Енгізу өрісі түрі, <TYPE> атрибуты
<INPUT> тәгінің <TYPE> атрибуты мәндері кестеде көрсетілген. 6 кесте
| Атрибут | Атқаратын қызметі |
| TEXT | Мәтін енгізуге арналған өріс құрылады, ол бірнеше жолдан тұруы мүмкін. Бұл өріс типі үшін NAME (міндетті түрде), SIZE, VALUE және MAXLENGTH атрибуттары қолданылады. TYPE атрибуты көрсетілмесе, осы ТЕХТ сөзі алдын ала келісім бойынша орнатылатын мән болып табылады. |
| PASSWORD | Пароль енгізілетін өріс құрылады, оған терілген таңбалар көрсетілмей, жұлдызшалармен ауыстырылып көрсетіледі. Бұл өріс типінің параметрлерін айқындау үшін SIZE, VALUE және MAXLENGTH атрибуттары қолданылады. |
| CHECKBOX | Шағын квадрат ішіне жалауша (a) орналастыруға арналған өрістер құрылады, ол бірнеше нұсқаны таңдауға мүмкіндік береді. Бұл өріс типі үшін NAME, VALUE және CHECKED (жалаушаның алдын ала бекітілген мәнін анықтайды) атрибуттары қолданылады. Мысалы: |
| RADIO | Бірнеше батырмалар жасап, олардың ішінен біреуін таңдауға мүмкіндік береді. NAME, VALUE және CHECKED атрибуттары қолданылады. Мысалы, төмендегідей: |
| RESET | Форманы тазартуға арналған батырма жасауға мүмкіндік береді. VALUE атрибуты бұл жерде осы батырмаға ат беру үшін қолданылуы мүмкін (алдын ала келісім бойынша батырмаға RESET деген ат беріледі) |
| SUBMIT | Енгізілген мәліметтерді серверге жөнелтіп, скрипт-программа арқылы оларды өндеуді жүзеге асыратын батырма жасау үшін қолданылады. VALUE атрибутында бұл батырманың аты көрсетілуі мүмкін (келісім бойынша аты – SUBMIT QUERY). |
Мысал:
Келесі формада ТYPE атрибутының TEXT мәні қолданылады.
<HTML>
<BODY>
<FORM> Телефон нөміріңізді енгізіңіз:
<INPUT TYPE="TEXT" NAME="Phone"
SIZE="15" MAXLENGTH="15" >
</FORM>
</BODY>
</HTML>
| 12 сурет |
TYPE атрибутының PASSWORD мәнінің қолданылуы.
<HTML>
<BODY>
<FORM> Құпия сөз енгізіңіз:
<INPUT TYPE=”PASSWORD” NAME=”SECRET_WORD”
SIZE=”30” MAXLENGTH=”30”>
</FORM>
</BODY>
</HTML>
| 13 сурет |
TYPE атрибутының CHECKBOX мәнін қарастырайық.
<HTML>
<BODY>
<FORM>
<INPUT TYPE="CHECKBOX" NAME="CHECKBOX1”
VALUE="checkbox_value1">Вариант
<BR>
<INPUT TYPE="checkbox" NAME="checkbox2"
VALUE="checkbox_value2" CHECKED>
Алдын ала таңдалған нұсқа
</FORM>
</BODY>
</HTML>
Келесі мысалда батырмалар жасалады, екі-екіден батырмасы бар екі форма кестенің көршілес ұяшықтарында орналасқан.
| 14 сурет |
<HTML>
<BODY>
<TABLE ALIGN=CENTER BORDER CELLSPACING=10>
<TR>
<TD> 1 форма:
<FORM>
<INPUT TYPE="RADIO" NAME="CHOICE"
VALUE="CHOICE1">yes
<INPUT TYPE="RADIO" NAME="CHOICE"
VALUE="CHOICE2">no
</FORM>
</TD>
<TD>2 форма:
<FORM>
<INPUT TYPE="RADIO" NAME="CHOICE"
VALUE="CHOICE1" CHECKED> yes
<INPUT TYPE="RADIO" NAME="CHOICE"
VALUE="CHOICE2"> no
</FORM>
</TD>
</TR>
</TABLE>
</BODY>
</HTML>
| 15 сурет |
Келесі формада TYPE атрибутының RESET мәні, яғни енгізілген мәліметтерді тазарту жолы қолданылған, нәтижесі 16 суретте көрсетілген.
