Ревакцинацияға қарсы көрсеткіштер
1. Иммунды – жетіспеушілік жағдайлары , қан қатерлі аурулары және ісіктері ( жаңа өсінділері).
иммунодепрессантар мен сәулелерді қолданып емдегенде оларды егу осы емдерді алу аяқталған соң кем дегенде 12 ай өткесін тағайындалады.
2. Белсенді не бұрын болған туберкулез, микобактериялармен заралану.
3. 2 ТЕ ППД –л –мен қойлған манту рекциясының оң және күндікті нәтижелері.
4. БЦЖвакцинасының бұрынғы енгізілуіне дамыған асқынысты реакциялар ( келоидты тыртықтар , лимфадениттер ж.б.)
Вакцина енгізілуіне дамитын реакциялар мен асқыныстар
Бұл бөлімде вакциналық реакциялар мен асқыныстар жилігі соз болады , олардың клиникасы мен емделуі 5 тарауда.
Реакциялар. БЦЖ мен БЦЖ –М вакциналары тері – ішіне енгізілген орында көлемі 5-10 мм, ортасында шешек вакцинасындағы дай қабыршақпен жабылған түйінді инфильтрат дамиды. Кейде шамалы сероздық бөлінділер шығатын пустула не кіші-гірім некроз пайда болады .
Жаңа туылған балаларда реакция 4-6 аптадан кейін, ал ревакцинацияда – 1 аптадан кеін көрінеді. Реакцияның қайтуы ( кері дамуы) 2-4 айға кейде ұзағырақ созылады, егілгендердің 90-95 % көлемі 3-10 мм тыртықшалар қалады.
Асқыныстар4 категоряға бөлінеді :
1. жергілікті зақымданулар ( теріастылық инфильтраттар, салқын абсцестер, ойық жаралар) және өңірлік лимфадениттер.
2. Перситициялы және диссеминилацияланған БЦЖ -инфекция, өліммен аяқталмайтын ( жегі, остекттер ж.б.).
3. Диссеминациялан БЦЖ-инфекция, жайылған өліммен аяқталатын зақымданулар, бұл жағдайда тула біткен иммунды – тапшылықтар орын алады.
4. БЦЖ-дан кейінгі синдром ( бұл ауру БЦЖ –менвакцинациядан кейін көп ұзамай дамиды, негізінен аллергилық сипатта болады: түйіндік Эритема, сакина тәрізді гранулема, бөртпелер ж.б).
БЦЖ –дан кейнгі асқыныстар рф-да жалпы вациналық асқыныстардың негізгібөлігін құрайды жылына 500-600 оқиғасы тіркеледі. Олардың 95% - 1 категорияға жатады. 77% - вакцинациядан кейін 6 ай ішінде және 76 % - ревакуинациядан кейін 3 ай ішінде дамиды .
Вакцинаға асқыныстар берген балалрдың 15 % - емханаларда егілген , дегенмен емханалармен балалардың тек 3 % егілетіндігін атап өту қажет. Сірә бұл жайт емхана медбикелерінің вакцинаны тері- ішіне енгізу тәжірибесінің аздығына байланысты болуы тиіс. Емханада егілген балалардың арасында олардың жалпы санына (3 % ) қарағанда , асқыныстардың тым көп болуы – балаларды БЦЖ вакцинасымен босану үйінен шығырар алдында толық егіп тастауға мәжбүрлейді.
БЦЖ мен Гепатит В вакциналарының өзаралық әсер ету мүмкіндігі бірнеше жылдар бойы талқылануда. Сарапшылардың көпшілігі екі вакцинаның өзара теріс әсері жоқтығына сенімді . әлемнің 100-ден аса елінде жаңа түылған балалар гепатит В вакцинасымен егіледі.
Гепатит В
Гепатит В вирусы АИВ-пен салыстырғанда 100-150 есе контагиозды ( жұққыш) , осыған орай кең таралған . әлемде 150 млн адам созылмалы гепатит В зардабын шегуде, 2002 ж бұл аурудан 0.6 млн адам өлді.[1].Гепатит в –мен сырқаттылықтық қарқынды төмендеуі жаңа түылған балалар мен жасөспірімдерді вакцинациямен қамтудің жоғарлау салдары. Дегенмен егуге дейінгі кезеңде орын алған жоғары сырқаттылықтың әлі талай жылдары бойы зардабын сақтайды : алғашрет анықталған созылмалы гепатитпен науқастар саны жіті гепатит В –мен ауырғандар санынан әлдеқайда көп .жаңа туылған балаларды жіті гепатит В 90%, 1 жасында зараланған балаларда -50 % ересектер -5-10 % жағдайда созылмалы түріне , ауысады Сондықтан гепатит В- ның тікелей берілуін алдын алу үшін жаңа түлған балаларды 1- күні гепатит в вакцинациямен егу қажеттілігі күмән туғызбайды. ДДҰ –Ң стратегиясы да осындай .
