Электр қаіупсіздікті қамтамсыз ету

Электрқаіупсіздік – ұйымдастыру және техникалық шаралар және адамдарды қорғаныс зиянды қамтамасыз ететiн құрал-жабдық және электр қуатының қауiптi әсерi, электр доғасы, электромагниттiк өрiс және статикалық электр жүйе.

Электр қуатының әсерiнен негiзгi себептер:

- кездейсоқ тиiп кету немесе ток өтер бөлiгiне қауiптi қашықтығына жуықтауы табатын кернеу,

- оқшаулау тағы басқа себептер – тұрқылар, қаптамалар металлдық электр жабдығының бiр бөлiктерiне кернеудiң пайда болуы зақымданудың нәтижесiнде;

- кернеудiң пайда болуы айырылғанға ток өтер бөлiк электр - адамдар жұмыс iстеген – тұрқыларды жабдық;

- нәтижеде жердiң бетiндегi адымдық кернеудiң пайда болуы - сол жерде өткiзгiштiң тұйықталулары;

Электроқауiпсiздiктiң қамтамасыз етуiнiң сұрақтары жоғарыда айтылған

дардың шығаруларына апарады [13].

Жерқосқыш қорғауды есептеу

Жерқосқыш қорғау – жермен электр қосындысы немесе оны эквивалент металдық ток өткібейтін бөліктерін , кернеу асында болуы мүмкін.

Майда ұнтақтау бөліктері үшін контурлы жерқосқыш түрі қолданған. Жоғары кернеуді келтіру екі миллитмерлікпен болады, жанында орналасқан кабельдермен, олардың әр қайсысы 0,4 км ұзындықты болады және жерге қондыру тереңдікке 0,7 м болады. Нормативтік мәнді жерқосқыштың кедергісін формула бойынша анықтаймыз

(4.1)

мұнда I_з – жерге токтың тұйықталуы.

Анықтаймыз I_з - қосқышта 6 кВ ұзындығы кезінде l_k = 0,4 км

I_з = U_л(35(l_к + l_в))/350 (4.2)

U_л – тізбекті кернеу, В;

l_к – тізбекті кальдің ұзындығы, км;

l_в – тізбекті әуедегінің ұзындығы, км;

А

Сонымен

Ом.

Өйткені трасформаторлардың жиынтық қуаты көбірек 100 кВт, R_н = 4 Ом. Нормалды мәнді қабылдаймыз R_н = 4 Ом.

Осы аймақта жердің меншікті кедергісі

ρ = ρ_т · ψ = 300 ·4 = 1200 Ом·м

мұнда ρ_т – трансформатордың меншікті кедергісі;

ψ – кедергінің коэффициенті .

Жасанды жерқосқыштың токтың ағынды кедергісін анықтаймыз

(4.3)

мұнда - кедергінің кірісті модулі, = 10,2

Ом.

Жасанды жерқосқыштың алдын ала шақтамалы кедергісінің мәнін табамыз

Ом.

Жердің сезонды коэффициентін есепке алып меншікті кедергісін анықтаймыз

ρ = ρ_т · ψ = 300 ·1,65=495 Ом·м

Бірлік вертикалды электродтың кедергісін анықтаймыз, мынадай кезде

l = 0,95 · 0,06 = 0,057м

.

Көршілес вертикалды арасындағы қашықтық а = 6 м, вертикалды электродтардың саны n = 10. Жолақты қосылыстың ұзындығын анықтаймыз,

L = 1,05·(n-1)·a = 1,05·(10-1)·6 = 56,7 м

с = 0,04; t⁰₀ = 0,7 м кезінде

Жолақтың ағынды токтың кедергісі, мынаған тең

м.

Кезде η_э = 0,74 и η_п = 0,75 барлық жасанды жерқосқыштың кедергісі

Ом.

Сондықтан жасанды жерқосқыш аса көп, нақты жерқосқышқа қарағанда, токтың ағындысы жолақтарда бір-біріне байланысты мүмкін.

Барлық жерқосқыштың жалпы комплексті кедергісі мынаған тең

(4.4)

Ом.

η < 3,68 < 4 Ом [14]

1- жерге қосылған жабдық; 2 – жерқосқыш жерге қорғауышы

5.1 сурет - Жерқосқыш контурының сұлбасы