Бейньютондық сұйықтық.

Бейньютондық сұйықтықтың тұтқырлығы тұрақсыз,ол жылжу жылдамдығына тікелей байланысты. Құрылыс материалдар технологиясында бұндай сұйықтықтарға цементтік шлам мен ашпаларды(растворы), бетондық қоспаларды, полимерлер ашпасын және т.б жатқызамыз. Межелу кернеуінің жылдамдық градиентіне қатысты графигі ағыстың қисығы деп аталады.

Қазіргі қағида бойынша бейньютондық сұйықтықтыр 3 топқа жіктеледі.

Бірінші топқа тұтқырлы немесе стационарлық бейньютондық сұйықтықтар жатады(олар үшін бұл функция τ=ϯ(dv/dy) уақытқа тәуелсіз).

Екінші топқа бингамдық қисықтағы псевдоилемді және дилитантты сұйықтықтар кіреді. Бингамды сұйықтықтар қозғалысы тек қана τ₀≥τ жағдайда,яғни жүйедегі құрылымды бұзу үшін орындаланда болады. Бұндай қозғалысты иілмді деп атаймыз. Ал τ_0-ағу шегі деп атаймыз.

Бингам денесінің құрылымы межелу кернеуі салдарынан бірден бұзылады, бұл өз алдына бингам денесінің сұйық күйіне айналдырады. Егер межелу кернеуін алып тастаса, дене бастапқы қатты күйіне оралады. Шведов – Бингам теңдеуделері:

Ребиндер мен Михайлов ағудың ең төменгі шегін, оның нағыз ағу шегі деп атайды.

Псевдоиілімді сұйықтықтыр -ның ең кішкентай мөлшерінен бастап ағады. Ол тұтқырлық мәнінің қисықтағы әрбір нүктеде градиен жылдамдығына байланысты болады.

Оствальд ережесі бойынша:

K және m тұрақты коэффиценттер, m<1.

К коэффиценті сұйықтықтың консистенциясына байланысты, тұтқырлық өсуімен ұлғаяды.

Псевдоиілімді сұйықтықтарға полимерлер ашпасы(раствор), целлюлозалар, суспензиялар жатады.

Делитантты сұйықтықтарға крахмал суспензиясы, Т/Ж қатынасы үлкен болатын әртүрлі клейлер жатады. Псевдоиілімді сұйықтықтарға қарағанда бұл сұйықтықтардың тұтқырлығы жылдамдық градиентінің өсуімен ұлғаяды. Олардың ағыны да Оствальд теңдеуімен m>1 кезінде өрнектеледі.

Жылжудың ұзақтығының құрылымға әсері салдарынан сұйықтықтар тиксотропты және реопектантты болып бөлінеді. Тиксотропты сұйықтықтарда межелу кернеуі өсуімен құрылымы бұзылады, ал ағымдылығы ұлғаяды. Кернеуді алып тастағанннан кейін сұйықтықтың құрылымы бірте-бірте қалпына келеді. Тиксотропты сұйықтықтарға мысал ретінде көптеген бояғыштарды жатқызуға болады. Реопектантты сұйықтықтарда межелу кернеуі өсуімен ағымдылығы төмендейді. Оларға коллоидты ашпалар мен бентонитті балшықтардың суспензиялары жатады.

Үшінші топқа тұтқырлы-иілімді және максвельдік сұйықтықтар жатады. Бұл сұйықтықтар кернеуі бар кезінде қозғалады, ал кернеуді алып тастаса өзінің алғашқы пішінін бірте-бірте қалпына келтіреді.

Бингамдық сұйықтықтар үшін ламинарлық қозғалыс кезіндегі шығын теңдеуі Бэкингам теңдеуі деп аталады, ол келесі түрде болады:

Оствальд заңына бағынатын сұйықтықтар үшін, ламинарлы қозғалыс кезіндегі шығын келесі формула арқылы табылады:

Бұйымдарды қалыптандырудың әдістерін жіктеу және жалпы заңдылықтары.Бұйымдарды қалыптандыру үрдісінің негізгі тағайындалуы-жартылай фабрикатты керек формада алу.Бірақ бұл жалғыз мақсат емес жартылай фабрикатты керекті тығыздықта және ақаусыз ішкі структурасын алу.Құрылыс бұйымдары келесі әдістермен дайындалады:виброландыру,центрифугирлеу,престеу(құрғақ,жартылай құрғақ),пластикалық қалыптау және құю және вакумдау.Қалыптаудың түрін қалыпталынатын массаның қасиеттеріне және өнім түріне байланысты таңдайды.Массаның қалыпталуының қасиеттерін илемділік пен консистенция ұғымдары айқындайды.Илемділік-массаның кайтымсыз деформацияларға біркелкілігін жоғалтпай шыдау қабілеті:=/, мұндағы -илемділік көрсеткіші;- беріктік шегі,-илемді тұтқырлық.