<HTML>
<BODY>
<FORM> Аты-жөніңізді енгізіңіз:
<INPUT TYPE="text"><BR>
Телефоныңыз: <INPUT TYPE="text"><BR>
<INPUT TYPE="reset" VALUE="Форманы тазарту">
</FORM>
</BODY>
</HTML>
Енді TYPE атрибутының SUBMIT мәнін қолданайық (16 сурет).
<HTML>
<BODY>
<FORM>
<TEXTAREA> Маған сен ұнайсың! </TEXTAREA><BR>
<INPUT TYPE="submit" VALUE="мәліметтерді жөнелту!">
</FORM>
</BODY>
</HTML>
| 16 сурет |
| 18 сурет |
Осы суретке сәйкес программа мәтіні:
<HTML><BODY> Өзім туралы бір ауыз сөз:
<FORM>
<SELECT NAME="about">
<OPTION SELECTED VALUE="line0">Автобиография
<OPTION VALUE="line1">-----------------------------
<OPTION VALUE="line2"> Менің атым Әйгерім.
<OPTION VALUE="line3"> Мен 1-курс студентімін.
<OPTION VALUE="line4"> Маған ұнайтындар: ән айту, сурет
салу, теннис ойнау.
<OPTION VALUE="line5"> Маған мына адреске хат жолдай
аласыздар:
<OPTION VALUE="line6">[email protected]
</SELECT>
</FORM>
</BODY>
</HTML>
Енді формалардың бірсыпыра мүмкіндіктерін қамтитын тағы бір мысал келтірейік (19 сурет).
<html><head><title>Формы</title></head>
<body>
<form action="http://www.mysite.com/cgi-bin/test.exe" method="post">
<br>Мәтін енгізілетін өріс <input type="text">
<br>Пароль енгізілетін өріс <input type="password">
<br>Тәуелсіз қосқыш <input type="checkbox" value=" checked">
<br>Радиобатырмалар:
<br>1 вариант <input type="radio" name="groupl" value="checkl">
<br>2 вариант <input type="radio" name="groupl'' value="check2 checked>
<br>3 вариант <input type="radio" name="groupl" value="check3">
<p><input type="submit" value="Жөнелту">
</form>
</body>
</html>
| 19 сурет |
4) "Форманы тазарту" батырмасы форманың бастапқы түрін қайта қалпына келтіруі керек.
20 JavaScript бағдарламалау тілі JavaScript – бұл объектіге және тілдік құралдарға негізделген, және орта мүмкіндіктері объектімен ұсынылатын, программалау тілі, ал JavaScript сценарилер (программа) бұл өзараәрекеттенуші объектілер жинағы. JavaScript объектісі – бұл реттелмеген қасиеттер жинағы, оның әрбіреуінің ноль немесе одан көп атрибуттары бар, олар бұл қасиет қалай қолданылуы мүмкіндігін анықтайды. Мысалы, егер ReadOnly қасиетінің атрибутына true (шын) мәні меншіктелсе, онда осы қасиеттерді программалау арқылы өзгерту мүмкіндіктері нәтижесіз болады. Қасиет − бұл басқа объектілерден,көп қолданылатын мәндер мен әдістерден құралатын контейнерлер. Көп қолданылатын мәндер – бұл кез келген енгізілген Undefined, Null, Boolean, Number и String типтерінің элементі; объект− бұл енгізілген Object типінің тағы бір элементі; әдіс − қасиетпен арқылы объектпен ассоциированлған функция. JavaScript программа тілі бренд Эйк есімді программист тарапынан Netscape Communications-та Netscape Navigator броузерлері үшін 2.0-версиясынан басталып, сценарийлер тілі ретінде өндірілген болатын. Бұл тілдің кейінгі дамытылу жұмыстарына Майкрософт Корпорациясы да қосылды, олардың Internet Explorer –броузерлері JavaScript-ті үшінші версиясынан бастап, қолдайды. Майкрософт версиясы JScript деген атауға ие болды, себебі, JavaScript тілі Netscape фирмасының тіркелген маркасы болып табылады. 