D) Зат атауларының пайда болу себептерін түсіндіретін теория.

E) Лингвистикаға қатысты ой-пікірдің бастамасы.

89. Грамматикалық өнер немесе жазу өнері деп нені айтамыз:

A) Жазба ескерткіштер тілі.

B) Тілді дұрыс қолдану ережесін белгілейтін сала.

C) Тіл ғылымының тарихын кезеңдерге бөлу.

D) Көне ғылымдардың бірі.

E) Дыбысқа еліктеу теориясы.

90. «Филология» термині нені білдіреді:

A) «Сөзді дұрыс қолдану».

B) «Сөзді құбылтып қолдану».

C) «Сөзді сүю».

D) «Сөз туралы ілім».

E) «Сөздер сөйлейді».

91. Көне Қытай иероглифі қандай стильдерге бөлінген:

A) Сөз мағынасы және фонология.

B) Иероглиф құрылысы мен этимология.

C) Дыбыс, таңба, сөз стильдері.

D) Таңбаларды оқу, қолдану жолдары.

E) Уставтық, жартылай уставтық, жылдам жазу.

92. «Веда» аталатын жазба ескерткіштер кімдікі:

A) Көне Үндістан.

B) Көне Қытай.

C) Ежелгі Греция.

D) Ежелгі Рим.

E) Орта ғасырлық.

93. Ежелгі Греция тіл білімі қандай кезеңдерге бөлінеді:

A) Грециялық және римдік.

B) Ежелгі және жаңа.

C) Философиялық және филологиялық.

D) Жыл санауымызға дейін.

E) Біздің жыл санауымыздан кейін.

94. Көне Грециядағы тілдің шығуы туралы қандай теорияларға негізделді:

A) Ат қою теориясы мен грамматикалық өнер теориясы.

B) Дыбысқа еліктеу теориясы және келісім теориясы.

C) Философия және логика ғылымдарының теориясы.

D) Шешендік өнер теориясы.

E) «Сөзді дұрыс қолдану» теориясы.

95. «Аномалистер» қандай бағытты ұстанды:

A) «Заттың атауы оның табиғатына сәйкес жаратылыстан берілген».

B) «Тілдік элементтің барлығы белгілі бір заңдылыққа бағынады».

C) «Грамматикалық ілім философия мен логика ғылымдарымен тығыз байланысты».

D) «Есім мен етістіктің байланысты сөйлемде ғана көрінеді».

E) «Зат пен оның атауы, грамматикалық категориялар мен логикалық категориялар арасында ұқсастық, заңдылық жоқ».

96. Канондық тіл дегеніміз не:

A) Әр ұлттың тілі.

B) Әр халықтың тілі.

C) Барлығына ортақ тіл.

D) Жазбалар тілі.

E) Баршаға міндетті тіл

97. Араб халифаты дәуірі:

A) Б.з.д. Ү-ҮІ ғасырлар.

B) Б.з.б. ҮІІ-ҮІІІ ғасырлар.

C) Ежелгі дәуір.

D) Көне дәуір.

E) Біздің заманымыздағы дәуір.

98. Арабтардың лингвистикалық еңбектеріне объект болған тілдер:

A) Қытай, үнді, латын.

B) Санскрит тілі.

C) Түркі, монғол, парсы.

D) Қыпшақ тілі.

E) Нахв, сарф, тәжуид.

99. Араб тілтану мектептері қалай аталады:

A) Басра, Куфа, Бағдат мектептері.

B) Мәскеу, Қазан мектептері.

C) Женева, Прага мектептері.

D) Лондон, Лейпциг мектептері.

E) Натуралистер, психологтар, жас грамматистер.

100. «Универсалды грамматиканың» авторы кім:

A) Френсис Бэкон.

B) Вильгельм Лейбниц.

C) Рене Декарт.

D) Михаил Ломоносов.

E) Пор-Рояль монастырының ғалымдары.

101. Салыстырмалы-тарихи әдістің негізін салған кім:

A) Иоганн Гердер.

B) Жан жак Руссо.

