Чередования в формах единственного числа
p – p’ | d – dź | t – ć | z – ź | s – ś | r – rz | ł – l | st – ść | zd – źdź | |
M. | chłop | naród | kąt | wóz | pas | autor | artykuł | list | zjazd |
Msc. | o chłopie | o narodzie | o kącie | o wozie | o pasie | o autorze | o artykule | o liście | o zjaździe |
ą – ę | ó – o | e – нуль звука | a – e (изэ) | |
Им. – Вин. | Błąd | stół | koniec | las |
косвенные падежи | błędu błędowi błędem o blędzie błędzie! | stołu stołowi stołem o stole stole! | końca końcowi końcem o końcu końcu! | lasu lasowi lasem o lesie lesie! |
Множественное число (liczba mnoga) | ||||||||
M. | chłopi | naródy | synowe | robotnicy | gołębi | konie | dworce | chłopcy |
D. | chłopów | naródów | synów | robotników | gołębiów | koni | dworców | chłopców |
C. | chłopom | naródom | synom | robotnikom | gołębiem | koniom | dworcom | chłopcom |
B. | chłopów | naródy | synów | robotników | gołębi | konie | dworce | chłopców |
N. | chłopami | naródami | synami | Robotnikami | gołębiami | końmi | dworcami | chłopcami |
Msc. | o chłopach | o naródach | o synach | o robotnikach | o gołębiach | o koniach | o dworcach | o chłopcach |
M. | chłopi! | naródy! | synowie! | robotnicy! | gołębi! | konie! | dworce! | chłopcy! |
Именительный падеж (mianownik):
Окончание -i имеют существительные:
1) Лично-мужские с твёрдой основой. Перед -i происходит чередование согласных: chłop – chłopi, mężczyzna – mężczyźni.
2) Нелично-мужские с основой на g, k, ch: ptak – ptaki, pociąg – pociągi.
b – b’ | p – p’ | d – dź | t – ć | z – ź | r – rz | k – c | g – dz | ch – ś | |
Им.ед. | gołąb | chłop | sąsiad | student | Francuz | autor | robotnik | biolog | Czech |
Им.мн. | gołębi! | chłopi | sąsiedzi | studenci | Francuzi | autorzy | robotnicy | biolodzy | Czesi |
Окончание -y имеют существительные:
1) Нелично-мужские с твёрдой основой не на заднеязычный: kot – koty, dom – domy.
2) Лично-мужские с основой на заднеязычный и r. Перед этимологическим *i произошла мена согласных, а после отвердения новообразований iày: geolog – geolodzy, doktor – doktorzy.
3) С суффиксом -ec: chłopiec – chłopcy, głupiec – głupcy.
Окончание -e имеют существительные:
1) Лично-мужские и нелично-мужские с мягкой основой: lekarz – lekarze, kraj – kraje.
2) Заимствованные слова на -ans: kwadrans – kwadranse, alians – alianse.
3) С суффиксами –anin: mieszczanin – mieszczanie, włoszczanin – włoszczanie.
Окончание -owie имеют лично-мужские существительные:
1) Названия степеней родства: syn – synowie, wuj – wujowie, ojciec – ojcowie, mąż – mężowie, stryj – stryjowie.
2) Названия лиц, занимающих высокое место в социальной иерархии: wódz – wodzowie, król – królowie, senator – senatorowie.
3) Обозначения званий: generał – generałowie, mistrz – mistrzowie, profesor – profesorowie.
4) Формы с основой на -n: opiekun – opiekunowie, patron – patronowie.
5) C суффиксом -ek: marszałek – marszałkowie, dziadek – dziadkowie, wujek – wujkowie, staruszek – staruszkowie.
Нерегулярные образования: rok – lata, człowiek – ludzie, tydzień – tygodnie, brat – bracia, ksiądz – księża.
Родительный падеж (dopiełnacz):
Окончание -ów имеют существительные:
1) С основой на твердый согласный:pan – panów, dom – domów.
2) Некоторые существительные с основой на мягкий и отвердевший согласный: kraj – krajów, uczeń – uczniów.
Окончание -y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: talerz – talerzy, wąż – węży.
Окончание -i имеют существительные с основой на мягкий согласный:gość – gości, nauczyciel – nauczycieli.
Винительный падеж (biernik):
У лично-мужских сущ. Им. = Род., у нелично-мужских – Им. = Вин.
Творительный падеж (narzędnik):
Основное окончание -ami. В некоторых случаях – -mi: gośćmi, liśćmi, ludźmi, braćmi, końmi, księżmi, pieniędzmi, przyjaciółmi.
II склонение существительных (ед.ч.)