Лаплас түрленуінің қасиеттері , болсын
Шешуі
Егер төмендегі үш шарт орындалса, онда нақты t аргументінің кез-келген функциясы f(t) түпнұсқа деп аталады:
1) t 0 болғанда f(t) бөлікті үзіліссіз;
2) t<0 болғанда f(t)=0 ;
3) , мұндағы М>0, -тұрақтылар.
а) функциясы төмендегі шарттар орындалатындықтан түпнұсқа болады:
1) Функция үзіліссіз;
2) 2 – шарт орындалады; 3) , себебі М=1, .
б) функциясы түпнұсқа болмайды, өйткені болмағанда екі шарт орындалмайды: 1) нүктесі оның екінші ретті үзіліс нүктесі;
2) t<0 болғанда , себебі көбейткіші жоқ.
2-3 Лаплас түрлендіруінің қасиеттерін пайдалана отырып f(t) функцияларының F(p) бейнелерін анықта: a) ; б) ;
в) ; г) ; д) ; е) ; ж) .
Шешуі
а) 1-кесте мен сызықтық теореманы пайдаланамыз: ;
б) Ұқсастық кестесі бойынша , ығыстыру теоремасы бойынша ;
в) 1 – кесте бойынша 1 , кешігу теоремасын қолданамыз ;
г) Берілген функцияны түрлендіреміз . Енді
1 – кесте мен сызықтық теореманы пайдаланамыз ;
д) . Бейнені дифференциалдау теоремасы бойынша ; е) . Оригиналды интегралдау теоремасы бойынша ;
ж) болғандықтан, бейнені интегралдау теоремасы бойынша .
4 Түпнұсқаның берілген графигі бойынша бейнені табу керек.
Шешуі.
Үзіліс немесе өзгеріс болатын нүктелерді арқылы; үзіліс нүктелеріндегі секірісті арқылы; бөліктегі бұрыштық коэффициенті арқылы (мұндағы ) белгілейміз. Бұл түрдегі функциялардың бейнесін формуласы арқылы табу керек
Бұл есепте:
Сондықтан,
5. t және функцияларының үйірткісін және оның бейнесін анықтау керек.
Шешуі
f(t) және g(t) формуласының үйірткісі формуласымен табылады. Сондықтан . Үйірткінің бейнесін 1- кесте және сызықтық теорема бойынша табамыз: .
6. Бейнелерді көбейту теоремасын қолданып, , функциясының үйірткісін табу керек.
Шешуі
Көбейту теоремасы бойынша, егер болса, онда . Сондықтан, .
7 Берілген бейнесі бойынша түпнұсқасын табу керек.
а) б)
Шешуі.
а) Рационалды – бөлшек функцияны қарапайым бөлшектерге жіктейміз:
болғанда:
алдындағы коэффициенттерді теңестірсек бос мүшенің алдындағы коэффициенттерді теңестірсек
Сондықтан,
1 – кесте бойынша:
=
Сондықтан:
б) 1 – кесте бойынша Түпнұсқаны интегралдау теоремасын пайдаланамыз:
8. Коши есебін амалдық тәсіл бойынша шешу керек.
Шешуі.
болса, түп нұсқаны дифференциялдау теоремасы бойынша:
Сондықтан: берілген теңдеудің операторлық теңдеуі болады. Бұдан
Ұқсастық кестесі бойынша - бейнесінің түпнұсқасын көбейту теоремасы бойынша табуға болады:
Сондықтан берілген теңдеудің шешімі:
9. Анықтамасын пайдаланып, функцияның бейнесін табу керек.
Шешуі
Анықтама бойынша f(t) функцияның бейнесі деп теңдеуімен анықталатын F(p) формуласын айтады. Сондықтан .
10. функциясының бейнесін дифференциалдау теоремасын қолдану арқылы табу керек.
Шешуі
, болғандықтан . Түпнұсқаны дифференциалдау теоремасы бойынша . Сондықтан, , бұдан .
11. Коши есебінің шешуін Дюамеля формуласының көмегімен табу керек: .
Шешуі
көмекші теңдеуін құрып, оны операторлық тәсілмен шешеміз операторлық теңдеу. Оның шешуі - . Белгілі тәсілдер арқылы оның түпнұсқасын табамыз . Берілген теңдеудің шешуін анықтау үшін формуласын қолданамыз. болғандықтан, =
.
12. Амалдық тәсіл арқылы дифференциалдың теңдеулер жүйесін шешу керек
Шешуі.
, болсын. Лаплас түрлендіруін, 1 – таблицаны және алғашқы шарттарды пайдаланып операторлық жүйені құрамыз:
Оны Крамер ережесі бойынша шешеміз:
x(t) және y(t) - түпнұсқаларын анықтау үшін және функцияларын қарапайым функциялардың қосындысына жіктейміз:
Белгілі тәсіл бойынша: A=-1, B=0, C=1, D=-1,A1=-2,B1=0,C1=2,D1=-2.
Сондықтан,
Жауабы:
Анықтама материалы
Лаплас түрленуінің қасиеттері , болсын
1. (сызықтық теоремасы)
2. (ұқсастық теоремасы )
3. (ығыстыру теоремасы)
4. ( кешігу теоремасы)
5. ,…
(түпнұсқаны дифференциалдау теоремасы)
6. (түпнұсқаны интегралдау теоремасы)
7. , (бейнені дифференциалдау теоремасы)
8. (бейнені интегралдау теоремасы )
9. (бейнелерді көбейту теоремасы )
10. (Дюамел интегралы)