Іліністің белгіленуі және негізгі типтері.
Зертханалық жұмыс
Ілініс механизмі.
Жұмыстың мақсаты: әр түрлі ілініс конструкциясын оқып үйрену. Бірінші іліністің не үшін керек екенін білуден бастау керек, содан кейін іліністің конструкциялық ерекшеліктері және жұмыс істеу принципі бойынша: механикалық (фрикционды), гидродинамикалық (гидромуфта), электромагнитті және жартылай автоматты түрімен танысу.
Фрикциондық ілініс муфтасының классификациясына назар аудару керек: жетектегі диск саны бойынша, үйкелу түрі бойынша, қысушы құрылғының қозғалысы бойынша. Фрикциондық ілініс муфтасының конструкциясын және жұмыс істеу принципін мұқият оқу керек. Айналмалы теңселуді сөндіргіштердің жұмыс істеу принципі, құрылысы және типтерін оқып үйрену керек. Әр түрлі фрикциондық іліністердің конструкциясында ненің көмегімен бірқалыпты іліністің қосылуын анықтау керек. Фрикциондық ілініс: жетекші және жетектегі бөліктерден, қысушы құрылғыдан ажырату механизмінен тұрады. Осы айтылған топтардың қайсысына қандай бөлшектер кіретінін анықтау керек. Олардың қайда бағытталғандығын, талаптарын, күтімін және реттеуін білу керек. Оларға салыстырмалы баға беріңіз және олардың жақсы және жаман жақтарын көрсетіңіз.
Гидродинамикалық және электромагнитті іліністерді оқу барысында олардың қандай бөлшектерден тұратынын және жұмыс істеу принципін анықтаңыз.
Ілініске қолданатын жетектер мен күшейткіштерді оқып үйреніңіз және жұмыс істеу принципін көрсетііңіз.Гидравликалық, механикалық және пневматикалық жетектердің негізгі қандай элементтерден тұратынын көрсетіңіз және салыстырмалы баға беріңіз. Осы тақырыпты бітірген кезде ілініс жетектеріне және механизмдеріне қойылатын негізгі және арнайы талаптарды және іліністі реттеу, күту ережелерін анықтаңыз.
Іліністің белгіленуі және негізгі типтері.
Ілініс қозғалтқыштың иінді білігін трансмиссиядан қысқа уақытта ажыратуға және автомобиль орнынан қозғалғанда және қозғалыс уақытында берілісті ауыстырғанда олардың бір бірімен бірқалыпты қосылысын қамтамасыз етеді.
Іліністің айналатын бөлшектері қозғалтқыштың иінді білігімен қосылатын жетекші бөлікке қатысты немесе іліністі өшірген кезде, жетекшіден ажыратылатын жетектегі бөлікке қатысты. Байланысу сипатына тәуелді жетекші және жетектегі бөліктер фрикционды, гидравликалық және электромагниттік ілініс болып ажыратылады. Ең көп тарағаны фрикционды үйкеліс, ол айналу моментін жетекші бөліктен жетектегі бөлікке, осы бөліктердің беткі қабаттарының бір бірімен жанасуынан пайда болатын үйкеліс күші арқылы береді. Гидравликалық іліністе жетекші бөлікпен жетектегі бөлік арасындағы байланыс, осы бөліктер арасымен қозғалатын сұйықтық ағыны арқылы жүзеге асады, ал электромагнитті іліністе – магниттік өріс арқылы.
Ілініс арқылы айналушы момент еш өзгеріссіз беріледі – жетекші бөліктегі М1 моменті жетектегі бөліктің М2 моментіне тең.
1.1.Фрикциондық ілініс 1-суретте көрсетілген. Жетекші бөлікке қозғалтқыш маховигі 3, қаптама 1 және қысушы диск 2, ал жетектегі бөлігіне жетектегі диск 4 жатады. Қысушы диск 2 қаптамамен 1 серіппелі пластина 5 немесе басқа бір қозғалмалы байланыс пен қосылған. Бұл айналушы моментті қаптамадан қысушы дискке беруге және қысушы дискті 2 іліністі өшіріп қосқанда ось бағытымен қозғалуын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар фрикциондық іліністе ілініс жетегін және іліністі өшіріп – қосуын жүзеге асыратын бөлшек топтарын бөледі.
