Сурет. Палаталық бөлімшелердің құрылысын салудың нұсқалары.
1- бір дәлізді, екі жақты; 2 –екі дәлізді; 3 – периметралды квадратты; 4 – периметралды дөңгелек;
Мұндай құрылыс, гигиеналық жағынан оптималды, өйткені құрылыс салу кезінде палаталарда қолайлы инсоляциялық тәртіп және микроклимат жағдайын қамтамасыз ететін палата терезелерінің қажетті жаққа бағытталуын таңдауға мүмкіншілік береді. Және палаталарды дәліз терезелері арқылы өтпелі желдетуге жақсы жағдайлар жасалады, дәліздің екінші жағында палаталар болмағандықтан, ауаның айқас ластануы болмайды. Салыстырмалы түрдегі кемшілігі - бөлімнің ұзын болуы, бұл науқастарға қызмет көрсетуді қиындатады.
Бір дәлізді екіжақты құрылыста палаталар, дәліздің екі жағында да орналасады. Ауруханалардың осындай құрылысын салу, экономикалық жағынан тиімді. Бірақ, бұл табиғи жарықты, инсоляцияны және бөлмелердің желдетілуін төмендетіп, аурухана ішілік инфекцияның даму қаупін жоғарылатады. Екi жақты құрылысты салудың өзгертілген түрінің бірі, тігіс түріндегі құрылысы, бұл кезде дәліздің бір жағындағы құрылысы тұтас емес, жарық түсетін жерлермен бөлініп тұрады. Жарық түсетін жерлерді, аурулардың күндізгі уақытта болуына арналған холлдар ретінде және палаталарды өтпелі желдету үшін қолданады.
Екі дәлізді секцияларда, палаталар екі дәліздің сырт жағында орналасады, ал дәліздердің ортасында қосалқы бөлмелер мен санитарлық жүйе орналасады. Периметрлік құрылыста, палаталар бүкіл секцияның периметрі бойынша орналасады, бөлменің ішкі блогынан палаталарға параллелді дәліздер арқылы бөлінеді. Екі дәлізді және периметрлік құрылыстың артықшылығы, палата секциялары тұтасқан, дәліздерінің ұзындығы қысқа және құрылысы арзан. Бірақ, кемшіліктері де бар. Мысалы, табиғи жарық палаталар мен кейбір қосымша бөлмелерде болады, бірақ, барлық палаталарда да қолайлы инсоляциялық және ауа-жылу тәртібін қамтамасыз ете алмайды, өйткені терезелерінің бағытталуы әр түрлі. Дәліздердің ортасында орналасқан бөлмелерде, бұлар әдетте, санитарлық жүйелер, қосалқы кабинеттер, оларда тек жасанды жарық болады. Мұндай жүйелерде бөлмелерді өтпелі желдету қиындайды, бұл ауа ортасының сапасын төмендетеді және аурухана ішілік инфекцияның таралу мүмкіншілігін жоғарлатады.
Палаталық секцияларының барлық құрылыс жүйелерінде, палата дәлізінің ені 2,4 м кем болмауы керек, өйткені, науқастарға арналған зембілдерді, науқастарды жатқызып таситын дөңгелекті зембілдерді еркін алып жүруге, айналдыруға ыңғайлы болуы керек. Емдеу мекемелерінде аурулар болуы кезінде, қолайлы гигиеналық жағдай жасау тек жоспарлау шараларымен ғана емес, сонымен қатар, аурухана мекемелерінің ішкі ортасын дұрыс ұйымдастырумен де жасалады. Қолайлы гигиеналық жағдай деп, қолайлы микроклимат жағдайын, бөлмеге жеткілікті күн сәулесі мен жарық түсуін қамтамасыз ету, ауа ластануын болдырмау, шуды және басқа тітіркендіргіштерді жою, эстетикалық жағынан жағымды, тыныш жағдай жасау сияқты, аурухана ортасының сапасын аурулар үшін қолайлы етіп жасауды түсінеді. Қолайсыз микроклимат жағдайлары, сау адамдарға қарағанда, науқастарға айқындау әсер етеді, бұл сырқаттың салдарынан ағзаның бейімделу мүмкіншіліктерінің төмендеуімен, жылу реттейтін үрдістерге және басқаларға қатысатын негізгі жүйелердің патологиялық үрдіске тартылуымен және функционалдық жағдайының бұзылуымен түсіндіріледі.
