Нарықты мемлекеттік реттеудің әдістері қандай?

A) мемлекеттік экімшілік ықпал;

B) ақша несие баға саясаты;

C) фискалды салық саясаты;

D) экономикалық;

Е) жоғарғы барлық жауаптар дұрыс.

3. Экономиканы мемлекеттік реттеуде әкімшілік әдісті қолдану қандай іс- әрекеттермен сай келеді:

A) экономикалық өсуді жоғарғы қарқынмен қамтамасыз ету;

B) ұлттық валютаны нығайту;

C) мемлекеттік орта мерзімді жалпы шаруашылықтық бағдарламаны орындаудағы басты құрал болып табылады;

Д) экономикалық тетіктермен реттеу мүмкін болмағанда неме-се тиімсіз болғанда рыноктық механизм түзетеді;

Е) мемлекеттік кәсіпорындарда тапшы тауарларды шығаруды қамтамасыз етеді.

4. Мемлекеттік реттеудің кейнсиандық үлгісі нені білдіреді:

A) тек мемлекеттік реттеу арқылы басқару қажеттігін;

B) тек рыноктық механизм арқылы басқару қажеттігін;

C) сұранысты ынталандыру негізінде қамтамасыз ету қажеттігін;

Д) нарықтық механизм мен мемлекеттік реттеуді біріктіру арқылы басқару қажеттігін;

Е) ұсынысты ынталандыру негізінде қамтамасыз етуқажеттігі.

5. Неоконсервативтік мемлекеттік реттеу үлгісі нені білдіреді:

A) нарықтың реттеуші қызметтерін ұсынысты ынталандыру негізінде қамтамасыз ету қажеттігін;

B) сұранысты ынталандыру негізінде қамтамасыз ету қажеттігін;

C) нарықтық механизм мен мемлекеттік реттеуді біріктіру арқылы басқару қажеттігін;

Д) тек мемлекеттік реттеу арқылы басқару қажеттігін;

Е) тек нарықктық механизм арқылы басқару қажеттігін.

Ситуациялық тапсырмалар мен жаттығулар:

Нұсқа 1

1. 101,9-дан 111%-ке баға индексі өсті. Ақшаның сатып алу қабілеті қалай өзгереді?

2. Міндетті резерв нормасы 14%, онда депөзиттік мультипликатор неге тең?

3. Ынталандырушы фискалды саясат шеңберінде мемлекеттік шығындар көлемі 20 млрд. теңгеге өсті делік, бұл қысқа мерзім кезеңінде, ұлттық өнімнің 80 млрд. теңгеге өсуіне әкеледі. Мемлекеттік шығындар мультипликаторының көлемін анықтаңыз.

Нұсқа 2

1. Несиенің үзақтығы (қыска, орташа, үзақ мерзімді) банк капиталының көлемінен және осы банктың іс әрекетіндегі орныныңа қалай тәуелді?

2. Өзіңіздікәсіпорындиректорымындепесептеңіз. Сізге жақын арада жұмысшыларыңызға жалақыны толеу үшін 1,5 млн теңге алу қажет. Несиенің қай нысаның қолданар едіңіз? Коммерциялық? Банктік? Салааралық? Жауабыңызды дәлелдеңіз.

3. Арнайы қаржы-несиелік институттар несиелік жүйеде (зейнетақы қорлары, ивестициялық, ипөтекалық банктер) қандай қызмет атқарады?

Мәнжазба тақырыптары:

1. Мемлекет нарықтық шаруашылықтың субъектісі ретінде.

2. Ұлттық бәсекелестікті арттырудағы мемлекеттің орны.

3. Мемлекет және экономикалық қауіпсіздік.

4. Мемлекет пен рыноктың ара қатынасын сипаттайтын модельдер.

5. Мемлекеттік реттеудің әдістері мен құралдары, оларды тиімді пайдалану.

6. Экономиканы реттеудегі қаржылық тетіктердің рөлі мен маңызы.

7. Мемлекеттің құрылымдық саясаты.

14-тақырып. Сабақтың тақырыбы: Мемлекеттің әлеуметтік және аймақтық саясаты.

Үй тапсырмасы

Келесі сұрақтарға жауап беріңіз

1. Нарықтық экономикада мемлекеттің әлеуметтік саясатының мақсаты мен мәнін түсіндіріңіз.