Іліністің қосылуы серіппе 6 тудыратын күш қозғалысынан болады, ал өшірілуі қаптамаға бекітілген иінтіректерді 7 бұрғанда осы күшті жеңуінің нәтижесінде болады. Иінтірек 7 қаптамамен бірге қозғалады, сондықтан оларға қозғалмайтын бөлшектердің әсерін беру үшін сықпа мойынтірегі 8 бар өшіру муфтасы қолданады. Муфта ашамен(вилка) 9 жылжиды. Ілініс жетегіне педаль 10, тартқыш 12, серіппе және аша 9 жатады.
Егер педаль 10 жіберілген болса, онда ілініс қосылған, себебі жетектегі диск 4 маховикпен 4 қысым дискісінің 2 арасында серіппе 6 күшімен қысылған. Айналушы момент жетекші бөліктен жетектегі бөлікке жетектегі дискінің жоғарғы бөлігінің маховик және қысушы дискімен өзара әсерлесуінен беріледі. Педальді басқан кезде ілініс ажыратылады, себебі муфта маховикке бағыттала ось бойымен қозғалып мойынтіректен ажыратылады, иінтіректі бұрады және қысушы дискті жетектегі дисктен ығыстырады.
Автомобильдің орнынан қозғалу процесін қарастырамыз. Іліністі ажыратқанда, беріліс қорабындағы қозғалуға керекті берілісті қосады. Егер автомобиль орнында тұрса, онда берілісті қосқанда іліністің жетектегі дискісі тарнсмиссия білігі арқылы автомобильдің қозғалыссыз доңғалақтарымен қосылады. Педальді жібергенде, айналып тұрған маховик және қысушы дискті қозғалыссыз тұрған жетектегі дискімен қосады. Үйкеліс күшінің әсерінен жетектегі дискіге айналушы момент беріледі. Ол қозғалуға қарсы күшті жеңуге жеткілікті болған кезде, жетектегі диск және доңғалақ айнала бастайды және автомобиль орнынан қозғалады. Іліністі қосқан кезде аз уақытқа жетектегі дискінің сырғанауы пайда болады және көп мөлшерде жылу бөлінеді. Осы кезде жетектегі дискінің айналу жиілігі көбейеді, ал маховиктің жиілігі керісінше азаяды. Қозғалтқыштың өшіп қалуын болдырмау үшін, ілініс педалін ақырындап жіберіп және жанармай беру педалін ақырындап басу керек,маховиктегі момент пен айналу жиілігін жоғарылатады.
Ілініс педалін тым баяу басу автомобильдің орнынан бірқалыпты қозғалуын қамтамасыз етеді, бірақ ұзақ уақыт сырғанаудан ілініс қызып кетеді. Бұл жағдайда автомобиль тым баяу екпінмен қозғалады. Ілініс педалін тез жіберу доңғалаққа берілетін айналу моментінің лезде өсуіне алып келеді, ал бұл автомобильдің орнынан лезде қозғалуына алып келеді. Іліністі қосқан кезде автомобильдің орнынан бірқалыпті қозғалуы және белсенді ұмтылысы жүргізушінің тәжірибесіне тікелей байланысты. Берілісті ауыстырғаннан кейін іліністі қосқанда сырғанау мен салмақ түсуі, автомобильдің орнынан қозғалған кездегімен салыстырғанда едәуір аз болады.
Іліністі қосқан кезде бөлінетін жылуды бұрып жіберуді күшейту үшін, қаптамада және картерде ауа циркуляциясы үшін саңылау жасалады. Маховиктің үлкен салмағы және қысушы диск іліністегі температураны төмендетуге жағдай туғызады. Іліністің ажыратылуы үшін жетектегі дискінің екі жағындағы да саңылауы 0,8-1мм құрауы керек(қысушы дисктің ауысуы 1,6-2мм). Бұған әдетте жұмыс жүрісінің педалі сәйкес келеді,70-130мм тең. Іліністің толық жүрісі (100-180мм) жұмыстық жүріспен бос жүрісті (30-50мм) құрайды. Бос жүрістің болуы іліністің толық қосылуын кепілдендіреді. Бос жүрістің мөлшерін негізінен іліністі ажырату иінтірегі 7 мен мойынтірек 8 арасындағы саңылаумен анықтайды.