1996 жылы ЕСМА осы тілді стантартизациялау туралы шешім қабылдады, 1997 жылдың маусымында ЕСМАScript (ЕСМА-262) есімді бірінші версиясы қабылданған болатын. 1998 жылдың сәуірінде бұл стандарт ISO тарапынан ISO/IEC 16262 нөмірімен халықаралық стандарт болып қабылданды. Біз, келесі қатарда ЕСМА стандартының үшінші версиясымен (1999 ж. желтоқсан) танысамыз, бірақ келесі екі себептен ЕСМАScript атауын емес, JavaScript атауын қолданамыз [11]. JavaScript, Global, Object, Error, Function, Array, String, Boolean, Number, Math, Date, RegExp сыйақтыбірнешеенгізілгенобъектіденқұралады.Бұданбасқа, JavaScript қатаңтүрдеайтқанда, міндеттітүрдефункцияменәдісболыптабылмайтыненгізілгеноперацияларжинағынан, соныменқатар, программаныңорындалулогикасынбасқаратыненгізілгеноператорлардыңжинағынанқұралады. JavaScript синтаксисінегізінен Java тілініңсинтаксисінесәйкескеледі, бірақсценарилертілінүйренугежеңілтетуүшіноныменсалыстырғандажеңілдетілген.Мысалы, айнымалылардекларациясыоныңтипіненқұралмайды, қасиеттетипсізболады, алфункциядекларациясыпрограмматексттіндеонышақырғаннанкейінтұруынаболады. JavaScript тілі JavaScript жәнеС++ тілдеріменсалыстырғандақатаңтүрдеобъектілерклассынантұрмайды.Оныңорнынаоларүшінобъектілердіқұрудыжадыбөлужолыменжадыныконструкторлардықолдайды, олОныңорнынаолобъектілердіоларүшінжадыбөлужәнеолардыңбарлықнемесекейбірқасиеттеріниницализациялаужолыменқұратынконструкторлардықолдайды.
HTML құжатының құрылымын анықтау тәгтері. HTML құжатының кез келгені <HTML> тәгінен басталып, соған сәйкес </HTML>түріндегі жабылу тәгімен аяқталады. Осы екеуінің ортасында құжаттың тақырыптық бөлігі мен тұлғасы болып келетін негізгі бөлігі орналасады.
Құжаттың тақырыптық бөлігі <HEAD>және</HEAD> тәгтерінің ортасында тұрады да, жалпы құжат туралы мәлімет береді. Әдетте, бұл бөлікте <TІTLE> ... </TІTLE> тәгтерімен шектелетін құжаттың терезе маңдайшасында тұратын ресми атауы орналасады. Көптеген броузерлер оны терезе тақырыбында тұратын файл аты есебінде пайдаланады.
Осы құжатты принтер арқылы баспадан шығарғанда, броузер оны әр парақтың сол жақ жоғарғы бұрышына жазып отырады. Атаудың өте ұзын болмағаны дұрыс, әдетте ол 64 символдан аспауы керек.
Жазылатын мәтін құжаттың негізгі тұлғасы деп аталатын <BODY> ... </BODY> тәгтерінің ортасына жазылады. Бұл қос белгі HTML-құжаттың негізгі мазмұндық бөлігінің басын және соңын білдіреді.
Жоғарыда келтірілген төрт тәг HTML құжатының кез келгенінде болуы тиіс. Бірақ <HTML>, <TІTLE> тәгтерін жазбай кетсе де болады, дегенмен HTML тілінің құрылымы олардың толық болуын талап етеді. Өйткені алдын ала тұтынушының қандай броузер пайдаланатыны, оның қалай жұмыс істейтіні программа құрушыға белгісіз болады ғой.