ДДҰ-на мүше 193 елдің 171 –нде гепатит В-ға қарсы егу жүргізіледі , шамамен 80% елде вакцинация бола өмірінің 1 –күні жасалады ( соның ішінде ҚР- да да) Жүктілік әйелдерді НВ, Аg тексеріп тек оң нәтеже берген әйелдерден түлғанбалаларды егу сенімді амал емес . АҚШ , Ресей сияқты елдерде жаңа түлғамен балалар өмірінің алғашқы 12 сағ ішінде гепатит В вакцинасы мен егіледі. ҚР-да осы сехемаға толық көшу қажет .ДДҰ балаларды өмірінің алғашқы 24 сағ ішінде гепатит в вакцинация бағдарламасының ең басты көрсеткіші деп бағалайды.
Гепатит В- ға қарсы алғашқы 24 сағ егуге қарсы айтылатын пікірлер: вакцинацияны ұймдастыру күрделілігі ( қиындығы) және басқа егулермен қамтудың төмендеу мүмкіндігі Арнайы жүргізілген зерттеулер вакцинациялармен қамту көрсеткіштерінің төмендемейтін дәлелдеді .Балаларды жаңа туылған кезінде БЦЖжәне гепатит В вакциналармен егу манту рекциясының көлеміне , вакциналық тыртқшаның көлеміне ,НВ, Аg антиденелері титріне , асқыныстар санына өзара теріс әсер етпейтін толық дәлелденген.
Вакцинация бағдарламалары мақсаттары ДДҰ Еропалық бюросының гепатит В- мен күресүдегі мақсаты- «Жаппай вакцинацияға жататын топтарды гепатит В-ға қарсы 3 реттік енумен қамту –барлық елдерде 2005 ж қарай не ертерек 90% жетуі тиіс»( ҚР –да -%) жаңа тулған балаларды жаппай вакцинациялау арқылы Таиланд пен Оңтүстік Кореяда балалар арасында бауыр обырын (рак) азайтуға қолданылады жалпы вакцинациялау – қоздырғыштың айналымнан шығып қамына мүмкіндік туғызады. әзірге инфекция резервүары НВ, Аg тасымалдаушылар мен созылмалы гепатит В-мен науқастар олардің әлі де көп,Гендік инженерлік вакциналар өлі ( 2,4. кесте) , құрамында тек вакциналық белок бар . олар алюминий гидрооксидіне сорбцияланған , консервант мерполят ( бірқатар елдерде қолданылмайды). Олармен жаңа туылған балалар егілуге жатады. Аралас вакциналар ZBB+ AKDC 3 және 6 айлық балаларды елге оқтайлырақ.
Вакцина ZBB+ ADC –М ересектерді гепатит В-ға және жоспарлы дифтерия қарсы иммунизациялауды бір мезгілде атқаруда мүмкіндік береді. Вакциналар +2 ден 8 0С дейін сақталылыну тиіс, Егер вакциналар 0,5 0С –ден төмен температурада бір рет болуы –оның инактивациялануына соқтырады [12].
Гептит В вакциналарының имуногендігі жоғары , антиденелердің қорғаушы титрі( ≥ 10МЕ /мл) егілдендердің 95-99 % түзіледі , қорғау мерзімі 8 жыл және ұзақ .
Салмаған 2 кг дейінгі шала туылған балалар әлсіздеу иммундық жауап беруі мүмкін, сндықтан оларды егуді 2 ай лық жасында шегеруге болады.Егер баланың анасы вирус тасымалдаушы болса-егу бала өмірінің 1 – күнінде жасалады, балаға вакцинамен бір мезетте 100 МЕ спцификалық иммуноглобулан енгізіледі. Бұндай балаларды ДДҰ вакцинаның 4 дозасымен егуді ұсынады [1]. Иммуноглаобулин науқастармен контактіде болғандарды егуге де пайдаланады. Твинриксвакцинасын қолданғанда гепатит А вакцинасына сероконверсия 1 айдан кейін вакцинаның 1 дозасына 89 % және екінші дозасына 100 % егілгендердерде ,ал гепатит В вирусына – 2 айдан кейін 93,4 % және 6 айдан кейін – 97,7 % егілгендерде дамиды.