C) Антуан Арно.

D) Франс Бопп.

E) Колод Лансло.

102. Салыстырмалы-типологиялық әдіс немесе типологиялық тіл білімінің өкілдері:

A) Фридрих Шлегель,Вильгельм Гумбольдт.

B) Расмус Раск, Якоб Гримм.

C) М.Мюллер, А.Шлейхер.

D) А.Потебня, В.Вундт.

E) Ф.Фортунатов, А.Шахматов.

103. В.Гумбольдттың тіл философиясы неге негізделді:

A) Тілдің пайда болу себептерін ашуға.

B) Тілдің қоғам өміріндегі орны мен қызметін анықтауға.

C) Тілдің философия, логикамен байланысын көрсетуге.

D) Тілдерді салыстыра зерттеуге.

E) Тілдердің туыстығын дәлелдеуге.

104. «Натуралистік ағым» өкілдерінің тіл туралы түсінігі:

A) «Тіл – биологиялық организм, тілде даму деген болмайды, тек биологиялық өсу болады».

B) «Тіл адамдардың рухани өмірімен тығыз байланысты».

C) «Грамматика дүние жүзіндегі тілдің барлығына ортақ болу керек».

D) «Тілдер флективті және агглютинативті деген екі топқа бөлінеді».

E) «Тіл – қатынас құралы».

105. «Психологиялық тіл білімінің» көзқарастары:

A) «Формасыз тіл болмайды, оның көріну жолдары әр тілде әр түрлі болады».

B) «Морфологиялық белгілер – тілдегі ұсақ жүйелердің ішіндегі тұрақтысы».

C) «Тілдің дамуындағы құбылыстар халықтың психологиясына байланысты. Халық психологиясы тілдің ішкі формаларын анықтайды».

D) «Тілде даму деген болмайды».

E) «Тіл ойды білдіретін мағына мен қарым-қатынас».

106. «Жас грамматистер» бағытының негізінде Ресейде қандай мектептер қалыптасты:

A) Шахматов мектебі.

B) Пешковский мектебі.

C) Фортунатов мектебі.

D) Бодуэн де Куртенэ мектебі.

E) Мәскеу және Қазан лингвистері мектептері.

107. Орыс түркологтарын атаңыз:

A) Фортунатов, Шахматов, Пешковский.

B) Радлов, Ильминский, Катаринский, Мелиоранский.

C) Трубецкой, Якобсон, Бартоли.

D) Ф.де Соссюр, Б.де Куртенэ.

E) Ельмслев, Блумфилд, Хомский.

108. Тіл және оның даму заңдары туралы ғылым қалай аталады:

A) Лингвистика.

B) Фразеология.

C) Ассимиляция.

D) Метатеза.

E) Диссимиляция.

109. Тіл туралы алғашқы ойлар қай елден бастау алады:

A) Египет.

B) Үндістан.

C) Қытай.

D) Ресей.

E) Рим.

110. Тіл туралы алғашқы ойлар Египеттен емес, Қытай мен Үндістаннан бастау алатынын айтқан ғалым:

A) Жан Франсуа Шанпольон.

B) Я.В.Лоядан.

C) Ф. де Соссюр.

D) Аристотель.

E) Платон.

111. Үндістан лингвистикасы болмағанда, Еуропа мен Америка лингвистикасы да болмаған болар еді деген пікірдің авторлары:

A) С.Аманжолов, Т.Қордабаев.

B) Панини, Яска.

C) В.Томсен, Бодуэн де Куртенэ.

D) О.Бетлингк, Ф.Хомель.

E) Конфуций және оның ізбасарлары.

112. Көне Үндістан лингвистикасының алғашқы өкілі:

A) Я.В.Лоядан.

B) Ф. де Соссюр.

C) В.Томсен.

D) Яска.

E) Бетлингк.

113. Тіл немен тығыз байланысты:

A) Қоғаммен.

B) Халықпен.

C) Тайпамен.

D) Ұжыммен.

E) Табиғатпен.

114.Үнді лингвисті Панинидің еңбегін жалғастырушылар:

A) Бхартхари, Хемочандра.

