Жонылған беттің бұдырлық биіктігінің нәтижесі
| Нукте | Есептеудің L1нәтижесі, және бұдырлық биіктіг һ, мкм, (11.5)формула бойынша бұрыштық жылдамдығы ω , рад/с | ||||||||
| L1 | һ | L1 | һ | L1 | һ | L1 | һ | ||
| ... | |||||||||
| ҺСР | - | - | - | - | |||||
| һр | (11.2) формуласы бойынша (11.4) формуласы бойынша | - - | - - | - - | - - | ||||
Тәжірибелік жұмыс № 2
«Абразив түйіршіктер сандарының материал бетінің тегіс еместікке әсер етуінің тікірейту және тегістеу ықпалын зерттеу»
Жұмыстың мақсаты:
1. Абразивті кұралдармен өңделген аяқ киім үстінің тегіс емес материалдарын бағалау әдісімен білімгерлерді таныстыру;
2. Тегіс еместілік тәуелділігін әр түрлі табан үстінің материалдарына абразивті жайма(тегістелген тері) тегістеуін орнату
Жұмыстың орындалуы:
Жұмысты орындау үшін аяқ киімнің астыңғы бөлігіне арналған материалдардың 4 үлгісі (былғары, монолитті резина, микропористті және ұқсас былғары, т.б.), алдын ала қайырылған абразивті жаймалардың өңдеуі (тегістелген тері), әр түрлі түйіршіктерінің сандары N3, абразивті жаймалардың үлгілері беріледі . Берілген абразивті мата үлгілерінің түйіршіктілік санын бірнеше боялған түйіршіктерді қол микроскоп көмегімен анықтайды.
Материалды өңдеудің тазалық критерийін тегіс еместілігінің орташа биіктігін анықтауда қолданылады[мкм]. Аяқ киім материалы бетінің кедір –бұдырлығын үйлестіру әдісімен – сипау әдісімен, сонымен қатар үйлестіру емес әдісімен: жарықтың түйісу әдісімен, көлеңкелі проекция әдісімен анықтайды.
Материал бетінің толық және анық характеристикасын үйлесімді емес әдіс қамтамасыз етеді. Материал бетінің микротегіс еместілігінің үлкендігін анықтауда жарықтың түйісу әдісін пайдалана отырып, екі еселі микроскоп МИС-11қолданылады, бұл екі микроскоптан құралған: проекциялық микроскоп және бақылау микроскоп. Екі микроскоптың да заттық нүкте объективтері біріктірілген; микроскоп осьтері өзара 90о құрайды, сонымен қатар осы бұрыштың биссектрисасы өлшенетін материал бетінің нормасына сай келеді.
Материал бетінің тегіс еместілігінің көлемін сандық мәні бойынша бұрандалы окулярлы микрометр, ол тубустың бақылау микроскопында орналасқан және соның көмегімен бағаланады.Тегіс еместілігінің биктігі Н келесі қатынас арқылы анықталады :
| Н = | а | · Е , мкм, |
мұндағы: а – тегіс еместілігінің биіктігін окулярлы бұрандалы микрометр шкаласы бойынша есептеудегі әртүрлі мағыналылығы ;
Е – микроскоп үнемілігі (фокусты аралық объектив комплектісінің мағынасы 25,02 мм - 0,17; фокусты аралық объектив комплектісінің мағынасы 13,89 мм - 0,09).
Жарықтың түйісу әдісі материал бетінің тегіс еместілігін анықтауда жоғары дәлдікті қамтамасыз етеді, бірақ оның қолданылуы МИС-11(0,8-59 мкм) микроскопының өлшемімен шектеледі. Тері бетінің тегіс еместілігін шегін анықтауда ТСП-4, ТСП-4М микроскоптарын қолдана отырып, олардың көлеңкелік проекциясының принципі үлкен жағына қарай едәуір(1600 мкм дейін) үлкейтіледі.
