Правы i абавязкi грамадзян у галiне культуры
Артыкул 15. Правы i абавязкi грамадзян Рэспублiкi Беларусь, замежных грамадзян i асоб без грамадзянства ў галiне культуры
1. Грамадзяне Рэспублiкi Беларусь у галiне культуры маюць права на:
1.1. дастойны ўзровень культурнага жыцця;
1.2. атрыманне, захоўванне i распаўсюджванне поўнай, дакладнай i своечасовай iнфармацыi аб культурным жыццi;
1.3. удзел у культурным жыццi;
1.4. свабоду творчай дзейнасцi;
1.5. захаванне i развiццё нацыянальных культурных традыцый;
1.6. ахову iнтэлектуальнай уласнасцi ў галiне культуры;
1.7. эстэтычнае выхаванне, мастацкую i культуралагiчную адукацыю;
1.8. свабоду аб’яднанняў у галiне культуры;
1.9. стварэнне арганiзацый культуры.
2. Грамадзяне Рэспублiкi Беларусь у галiне культуры абавязаны:
2.1. берагчы гiсторыка-культурную, духоўную спадчыну i iншыя нацыянальныя культурныя каштоўнасцi;
2.2. паважаць культуру i мову ўсiх нацыянальных супольнасцяў, якiя пражываюць у Рэспублiцы Беларусь.
3. Бацькi або асобы, якiя iх замяняюць, абавязаны клапацiцца аб эстэтычным выхаваннi, культурным развiццi дзяцей, далучэннi iх да культурных каштоўнасцяў.
4. Замежныя грамадзяне i асобы без грамадзянства на тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь карыстаюцца правамi i свабодамi i выконваюць абавязкi ў галiне культуры нараўне з грамадзянамi Рэспублiкi Беларусь, калi iншае не вызначана Канстытуцыяй Рэспублiкi Беларусь, гэтым Законам, iншымi законамi i мiжнароднымi дагаворамi Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 16. Права на дастойны ўзровень культурнага жыцця
Грамадзяне маюць права на дастойны ўзровень забяспечанасцi з улiкам iх месца жыхарства агульнадаступнымi паслугамi ў галiне культуры, арганiзацыямi культуры, якiя аказваюць такiя паслугi, аб’ектамi культурнай iнфраструктуры, а таксама якасны ўзровень распаўсюдж-ваемых i папулярызуемых культурных каштоўнасцяў i эстэтычнага жыццёвага асяроддзя.
Артыкул 17. Права на атрыманне, захоўванне i распаўсюджванне поўнай, дакладнай i своечасовай iнфармацыi аб культурным жыццi
1. Грамадзянам гарантуецца права на атрыманне, захоўванне, распаўсюджванне поўнай, дакладнай i своечасовай iнфармацыi аб змесце культурнай дзейнасцi, культурных каштоўнасцях i аб’ектах культурнай iнфраструктуры.
2. Не можа быць прадастаўлена або распаўсюджана iнфармацыя аб культурным жыццi, калi звесткi, што складаюць гэту iнфармацыю, належаць да дзяржаўнай або iншай ахоўваемай законам тайны.
Артыкул 18. Права на ўдзел у культурным жыццi
1. Грамадзяне прымаюць удзел у культурным жыццi шляхам заняцця культурнай дзейнасцю, доступу (далучэння) да культурных каштоўнасцяў i карыстання iмi.
2. Права кожнага на заняцце культурнай дзейнасцю прадугледжвае:
2.1. свабоду выбару сферы, вiду, напрамку i формы культурнай дзейнасцi ў адпаведнасцi са сваiмi патрэбнасцямi, iнтарэсамi i здольнасцямi (магчымасцямi);
2.2. магчымасць самастойна цi сумесна з iншымi суб’ектамi культурнай дзейнасцi ажыццяўляць выбраную культурную дзейнасць.
3. Права кожнага на доступ (далучэнне) да культурных каштоўнасцяў i карыстанне iмi прадугледжвае:
3.1. свабоду выбару вiду культурных каштоўнасцяў, якiя цiкавяць, а таксама формы далучэння да iх;
3.2. магчымасць наведвання арганiзацый культуры, аб’ектаў культурнай iнфраструктуры з мэтай азнаямлення з культурнымi каштоўнасцямi, iх вывучэння i засваення;
3.3. магчымасць далучэння да культурных каштоўнасцяў з дапамогай iнфармацыi, зафiксаванай на матэрыяльных носьбiтах, а таксама аўдыё-, аўдыёвiзуальных i iншых паведамленняў, якiя распаўсюджваюцца сродкамi масавай iнфармацыi;
3.4. магчымасць азнаямлення з культурнымi каштоўнасцямi, iх вывучэння i засваення шляхам непасрэднага ўспрымання;
3.5. магчымасць выкарыстання культурных каштоўнасцяў у адпаведнасцi з заканадаўствам.
4. Права свабоднага доступу (далучэння) да культурных каштоўнасцяў дзейнiчае ў адносiнах да:
4.1. матэрыяльных культурных каштоўнасцяў, якiя належаць дзяржаве i (або) знаходзяцца ў фондах арганiзацый культуры, поўнасцю або часткова фiнансуемых з рэспублiканскага i (або) мясцовых бюджэтаў;
4.2. нематэрыяльных культурных каштоўнасцяў, выключныя правы на выкарыстанне якiх належаць дзяржаве, арганiзацыям культуры, поўнасцю або часткова фiнансуемым з рэспублiканскага i (або) мясцовых бюджэтаў, а таксама нематэрыяльных культурных каштоўнасцяў, што перайшлi ў грамадскi набытак.
5. Умовы i парадак свабоднага доступу (далучэння) да культурных каштоўнасцяў, указаных у пункце 4 гэтага артыкула, вызначаюцца гэтым Законам i iншымi актамi заканадаўства.
6. Права свабоднага доступу (далучэння) да культурных каштоўнасцяў, указаных у пункце 4 гэтага артыкула, не выключае магчымасцi ўстанаўлення заканадаўчымi актамi аб культуры або ў адпаведнасцi з iмi абмежаванняў, якiя грунтуюцца на спецыфiцы культурных каштоўнасцяў i (або) неабходнасцi забеспячэння iх захавання.
7. Магчымасць доступу (далучэння) да культурных каштоўнасцяў, не ўказаных у пункце 4 гэтага артыкула, а таксама ўмовы i парадак такога доступу вызначаюцца ўласнiкам або ўладальнiкам выключных правоў на культурныя каштоўнасцi, калi iншае не ўстаноўлена заканадаўчымi актамi.
Артыкул 19.Права на захаванне i развiццё нацыянальных культурных традыцый
1. Грамадзяне, якiя належаць да любой нацыянальнай супольнасцi i пражываюць у Рэспублiцы Беларусь, маюць права захоўваць i развiваць сваю нацыянальную культуру, выхоўваць дзяцей у нацыянальных культурных традыцыях, карыстацца роднай мовай.
2. Грамадзяне, якiя належаць да любой нацыянальнай супольнасцi, маюць права на стварэнне ў Рэспублiцы Беларусь грамадскiх аб’яднанняў, што ажыццяўляюць культурную дзейнасць.
Артыкул 20. Права на эстэтычнае выхаванне, мастацкую i культуралагiчную адукацыю
Грамадзяне без абмежаванняў узросту маюць права на выбар формаў i спосабаў эстэтычнага выхавання, мастацкай i культуралагiчнай адукацыi ў адпаведнасцi з гэтым Законам i заканадаўствам аб адукацыi.
ГЛАВА 4
АРГАНIЗАЦЫI КУЛЬТУРЫ
Артыкул 21. Вiды i асноўныя тыпы арганiзацый культуры
1. Арганiзацыi культуры ў Рэспублiцы Беларусь па зместу дзейнасцi падзяляюцца на культурна-асветныя i тэатральна-вiдовiшчныя, па асноўнай мэце дзейнасцi — на камерцыйныя i некамерцыйныя, па форме ўласнасцi — на дзяржаўныя i прыватныя.
2. Па характару дзейнасцi арганiзацыi культуры падраздзяляюцца на наступныя асноўныя тыпы:
2.1. бiблiятэкi;
2.2. музеi;
2.3. карцiнныя, мастацкiя галерэi i галерэi мастацтваў, выставачныя залы, панарамы i iншыя выставачныя арганiзацыi ў галiне культуры;
2.4. клубы, палацы (дамы, цэнтры) культуры, цэнтры (дамы) народнай творчасцi (народнага мастацтва, фальклору), цэнтры (дамы) рамёстваў, маладзёжныя культурныя цэнтры, цэнтры нацыянальных культур i iншыя клубныя ўстановы (далей — клубныя ўстановы);
2.5. паркi культуры i адпачынку, гарадскiя сады, заапаркi, заасады (далей — паркi);
2.6. кнiжныя палаты;
2.7. тэатры;
2.8. цыркi;
2.9. фiлармонii i iншыя канцэртныя арганiзацыi (далей — канцэртныя арганiзацыi);
2.10. арганiзацыi кiнематаграфii;
2.11. творчыя майстэрнi;
2.12. арганiзацыi народных промыслаў (рамёстваў);
2.13. навукова-праектныя i вытворчыя рэстаўрацыйныя арганiзацыi;
2.14. навукова-даследчыя ўстановы i метадычныя цэнтры народнай творчасцi (культурна-асветнiцкай работы).
3. У Рэспублiцы Беларусь могуць стварацца арганiзацыi культуры iншых, не ўказаных у пункце 2 гэтага артыкула тыпаў, у тым лiку змешаных.
4. Арганiзацыйна-прававыя формы, асаблiвасцi прававога становiшча i парадку дзейнасцi асобных тыпаў арганiзацый культуры вызначаюцца гэтым Законам i iншымi актамi заканадаўства.
5. Гэтым Законам, iншымi актамi заканадаўства аб культуры могуць быць прадугледжаны абавязковыя патрабаваннi (умовы), пры выкананнi якiх дапускаецца стварэнне арганiзацый культуры пэўных вiдаў (тыпаў), у тым лiку патрабаваннi да складу фондаў культурных каштоўнасцяў, а таксама маёмасцi, што перадаюцца заснавальнiкам арганiзацыi культуры для ажыццяўлення або забеспячэння культурнай дзейнасцi.
Артыкул 22. Асаблiвасцi ўстаноў культуры як адной з формаў некамерцыйных арганiзацый культуры
1. Установа культуры — арганiзацыя, якая ствараецца для ажыццяўлення iнфармацыйных, асветных, адукацыйных, выхаваўчых, забаўляльных i iншых функцый некамерцыйнага характару ў галiне культуры i фiнансуецца поўнасцю або часткова яе заснавальнiкам.
2. Установа культуры дзейнiчае на падставе статута, зацверджанага заснавальнiкам.
3. Непасрэднае кiраўнiцтва ўстановай культуры ажыццяўляе кiраўнiк, якi прызначаецца на пасаду i вызваляецца ад пасады заснавальнiкам, а таксама iншыя органы кiравання, вызначаныя заканадаўствам i (або) статутам установы культуры. Заснавальнiк заключае з кiраўнiком установы культуры працоўны дагавор (кантракт) у адпаведнасцi з заканадаўствам.
4. Установа культуры валодае, карыстаецца i распараджаецца замацаванай за ёю маёмасцю на праве аператыўнага кiравання.
5. Заснавальнiкi ўстаноў культуры абавязаны забяспечыць установы культуры будынкамi або памяшканнямi, абсталяваннем, тэхнiчнымi i iншымi сродкамi, неабходнымi для ажыццяўлення асноўнай дзейнасцi.
6. Перавод устаноў культуры ў памяшканнi, якiя пагаршаюць умовы iх дзейнасцi, не дапускаецца.
Артыкул 23. Стварэнне, дзяржаўная рэгiстрацыя, рэарганiзацыя i лiквiдацыя арганiзацый культуры
1. Парадак стварэння, дзяржаўнай рэгiстрацыi, рэарганiзацыi i лiквiдацыi арганiзацый культуры вызначаецца Грамадзянскiм кодэксам Рэспублiкi Беларусь, гэтым Законам i iншымi заканадаўчымi актамi.
2. У кожнай адмiнiстрацыйна-тэрытарыяльнай адзiнцы Рэспублiкi Беларусь Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь, мясцовымi выканаўчымi i распарадчымi органамi прымаюцца меры па стварэнню комплексу дзяржаўных арганiзацый культуры, якi гарантуе задавальненне асноўных духоўных патрэбнасцяў насельнiцтва.
3. Мясцовыя выканаўчыя i распарадчыя органы маюць права ствараць дзяржаўныя арганiзацыi культуры любых тыпаў звыш нарматываў, вызначаных дзяржаўнымi мiнiмальнымi сацыяльнымi стандартамi ў галiне культуры.
4. Пры планаваннi стварэння дзяржаўных арганiзацый культуры ўлiчваюцца гiстарычныя, нацыянальныя i геаграфiчныя асаблiвасцi мясцовасцi.
5. Лiквiдацыя дзяржаўных устаноў культуры не дапускаецца, калi такая лiквiдацыя выклiча немагчымасць выканання дзяржаўных мiнiмальных сацыяльных стандартаў у галiне культуры.
6. Рэарганiзацыя i лiквiдацыя дзяржаўных устаноў культуры, якiя маюць асаблiвае значэнне для захавання, развiцця i распаўсюджвання беларускай нацыянальнай культуры, ажыццяўляюцца са згоды Урада Рэспублiкi Беларусь. Пералiк такiх устаноў культуры зацвярджаецца Урадам Рэспублiкi Беларусь.
ГЛАВА 5
КАЛЕКТЫВЫ МАСТАЦКАЙ ТВОРЧАСЦI
Артыкул 24. Вiды, жанры i формы калектываў мастацкай творчасцi
1. Калектывы мастацкай творчасцi могуць стварацца ў выглядзе:
1.1. прафесiйных калектываў мастацкай творчасцi (далей — прафесiйны калектыў);
1.2. непрафесiйных (аматарскiх) калектываў мастацкай творчасцi (далей — аматарскi калектыў);
1.3. аўтэнтычных фальклорных калектываў мастацкай творчасцi (далей — фальклорны калектыў).
2. Прафесiйным калектывам прызнаецца калектыў, што складаецца з фiзiчных асоб, якiя сумесна займаюцца мастацкай творчасцю на прафесiйнай аснове (як правiла, у якасцi асноўнага занятку, што прыносiць даход).
3. Аматарскiм калектывам прызнаецца калектыў, што складаецца з фiзiчных асоб, якiя сумесна займаюцца мастацкай творчасцю, як правiла, на грамадскiх пачатках, за выключэннем кiраўнiка аматарскага калектыву, якi працуе на прафесiйнай аснове. Статус аматарскага калектыву пацвярджаецца пашпартам аматарскага калектыву.
4. Фальклорным калектывам прызнаецца калектыў, што складаецца з фiзiчных асоб, звязаных з натуральным фальклорным асяроддзем канкрэтнай мясцовасцi, якiя атрымалi i перадаюць фальклорныя веды i навыкi ў парадку вуснай традыцыi, сумесна займаюцца мастацкай творчасцю на аснове самаарганiзацыi i самакiравання. Прававое становiшча фальклорнага калектыву вызначаецца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь.
5. У Рэспублiцы Беларусь могуць стварацца калектывы мастацкай творчасцi, розныя па жанрах (тэатральныя, вакальна-харавыя, харэаграфiчныя, музычна-iнструментальныя, дэкаратыўна-прыкладныя, выяўленчыя, цыркавыя i iнш.) i формах (хор, ансамбль, аркестр, студыя i iнш.).
Артыкул 25. Статус прафесiйных i аматарскiх калектываў, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры
1. Прафесiйны калектыў, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, ствараецца ў якасцi структурнага падраздзялення юрыдычнай асобы i дзейнiчае на падставе палажэння, зацверджанага заснавальнiкам прафесiйнага калектыву.
2. Аматарскi калектыў, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, можа быць створаны ў якасцi структурнага падраздзялення юрыдычнай асобы або ў iншых формах, прадугледжаных заканадаўствам. Аматарскi калектыў, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, дзейнiчае на падставе агульнага палажэння аб аматарскiм калектыве ў Рэспублiцы Беларусь, якое зацвярджаецца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь, i пашпарта аматарскага калектыву.
Артыкул 26. Пашпарт аматарскага калектыву
1. Пашпарт аматарскага калектыву — дакумент, якi змяшчае асноўныя звесткi аб гэтым калектыве. Пашпарт аматарскага калектыву выдаецца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь ва ўстаноўленым парадку.
2. Форма пашпарта аматарскага калектыву зацвярджаецца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 27. Парадак стварэння прафесiйных i аматарскiх калектываў, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры
1. Заснавальнiкам прафесiйнага або аматарскага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, можа выступаць юрыдычная асоба, у структуры якой ствараецца гэты калектыў.
3. Асаблiвасцi стварэння аматарскiх калектываў, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры, у дзяржаўных клубных установах могуць устанаўлiвацца заканадаўствам аб культуры i (або) статутам (палажэннем) адпаведнай клубнай установы.
Артыкул 28. Адносiны памiж заснавальнiкамi, прафесiйнымi i аматарскiмi калектывамi, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры, i iх удзельнiкамi
1. Удзельнiкi прафесiйнага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, ажыццяўляюць сваю дзейнасць на аснове ўдзелу (членства) у юрыдычнай асобе, якая выступае заснавальнiкам прафесiйнага калектыву, цi на падставе працоўнага або грамадзянска-прававога дагавора (кантракта), заключанага з заснавальнiкам прафесiйнага калектыву ў адпаведнасцi з заканадаўствам.
2. Удзельнiкi аматарскага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, ажыццяўляюць сваю дзейнасць на аснове ўдзелу (членства) у юрыдычнай асобе, якая выступае заснавальнiкам аматарскага калектыву, або прыёму (запiсу) у аматарскi калектыў, што праводзiцца на аснове добраахвотнага волевыяўлення фiзiчнай асобы, у тым лiку па вынiках папярэдняга адбору (конкурсу).
3. У выпадках, прадугледжаных заканадаўствам, удзельнiкi аматарскага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, маюць права на атрыманне ад заснавальнiка аматарскага калектыву ўзнагароды, а таксама кампенсацыi расходаў, звязаных з ажыццяўленнем iмi культурнай дзейнасцi.
Артыкул 29. Кiраванне ў прафесiйным i аматарскiм калектывах, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры
1. Кiраванне ў прафесiйным або аматарскiм калектыве, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, ажыццяўляецца заснавальнiкам i кiраўнiком калектыву ў адпаведнасцi з заканадаўствам, устаноўчымi дакументамi (дакументамi, што вызначаюць статус) заснавальнiка калектыву, а ў прафесiйным калектыве — i палажэннем аб iм.
2. Кiраўнiк прафесiйнага або аматарскага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, назначаецца на пасаду i вызваляецца ад пасады заснавальнiкам калектыву. Кiраўнiк калектыву нясе адказнасць за дзейнасць калектыву перад заснавальнiкам.
3. Формай самакiравання ў прафесiйным або аматарскiм калектыве, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, выступае мастацкi савет, што складаецца з удзельнiкаў гэтага калектыву.
Артыкул 30. Правы прафесiйнага i аматарскага калектываў, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры
1. Прафесiйны i аматарскi калектывы, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры, маюць права:
1.1. самастойна вызначаць рэпертуарную палiтыку i змест культурных праграм, калi iншае не ўстаноўлена палажэннем аб прафесiйным калектыве;
1.2. ажыццяўляць навучальна-творчую, рэпетыцыйную i iншую дзейнасць, накiраваную на падрыхтоўку канцэртаў, спектакляў i iншых публiчных паказаў, выставак, iншых культурных мерапрыемстваў;
1.3. ажыццяўляць тэатральную, канцэртную i выставачную дзейнасць, удзельнiчаць у фестывалях, аглядах, конкурсах i iншых культурных мерапрыемствах;
1.4. удзельнiчаць у выкананнi сацыяльна-творчых заказаў.
2. Усе здзелкi i iншыя юрыдычныя дзеяннi, накiраваныя на рэалiзацыю i абарону правоў, указаных у пункце 1 гэтага артыкула, а таксама iншых правоў, прадастаўленых прафесiйнаму або аматарскаму калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, як суб’екту культурнай дзейнасцi ў адпаведнасцi з гэтым Законам, ажыццяўляюцца заснавальнiкам калектыву па прадстаўленню яго кiраўнiка.
3. Адказнасць за дзейнасць прафесiйнага або аматарскага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, перад дзяржавай, фiзiчнымi i юрыдычнымi асобамi нясе яго заснавальнiк.
Артыкул 31. Заслужаныя калектывы Рэспублiкi Беларусь
1. Прафесiйным i аматарскiм калектывам, якiя ўнеслi значны ўклад у развiццё беларускай нацыянальнай культуры i маюць адметныя дасягненнi ў галiне мастацтва на працягу 10 гадоў, могуць быць прысвоены званнi «Заслужаны калектыў Рэспублiкi Беларусь» i «Заслужаны аматарскi калектыў Рэспублiкi Беларусь».
2. Парадак прысваення, перыядычнага пацвярджэння i пазбаўлення прафесiйнага калектыву звання «Заслужаны калектыў Рэспублiкi Беларусь», аматарскага калектыву звання «Заслужаны аматарскi калектыў Рэспублiкi Беларусь», асаблiвасцi iх прававога становiшча вызначаюцца Урадам Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 32. Народныя (узорныя) аматарскiя калектывы
1. Пастаянна дзеючым аматарскiм калектывам пры наяўнасцi адпаведнага мастацкага ўзроўню i творчых паказчыкаў, прадугледжаных Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь, можа быць прысвоена найменне «народны» («узорны»).
2. Парадак прысваення, перыядычнага пацвярджэння, пазбаўлення наймення «народны» («узорны»), асаблiвасцi прававога становiшча аматарскага калектыву з такiм найменнем вызначаюцца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 33. Нацыянальныя i акадэмiчныя калектывы
1. Прафесiйным калектывам, якiя з’яўляюцца рганiзацыямi культуры i ўнеслi значны ўклад у развiццё беларускай культуры i мастацтва, можа быць прысвоены статус «нацыянальны», «акадэмiчны».
2. Парадак прысваення, перыядычнага пацвярджэння, пазбаўлення статусу «нацыянальны», «акадэмiчны», асаблiвасцi прававога становiшча прафесiйнага калектыву з такiм статусам вызначаюцца Урадам Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 34. Спыненне дзейнасцi прафесiйнага i аматарскага калектываў, якiя не з’яўляюцца арганiзацыямi культуры
Спыненне дзейнасцi прафесiйнага або аматарскага калектыву, якi не з’яўляецца арганiзацыяй культуры, ажыццяўляецца па рашэнню заснавальнiка калектыву, а таксама на падставах, прадугледжаных заканадаўствам.
ГЛАВА 6
КУЛЬТУРНЫЯ КАШТОЎНАСЦI
Артыкул 35. Вiды культурных каштоўнасцяў
У залежнасцi ад асаблiвасцяў захоўвання (аховы) i выкарыстання культурныя каштоўнасцi падраздзяляюцца на:
гiсторыка-культурныя каштоўнасцi, унесеныя ў Дзяржаўны спiс гiсторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублiкi Беларусь;
культурныя каштоўнасцi, якiя складаюць бiблiятэчны, музейны i архiўны фонды Рэспублiкi Беларусь, за выключэннем прызнаных гiсторыка-культурнымi каштоўнасцямi;
культурныя каштоўнасцi, прадстаўленыя ва ўстаноўленым парадку для надання iм статусу гiсторыка-культурных каштоўнасцяў;
iншыя культурныя каштоўнасцi.
Артыкул 36. Гiсторыка-культурныя каштоўнасцi
Парадак надання найбольш адметным матэрыяльным аб’ектам i нематэрыяльным праяўленням творчасцi чалавека, што маюць выдатную духоўную, эстэтычную i дакументальную вартасць, статусу гiсторыка-культурных каштоўнасцяў, пытаннi аховы i выкарыстання гiсторыка-культурнай спадчыны рэгулююцца заканадаўствам аб ахове гiсторыка-культурнай спадчыны.
Артыкул 37. Увоз, вываз i вяртанне культурных каштоўнасцяў
1. Увоз у Рэспублiку Беларусь i вываз за яе межы матэрыяльных рухомых культурных каштоўнасцяў ажыццяўляюцца пад дзяржаўным кантролем.
2. Забараняецца вываз за межы Рэспублiкi Беларусь матэрыяльных рухомых гiсторыка-культурных каштоўнасцяў на пастаяннае захоўванне.
3. Вываз на пастаяннае захоўванне за межы Рэспублiкi Беларусь матэрыяльных рухомых культурных каштоўнасцяў, што складаюць бiблiятэчны, музейны i архiўны фонды Рэспублiкi Беларусь (за выключэннем прызнаных гiсторыка-культурнымi каштоўнасцямi), а таксама прадстаўленых у Мiнiстэрства культуры Рэспублiкi Беларусь для разгляду пытання аб наданнi iм статусу гiсторыка-культурных каштоўнасцяў, не дапускаецца, акрамя выпадкаў, калi такi вываз ажыццяўляецца згодна з уступiўшым у сiлу мiжнародным дагаворам Рэспублiкi Беларусь аб рэстытуцыi культурных каштоўнасцяў на падставе рашэння Урада Рэспублiкi Беларусь, прынятага па кожнаму факту перамяшчэння культурных каштоўнасцяў.
4. Часовы вываз за межы Рэспублiкi Беларусь матэрыяльных рухомых гiсторыка-культурных каштоўнасцяў, культурных каштоўнасцяў, указаных у пункце 3 гэтага артыкула, а таксама вываз (часова або на пастаяннае захоўванне) iншых матэрыяльных рухомых культурных каштоўнасцяў, што падпадаюць пад катэгорыi культурных каштоўнасцяў, вываз якiх з тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь абмежаваны, дапускаюцца пры наяўнасцi пiсьмовага дазволу, выдадзенага Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь. Спiс катэгорый культурных каштоўнасцяў, вываз якiх з тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь абмежаваны, зацвярджаецца Урадам Рэспублiкi Беларусь.
5. Тэрмiн часовага знаходжання матэрыяльных рухомых культурных каштоўнасцяў за межамi Рэспублiкi Беларусь не можа перавышаць шасцi месяцаў у год.
6. Дзеянне пунктаў 2 — 5 гэтага артыкула не распаўсюджваецца на культурныя каштоўнасцi iншых краiн, часова ўвезеныя на мытную тэрыторыю Рэспублiкi Беларусь i аформленыя ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку.
7. Матэрыяльныя рухомыя культурныя каштоўнасцi, вывезеныя за межы Рэспублiкi Беларусь з парушэннем актаў заканадаўства i мiжнародных дагавораў Рэспублiкi Беларусь, якiя дзейнiчалi ў Рэспублiцы Беларусь на момант iх вывазу, а таксама часова вывезеныя за межы Рэспублiкi Беларусь у эвакуацыю або на iншай падставе i не вернутыя ў Рэспублiку Беларусь без законных падстаў, падлягаюць абавязковаму вяртанню незалежна ад часу, абставiнаў i месца вывазу.
ГЛАВА 7
АСАБЛIВАСЦI ПРАВАВОГА СТАНОВIШЧА I ПАРАДКУ ДЗЕЙНАСЦI АСОБНЫХ ТЫПАЎ АРГАНIЗАЦЫЙ КУЛЬТУРЫ
Артыкул 38. Тэатры, цыркi i канцэртныя арганiзацыi
1. Тэатрам, цыркам або канцэртнай арганiзацыяй прызнаецца арганiзацыя культуры, якая ажыццяўляе падрыхтоўку, арганiзацыю, паказ i правядзенне спектакляў, канцэртаў або iншых публiчных паказаў з мэтай эстэтычнага выхавання фiзiчных асоб, фармiравання i задавальнення iх патрэбнасцяў у сцэнiчным (музычным) мастацтве, папулярызацыi твораў сцэнiчнага (музычнага) мастацтва, а таксама мастацкай творчасцi выканаўчых калектываў i асобных выканаўцаў.
2. Усе тэатры, цыркi i канцэртныя арганiзацыi адчынены для публiчнага наведвання i прагляду спектакляў, iншых публiчных паказаў, праслухоўвання твораў музычнага мастацтва.
3. У тэатры, цырку або канцэртнай арганiзацыi ствараецца i дзейнiчае мастацкi савет. Мастацкi савет з’яўляецца пастаянна дзеючым дарадчым органам, якi забяспечвае ўдзел калектыву тэатра, цырка або канцэртнай арганiзацыi ў вырашэннi творчых пытанняў.
Артыкул 39. Клубныя ўстановы i iх дзейнасць
1. Клубнай установай прызнаецца ўстанова культуры, якая ажыццяўляе асветныя, выхаваўчыя i забаўляльныя функцыi праз стварэнне фiзiчным асобам спрыяльных умоў для заняцця народнай i мастацкай творчасцю, задавальнення iх пазнавальных патрэбнасцяў, а таксама патрэбнасцяў у самаадукацыi, духоўным i фiзiчным развiццi, мiжасобасных адносiнах i адпачынку.
2. Дзяржаўныя клубныя ўстановы даступныя для наведвання iх фiзiчнымi асобамi. Дзейнасць дзяржаўных клубных устаноў грунтуецца на добраахвотнасцi ўдзелу фiзiчных асоб у клубных фармiраваннях, прызнаннi ў якасцi асновы iх функцыянавання грамадскай iнiцыятывы i самадзейнасцi, на спалучэннi iндывiдуальнай i групавой работы, кiравання i самакiравання.
3. Статут клубнай установы павiнен змяшчаць указанне на правы i абавязкi фiзiчных асоб, якiя наведваюць клубную ўстанову.
4. Вiды клубных устаноў, iх прававое становiшча i парадак дзейнасцi вызначаюцца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 40. Паркi i iх дзейнасць
1. Паркамi прызнаюцца арганiзацыi культуры, якiя ажыццяўляюць забаўляльныя, асветныя, эстэтычна- i эколагавыхаваўчыя функцыi праз стварэнне на сваёй тэрыторыi спрыяльных умоў для адпачынку i забаў фiзiчных асоб, распаўсюджвання i папулярызацыi культурных каштоўнасцяў i ведаў аб прыродзе, фармiравання беражлiвых i гуманных адносiнаў да навакольнага асяроддзя.
2. Усе паркi адчынены для публiчнага наведвання.
3. Статут парку павiнен змяшчаць указанне на землекарыстальнiка, звесткi аб зямельным участку, што складае тэрыторыю парку, вызначаць правы, абавязкi парку i фiзiчных асоб, якiя наведваюць парк.
4. Парк ствараецца са згоды мясцовага выканаўчага i распарадчага органа па месцы знаходжання тэрыторыi парку.
5. Парк абавязаны мець генеральны план, зацверджаны адпаведным мясцовым выканаўчым i распарадчым органам.
6. Адносiны памiж паркам i мясцовым выканаўчым i распарадчым органам па месцы знаходжання тэрыторыi парку рэгулююцца дагаворам.
7. Правядзенне паркам мерапрыемстваў або ажыццяўленне iншай дзейнасцi, якiя могуць мець экалагiчныя, сацыяльныя i iншыя вынiкi, што закранаюць iнтарэсы насельнiцтва адпаведнай тэрыторыi, узгадняюцца з мясцовым выканаўчым i распарадчым органам па месцы знаходжання тэрыторыi парку.
8. Парк ажыццяўляе каардынацыю дзейнасцi арганiзацый грамадскага харчавання, гандлю, камунальнай гаспадаркi, добраўпарадкавання i азелянення, а таксама iншых арганiзацый, размешчаных на тэрыторыi парку.
9. Прававое становiшча паркаў, парадак iх дзейнасцi вызначаюцца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 41. Навукова-даследчыя ўстановы i метадычныя цэнтры народнай творчасцi (культурна-асветнiцкай работы)
1. У мэтах правядзення фундаментальных i прыкладных навуковых даследаванняў у галiне культуры, аказання метадычнай дапамогi суб’ектам культурнай дзейнасцi ў Рэспублiцы Беларусь ствараюцца навукова-даследчыя ўстановы або структурныя падраздзяленнi арганiзацыi ў галiне культуры, метадычныя цэнтры народнай творчасцi (культурна-асветнiцкай работы).
2. Прававое становiшча, парадак дзейнасцi навукова-даследчых устаноў у галiне культуры вызначаюцца заканадаўствам аб навуковай дзейнасцi. Прававы статус метадычных цэнтраў народнай творчасцi (культурна-асветнiцкай работы) вызначаецца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь.
Артыкул 42. Бiблiятэкi, музеi, арганiзацыi кiнематаграфii
Асаблiвасцi прававога становiшча i парадку дзейнасцi бiблiятэк, музеяў, арганiзацый кiнематаграфii вызначаюцца заканадаўствам.
ГЛАВА 8
АСАБЛIВАСЦI НЕКАТОРЫХ НАПРАМКАЎ КУЛЬТУРНАЙ ДЗЕЙНАСЦI
Артыкул 43. Гастрольна-канцэртная дзейнасць
1. Юрыдычныя асобы i iндывiдуальныя прадпрымальнiкi маюць права ажыццяўляць арганiзацыю i правядзенне спектакляў, канцэртаў i iншых публiчных паказаў, тэатральна-вiдовiшчных мерапрыемстваў (далей — гастрольна-канцэртная дзейнасць) на тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь у парадку, якi вызначаецца Урадам Рэспублiкi Беларусь.
2. Не дапускаюцца:
2.1. распаўсюджванне друкаваных рэкламных матэрыялаў аб тэатральна-вiдовiшчных мерапрыемствах без выхадных даных, прадугледжаных дзяржаўнымi стандартамi, а таксама рэкламнай iнфармацыi ў любой форме без указання спецыфiкi праводзiмага тэатральна-вiдовiшчнага мерапрыемства (наяўнасць або адсутнасць фанаграмы);
2.2. ажыццяўленне гастрольна-канцэртнай дзейнасцi з парушэннем аўтарскага права i сумежных правоў, з выкарыстаннем звестак, што складаюць дзяржаўную або iншую ахоўваемую законам тайну.
Артыкул 44. Дзейнасць творчых саюзаў i творчых работнiкаў. Народнае мастацтва, народныя промыслы (рамёствы)
1. Асаблiвасцi прававога становiшча i парадку дзейнасцi творчых саюзаў i творчых работнiкаў вызначаюцца заканадаўствам аб творчых саюзах i творчых работнiках.
2. Асаблiвасцi дзяржаўнага рэгулявання i падтрымкi народнага мастацтва, народных промыслаў (рамёстваў) вызначаюцца заканадаўствам аб народным мастацтве, народных промыслах (рамёствах).
ГЛАВА 9
УСТАНОВЫ АДУКАЦЫI Ў ГАЛIНЕ КУЛЬТУРЫ
Артыкул 45. Установы адукацыi ў галiне культуры
1. Да ўстаноў адукацыi ў галiне культуры адносяцца ўстановы, якiя падпарадкоўваюцца Мiнiстэрству культуры Рэспублiкi Беларусь i забяспечваюць атрыманне сярэдняй спецыяльнай, вышэйшай i паслявузаўскай адукацыi, павышэнне квалiфiкацыi i перападрыхтоўку работнiкаў культуры.
2. Вырашэнне асобных задач у галiне культуры могуць ажыццяўляць установы, якiя падпарадкоўваюцца Мiнiстэрству адукацыi Рэспублiкi Беларусь, мясцовым выканаўчым i распарадчым органам, iншым заснавальнiкам i забяспечваюць атрыманне агульнай сярэдняй, прафесiйна-тэхнiчнай, сярэдняй спецыяльнай i вышэйшай адукацыi.
Артыкул 46. Установы пазашкольнага выхавання i навучання ў галiне культуры
1. Установамi пазашкольнага выхавання i навучання ў галiне культуры прызнаюцца ўстановы, якiя ажыццяўляюць эстэтычна-выхаваўчыя i асветныя функцыi праз мэтанакiраванае навучанне дзяцей i моладзi розным вiдам мастацтваў, стварэнне спрыяльных умоў для развiцця i рэалiзацыi iх творчых здольнасцяў, прафесiйнага самавызначэння. Пералiк устаноў пазашкольнага выхавання i навучання ў галiне культуры зацвярджаецца ў адпаведнасцi з заканадаўствам.
2. Прававое становiшча, парадак дзейнасцi ўстаноў пазашкольнага выхавання i навучання ў галiне культуры вызначаюцца ў адпаведнасцi з заканадаўствам.
ГЛАВА 10
КАДРАВАЕ I ФIНАНСАВАЕ ЗАБЕСПЯЧЭННЕ КУЛЬТУРНАЙ ДЗЕЙНАСЦI
Артыкул 47. Падрыхтоўка, павышэнне квалiфiкацыi i перападрыхтоўка работнiкаў культуры
1. Падрыхтоўка, павышэнне квалiфiкацыi i перападрыхтоўка работнiкаў культуры ажыццяўляюцца ва ўстановах адукацыi, iншых арганiзацыях у адпаведнасцi з заканадаўствам.
2. Падрыхтоўка, павышэнне квалiфiкацыi i перападрыхтоўка работнiкаў культуры ажыццяўляюцца за кошт сродкаў рэспублiканскага i мясцовых бюджэтаў, сродкаў фiзiчных i юрыдычных асоб.
3. Парадак падрыхтоўкi, павышэння квалiфiкацыi i перападрыхтоўкi работнiкаў культуры, прысваення iм квалiфiкацыйных катэгорый вызначаецца ў адпаведнасцi з заканадаўствам.
Артыкул 48. Атэстацыя работнiкаў культуры
1. Работнiкi культуры, акрамя дзеячаў культуры i мастацтва, падлягаюць атэстацыi не радзей чым адзiн раз у пяць гадоў, калi заканадаўчымi актамi не ўстаноўлены iншы тэрмiн.
2. Парадак правядзення атэстацыi работнiкаў культуры, а таксама кола асоб, якiя не падлягаюць атэстацыi, вызначаюцца ў адпаведнасцi з заканадаўствам.
Артыкул 49. Фiнансаванне культурнай дзейнасцi
1. Асновай дзяржаўных гарантый захавання, развiцця i распаўсюджвання культуры з’яўляецца бюджэтнае фiнансаванне.
2. Аб’ём бюджэтнага фiнансавання на ўтрыманне i развiццё галiны культуры i мастацтва ўстанаўлiваецца ў памеры да 1 працэнта ад валавога ўнутранага прадукту.
3. Фiнансаванне дзейнасцi дзяржаўных устаноў культуры, дзяржаўных мiнiмальных сацыяльных стандартаў у галiне культуры, дзяржаўных праграм захавання i развiцця культуры, а ў выпадках, прадугледжаных заканадаўствам, — iншых культурных праграм (праектаў, мерапрыемстваў) ажыццяўляецца за кошт сродкаў рэспублiканскага i мясцовых бюджэтаў.
4. У Рэспублiцы Беларусь могуць стварацца ў адпаведнасцi з заканадаўствам дзяржаўныя пазабюджэтныя фонды фiнансавання культуры.
5. Дадатковымi крынiцамi фiнансавання дзейнасцi ўстаноў культуры з’яўляюцца:
5.1. даходы ад прадпрымальнiцкай дзейнасцi, калi ажыццяўленне такой дзейнасцi прадугледжана статутам установы культуры i заканадаўствам;
5.2. крэдыты банкаў;
5.3. добраахвотныя ахвяраваннi фiзiчных i юрыдычных асоб;
5.4. iншыя крынiцы, не забароненыя заканадаўчымi актамi.
6. Юрыдычныя i фiзiчныя асобы маюць права ў адпаведнасцi з грамадзянскiм заканадаўствам ствараць фонды для фiнансавання культурнай дзейнасцi.
ГЛАВА 11
МIЖНАРОДНАЕ КУЛЬТУРНАЕ СУПРАЦОЎНIЦТВА
Артыкул 50. Задачы мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва
Задачамi суб’ектаў культурнай дзейнасцi пры ажыццяўленнi мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва з’яўляюцца:
узбагачэнне культурнага жыцця беларускага народа, далучэнне грамадзян, якiя пражываюць у Рэспублiцы Беларусь, да каштоўнасцяў сусветнай культуры;
азнаямленне сусветнай грамадскасцi з культурай Беларусi;
iнтэграцыя беларускай нацыянальнай культуры ў сусветную культуру i сусветную iнфармацыйную прастору.
Артыкул 51. Прынцыпы мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва
Суб’екты культурнай дзейнасцi пры ажыццяўленнi мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва кiруюцца наступнымi прынцыпамi:
прызнанне i павага годнасцi, каштоўнасцi i неабходнасцi захавання кожнай культуры, роўнасць культур, роўная вартасць нацыянальных культур для сусветнай культуры, разгляд усiх культур у iх разнастайнасцi ў якасцi складанай часткi агульнага набытку чалавецтва;
служэнне культуры справе мiру, развiццю мiрных i дружалюбных адносiнаў памiж дзяржавамi;
узаемавыгаднасць (узаемная карысць) культурнага супрацоўнiцтва;
абавязковасць абароны культурных каштоўнасцяў у мiрны i ваенны час.
Артыкул 52. Напрамкi i прававыя асновы мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва
1. Напрамкамi мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва з’яўляюцца:
1.1. мiжнародны культурны абмен;
1.2. культурныя сувязi з суайчыннiкамi, якiя пражываюць за мяжой;
1.3. захаванне i ахова культурных каштоўнасцяў;
1.4. сумесная дзейнасць па стварэнню i выкарыстанню культурных каштоўнасцяў;
1.5. навукова-даследчая дзейнасць у галiне культуры;
1.6. правядзенне фестываляў, конкурсаў, аглядаў i iншых культурных мерапрыемстваў.
2. Прававымi асновамi мiжнароднага культурнага супрацоўнiцтва з’яўляюцца Канстытуцыя Рэспублiкi Беларусь, гэты Закон, мiжнародныя дагаворы Рэспублiкi Беларусь, рашэннi мiжнародных арганiзацый, удзельнiцай якiх з’яўляецца Рэспублiка Беларусь.».
Артыкул 2. Гэты Закон уступае ў сiлу з дня яго афiцыйнага апублiкавання, за выключэннем пункта 2 артыкула 49 Закона Рэспублiкi Беларусь «Аб культуры ў Рэспублiцы Беларусь» у рэдакцыi гэтага Закона, якi ўступае ў сiлу з 1 студзеня 2009 года з паэтапным павелiчэннем з 1 студзеня 2004 года ў адпаведнасцi з законам аб бюджэце на чарговы фiнансавы (бюджэтны) год расходаў на культуру i мастацтва ў памеры 0,1 працэнта ад валавога ўнутранага прадукту з улiкам фiнансава-эканамiчнага становiшча, якое склалася ў рэспублiцы.
Артыкул 3. Савету Мiнiстраў Рэспублiкi Беларусь у шасцiмесячны тэрмiн пасля ўступлення ў сiлу гэтага Закона:
падрыхтаваць i ўнесцi ва ўстаноўленым парадку ў Палату прадстаўнiкоў Нацыянальнага сходу Рэспублiкi Беларусь прапановы па прывядзенню заканадаўчых актаў у адпаведнасць з гэтым Законам;
прывесцi рашэннi Урада Рэспублiкi Беларусь у адпаведнасць з гэтым Законам;
забяспечыць перагляд i адмену рэспублiканскiмi органамi дзяржаўнага кiравання, падпарадкаванымi Ураду Рэспублiкi Беларусь, iх нарматыўных прававых актаў, якiя супярэчаць гэтаму Закону;
прыняць iншыя меры, неабходныя для рэалiзацыi палажэнняў гэтага Закона.
Прэзiдэнт Рэспублiкi Беларусь А.ЛУКАШЭНКА.
18 мая 2004 года, г.Мiнск.
№ 282—З.