B) В.Катьяяна, Патанджали.

C) Конфуций және оның ізбасарлары.

D) Гуру, Яска.

E) О.Бетлингк, В.Томсен.

115. Көмекші таңбаларды табыңыз:

A) Дыбыс, нұсқау, сәуле.

B) Фонемалық, заттық, акустикалық.

C) Графикалық, заттық, ымдау.

D) Семантикалық, заттық, морфемалық.

E) Синтагмалық, дыбыстық, графикалық.

116. Үнді лингвистері сөз таптарын төрт топқа қалай бөлген:

A) Есімдік, етістік, демеулік, жалғаулық.

B) Есім, есімдік, үстеу, одағай.

C) Есімдік, етістік, үстеу, еліктеу.

D) Есімдік, етістік, предлог, демеулік.

E) Есімдік, етістік, демеулік, одағай.

117. Бір тілден екінші тілге енуге өте-мөте икем болатын элементтер қайсы:

A) Дыбыстар.

B) Сөздер.

C) Сөз тіркестері.

D) Фразеологиялық тіркестер.

E) Мақал-мәтелдер.

118. Үндістандағы ертеде құрастырған елеулі сөздік:

A) Панини сөздігі.

B) Гуру сөздігі.

C) Катьяяна сөздігі.

D) Амара сөздігі.

E) патанджали сөздігі.

119. Сүйекке жазылған Қытай ескерткіштері қай ғасырға тән:

A) Б.д.д. Хғ.

B) Б.д.д. ІХғ.

C) Б.д.д. ХІІғ.

D) Б.д.д. ХҮғ.

E) Б.д.д. ХІІІғ.

120. Көне Қытай лингвистикасы неше салада дамыған:

A) Екі салада.

B) Үш салада.

C) Бес салада.

D) Жеті салада.

E) Тоғыз салада.

121. Қытай тіл білімінің тарихын үш дәуірге бөлген лингвист:

A) Ван Ли.

B) Конфуций.

C) Сюнь Куан.

D) Сюй Шэнь.

E) Лю Си.

122. Қытай тілінің алғашқы түсіндірме сөздігі:

A) Эря.

B) Фан янь.

C) Шо Вэнь.

D) Сюньгу.

E) Чунь Гюй.

123. Қытайдағы этимологиялық сөздікті құрастырушы:

A) Сюй Шень.

B) Лю Си.

C) Сюнь Куан.

D) Ван Ли.

E) Чунь Гюй.

124. Екі тілділік кең өріс алған жағдайда бір тілдің екінші тілге әсері заңдылық сипат алуы мүмкін бе:

A) Мүмкін.

B) Мүмкін емес.

C) Сөз қолдануда дәлсіздік пен қателер жіберіледі.

D) Нақтылық пайда болады.

E) Тілдердің араласуы нығаяды.

125. Стоиктер мектебі қай елде қалыптасты:

A) Египет.

B) Иран.

C) Греция.

D) Үндістан.

E) Қытай.

126. Стоик мектебінің негізін салушы:

A) Кратес.

B) Аристарх.

C) Аполлоний Дискол.

D) Хрисипп.

E) Зенодот.

127. Б.д.д. 518 жылы Грецияда грамматикалық мағына мен логикалық мағына арасына шек қойған ғалым:

A) Анаксимен.

B) Протагор.

C) Продик.

D) Кратил.

E) Парменид.

128. Б.д.д. Үғ. Сөйлем есімдер мен етістікті байланыстырады деген грек ғалымы:

A) Парменид.

B) Кратил.

C) Аристотель.

D) Платон.

E) Анаксимен.

129. Ежелгі Грецияда сөз мағынасы мен мәнін айырып беруші:

A) Протагор.

B) Парменид.

C) Анаксимен.

D) Продик.

E) Платон.

130. Б.д.д. 130-30жж. Рим тіл білімінің ең ірі өкілі:

A) Лукреций Карр.

B) Гай Юлий Цезарь.

C) Марк Теренций Варрон.

