Ялшақтықты анықтау әдістемесі
1. Мен компанияда болғанда барлығына ортақ әңгіме тақырыбын таңдай алмай қиналамын.
2. Компанияда өзімді епсіз сезінемін, сондықтан болар, жақсы жағымнан көрінгеннен гөрі, өзім туралы жаман пікір қалдыратыным.
3. Мен адамдармен бірінші болып сирек сөйлесемін.
4. Маған өз ойымды сөзбен жеткізу қиын болғандықтан, мен әңгімеге басқалардың дайындығы сияқты кірісіп кете алмаймын.
5. Мен өзімнің ұялшақтығымды үлкен күшпен жасырып қаламын.
6. Мен адамдармен басқалар сияқты, жеңіл араласып кетемін.
7. Аз таныс адамдармен әңгімелесу маған ауыр.
8. Мен өзімнің батылсыздығымнан көп жоғалтамын.
9. Өзімнің ұстамдылығымнан өз құқығымды қорғап қалуым қиын.
10. Мектепте маған бүкіл сынып алдында сөйлеу қиын болды.
11. Мен адамдар жиналып және әңгімелесіп отырған бөлмеге, ешқандай үрейсіз және қысылмай кіремін.
12. Мен жаңа адамдармен қуана танысамын.
13. Мен аздап ұялшақ болғым келеді.
14. Меніңше, жаңа ұжымға түскен соң, мен тез үйреніп кетемін.
15. Егер адамдар менің артымнан бақыласа, маған бір түрлі болып кетеді.
ТІРКЕМЕ Ж
Ұйымдасқандықты өзіндік бағалау
1. Келесі күн жоспарын мен кештен бастап жоспарлаймын.
2. Басқа адамдардың табыстарына мен үнемі қуанамын.
3. Мен үнемі алдын ала жоспарлаған ойымды іске асыра алмаймын.
4. Бірнеше іске бірден дайындалу мүмкін емес.
5. Әдетте менің жұмыс столым ұқыпты.
6. Мен өз уәдемді үнемі орындаймын.
7. Мен, ереже бойынша, алынған хатқа жауапты созамын.
8. Лас аяқ киіммен үйге келген соң, мен оны бірден тәртіпке келтіремін.
9. Мен өзім түсінбейтін нәрселер туралы айтатыным бар.
10.Бүгін істей алатын істі, ертеңге қалтырмаймын.
11.Қоғамдық жұмыспен, үй жұмысымен, спортпен шұғылдану және т.б. менің жұмысыма келеңсіз әсер етеді.
12. Келесі күні әртүрлі жұмыстар көп болсада, мені алаңдатпайды, өйткені мен оларға дайындықты алдын ала жоспарлаймын.
13. Кез келген жағдайда жұмысты көңіл көтеру деп ойлаймын.
14. Мен жиі таңертең тамақтанбастан, жұмысқа жүгіремін.
15. Мен үнемі еш байсалды себептерсіз жұмысқа кешігемін.
16. Мен үнемі еш байсалды себептерсіз жұмысқа кешігемін.
17. Егер жұмыста сәтсіздік жағдайлар болғанда, онда барғым келмейді.
18. Әр нәрсені орнына қоямын.
19. Кейде мен ойымдағыны емес, басқаны дауыстап айтамын
20. Кейде түкке тұрмайтын іс-шараларға кешіксем де, мен өзімді бір түрлі сезінемін.
21. Менің стилім – бастық сұраған кезде ғана, тапсырманы мұқият орындау.
22. Мен жұмысқа 10 минут бұрын келемін.
23. Мен әрқашан қоғамдық орындарда барлық мінез-құлық ережесін орындаймын.
24. Мен таңертеңгілік ережесін жасаймын.
25. Егер мен бір іске табандылықпен дайындалсам, онда қалғандары дайындықсыз қалады.
26. Мен жолды үнемі белгіленген жерінен өтемін.
27. Мен кейде жұмысқа төсекті жинамастан кетемін.
28. Қоғамдық тапсырманы мен ескертусіз орындаймын.