. Көлеңке проекциясы әдісінің маңызы келесі түрге келеді:
Параллельді жарық шоғыры (Сурет 1а), К коллиматордан шығатын, бос жатқан бет жағындағы сыналып жатқан D пышақ жүзіне түседі. Пышақ жүзінің сызықпен шектесуі оның бетіне 45 градуста параллельді жарық шоғырының үстіне жарық пен көлеңке шетінің үстіңгі нормасын келтіреді. Бұл шеті материал бетін қисайтады, яғни ол профиль бейнесін тегістікте қабылдап, осы беттің 45 градустағы нормасын қабылдайды. Микроскоп көмегімен, сонымен қатар беттің 45 градустағы нормасы орналасқан жарық пен көлеңке шеті биіктігінің қисаюының өлшеуі мен бақылауының жасалуы, яғни анықталып жатқан профиль беті. Тегіс еместілігінің биіктігін анықтауда МИС-11 микроскопындағы окулярлы бұрандалы микрометр көмегімен жүзеге асады.
2.3,б суретте көрсетілгендей, бақыланып отырған микроскоп окулярының ұзындығы мен проекция көлеңкесі тең:
l = H / sin α ,
мұндағы: Н – тегіс емес беттің биіктігі, α – жарықтың түсу бұрышы.
Сурет 1. Көлеңке проекциясының әдісі: а – жарықтың жүру схемасы; б – тегіс емес биіктікті анықтаудағы жарықтың жүру схемасы
Жөнді бақылау жүргізбеу қауіп төндіреді, бақылау кезінде абайсызда беттің үлкендігі өлшенуі мүмкін, бақыланып жатқан беттің жалпы жағдайы мінезделмеуі мүмкін. Бұл қателікті болдырмас үшін тегіс емес бетті өлшеу кезінде оның беткі бөлігіне бірнеше (5-6) нүктелер жүргізу керек,тегіс емес беттің биіктігін анықтай отырып, барлық өлшенетін беттерге сай, барлық жүргізілген қорытындылардың орташа арифметикалық өлшемдерін қою. Қорытындыларды кестеге енгізу.
Кесте 2.1.
| № п.п. | Материал аты | Абразив түйіршіктілігі, Nз | 1.1. Тегіс еместік биіктігі, мкм | Тегіс еместіліктің орташа биіктігінің мағынасы, Норт, мкм | |||||
| 1.2. Өлшем сандары | |||||||||
| Н1 | Н2 | Н3 | Н4 | Н5 | Н6 | ||||
Зерттелген материалдардың қорытындысын ала отырып тегіс еместіліктің орташа биіктігінің графигін абразив түйіршіктілігінің сандарымен сәйкестендіру Норт= f(Nз)
Жұмыстың қорытындысы:
Әртүрлі түйіршіктердің бір материал үлгісінің абразивтерінің қорытындыларын, сонымен қатар әртүрлі материал үлгілерінің беттік тегіс еместілігін салыстыру.
Тәжірибелік жұмысты қорғау алдындағы сұрақтар:
1. Абразивті матаның түйіршіктілігі туралы түсінік және эксперименттік анықталуы.
2. Түрлі шарттарда тегіс еместіліктің физико-механикалық қасиеттерін қалай анеықтайды?
3. Беттің тегіс еместілігін бағалаудағы әдістерін анықтау. Артықшылық пен кемшілігі.
4. Абразивті құралдардың негізгі түрлері.
Тәжірибелік жұмыс № 3
«Аяқ киім үстіңгі бөлшектерін біріктіру процессін зерттеу»
Жұмыстың мақсаты:
1. Білімгерлерді аяқ киім өндірісінде қолданылатын иненің сапасы, конструкциясы және басты геометриялық характеристикасымен таныстыру.
2.Материалды жұмсарту үшін тесу аралығын, диаметрдің әсер етуін, ұшын үшкірлеудің формаларын орнату.
Жұмыстың орындалуы:
Жұмысты орындау үшін білімгерлерге машина инесінің 3 түрі беріледі (сурет.5.1) және әрбір берілген былғары материалдарынан 10 үлгі жасау (былғары, жасанды былғары, мата емес материал және т.б.), штангенциркуль, микрометр және сызғыш.