Сурет. Кеңістікте еркін қозғалатын звено. 16-сурет. Жазықтыкта еркің қозғалатын звено.

Звено қозғалғанда оның жалпыланған координаталары уақытқа (t) тәуелді өзгереді.
Звеноның жалпыланған координаталарының уақытқа функциялық тәуелділігін көрсететін теңдеулер қозғалыстын кинематикалық теңдеулер деп аталады. Мысалы, 15-суретте көрсетілгендей, звеноның кеңістіктегі еркін қозғалысының кинематикалық теңдеулері былайша жазылады:
x=x(t), y=y(t), z=z(t), , , ,

мұндағы звенонын, х, у, z осьтерін айналу бұрыштары. Звеноның жазықтықтағы қозғалысы (16-сурет) төмендегі кинематикалық теңдеулермен анықталады: x=x(t), y=y(t),

Қолданылған әдебиеттер:

негізгі:

1.Ахбердиев Ә., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері және аппараттары. Алматы, 1-ші бөлім, 1993ж.-304б.

2.Ахбердиев Ә. Химиялық технологияның негізгі процестері және аппараттары. Алматы, 2-ші бөлім, 1994ж.-184б.

3.Косинцев В.И., Михайличенко А.И. Основы проектирования химических производств. М.: ИКЦ «Академкнига», 2005г.-332б.

4.Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. М.: ВШ., 1991 г.- 408б.

5.Альперт Л.З. Основы проектирования химических установок. – М.: ВШ., 1976.-272б.

6.Беркман Б.Е. Основы технологического проектирования. - М.: Химия, 1970.-320б.

7.Бесков С.Д. Технохимические расчеты. - М.: Химия, 1966.-288б.

қосымша:

1.Брайнес Я.М. Введение в теорию и расчеты химических и нефтехимических реакторов.- 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Химия, 1976.-232б.

2.Валы и оси. Конструирование и расчет/ Сервисен С.В., Громан М.Б., Когаев В.П., Шнейдерович Р.М. - М.: Машиностроение, 1979.-320б.

3.Викторов М.М. Методы вычисления физико-химических величин и прикладные расчеты. - Л.: Химия, 1977.-360б.

4.Кузнецов И., Троицкая Т.М. Защита воздушного бассейна от загрезнения вредными веществами химических предприятий. - М.: Химия, 1979.-340б.

Бақылау сұрақтары:

1. Машиналар мен механизмдердін, шартты схемасын жасағанда звенолардың, кинематикалық жұптардың және механизмдердің, анализге қажетті барлық сипаттамалары қандай?

2. Динамикалық схеманы жасағанда механизмді динамикалық анализдеуге қажетті сипаттамалар қандай?

ДӘРІС 5

Тақырыбы:Мехнизмдердің құрылуының негізгі принціптері. Кинематикалық жұптар және олардың классификациясы.

Мақсаты: Кинематикалық жұптар және олардың классификациясын анықтау.

Дәріс тезистері:

1. Кинематикалық жұп

2. Сфералық жұп

3. төменгі және жоғарғы жұптар

Кинематикалық жұп деп, жоғарыда керсетілгендей, өз ара салыстырмалы қозғала алатын, жанасқан екі звеноның косылысын айтады. Басқа материалдық объектілердің, материалдық нүктенің немесе механикалық системаның қозғалыстарын шектеуді байланысдеп атаймыз.

Қинематикалық жұп өз құрамындағы звенолардың, өз ара салыстырмалы қозғалысына белгілі U санды байланыс жасайды, мұның өзі осы жұптар звеноларының өз ара салыстырмалы козғалысынын, еркіндік дәрежесін U санына кемітеді. Осылайша кинематикалық жұп звеноларының, еркіндік дәрежесін көрсететін саны мынаған тең болады: немесе

Байланыс U саны тек бүтін сан болады және бірден беске дейін езгереді, яғни