ТІРКЕМЕ З
Қайсарлықты бағалау сұрақтамасы
1. Мен болашағымның мақсатын анықтадым және оған жету үшін дайындалудамын
2. Мен белгіленген мақсатыма жетуге қаншалықты алыс болсада, жүйелі тырысамын
3. Менде әдетте алыстағы мақсатыма жетуге кедергі жасаса, оған деген тілегім жоғалады
4. Сәтсіздік кезіндеде мен өз дегеніме жететініме сенемін
5. Мен алдыма алыс мақсаттар қоймаймын, бүгінгі күнмен өмір сүрген жеңіл деп санаймын
6. Мен бірнеше рет өзіндік жетілумен айналыстым, бірақ онымнан ештеме шықпады
7. Сәтсіздіктер мені тепе-теңдігіммен шығарады, мен өзімді қажетті нәрселерге жету деген ойымнан бас тартамын
8. Егер мен алдыма өзіме маңызды мақсат қойсам, мені тоқтату қиын
9. Жеңіліс мені екі есе күшпен әрекет етуге итермелейді
10. Мен бірнеше рет өз аптамды жоспарлауға талпындым, бірақ жаман өзіндік ұйымдастырудан белгіленгендерді орындай алмадым
11. Қиындықтар шыға қалғанда, мен бастағанымды жалғастыру керектігіне күмәнданамын
12. Маған бірнеше апта және айларды қажет ететін істі аяқтау қиын
13. Менің жақындарым мені ұстамды деп есептейді
14. Мен кездескен қиындықтарға қарамастан, белгілі мақсатыма жетсем, үлкен қанағаттанушылықты сезінемін
15. Мен үнемі бастаған ісіме қызығушылығымды жоғалтып, ортасынан тастаймын
16. Мен тоса және шыдай аламын, сондықтан алыс мақсаттар маған үрей тудырмайды.
17. Кедергілер мені тек шыңдай түседі, менің шешімімді одан да мақтайды.
18. Мақсатма жетуге маған үнемі кедергі жасайтын менің табысқа деген сенімсіздігім емес, жалқаулығым
ТІРКЕМЕ И
«Өз денсаулығыңызға қалай қарайсыз?» тесті
1.Өз демалыс күніңізді туризм, спортпен шұғылдану, белсенді демалыс үшін жұмсай аласыз ба?
а) иә;
б) мүмкіндік болғанда;
в) жоқ.
2. Сіздің созылмалы ауруыңыз бар ма?
а) жоқ;
б) жауап беруге қиналамын;
в) иә.
3. Өзіңіздің каникул күндеріңіздің қалай өтуін қалайсыз?
а) белсенді;
б) көңілді компанияда;
в) үйде.
4. Сізді жұмыста немесе үйде үнемі тітіркендіретін әсерлер бар ма?
а) жоқ;
б) иә, бірақ мен көңіл бөлмеймін;
в) иә.
5. Сізде әзілдік сезімі бар ма?
а) иә;
б) әр кезде көрінбейді;
в) жоқ.
6. Таңғы жаттығулармен айналысасыз ба?
а) иә;
б) жиі емес;
в) жоқ.
7. Күн тәртібін сақтайсыз ба?
а) иә;
б) кейде;
в) жоқ.