Фрикциондық іліністі жетектегі дискінің санына байланысты бір дискілі, екі дискілі және көп дискілі деп бөледі. Фрикциондық іліністің қосылуы үшін бір орталық серіппенің немесе бірнеше периферийнді күшейткіш, ал кейде сұйық қысымы, магнит өрісі, центрге тартқыш күш қолданады.
Фрикциондық іліністің жетегі механикалық, гидравликалық және электромагнитті болуы мүмкін. Көптеген отандық жеңіл және жүк автомобильдерінде механикалық және гидравликалық жетек қолданады. Электромагнитті жетектер жеңіл автомобильдерде басты ілініс басқаруын автоматизациялаған жағдайда қолданады. Іліністің басқаруын жеңілдету үшін механикалық, пневматикалық, вакуумдық күшейткіштер қолданады.
1.2. Гидравликалық іліністің жетекші және жетектегі бөлігі бар.
Жетекші бөлігі дөңгелек сорабы 3(3-сурет) және қақпақтан 2 тұрады және ол аз тұтқырлықты майы бар жұмыс сұйықтығын толтыратын резервуарды жасайды. Жетектегі бөлігіне турбиналық дөңгелек 1 жатады. Сораптық және турбиналық дөңгелектердің қалақшалары болады, олар ішкі және сыртқы торлардың арасына орнатылған және жұмыс сұйықтығына арналған қалақша аралық түтіктер жасайды. Гидромуфтаның қалақшаларын әдетте жазық радиалды етіп жасайды. Турбиналық дөңгелек сорапты дөңгелекке шекті жақын орналасқан.
Егер қзғалтқыш жұмыс істесе онда сорапты дөңгелек айналады. Оның қалақшалары қалақша аралық түтіктерде орналасқан сұйықтыққа күштік әсер етеді және оны периферийге лақтырып тастайды. Сұйықтық сорапты дөңгелектің қалақша аралық түтігінен шығып турбиналық дөңгелектің қалақша аралық түтігіне түседі. Оларды өтіп ол қайтадан сорапты дөңгелектің қалақша аралық түтігіне түседі. Қалақша аралық түтікпен жоғары жылдамдықпен қозғала отырып және бір уақытта сорапты дөңгелекпен(немесе турбиналық) бірге айналатын сақиналы сұйықтықтың жабық ағыны пайда болады. Сұйықтық сорапты дөңгелек қалақшасынан энергия алып, оны турбиналық дөңгелек қалақшасына беріп оған күштік әсер етеді,соның нәтижесінде осы дөңгелекке айналдырушы момент береді. Сорапты дөңгелек қанша көп айналса, гидромуфта сонша көп айналдырушы момент береді.
Қалақшалы дөңгелек айналып тұрған кезде гидромуфтаның толық өшуі үшін оның ішінен сұйықтықты шығарып тастау керек, ал қосқан кезде сұйықтықпен толтыру керек. Бұл үшін босату клапандары 7, бак 11, сақтық клапаны 9 бар қоректендіру сорабы 10, толтыру клапаны 7, ал кейде сұйықтықты салқындату үшін радиатор 8 керек. Мұндай гидромуфтаның қосу – өшіру уақыты үлкен.
Автомобиль трансмиссиясында гидромуфтаны автомобильдің орнынан қозғалуының бірқалыптылығын жоғарылату үшін және трансмиссия мен қозғалтқыштың ұзақжұмыс істеуі үшін қолданады. Оларды фрикциондық ілініспен бірге орнатады,ол құрылғының толтырылуы және босатылуын болдырмауын қамтамасыз етеді.
Автомобиль қозғалмай тұрғанда және беріліс қосылып тұрғанда қозғалтқыш өшпейді, егер трансмиссияда гидромуфта қолданған болса. Бұл жағдайда сорапты дөңгелек айналады, ал турбиналық қозғалмайды. Жанармай беру педалін басқан кезде сорапты дөңгелектің айналу жиілігі өседі,сонымен бірге гидромуфта арқылы берілетін айналу моменті де бірқалыпты өседі. Автомобиль орнынан бірқалыпты қозғалады.