ГГГГГГГ

Гидромеханикалық үрдістер мен аппараттардың жалпы ұғымдары

Гидромеханика-сұйықтар мен газдардың жылдамдықтарын қарастыратын ғылым. Гидромеханика заңдары, тыныштық қалпы мен тепе-теңдік жағдайын қарастыратын - гидростатика мен сұйықтың жылдамдықтарының заңдарын қарастыратын-гидродинамикадан тұратын гидравлика бөлімінде қарастырады. Гидромеханикалық үрдістердің классификациясын басқа классификациялық белгілерге бағындыруға болады: ағындар қозғалысының салдарын қарайтын заңдар. Теориялық гидродинамика гидромеханикалық үрдістің 2 бөлімін қарастырады.: гидродинамиканың ішкі есептерін қарастыратын үрдістер (мыс, арынның труба бойымен қозғалысы); сыртқы есептерін шешетін үрдістер (мыс, ауырлық күшінің әсерінен шөгетін бөлшектер қозғалысы). Гидравликаның негізгі заңдарын қорытындылағанда идеалды сұйық түсінігін енгізеді. Ол тұтқыр сұйыққа қарағанда сығылмайды, температура өзгерген сайын тығыздығы өзгермейді

Гидростатика. Эйлер тепе-теңдігінің дифференциалдық теңдігі мен гидростатиканың негізгі теңдігі

Гидростатика – гидромеханиканың сұйықтықтардың тепе-теңдігін және қимылсыз тұрған сұйыққа батырылған дененің әсер етуін зерттейтін бір бөлімі. Гидростатиканың бұл теңдеуін шешкен кезде — М.Эйлер теңдеуі пайдаланыладыСтатиканың негізгі қағидасы бойынша, тепе-теңдікте тұрған, берілген көлеміне әсер ететін күштер проекциясы нольге тең. Эйлер тепе теңдігінің дифф.теңдігі

гидростатиканың негізгі теңдігі:

сұйықтың ірбір нүктесінде биіктік пен статикалық арын тұрақты.

Гидростатиканың негізгі теңдігі және оны іс жүзінде қолдану.

Гидростатика теңдеуі — сығылмайтын сұйықтықтың гидростатикалық қысымын анықтайтын теңдеу, яғни:

, мұндағы — бастапқы гидростатикалық қысым деп аталатын сұйықтықтың бос бетіне түсірілетін қысым; — сұйықтықтың тығыздығы; гидростатикалық қысымы анықталатын нүктенің орналасу терендігі; — қимасының ауданы бір өлшем, биіктігі сұйық бағананың салмағына тең артық қысымъ

Гидростатиканың негізгі теңдеуі — сығылмайтын сұйықтықтың гидростатикалық қысымын ( ) анықтайтын теңдеу, яғни:

λ , мұндағы — сұйықтықтың еркін бетінің астында берілген нүктенің батырылу шамасы ретінде қарастырылады. Демек, гидростатиканың негізгі теңдеуі сұйықтықтың толық гидростатикалық қысымы үлестірім заңдылығының математикалық өрнегі болып табылады. Сұйықтықтың еркін бетіне қатысты тереңдікте орналасқан белгілі кез келген нүктедегі толық гидростатикалық қысымның шамасы. Сұйықтықтың еркін бетіне түсірілген сыртқы қысым мен биіктігі қарастырылып отырған нүктенің орналасу терендігіне ( ) тең және негізінің ауданы бірге тең сұйық бағаны салмағының қысым қосындысына тең. Гидростатиканың негізгі теңдеуі сұйықтықтың бетіне түсірілетін сыртқы қысым сұйық көлемінің барлық жақтарына бірдей қарқындылықпен таралатынын көрсетеді. Мұны Паскаль заңы да растайды