ТІРКЕМЕ К
Ч.Д. Спилберг және Ю.Л. Ханиннің «Реактивті және тұлға мазасыздық деңгейін анықтау» әдістімесі
| ҚҰПТАМА | Жауап түрлері | |||
| Жоқ | Болмауы мүмкін | Болуы мүмкін | Иә | |
| 1 Мен салмақтымын | ||||
| 2. Маған ешқандай қауіп төніп тұрған жоқ | ||||
| 3. Мен қысылып отырмын | ||||
| 4. мен өкінемін | ||||
| 5. Мен өзімді еркін сезінемін | ||||
| 6. Мен қапалымын | ||||
| 7. Мені кездесер сәтсәздәк қобалжытады | ||||
| 8. Мен демалғандай сезінемін | ||||
| 9. Мен мазасызбын | ||||
| 10. Мен ішкі қанағаттануды сезінемін | ||||
| 11. Мен өзіме сенімдімін | ||||
| 12, Мен ашуланып отырмын | ||||
| 13. Мен өзімді қоярға жер таппаймын | ||||
| 14. Мен күйгелекпін | ||||
| 15. Мен ыңғайсыздықты қысылуды сезінбеймін | ||||
| 16. Мен ризамын | ||||
| 17. Мен уайымшылмын | ||||
| 18. Қатты толқығандықтан өзімді ыңғайсыз сезініп отырмын | ||||
| 19. Мен қуаныштымын | ||||
| 20. Мен жақсы сезімдемін |
ІІ бөлім сауалнама мәтіні
| ҚҰПТАМА | Жауап түрлері | |||
| Ешқашан | Кейкезде | Жиі | әрқашан | |
| 21. Мен қанағаттанамын | ||||
| 22. Мен тез шаршаймын | ||||
| 23. Мен жылап қалуым мүмкін | ||||
| 24. Менде басқалар сияқты бақытты болғым келеді | ||||
| 25. Мен кейде тез шешім қабылдамағандығымнан жеңіліп қаламын | ||||
| 26. Әдетте мен өзімді сергек сезінемін | ||||
| 27. Мен салмақтымын, салқын қандымын, жинақымын. | ||||
| 28. Алдағы қиындықтар әдетте мені қатты мазасыздандырады | ||||
| 29. мен ұсақ түйекті қатты уайымдаймын | ||||
| 30. Мен бақыттымын | ||||
| 31. Мен бәрін жүрегіме жақын алып қаламын | ||||
| 32. маған өзіме деген сенімділік жетіспейді. | ||||
| 33. Әдетте өзімді қауіпсіз сезінемін | ||||
| 34. Мен қиын жағдайлардан қашқақтаймын | ||||
| 35. Менде сарыуайымшылдық басым | ||||
| 36. Мен ризамын | ||||
| 37. Кез келген нәрсе мені алаңдатып мазалайды | ||||
| 38. Өзімнің сәтсіздігімді көпке дейін уайымдап ұмыта алмаймын | ||||
| 39. Мен байсалды адаммын | ||||
| 40. Мен өз істерімді ойласам қатты қобалжимын |
ТІРКЕМЕ Қ
К.Роджерс және Р. Даймондтың «Әлеуметтік психологиялық бейімделу шкаласы» әдістемесі
| Маған мүлдем қатысы жоқ | Маған ұқсамайды | Маған ұқсамайды ғой деймін | Білмеймін | Маған ұқсайды ғой деймін | Маған ұқсайды | Тура маған айтылған | ||
| Мысалы: мен спортты қалай сүйемін | ||||||||
| 1. | Мен біреумен қарым-қатынасқа түскенде іштей ыңғайсыздықты сезінемін | |||||||
| Менің қандай екендігімді, жан дүниемде не болып жатқанын, қандай рөлді ойнап жүргенімді және масканың астына нақты бейнемді жасырғанымды маңайымдағылар білмесе екен деймін | ||||||||
| Мен барлық жағдайда жарыстықты, күресті ұнатамын | ||||||||
| Мен өзіме үлкен талап қоямын | ||||||||
| Мен өзіме жиі ұрсамын | ||||||||
| Мен өзімнің төмендегімді жиі сезінемін. | ||||||||
| Мен өзімді біреуге ұнаймын дегенге күмәндәнәмін | ||||||||
| Берген уәделерімде тұрамын | ||||||||
| Маңайымдағылармен жақсы, жылы қатынастамын. | ||||||||
| Мен өте ұстамдымын және маңайымдағыларға ашылмай өзімді олардан алшақ ұстаймын | ||||||||
| Менің жолым болмағыштығына өзімді кінәләймін | ||||||||
| Менің жауапкершілігім өте жоғары, маған әрқашан сенуге болады | ||||||||
