Берілген бұрандалық қосылыс: М80×1.5× .

Есептің орындалу жолы:

1. Шартты белгіні түсіндіріп ашу: метрлік бұранданың номинал (сыртқы) диаметрі D=80мм және адымы P=1.5мм берілген. Бұраманың ортаңғы және ішкі диаметрі 7 шақтама дәрежелі HGнегізгі ауытқуымен дайындалған; ойма өзектің ортаңғы және сыртқы диаметрі 4 шақтама дәрежелі h ауытқуымен тағайындалған.

2.Бұранданың адымы P=1.5 мм бойынша ортаңғы және ішкі диаметрлерін анықтаймыз:

= =d–1+0.026=80–1+0.026=79.026мм

= =d–2+0.376=80–2+0.376=78.376 мм

3. Бұранда диаметрлерінің шекті ауытқуларын анықтау:

Ішкі бұранда үшін:

7H ( ) 7H ( ) 7H (D)

ES = +265 мкм ES = +375 мкм ES = анықталмайды

EI = анықталмайды EI = анықталмайды EI = анықталмайды

7G ( ) 7G ( ) 7G (D)

ES = +297 мкм ES = +407 мкм ES = анықталмайды

EI = анықталмайды EI = анықталмайды EI = анықталмайды

Сыртқы бұранда үшін:

4h ( ) 4h ( ) 4h (D)

es = анықталмайды es = анықталмайдыes = анықталмайды

ei = -100 мкм ei = анықталмайды ei = -150 мкм

4. Бұрамалардың шекті өлшемдерін анықтаймыз:

Сыртқы бұранда үшін шекті өлшемдер:

= анықталмайды;

= + ei = 79.026 +(-0.1) = 78.926;

= анықталмайды;

= анықталмайды;

= анықталмайды;

= + ei = 80 + (-0.15) = 79.85;

Ішкі бұранда7H үшін:

= + ES = 79.026 + 0.265 = 79.291;

= анықталмайды;

= + ES = 78.376 + 0.375 = 78.751;

=анықталмайды;

= анықталмайды;

= анықталмайды;

Ішкі бұранда7G үшін:

= + ES = 79.026 + 0.297 = 79.323;

= анықталмайды;

= + ES = 78.376 + 0.407 = 78.783;

= анықталмайды;

= анықталмайды;

= анықталмайды;

Диаметр	Ойма өзек	Бұрама
Ауытқуы (мм)	Шекті ауытқуы (мм)	Ауытқуы (мм)	Шекті ауытқуы (мм)
Жоғарғы	Төменгі	Ең үлкен	Ең кіші	Жоғарғы	Төменгі	Ең үлкен	Ең кіші
Сыртқы D,d	___	-150	___	79.85	___	___	___	___
Ортаңғы	___	-100	___	78.926	+265; +297	___	79.291; 79.323	___
Ішкі	___	___	___	___	+375; +407	___	78.751; 78.783	___

Есеп №6

Лшем тізбектері

Есептің мақсаты

Өлшем тізбегінің әрбір буындарының шақтамаларын толық өзара алмастыру арқылы қарап және өлшем тізбектерін қойып үйрену.

Есептің тәртібі:

Өлшем тізбегі тура және кері тапсырма арқылы есептеу үшін қолданылады, бірақ есептеу жолы әр түрлі.

a) Тура тапсырма. Бастапқы буынның шекті өлшемдерінен өлшем тізбегінің берілген құраушы буынның номинал өлшемдері бойынша құраушы өлшемнің шекті ауытқулары мен шақтамаларын анықтау. Тура тапсырма өлшем тізбегінің жобалау есептеріне жатады.

б) Кері тапсырма. Берілген құраушы буындарының номинал өлшемдері мен шекті ауытқуларын шақтамалары бойынша тұйықтаушы буынның номинал өлшемін, шекті ауытқуын және шақтамаларын анықтау. Кері тапсырма тексеру есебіне жатады.

Кері есеп тура есептің шығарылуын тексереді.

Бастапқы тапсырмалары:

1. Өлшем тізбегінің векторлық суретін салу.

2. Өлшем тізбегінің есебін толық өзара алмасымдылық шарты арқылы орындау:

a) бастапқы буынның берілген номинал өлшемдері мен шақтамалары арқылы құраушы буындардың номинал өлшемдерін, шақтамаларымен шекті ауытқуын анықтау.

б) құраушы буындардың берілген номинал өлшемдері, шақтамалары және шекті ауытқулары арқылы тұйықтаушы буынның номинал өлшемдерін, шақтамаларын және шекті ауытқуын анықтау.

3. Өлшем тізбектерін есебін негізгі заңдылықтар бойынша тексеру.

Берілгені: А1=100 H9

A2=150 H9

A3=10 h8

A4=230 h8

A5=10 h8

A0=?

Есептің орындалу жолы (кері тасырма)

Өлшем тізбегі аз ғана буындардан құралғандықтан, олар әр түрлі өлшемдерден тұрады, ал есебі максимум-минимум әдісімен шақтамаға бір ғана квалитетпен шығарылады. Өлшем тізбегінің схемасын салып, мұнда А1 және A2 ұлғайтқыш буын, ал А3;А4;A5 –кішірейткіш буын болып табылады.

1. Тұйықтаушы буынның номинал өлшемін есептеу:

A0= =1Ajұлғ- =1Ajкіш;

А0=A1+A2+A3+A4+A5=100+150+(-10)+(-230)+(-10)=0 мм

2. Тұйықтаушы буынның шекті ауытқуын анықтау:

А1=

A2=

A3=

A4=

A5=

3. Тұйықтаушы буынның шақтамасын анықтау:

TА1=87 мкм

TA2=100 мкм

TA3=22 мкм

TA4=72 мкм

TA5=22 мкм

TA0=87+100+22+72+22=303

4. Шақтама өрісінің ортасы:

Е0(А0) = ∑ Е0(Аі)ұлғ+∑ Е0(Аі)кіш=43.5+50+11+36+11=151.5 мкм

ES(A0) = E0(A0)+TA0/2=151.5+303/2=303 мкм

EI(A0)= E0(A0)-TA0/2=151.5-303/2=0мкм

= = 0.303 мм = 0

Есеп №5