Басқа топ қосындылары

Бромды метил (бромды метил) - инсектицид немесе зооцид ретінде қолданылады. Ұшпалы түссіз, органикалық қосындыларда еритін, ал суда ерімейтін сұйықтық. Ыстық температурада бромды сутегіне оңай айналады. Сонымен бірге тұқымдық дәндерді, элеваторды, кемеледі фумигациялау үшін қолданылады.

Бромды метил өте уытты заттар қатарына жатады. Жануарлардың ағзасына түскен бромды метил орталық жүйке жүйесін белсендіріп, бауыр, бүйрек, өкпе жұмысын жақсартады.

Токсикологияда бромды метилдің рөлін метаболизмді заттар атқарады /құмырсқа қышқылы, метанол, формальдегид, бромид/.

Бромды метилдің әсерінен ақзаттардың функционалды топтарының белсенді метилдердің болуы. (сульфгидрильді, амидті) жануарлар организміне негізінен тыныс алу мүшелері арқылы келеді. Орта өлімді көпцинтрацил тышқандар үшін 30 минутта-6,6 г/м, антилман үшін- 11 г/м, қояндар үшін –29 г/м.

Уланудың патогенезінде маңызды рөлді қышқылды қайта қалпына келтіру және организмнің нейтроэндрокринді регуляциясының бұзылуы алады Бромды метил негізінен ақзаттардың функционалды топтары мен ферменттерді метилдейді. Бұл уытты концентрациялы препарат /бос сульфгидриль және карбон/ қан мен бауырда бос сульфгидриль және карбоксил топтарының мөлшері төмендейді.

Клиникалық белгілеріне келетін болсақ, малдың күйі төмендеп, тәлтіректеп жүреді, талықсу мен жүрек жұмысы әлсіреп, көздің кілегейлі қабығының қабынуы мен тыныс алу мүшелерінің қабынуы байқалады.

Сойып зерттеу кезінде өкпе торшаларының гиперемиясы мен қанға толған ошақтарды көруге болады. Бауыр, бүйрек, мидың қан тамырларының қанға толуын байқаймыз.

Уды қайтару мақсатында цистеин қолданылады. Бұл амин қышқылы ақзаттардың құрамының бұзылуынан қорғайтын бромды метилдің функционалды топтарынан тұрады. Цистеин ұнтақ түрінде қатты тығындалған 10г пробирка мен флаконда шығарылады.

Ерітіндіні қолданар алдында дайындайды. Тәуліктік дозасы малдың ішіне 1,0-10 кг. Күніне 2-3 рет 100 кг- 0,3-0,5 г

Натрий үшхлорацетаты - суда жақсы еритін, сары кристалл. Гербицид ретінде картоп, қырыққабат қызылша өсетін жерлерге қолданылады. Жерге арналған мөлшері –23-50 кг/га, мақта үшін 100-200 кг/га. Бұл препарат уытты әсері төмен пестицидтер қатарына жатады. ЛД атжалман үшін-3-5 г/кг. Жергілікті жерге әсер ету қабілеті бар. Малдардың улануы жайылымды өңдегеннен кейін байқалады. Өндірістік пириден активті гербицид ретінде кеңінен танымал. Оның ішінде практикалық маңыздыларына жататындар реглон мен гиракват. Гиракват уыттылығына байланысты біздің елде қолданалмайды. Реглон- ақ түсті, сумен спиртте жақсы еритін кристаллды зат. Ол жоғары токсикалық пестицидтердің тобына жатады. Күшті электрант. Арамшөптермен күрес үшін 5-15-кг/га, қант қызылшасын егетін жерді тыңайту үшін қолданылады. Орташа улану дозасы тышқандар үшін-80 мг/кг, теңіз шошқасы үшін 124, қояндар үшін –228, атжамандар үшін-282 мг/кг. Бұл препарат теріге резорбтивті уытты әсер етеді. Топырақта 2-2 күн сақталады.

Десикацияны күріш, соя, мақта, картоп, күнбағысты егер алдында жүргізеді. Реглон ферментті у болып табылады. Мал организміне түскенде каталазлық белсенділігін өзгертеді, сонымен бірге периксидаза мен коферменттерін, қышқылдану процестерін бұзады.

Реглонның комулятивті және канцерогенді қабілеті болмайды. Организмнен ішек пен бүйрек арқылы бөлінеді.

Клиникалық белгілері. Жаппай мазасыздану, азыққа тәбеті болмайды, арықтаған, іші өтуі байқалады. Қанда эритроциттердің, лейкоциттердің, және бос сульфгидрильді топтардың мөлшері көбейеді. Сойып - зерттеу кезінде қарын мен ішектің кілегейлі қабаты қабынып, қанға толған, бауыр мен өкпе көлемі ұлғайған. Қуық толы, жүрек бұлшық еті солған, ми қан тамырлары қанға толған.

Антидотты емі жоқ.