| Менің барлық ұмтылысымның ешқандай пайда әкелмейтінін сеземін және менің қолым ештеңеге жете алмайды. | ||||||||
| Мен өз құрдастарымның көзқарасымен, сенімдерімен, олардың ережелерімен санасып қана өмір сүремін | ||||||||
| Адамдар ұстанатын ережелер мен міндеттердің көпшілігін қабылдай аламын | ||||||||
| Менің сенімдерім мен ережелерім аз | ||||||||
| Мен армандағанды ұнатамын. Арманнан нақтылыққа ауысу өте қиынға соғады. | ||||||||
| Менде барлық әлемге деген ашулық сезімі бар: барлығына шүйлігемін, сөзқайтарамын, есемді жібермеймін. Ал кейде қандай да бір ренішке қадалып, іштей өш аламын.... Осындайларда өзімді ұстауым қиынға соғады. | ||||||||
| Мен өзімді және өз іс-әрекеттерімді басқара аламын | ||||||||
| Менің көңіл күйім жиі бұзылады | ||||||||
| Мені басқалармен болып жатқан оқиғалар толғандырмайды | ||||||||
| Адамдар әдетте маған ұнайды | ||||||||
| Мен өз сезімімді жеңіл, еркін білдіремін | ||||||||
| Топта мен өзімді жалғыз сезінемін | ||||||||
| Маған қазір өте ауыр Барлығын тастап, біржерге тығылып қалғым келеді | ||||||||
| әдетте мен қоршағандармен жеңіл сіңісемін | ||||||||
| өз-өзіммен күресу қиынға соғады | ||||||||
| Мен өзіммен жылы қатынастағыларға сенімсіздікпен қараймын | ||||||||
| Іштей мен оптимистпін және жақсыға сенемін | ||||||||
| Мен есемді жібермеймін, мен сияқтыларды тікбақай дейді | ||||||||
| Менің адамдарға сынды көзқараспен қараймын және сынаймын | ||||||||
| әдетте мен өзімді жүргізуші емес еруші ретінде сезінемін | ||||||||
| Мені білетіндердің көпшілігі маған жақсмы қарайды және мені жақсы көреді | ||||||||
| Кей кезде менде ешкіммен бөлісікім келмейтін ойлар болады | ||||||||
| Менің тәнім сұлу | ||||||||
| Мен өзімді қауқарсыз сезінемін де қасымда біреудің болғанын қалаймын | ||||||||
| әдетте мен шешім қабылдай аламын және оны қатаң ұстаймын | ||||||||
| Менің ойымша менің шешімдерім қаншалықты дербес қабылданғанмен басқалардың ықпалы бар сияқты | ||||||||
| Мен кейде ештеңкеге кінәлі болмасам да сол сезімде боламын | ||||||||
| Мені қоршағандарға антипатияны сезінемін | ||||||||
| Мен барлығымен қанағаттанамын | ||||||||
| Мен өзімді ұйымдастыра алмаймын | ||||||||
| Мен апатия сезіміндемін | ||||||||
| Мен салмақты, тынышты, менің көңіл күйім тұрақты | ||||||||
| Ашлансам мен өз-өзімді ұстай алмаймын | ||||||||
| Мен өзімді жиі өкпелі сезінемін | ||||||||
| Мен импульсивтімін, шыдамсызбын. Маған аздап ұстамдылық жетіспейді | ||||||||
| Менің өсек айтатын кездерім болады | ||||||||
| Мен өз сезімдеріме көп сенбеймін. | ||||||||
| Маған өз-өзіммен болу қиынға соғады | ||||||||
| Мен пайымдаушы және біріздімін | ||||||||
| Нақтылықпен ерекшеленбеймін | ||||||||
| Адамдарға деген қатынаста мен шыдамдымын және олардың әрқайсысы қандай болса солай қабылдаймын | ||||||||
| өз мәселелерім жайлы ойламауға тырысамын | ||||||||
| Мен өзімді тұлға ретінде қызықты адам деп есептеймін | ||||||||
| Мен ұялшақпын және жеңіл ұяламын | ||||||||
| Бір нәрсені аяғына жеткізу үшін маған біреудің итермелегені қажет | ||||||||
| Басқалардан іштей артықшылдығымды сезінемін | ||||||||
| Мен ешкім емеспін, өзімді, өзімнің индивидуалдығымды көрсететін ештемем жоқ | ||||||||
