға көмектеседі.
Үшіншісі – тауар нарықтарына талдау жасауда Қазақстан Республикасының «Бәсекелестік туралы» Заңының 7-бабына сәйкес тауар нарығында тұлғалар тобын анықтау үшін жұмыстар жүргізіледі. Тұлғалар тобы нарықтың біртұтас субъектісі ретінде қарастырылады, сондықтан тұлғалар тобына кіретін барлық субъектілердің ауқымы қосындыланып, біртұтас нарық субъектісінің өткізуі болып қарастырылады.
Төртіншісі – тауар нарығында бәсекелестік ортаның жағдайын бағалауда нарықтың өңіраралық және халықаралық саудаға ашықтық коэффициенті қолданылады.
2) Заңның экономикалық шоғырлануға бақылау жүргізу бөлігіндегі негізгі жаңалықтар мыналар болып табылады:
Біріншісі – бір тұлғалар тобына ішінде жүргізілетін экономиалық шоғырлануға монополияға қарсы органнан келісім алу талабын алып тастау.
Екіншісі – Тапсырылатын құжаттардың саны мен мәліметтерді азайту.
Үшіншісі – субъектінің активтер жиынтығының айлық есептік көрсеткішін екі миллион еселенген