Жайлы ауа-жылу режимі, сырқаттардың қолайлырақ өтуіне, науқас адамның көңіл-күйінің жақсаруына ықпал етеді. Бірақ, жылдың, тәуліктің әр түрлі мезгілдерінде, әр түрлі жастағы, сырқаттары, жағдайының ауырлығы, әр түрлі науқас адамдарға жайлылық диапазоны бірдей емес. Сондықтан, аурухана микроклиматының параметрлерін осы факторларды ескере отырып, нормалайды. Қыста және жыл мезгілдерінің өтпелі уақыттарында, ауаның салыстырмалы ылғалдығы 40-60% және ауа қозғалысы 0,05-0,15 м/с болған кезде, көпшілік үлкен науқас адамдар үшін, температура 19-22° С аралығында (жоба есебіндегі температура - 20° С) қолайлы болып табылады. 22°С дейінгі, жоғарылау температура, балаларға арналған, әйелдер босанғаннан кейінгі, операциядан кейінгі, реанимация бөлімдеріндегі палаталарда, операция жасайтын бөлмелерде және қарайтын-қабылдайтын бокстарда сақталуы тиіс. Манипуляциялық бөлмеде, жарақаттанған ауруларға және шала туған балаларға арналған палаталарда ауаның температурасы 25°С болуы қажет, өйткені олардың жылу реттеуші үрдістері жетілмеген, денесінің тез қызуы да, салқындап кетуі де мүмкін. Ауыр дәрежеде күйген ауруларға арналған палаталарда ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 55% кезінде 22-25°С температурасы қолайлы болып табылады. Тиреотоксикозбен ауыратын аурулар, бөлмеде төменірек, 15-18°С температура кезінде жақсырақ сезінеді, ал, гипотиреозбен ауыратын аурулар үшін жоғарырақ температура - 24°С қолайлы.
Науқастарды таза ауамен қамтамасыз ету үшін, палаталардың ауданы мен көлемі жеткілікті және желдетілуі тиімді болуы қажет.
1 төсекке есептегендегі ауданы 7-7,5 м2 болған кезде, палаталардың биіктігі 3 м кем болмауы керек. Осы жағдайда 1 науқасқа келетін бөлменің көлемі, нормативтегі деңгейге - шамамен 21-25 м3 жетеді. Палаталарда, міндетті түрде табиғи желдету түрі болуы тиіс, сондай-ақ, жасанды енбелі-сормалы желдету түрімен де жабдықталуы мүмкін. Палатада бір ауруға есептегендегі желдетудің қажетті көлемі 80м3 кем болмауы тиіс (10.2-кесте). Осы жағдайда, жасанды желдету түрі болған кезде, бөлмеде 1 сағат ішінде үш еседен кем емес ауа алмасуы қамтамасыз етіледі. Табиғи желдету есебінен, палатадағы ауа 1 сағатта, кем дегенде, екі есе алмасуы керек, ол үшін күн бойына бөлмелерді көп қайталап өтпе желмен желдетіп отырады. Операция жасайтын, наркоз беретін бөлмелерде, әйелдердің босануы алдындағы, операциядан кейінгі палаталарда, реанимация залдарында, қарқынды емдеу палаталарында, күйген ауруларға арналған бір және екі төсектік палаталарда, емшек еметін, жаңа туған, шала туған жарақаттанған балаларға арналған палаталарда, барокамераларда ауаны кондиционерлеу қарастырылуы қажет.
Күн радиациясы, аурухана ортасын оңтайландыруға, науқастардың жағдайын жақсартуға, ағзаның қарсы тұру мүмкіншілігін арттыруға қажетті фактор болып табылады. (III тарауды). Ультракүлгін сәулесіне түсіру ағзаның иммунобиологиялық реактивтілігін арттырады, жаралардың жазылуын тездетеді, операциядан кейінгі кезеңін қысқартады. Күн сәулесі науқастардың көңілін көтереді, жағдайын және көңіл күйін жақсартады.
Күн сәулесінің бактерицидтік эффектісі де маңызды, оның арқасында бөлмелердің микробтармен ластану деңгейі елеулі дәрежеде төмендейді. Тіпті, кәдімгі айнектен өткен ультракүлгін сәуленің өзі де, 2-3 сағаттың ішінде ауадағы, палатаның еденінде немесе жиһазында жиналған шаңның құрамындағы микроағзаларды өлтіреді немесе тіршілік әрекетін едәуір төмендетеді. Сондықтан, палаталарда жақсы инсоляция мен жеткілікті табиғи жарықты қамтамасыз ету қажет. Сонымен қатар, ауруханадағы науқастардың сырқатының түрін және жағдайының ауырлығын ескеру қажет, өйткені, жоғары инсоляция беретін режим барлық науқастарға бірдей қолайлы емес. Мысалы, дерті жұқпалы және хирургиялық аурулар үшін палаталардың терезелері оңтүстікке және шығысқа бағытталған, орташа инсоляциялық режим жақсы болып есептеледі (10.3- кесте), себебі, қарқынды инсоляция, бөлменің қызып кетуіне мүмкіндік туғызады. Бөлмеде температураның жоғарылауы, ауадағы және жарадағы микрофлораның өніп-өсуіне, дене қызуы көтерілген аурулардың жағдайы нашарлауына әкеп соғады. Күйік аурулары, онкологиялық, реанимация бөлімдерінде ауруларға ыстықтан және жарық тітіркендіргіштерінен түсетін жүктемені азайтуға мүмкіндік беретін минималды инсоляциялық режим, тәуірлеу деп есептеледі. Максималды инсоляциялық режимді балалар мен үлкендерге арналған терапия бөлімдерінде, туберкулез диспансерлерінің, сауығып келе жатқан науқастардың палаталарында қамтамасыз еткені жөн.
Кесте.