| Мен туарлы басқалардың не ойлайтынынан қорқамын | ||||||||
| Мен мәнсәпқормын, табысқа, мақтауға құштармын | ||||||||
| Мен өзімді қазір жек көремін | ||||||||
| Мен әрекетшеңмін, қуаттымын, бастамашылмын | ||||||||
| Менің қиындықтармен күрделі жағдайларды кездестіруге рухым жетіспейді | ||||||||
| Мен өзімді силамаймын | ||||||||
| Мен табиғатымнан лидермін, басқаларға әсер ете аламын | ||||||||
| Жалпы мен өзіме жақсы қатынастамын | ||||||||
| Мен шыдамдымын, тьабандымын. Маған өз айтқанымда тұру маңызды | ||||||||
| Біреумен қатынасым бұзылғанда өзімді жағымсыз сезінемін. | ||||||||
| Мен ұзақ уақыт шешім қабылдай алмаймын содан соң оның дұрыстығына күмәндәнәмән. | ||||||||
| Мен қандай да бір шашыраңқылықтамын, барлығы шатасқан араласқан | ||||||||
| Мен өзіммен қанағаттанамын | ||||||||
| Менің жолым болмайды | ||||||||
| Мен жағымды, әдемі, өзіме адамдарды тарта алатын адаммын. | ||||||||
| Мен әдемі болмасам да тұлға ретінде басқаларға ұнаймын | ||||||||
| Қарсы жыныстағыларды ұнатпаймын | ||||||||
| Бірдемені жүзеге асыруда оның сәтсәздәгәне деген қорқыныш сезімі туындайды | ||||||||
| Менің ішкі дүниемде жеңіл, тыныштық, мені қатты мазасыздандыратын ештеме жоқ. | ||||||||
| Мен табанды жұмыс істей аламын | ||||||||
| Мен өзімнің өсіп, өзгеріп, ересектеніп келе жатқанымды сезінемін. Қоршағандарға деген менің сезімім және қатынасым әлде қайда жетілген болып келеді. | ||||||||
| Кейде мен өзім түсінбейбін заттар жайлы айтамын. | ||||||||
| Мен үнемі тек қана шындықты ғана айтамын | ||||||||
| Мен мазасызбын, қысымдамын. | ||||||||
| Маған бір істі істету үшін табанды болу керек сонда мен орындаймын. | ||||||||
| Мен өзіме сенімсіздікті сезінемін | ||||||||
| Жиі жағдайда өзімді ақтау үшін және менің іс-әрекетімді негіздеу үшін мен өзімді қорғауға себептер құруыма тура келеді. | ||||||||
| Мен жолбергіш, адамдармен қарым-қатынастамын. | ||||||||
| Мен ақылдымын. | ||||||||
| Кейде мақтануды да жақсы көремін | ||||||||
| Мен үмітсізбін. Шешім қабылдаймын және сол мезетте оны бұзамын Менде ерік жоқ. | ||||||||
| Мен басқалардың көмегіне емес өз күшіме сенуге тырысамын | ||||||||
| Мен ешқашан кешікпеймін | ||||||||
| Менде ішкі еркінсіздік, ұялшақтық сезімі бар | ||||||||
| Мен басқалардан өзгешемін | ||||||||
| Мен өте өте үмітті емеспін, маған барлығын сенуге болмайды | ||||||||
| Мен өзімді жақсы түсінемін | ||||||||
| Мен қарым-қатынасқа жеңіл тұүсетін ашық адаммын. | ||||||||
| Менің күшіммен қабілеттерім өмір алдыма қойған міндеттермен сәкес келеді. Мен барлығын меңгере аламын. | ||||||||
| Мен ештеңеге тұрмаймын, мені ешкім маңыздылықпен қабылдамайды. | ||||||||
| Мені қарыс жыныс жайлы ойлардың мазалайтындығы тынышсыздандырады. | ||||||||
| өзімнің барлық әдеттерімді жақсы деп есептеймін. | ||||||||
| Маған мүлдем қатысы жоқ | Маған ұқсамайды | Маған ұқсамайды ғой деймін | Білмеймін | Маған ұқсайды ғой деймін | Маған ұқсайды | Тура маған айтылған | ||
ТІРКЕМЕ Л
Өзін-өзі қабылдау межесі
1. Егер менің жеке мәселелерімді шешуге кеңес бере алатын адам тапсам жақсы болар еді.
2. Басқалар көп мән бермесе де, мен өзімнің керек адам екендігіме күмәнданбаймын.
3. Адамдар мен туралы жылы лебіз айтқанда, олардың сөзіне маған сену қиын.
4. Мен туралы сыни пікірлерді қабылдай алмаймын.
5. Мен жиналыстарда көп сөйлемеймін, себебі сынға және мазаққа ұшыраймын деп қорқамын.
6. Мен дұрыс өмір сүріп жатпағанымды түсінемін, алайда басқа нәрсе қолымнан келетініне сенбеймін.
7. Мен адамдарға деген сезімдерім мен ойларымның көбінесе дұрыс, орынды екеніне сенемін.
8. Қандай жұмыспен айналыссам да риза болуға бір нәрсе кедергі жасайды. Кез келген іске немқұрайлық танытып ол мені қанағаттандырмайды деп ойлаймын.
9. Мен басқаларға ұқсамайтынымды сеземін. Басқалардан көп айырмашылығым жоқ екеніне көзім жетіп, өзіме төніп тұрған қатердің жоқтығын сезінгім келеді.
10. Мен ұнататын адамдар, шын мәнінде менің қандай екенімді біліп, менен теріс айналып кетеді деп қорқамын.
11. Көбінесе өзіме риза болмайтыным мені мазалайды.
12. Басқа адамдар менің мақсатыма жетуіме кедергі жасайды.
13. Көпшілік арасында қысылып, қымтырылымын.
14. Жұртқа ұнау үшін бәрін істеймін.
15. Өз ішкі әулетімді іс барысында сезінемін. Мен аяғымда нық тұрмын және осы өзіме деген сенімділігімді арттырады.
16. Жұмыста, оқу орнында өзімді жоғарғы позициядағы адамдармен салыстырғанда олардың алдында қысыламын.
17. Мен өзімді невротик немесе соған іспеттес деп ойлаймын.
18. Көбінесе мен өзімнің достық сезімімді байқатпаймын, өйткені мен адамдарға ұнауым мүмкін емес, деп ойлаймын.
19. Мен өзімнің басқа адамдардан кем емес екенімді сеземін.
20. Мен кейбір адамдарға деген көзқарастарым үшін кінәлі сезімнен арыла алмаймын.
21. Мен жаңа таныстықтан қашпаймын. Мен басқаларға керек екенімді сеземін және олар менен теріс қарайтындай себеп жоқ деп ойлаймын.
22. Мен өзіме толық сенбеймін деп айтуға болады.
23. Мен сондай сезімталмын. Кейде маған бір нәрсе айтқанда, адамдардың ешқандай бөтен ойы жоқ болса да, мен оның бәрін сын ретінде қабылдауға бейіммін.
24. Мен өзімнің қабілеттерім бар екенін білемін және оны адамдар да растайды. Мен қабілеттерімді асыра бағалап отырған жоқпын ба?
25. Шұғыл шаруалар болғанда оның шешімін табамын деп ойлаймын.
26. Мен өзімді жақсы жағынан көрсетуге ұмтыламын. Өзім ойлағандай адам емес екенімді білемін.
27. Егер мені біреу кінәласа, мен оған бола өзімді кінәламаймын.
28. Мен өзімнің сонша қарапайым емес екенімді сеземін, басқалардай болғым келеді.
29. Көпшіліктің арасында ақылсыз көрінбес үшін көп сөйлемеймін.
30. Өз мәселелерімді шешуді кейінге қалдыруға бейімдімін.
31. Адамдармен қарым-қатынас жақсы да, бірақ ол кейде оларды ақымақ етіп тұрған сияқты өзімді кінәлі сезінемін. Егер олар мені жақсы білсе ешқашан олай ойламас еді.
32. Мен басқа адамдармен бірдей деңгейде екенімді білемін және ол басқа адамдармен дұрыс қарым-қатынас құруға көмектеседі.
33. Басқаларға қарағанда маған басқаша әсер ететінін сеземін.
34. Бөтен біреулердің пікірлері менің өмірімдегі мәселелерді шешеді.
35. Көпшілік алдында қысылғандықтан жақсы сөйлей алмаймын.
36. Сәтсіздіктерге жиі ұшырамағанда көп нәрсеге қол жеткізер едім.