Турбиналық дөңгелектің айналу жиілігі сорапты дөңгелекке қарағанда көп болуы мүмкін, мысалы еңістікпен қозғалып бара жатқанда. Ол кезде циркуляция бойынша қозғалып жатқан сұйықтықтың бағыты кері бағытқа өзгереді. Айналу моменті турбиналық дөғгелектен сорапты дөңгелекке беріледі.
1.3. электромагнитті ұнтақты ілініс негізгі 3 бөліктен тұрады: ілініс картеріне бекітілген қыздыру орамасы 14 бар қозғалмайтын тұрқыдан 14 (3,б-сурет),қозғалтыштың иінді білігімен қосылған жетекші 13 бөлігі және айналу моментін беріліс қорабының жетекші білігіне беретін жетектегі 16 бөлігі.
Қыздыру орамасымен электр тогы өткен кезде, оның айналасында А,Б және В саңылауы арқылы өтетін сақиналы жабық магнит өрісінің ағыны пайда болады. Магнит ағыны арқылы өткен және саңылаулармен қиылысатын, бөлшектердің өзара күштік әсері өте аз, бірақ оларды арнайы темір ұнтақ пен толтыратын болса олар бірнеше есе өседі. Бұл ұнтақ пен іліністің жетектегі және жетекші бөлігінің арасындағы А саңылау толтырылған. Ұнтақ арқылы магниттік ағынмен өткен кезде олардың бөліктерінің бойымен магниттік күш сызықтар шоғырланады,ол жетекші және жетектегі бөліктерін қосатын «қатты тізбек» құрайды. Электромагнитті өшірген кезде ұнтақ қайтадан қозғалысқа ие болады және ілініс ажыратылады.
1.4. Автоматты және жартылай автоматты ілініс ажыратып және қосу процесстерін автоматты түрде басқаруды қамтамасыз етеді. Ажырату және қосу сигналы жартылай автоматты іліністерде жүргүзуші арқылы берілісті ауыстыру 10 иінтірегін қозғағанда немесе арнайы түймені басқанда беріледі. Автоматты іліністерде сигнал іліністі автоматты басқару жүйесінен түседі.
2.1. Бір дискілі фрикциондық дискілер отандық автокөліктерде көп таралған. Қозғалтқыштың маховигіне 1 (4-сурет) іліністің штампталған болат қаптамасы 3 бұрандамалар арқылы бекітілген. Шойын қысушы диск 2 қаптамамен, қаптамадан қысушы дискке айналма күш беретін төрт жұпты серіппелі пластина 4 арқылы бекітілген. Қаптама мен қысушы диск арасына серіппе 5 орнатылған. Әрбір серіппе, қысушы диск пен қаптама арасында орындалған дөңеске орталықтандырылады. Серіппе мен қысушы диск арасына жылу өткізбейтін тығырық орнатылған.
Төрт іліністі өшіру иінтірегі 9, инелі мойынтірек осі арқылы қысушы диск және аша 11 мен қосылған. Қаптамада ашаның тірегі ретінде, ашаға қысушы дискті ауыстырғанда теңселмелі қозғалыс жасауға мүмкіндік беретін сфералық сомындар қолданылады. Іліністі құрастырған кезде осы сомындардың көмегімен ажырату иінтірегінің орнын реттейді.
Іліністің ажырату муфтасы эксплуатация процесі кезінде толтырылмайтын, тұрақты майлау материалы бар, мықты мойынтірекпен жабдықталған. Аша 8 картердің 10 ішінде, төлкенің үстінде бұрылады.
Серіппелі-фрикционды айналмалы теңселуді сөндіргіш іліністің жетектегі дискісіне 6 орнатылған (4-сурет). Жіңішке болат дискіге 6 екі жағынан да металласбест композициялы пресстелген фрикциондық қаптама 18 тойтарылған (прикреплены-шегеленген). Диск күпшекпен 12 жетекші біліктегі 13 беріліс қорабында орнатылған, айналмалы теңселуді сөндіретін сегіз серіппемен 14 қосылған. Серіппе дискінің 15 біріктірілген терезелерінде және алдын ала қысуы бар фланц 20 күпшектеріне орнатылған.
Айналмалы теңселуді сөндіргіш, қозғалтқыштағы айналу моментінің пулсациясы нәтижесінде пайда болатын,трансмиссиядағы айналмалы теңселудің алдын алады. Айналу моментінің теңселуі кезінде сөндіргіштің серіппелері дискіге күпшекке қатысты орын ауыстыруға мүмкүндік жасайды. Олар айналу моменті ұлғайған кезде қысылады және азйғанда ұлғаяды. Осы кезде дисктердің 15 үйкелісі пайда болады және айналмалы теңселу дискісінің 20 энергиясы жылуға айналады. Айналмалы теңселуді сөндіргіш тұтастай трансмиссияның төзімділігін арттырады, әсіресе тісті доңғалақта және кардан білігінде. Сонымен қатар ол іліністің бірқалыпты қосылуын арттырады.
Бір дискілі іліністе, 5 а-суретте көрсетілгендей орталық диафрагмалық серіппе қолданған. Қалыпты жағдайда ол радиалды кесілген, қиылысқан конус тәріздес болады. Диафрагмалық серіппе 7 жапсырма 8 және екі тіреуіш сақина 1 арқылы ілініс қаптамасына 6 жапсырылған. Осы кезде диафрагмалық серіппенің қысушы дискпен 5 түйісетін сыртқы бөлігі күшті серіппеден дискке 5 береді.
2.3.Екі дискілі ілініс жетекші бөлігіне қатысты келесі детальдары бар:
Маховик 4, орташа жетекші диск 13 және қаптама.жетектегі бөлігіне айналмалы теңселуді сөндіргіші бар екі жетектегі дискі 2 жатады. Дискті қысушы күш, қысушы серіппе 14 арқылы пайда болады. Момент қозғалтқыштан маховиктегі төрт саңылау арқылы беріледі.
Ортаңғы жетекші дискіде 13 иінтіректі механизм 15 орнатылған. Оның серіппесі іліністі ажыратқан кезде, Z – тәрізді иінтіректі бұрады, ал иінтірек өзінің ұштарын маховикпен қысушы дискіге тірей отырып, ортаңғы жетекші дискінің маховик және қысушы дискіден бірдей ара қашықтықты сақтауын қамтамасыз етеді.
Іліністің негізгі айналатын детальдары статикалық балансты ұстап тұрады. Сонымен қатар ілініс қозғалтқыштың иінді білігі мен маховикті құрастырғанда да балансты сақтайды. Балансировканың дәлдігі іліністің өлшемі мен қозғалтқыштың тезжүрістігне тәуелді. Іліністі маховиктен шешкен кезде, міндетті түрде олардың өзара қалай орналасуын белгілеп алу керек, кейін қайта құрастырған кезде олардың өзара балансын бұзбай үшін.
2.4.Іліністің механикалық жетегі әдетте педальді ілініске жақын орналастырған кезде қолданады. Иінтірек 6 білікке ажырату ашасымен 7 бекітілген,педаль иінтірегі 2 тартқышпен 3 қосылған. Аша муфтаға берік мойынтірекпен 8 әсер етеді. Ілініс қосылып тұрған кезде мойынтірек және ажырату иінтірегінің сақинасының 9 арасында саңылау болады. Механикалық күшейткіштің электрсеріппесі 10 педаль кабинаға полына тірелген кезде немесе жүрісті шектегіш кезінде жетектің бөлшектерін бастапқы қалыпта ұстап тұрады. Педальдің бастапқы жүрісінде электрсеріппе оның орын ауыстыруына қарама-қарсы әсер етеді. Электрсеріппенің осі педаль осінен төмен орналасқан кезде, электрсеріппенің күші іліністі ажыратуға қабілетті болады. Электрсеріппе педальдағы максималды күшеюді 20-40% төмендетеді.
2.5. іліністің гидравликалық жетегі күшті педальдан іліністі ажырату ашасына, басты цилиндрде орналасқан 3 (7-сурет), цилиндрдің атқарушысы 10 және оларды құбырда қосатын сұйықтық арқылы беруді қамтамасыз етеді. Басты цилиндр қуысы кішкентай күбішемен 5 қайтақосу А және компенсациялық саңылау Б арқылы хабарлайды.
Ілініс педалін басқан кезде басты цилиндр поршені 4 оңнан солға қозғалады және компенсациялық Б саңылауды жапқаннан кейін, құбыр арқылы сұйықтықты орындаушы цилиндрге ығыстырады. Цилиндр поршені 7 шток 8 арқылы іліністі ажырату ашасын 9 бұрады. Педаль арқылы пайда болатын күш, басты цилиндрдегі сұйықтықтың қысымында қайта пайда болады және сұйықтық арқылы іліністі ажырату ашасына беріледі.
Педальді жіберген кезде бөлшектер бастапқы қалпына келеді, құбырдағы және цилиндрдегі сұйықтық қысымы төмендейді.
Педальді бірден жіберіп қалған кезде басты цилиндрде ыдырау болуы мүмкін, егер сұйықтық поршеннен 4 сол жақта босайтын кеңістікті толтырып үлгере алмаса. Онда сұйықтықтың бір бөлігі қайта қосу А саңылауы арқылы, нығыздауыш манжета және поршеньннің ернеуін сыға, поршеньннен сол жақта орналасқан кеңістікке түседі. Осының көмегімен, сұйықтықтың ыдырауынан пайда болатын будың қауіптілігін жояды. Құбыр арқылы түсетін артық сұйықтық, басты цилиндрде компенсациялық Б саңылау арқылы қайта күбішеге түседі.
Орындаушы цилиндреде техникалық қызмет көрсету кезінде гидросистемадағы ауаны сорып алушы клапан 6 бар.
2.6.Пневматикалық күшейткіш (8-сурет) іліністің гидравликалық жетегінде орнатылған,ол негізгі үш бөліктен тұрады: энергия көзі, орындаушы механизм – орындаушы цилиндрдегі 13 және таратқыш қондырғыдағы 6, цилиндрдің 13 жұмысын басқарушы.
Пневмокүшейткіштің тұрқысы екі бөліктен орындалған 12 және 18, олардың арасына келесі құрылғының мембаранасы 10 орнатылған. Сондай-ақ соңғыларына поршень 3, клапан 4, ершік 5(седло), шығару 7 және еңгізу 8 клапандары.
Гидравликалық жетектің орындаушы цилиндрі 16 пневмокүшейткіштің ішінде орналасқан. Басты цилиндрдегі сұйықтық, ілініс педалімен қосылған шток, орындауыш цилиндрде комбинацияланған нығыздауыш 2 және поршень дөңесіне 3(торцовый) саңылау 14 арқылы жинақталады. Қысылған ауа клапанға 8 саңылау 9 арқылы беріледі. Педальді жіберген кезде, клапан 8 жабық, ал клапан 7 ашық.
Ілініс педалін басқан кезде, сұйықтық қысымы поршеньге 77 беріледі және одан іліністі ажырату ашасының итергішіне 7. Сұйықтықтың қысымын поршень өзіне қабылдап алады және ол седло 5арқылы шығару клапанын 7 жабатын және еңгізу клапанын 8 ашады. Поршеньннен 77 оң жақта орналасқан ауа қысымы педальдағы күшке пропорционалды орнатылады. Поршеньдегі 77 күш шток 75 арқылы поршеньге беріледі.
Клапан 4 сығылған ауаны пневмокүшейткіштен, клапан 7 ашылған кезде, пневмокүшейткішке сырттан шаң, кір, ылғыл кірмеуін қамтамасыз ете отыра сығылған ауаны шығаруға мүмкүндік жасайды.
2.7.Электровакуум арқылы іліністі басқару, (9-сурет) гидравликалық жетекті ілініс орналасқан бірнеше жеңіл автомобильдерде қолданады, оған педаль 2, басты цилиндр күбішесімен 7, орындаушы цилиндр 4 және құбыр орнатылған. Электровакуумды басқару электрокамерадан 8, электромагнит 7 автоматты 77 блокпен және ажыратқышпен 16, гидроцилиндрді 9 басқарушы.
Нығыздауыш мембарана 13 поршеньмен электрокамераны екі қуысқа бөледі: атмосфералық қысым 12 және реттеуіш қысым 15. Қуыс 75 клапан 6 және кері клапан 5 арқылы қозғалтқыштың еңгізу коллекторымен қосылуы мүмкін.
Электромагнит 7 автоматты блок 17 көмегімен клапан 6ға әсер ете отыра, шток, иінтірек10 және гидроцилиндрді 9 басқарушы поршень арқылы іліністі қосу процесін автоматты басқаруын туғызады.
Шток 11 және электромагнит якорының арасында екі серіппе 14 орналасқан. Штокты тартқан кезде камераның ішінде осы серіппелердің қысылуы болады және электромагнит якорына әсер ететін күш өседі. Электромагнит арқылы өсетін күш, серіппелердің14 күшінен көп, оның якоры клапан 6-ның қозғалмалы седлосымен қосылған, осының әсерінен сервокамерадғы 8 реттеуіш қысым атмосферамен хабарлауын тоқтатады, клапан 6 және қозғалтқыштың еңгізу коллекторымен кері клапан 5 арқылы қосылады.
Сурет9
Электромагнит арқылы пайда болатын күш, оның орамасы арқылы өтетін ток күшіне тәуелді. Қозғалтқыштың иінді білігінің айналу жиілігі жоғарылаған кезде, ток күші автоматты блок арқылы азайтылады. Электромагнит орамасындағы ток күші қанша аз болса, сонша серіппені қысу кезінде пайда болатын ток күшінің шамасы, электромагнит арқылы пайда болатын күшпен тең болады. Басқа жағынан серіппедегі күш сервокамерадан шток шыққан кезде азаяды. Қозғалтқыштың иінді білігінің айналу жиілігі көбейген кезде сервокамерадағы шток ақырындап қозғала бастайды.
Автомобильді вакуумдық күшейткішпен жабдықтаған кезде іліністі басты цилиндрге әсер етуші ілініс педалінің көмегімен басқару сақталады. Ол үшін ажыратқыш арқылы автоматты блокты өшіру керек.
2.8.Сығымдаушы иінтіректердің және ілініс басқышының бос жүрісін орналасуы реттеледі. Сығымдаушы иінтіректердің орналасуы тірек ашаларының гайкаларымен реттеледі, олар иінтірек осьінен қаптамаға дейінгі аралықты өзгертеді, және иінтіректі өсі бойынша қысушы дисктен айналдырады. Иінтіректер соңы ілініс муфтасы мойынтірегімен соұтығысуын болдырмау үшін бір жазықтықта орналасуы тиіс. Ілініс басқышының бос жүрісінің шамасы ілініс сөндірілуінің ашасын сағат тілі бағытымен айналдыру арқылы қалыптандырылады және пайдалану шарттарына сәйкес гайкамен реттеледі. Сөндіру муфтасының мойынтірегі консистентті майлау арқылы масленка арқылы майланады.
Автомобильді пайдалану кезінде ілінісу толық қосылмай, не толық ажыратылмай қалуы мүмкін. Оның толық қосылмауы немесе автомобильдің орнынан қозғалмауы сығымдауыш мойынтірегі мен сығу иінтірегінің арқасында саңылаудың болмауынан, дискілердің майлануынан, фрикциялық жапсырманың желінуінен, басқыш серіппенің босап кетуінен болады. Іліністің толық қосылмауы салдарынан күйген иіс сезіледі.
Сығымдауыш мойынтірек пен сығу иінтірегінің арасындағы саңылаудың кеңдігінен, жетектегі дискілердің кедір – бұдырлығынан, фрикциялық жапсырманың тесілуінен іліністің толық ажырамауы мүмкін.
Сығымдауыш мойынтірек пен сығу иінтірегінің арасындағы саңылауды реттеп, қалыпқа келтіреді. Басқа ақаулы іліністі бөлшектеп алмастыру жолымен жөндейді.