Жұмысты орындау реті. 1. ЛАБ5 бағдарламасын іске қосып, сынақ кітапшаңыздың нөмірі бойынша тіркеліңіз.

1. ЛАБ5 бағдарламасын іске қосып, сынақ кітапшаңыздың нөмірі бойынша тіркеліңіз.

2. Кірістегі әсер тигізу және возмущение арнасын таңдаймыз.

3. Үдеу қисығын алу бойынша экспериментті жүргіземіз.

4. Уақыттың мерзімінен бастап t=t_k дейін үдеу қисығының 15-20 дан кем емес бірдей бөліктерге бөлеміз. Одан кейін t=τ_з уақыт мерзімін есептеудің басы ретінде қабылдайды, демек t=0 нүктесі ретінде. Бөлудің қадамы оның аралығында X(t) қисығы түзуден шамалы ауытқитындай болатын етіп таңдап алынады. Өлшеудің жеткілікті дәлділігін қамтамасыз ету үшін 5.1б суреттегі АВСД тіктөртбұрыштың ішінде жататын қисықтың бөлігі A4 форматты миллиметрлік қағазда сызылады.

5. Қолмен немесе MsExcel не Mathcad жүйелерін пайдаланып қажетті барлық есептеулерді орындаңыз.

6. 1-ші кестенің 1-ші және 2-ші бағандарын толтырамыз. t₁=0 және X₁=0 болатындығына назар аударамыз.

7. (5.4) формуласын қолданып, 3-ші бағанды толтырамыз.

8. 3-ші бағанның қосындысы ретінде S₁–ді анықтаймыз.

9. (5.9) формуласы бойынша F₁–ді анықтаймыз.

10.(5.18) формуласын қолданып, 4-ші бағанды толтырамыз.

11. 5 пен 6-шы бағандарды толтырамыз.

12.6-ші бағанның қосындысы ретінде S₂–ні анықтаймыз.

13.(5.10) формуласы бойынша F₂–ні есептейміз.

14.7, 8 бағандарын толтырамыз.

15.8-ші бағанның қосындысы ретінде S₃–ті анықтаймыз.

16.(5.11) формула бойынша F₃–ті есептейміз.

17.Жоғарыда келтірілген шарттарға сәйкес беріліс функцияның түрі мен коэффициенттердің мәндерін анықтаймыз.

18. С, τ_з мәндерін анықтаймыз.

19.Барлық сандық мәндерін қойып, беріліс функцияның мәнін өлшемсіз (5.1) түрінде жазамыз.

20.Пайда болған мадематикалық модельдің адекваттылығын тексереміз. Егер пайда болған беріліс функция объекттің динамикасын аппроксимациялаудың талапқа сай дәлділігін қамтамасыз етпесе, онда келесі әрекеттерді орындау керек:

a) алдыңғы есептеулердің нәтижелерін тексеру;

b) егер қателер байқалмаса, онда есептелетін F_i–дің санын үлкейтіп, адекваттылықты қайта тексеру.

c) Егер талап етілетін дәлдік қамтамасыз етілмесе, онда аппроксимациялаудың басқа әдісін қолдану.

21.ЛАБ5 бағдарламасын іске қосып, сынақ кітапшаңыздың нөмірі бойынша тіркеліңіз..

22.Кірістегі әсер тигізу мен возмущениенің басқа арнасын таңдаймыз.

23.Жоғарыда сипатталған барлық әрекеттерді қайталаймыз.

24.Қолмен немесе MsExcel не Mathcad жүйелерін пайдаланып қажетті барлық есептеулерді орындаңыз

25.Оқытушы ұсынған жұмысты орындау бақылау мысалды қолданыңыз.

Әдебиет:

негізгі:

1. Ахназарова С.Л., Кафаров В.В. Методы оптимизации эксперимента в химической технологии: Учебное пособие для вузов. - 2-е изд., перераб. и дополненное. -М.: Высшая школа, 1985. -327с.

2. Инков А.М. Моделирование и идентификация объектов управления. Методические указания к выполнению лабораторных работ для студентов спец. 050702. Шымкент, ЮКГУ, 2010 г., -78 с.

қосымша:

3. Практикум по автоматике и системам управления производственными процессами: учеб. пособие для вузов /под ред. И.М.Масленникова. -М.: Химия, 1986. -336с.

4. Построение математических моделей химико-технологических процессов. Под ред. Дудникова Е.Г. - Л.: Химия, 1970. –312 с.

5. Райбман Н.С., Чадеев В.М. Построение моделей производства. - М.: Энергия, 1975.

Бақылау (сұрақтар, тесттер, тапсырмалар және т.б.)

1) Келесі ұғымдардың анықтамасын беріңіз:

- үдеу қисығы (кривая разгона);

- беріліс функция;

- өзін-өзі теңестіру (самовыравнивание);

- күшейту коэффициенті;

- таза кешізу уақыты;

- математикалық модель;

- математикалық модельдің адекваттылығы;

2) Жүйенің тұрақтылығы (устойчивость) сипаттамалық теңдеу коэффициенттерінің таңбалары мен түбірлерімен қалай байланысты екендігін түсіндіріңіз.

Беріліс функцияның коэффициенттерін; Хэвисайд жіктеуін жазуда пайдаланылатын формулаларды жазыңыз;

3) өзін-өзі теңестіетін және теңестірмейтін объект үшін аудандар әдісі арқылы беріліс функцияның коэффициентерін қолмен есептеу тәртібін айтыңыз