D) Элий Стилон.

E) Марк Тулий Цицерон.

131. Түркі тілдері типологиялық тұрғыдан қай түрге жатады:

A) Полисинтетикалы.

B) Түбір.

C) Флективті.

D) Аморфты.

E) Агглютинативті.

132. Тілдің басты қызметі:

A) Дейктивті.

B) Сигнификативті.

C) Эмотивті.

D) Коммуникативті.

E) Номинативті.

133. Араб лингвистикасының негізін салушы:

A) Анбаса әл-Фихри.

B) Әбу ас-Сакафи.

C) Әбу л-Асуада ад-Дуали.

D) Халиль ибн Ахмад әл-Фарихиди.

E) Сибаваихи.

134. «Кітап әл-Айн» атты араб тілі түсіндірме сөздігінің авторы:

A) Сибаваихи.

B) Ибн Джинни.

C) Замахшари.

D) Халил ибн әл-Фарахиди.

E) Әбу Әли ибн Сина.

135. Сибаваихи араб дауыссыздарын неше түрге жіктеген:

A) 8.

B) 9.

C) 12.

D) 14.

E) 16.

136. Алғашқы араб грамматикасы «әл-Кітаптың» авторы:

A) Ибн Манзур.

B) Әл-Жауһари.

C) Әл-Джавалики.

D) Сибаваихи.

E) Халил ибн Ахмад.

137. Араб тіл білімінде кірме сөздерге арнап сөздік құрастырған лингвист:

A) Ибн Манзур.

B) Ибн Даххан.

C) Әл-Джавалики.

D) Ибн Фарис.

E) Әл-Жауһари.

138. Ибн Даххан сөздігі не жайында:

A) Түбір сөздердің дыбыстық құрамы жөнінде.

B) Бір мағыналылық пен көп мағыналылық жөнінде.

C) Көне, жаңа сөздер жөнінде.

D) Синонимдер жөнінде.

E) Дауысты, дауыссыз дыбыстар жөнінде.

139. Араб тіліндегі исламға қатысты сөздер жөнінде еңбек жазған:

A) Ибн Фарис.

B) Халил ибн Ахмад.

C) Әбу Әли ибн Сина.

D) Замахшари.

E) Сибаваихи.

140. Араб тіліндегі исламға қатысты сөздер жөнінде еңбек жазған:

A) Ибн Фарис.

B) Халил ибн Ахмад.

C) Әбу Әли ибн Сина.

D) Замахшари.

E) Сибаваихи.

141. «Еуропа тіл біліміндегі салыстырмалы-тарихи әдіс принципі – араб лингвистикасынан ауысқан жетістік» деген тірек сөздің авторы:

A) Я.Голиус.

B) Ф.Бопп.

C) С. Де-Саси.

D) А.Гигениус.

E) Т.Ерпениус.

142. Тарихшы әрі грамматист В.Аравелци пікірінше алғашқы ті дегеніміз:

A) Ағылшын тілі.

B) Халдей тілі.

C) Адам тілі.

D) Сирия тілі.

E) Араб тілі.

143. Тілдің шығуын жаратушымен байланыстырушы немесе «Сауалдар кітабының» авторы:

A) В.Аривелци.

B) Д.Неподимый.

C) Д.Грамматик.

D) Г.Татеваци.

E) И.Шредер.

144. Қайсысы Армян лингвисті И.Шредердің еңбегі:

A) Каменец жазбаларының текстері.

B) Армян-қыпшақ сөздігі.

C) Армян тілінің грамматикасы.

D) Грамматикалық өнер.

E) Армян тілінің інжу-маржаны.

145. Армениядағы алғашқы құрастырылған сөздіктер қай ғасырларды қамтиды:

A) ІХ-ХІІІғғ.

B) ХҮІІ-ХҮІІІғғ.

C) Ү-ҮІІІғғ.

D) ХҮ-ХҮІғғ.

E) Х-ХІІғғ.

146. Сөздік құрамындағы сөздер қолданылу жиілігіне қарай қалай бөлінеді: