II. Праверка дамашняга задання. 1 група: расказ пра аднаўленне нашага краю пасля апошняй вайны.

1 група: расказ пра аднаўленне нашага краю пасля апошняй вайны.

2 група: пераказ і выразнае чытанне (частковае) апавядання У. Караткевіча «Мая Беларусь».

III. Паведамленне тэмы ўрока

— Да чаго заклікае нас У. Караткевіч у сваім творы «Мая Беларусь»?

— Я хачу, каб вы былі заўсёды ўпэўнены ў тым, што кожны з нас, дзе б ён не быў, скажа пра сябе з годнасцю і павагай: «Я — беларус! I мой край — Беларусь». Так, мы — беларусы. А якая ў нас родная мова?

— Як часта вы чуеце яе? Умееце добра на ёй размаўляць? А вашы бацькі? Чаму?

— Якое пачуццё выклікае няведанне мовы?

— Як вы думаеце, чаму я завяла такую гаворку?

— Так, таму што на ўроку мы будзем гаварыць пра родную мову. а дапаможа нам у гэтым апавяданне Артура Вольскага «Родная мова» (с. 52-55).

IV. Чытанне апавядання настаўнікам

— Ці спадабаліся вам адносіны людзей да роднай мовы?

Бюро даведак:

нягеглая — няўдалая, непрывабная;

пазычылі — рус. одолжили;

адукаваны — рус. образованный;

выракацца — адмаўляцца (рус. отказываться);

ганьбіць — зневажаць (рус. оскорблять).

V. Чытанне апавядання вучнямі

1. Чытанне «ланцужком» па сказе.

2. «Бінарнае чытанне» (адзін тэкст чытаюць два вучні адначасова)

3 «Галава і хвост» (настаўнік пачынае чытаць і спыняецца, чеці хутка знаходзяць месца, на якім спыніўся настаўнік, і працягваюць чытанне ўсе разам).

Х в і л і н к а а д п а ч ы н ку (пад музыку)

Дзеці выконваюць практыкаванні для мускулаў спіны, шыі, рук, ног.

VI. Аналіз зместу твора

— Што палічылі людзі?

— Ці правільна яны зрабілі?

— Якія довады прыводзілі ў апраўданне сказанага? Прачытайце.

— Да якой высновы яны прыйшлі?

— Што з гэтага атрымалася?

— У якія недарэчныя сітуацыі яны траплялі?

— Чаму задумаліся людзі?

— Да каго яны звярнуліся за дапамогай?

— Якую параду даў ім стары чалавек?

— Што вырашылі людзі пасля гэтага?

VII. Пазакласнае чытанне. Падрыхтоўка да чытання верша Ю. Свіркі «У нас хапае сіоўтакіх»

— Ці падабаецца вам наша мова?

— Якая яна па гучанні? (Адказы вучняў.)

— Яна звініць, як ручаёк у гаі, узлятае ўвышыню, як птушка ў неба, ёй можна выказаць любыя пачуцці. Аб гэтым гаварыў і беларускі пюьменнік Юрась Свірка ў сваім вершы «У нас хапае слоў такіх» (с.58).

VIII. Чытанне верша настаўнікам

Бюро даведак:

ядраны — яркі, выразны;

пяшчота — ласка, замілаванне;

журыцца — сумаваць (рус. тосковать);

крыніца — рус. родник.

IX. Чытанне верша вучнямі

1. Чытанне хорам.

2. Настаўнік чытае знаёмы тэкст і замяняе некаторыя словы сінонімамі. Вучні шукаюць гэтую замену.

У нас дастаткова слоў такіх

Не брудных, яркіх, як ранне.

Яны паведамляюць услых

Замілаванне, ласку і любоў.

Правільны варыянт:

У нас хапае слоў такіх

Чысцюткіх, ядраных, як ранне.

Яны выказваюць услых

Пяшчоту, ласку і каханне...

X. Аналіз твора

— Аб чым сцвярджае паэт у вершы?

— 3 чым ён параноўвае словы нашай мовы?

— Што ўвабралі ў сябе словы нашай мовы? Які вывад робіць паэт у вершы? Знайдзіце ў тэксце і прачытайце.

— Ці згодны вы з паэтам? Чаму?

XI. Абагульненне

Крыжаванка

1. Што выказваюць услых словы? (Пяшчоту.) 2. Да каго звярнуліся людзі з парадамі? (Да старога.) 3. Якая наша мова? (Мілагучная.) 4. Трэба сэрцам... (Разумець.)