2. Экономикадағы мемлекеттің әлеуметтік саясатының негізгі бағыттары қандай?

3. Өмір сүру дорежесін арттыру жоне кедейлік мәселесін оңтайлы шешу жолдары қандай?

4. Өмір сүру дәрежесінің көрсеткіштер жүйесі дегеніміз не?

5. Мемлекеттің еңбекті қорғау саясатының мәні неде?

6. Әлеуметтік саясаттың теріс экономикалық салдары бар ма?

7. Әлеуметтік саясат қандай бағыттарда жүзеге асырылады?

Тест тапсырмалары

Нұсқа 1

1. Кедейшілік деңгейін төмендету мақсатында Үкімет табыстарды қайта бөлуге байланысты қандай шаралар ке-шенін іске асырады:

A) кәсіптік білім беру;

B) табыс индексациясы;

C) еңбек ақының тұрақтандырылуы;

D) прогрессивті салық салу;

Е) жәрдем ақылардың төленуі.

2.Нарықтық экономикадағы елдердің табыстар жөніндегі саясаты қандай мақсаттарды көздей алады:

A) мемлекеттік бюджет тапшылығын жабу;

B) инфляцияға қарсы шаралар;

C) отандық тауарлардың бәсекелестігінің жоғарылауы;

D) табыстар теңсіздігінің жүмсаруы;

Е) мемлекеттік карыздың өтелуі.

3. Қазақстан халқының әртүрлі табыс көздері бөліктерінің өзгеруі нені көрсетеді:

A) өндірістің қысқаруы нәтижесінде еңбек төлем ақысының төмендеуі;

B) мемлекеттің әлеуметтік саясаты нәтижесінде трансферт-тердің қатысты тұрақтылығы туралы;

C) елдегі жеке меншік бөлігінің өсуі;

Д) кәсіпкерлік қызметтің жандануы туралы және жекешелендіру процесіің тездетілуі;

Е) бөлу сферасында мемлекеттің әлеуметтік салаға қарсы бағытталған саясаты .

4. Тұтыну бағаларының индексі мынаны бағалау үшін қолданылуы мүмкін:

A)осы және келесі жыл арасындағы өндіріс құрылымының айырмашылығы;

B) екі ортүрлі кезеңдегі тауар қорзинасының нарықтыққұнындағы айырмашылығы;

С)екі әртүрлі елдердің баға деңгейіндегі айырмашылығы;

Д) бөлшек сауда мен көтерме сауда бағаларының айырмашы л ығы;

Е) нақты және номиналды жалақы арасындағы айырмашылық.

5. Өнеркәсібі дамыған елдерде табыс индексациясының жүйесі әсер етеді:

Ажай саудагерлерге;

ВІ мемлекеттік қызметкерлерге;

C) жеке фирмалардың менеджерлеріне;

Д) зейнеткерлерге;

Е) еркін мамандық тұлғаларына.

Нұсқа 2

1. Қаржы эконом и калы қ категория ретінде - бұл:

A) ақша ресурстар қорын пайдалану және бөлу жайындағы қатынастар жүйесі;

B) мемлекет қолындағы ақша қорларының жүйесі;

C) кәсіпорындағы өндіріс процесін қайта өндіруді қамтамасыз ететін ақша қорының жүйесі;

Д) халықта қалыптасатын ақша қорлары;

Е) жеке кәсіпкерлерде қүралатын ақша қорлары.

2. Қаржылық жүйе мынадан тұрады:

A) мемлекеттік қаржы;

B) кәсіпорынның қаржысы;

C) халықтың қаржысы;

Д) А, В, С жауаптары дұрыс;

Е) жоғары келтірілгеннің барлығы.

3. Төменде көрсетілгендерден мемлекеттік бюджет шығындарының атын атаңыз:

A) экімшілік - басқару шығындар;

B) мемлекеттік карыздар бойынша төлемдер;

С)әлеуметтікқызметтергешығындар: жәрдем ақы, зейнетақы,

білім беру, қорганыс, сақтандыру;

Д} елдшегі қорганыс қабілетін күшейту;

Е) барлық жауаптар дұрыс.