Күкіртті ангидрид - газ тәрізді тұншықтырғыш иісті, суда жақсы еритін ұнтақ. Қоймаларды, бау-бақшаларды өңдеу үшін қолданылады. Малдардың организміне тыныс алу мүшелері арқылы енеді. өлімге ұшырататын концентрациясы барлық малдар үшін (0,1-0,3 мг/кг).

Патогенезі. Күкіртті антигидрид патогенезінде өкпе уланады және тыныс алу органдарының кілегейлі қабығының қабынуымен сипатталады, сонымен бірге қышқылды альбуминат, күкіртті және күкірт қышқылының әртүрлі сульфаттарының түзілуі және кокарбоксилаза ферменттерінің тежелуі байқалады.

Клиникалық белгілері. Конъюктивт, ларингит, тұншығу, жүрісі бұзылады, кілегейлі қабықтың цианозы, талықсу байқалады.

Патологиялық – морфологиялық көрсеткіштері тыныс алу мүшелерінің зақымдануымен сипатталады.

Емі. Симптоматикалық.. Жергілікті жерге натрий гидрокарбонаты қолданылады.

Формальдегид(40 формалиннің ертіндісі) - спороцид, бактерицид, фугицидтерге қарсы дезинфекциялық зат ретінде қолданылады. Формалин өткір иісті. Ерітінді құрамы метанол мен ацетоннан тұрады. Қораларды дезинфекциялау үшін қолданылады. Орташа уытты пестицидтерге жатады. ЛМ₅₀ тышқандарға-38-2,24 мг/кг, ауылшаруашылық малдары үшін жоғары уытты: ЛМ₅₀-60 мг/кг.

Патогенезі. Торша протоплазмасы ақзатының коогуляциясы процесі байқалады. Сонымен қатар, орталық жүйке жүйесінің қызметі бұзылады, тыныс алудың рефлекторының тоқтауы және бүйрек салдануымен сипатталады.

Клиникалық белгілері. Кілегейлі қабаттардың қабынуы, іш өту, жөтел, тұншығу, талықсу, гемотурексия, анурия байқалады.

Уланған жануарларға емдік мақсатта ішке әлсіз амиак ертіндісін (0,5-1%), ішкізеді, осының әсерінен формалин гексаметилентетраминге ауысады.

Анабазин сульфат – суда жақсы еритін, ашық сұйықтық. Техникалық препараты қоңыр түсті 30% анабазин қосындыларынан тұрады. Активті инсектоакарицид. Өте уытты әсер ететін дозасы ЛМ₅₀ тышқандарға –4,4мг/кг.

Патогенезінде ең алғаш анабизин орталық жүйке жүйесіне әсері етеді. Сонымен бірге аденозинүшфосфор қышқылының синтезі жинақталып, эритроциттердің мөлшері төмендеп, қандағы қан сарысуы мен калийдің мөлшері артады.

Анабизиннің төменгі дозасы орталық жүйке жүйесі мен тыныс орталығын қоздырып, соңынан салдандырады. Вегетативті ганглийдегі жүйке импульстарының берілуін тежейді. Әсер ету механизіміне қарай никотин, цитизин, лобелинге жақын.

Емі ретінде ішке тұздың әлсіз ерітіндісі және талықсуға қарсы препараттар қолданады. Сонымен қатар емен қайнатпалары қолданылады.

Никотин сульфат - темекі иісіндей, қоңыр түсті сұйықтық. Органикалық ертінділерде жақсы ериді, сумен оңай араласады. Инсектоакарицид ретінде қолданылады.

Ауылшаруашылық малдары үшін өте уытты. Орталық және мен вегетативті жүйке жүйелерін зақымдайды. Төменгі дозасы қоздырып, ал үлкен дозасы жүйке ганлийларының функциясын тежейді.

Клиникалық белгілері. Жүйкелік бұзылулар /бұлшық тітіркеніп, талу байқалады/ саливация, тұншығу, жүректік ақаулар, тер көп мөлшерде бөлініп, іші өтеді, дене температурасы көтеріледі, соңынан тыныс алу тоқтайды.

Патологиялық-анатомиялық өзгерістері. Күйіс қайыратын малдардың қатпаршағының қалдықтармен толуы, кеңірдектің, бронхтың, өкпеде қан аралас сұйықтық толуымен сипатталады.

Емі. Никотинмен уланған малды емдеуді бірден жүргізу керек.

Егер де никотин- сульфатының аз мөлшері қарын мен ішектен қанға өтпеген жағыдайда, тез арада ірі қараға 0,5 % танин ертіндісін 1л мөлшерде және басқа препараттар қолданылады. Сонымен қатар калий перманганатының 0,1-0,2% - ерітіндісі ірі қараға 25-40 мл қолданылады. Сонымен қатар адсорбенттер, әлсіз тұздар, барбитураттар, бромидтер қолданылады.