Praesens indicatĪvi passĪvi

Личные окончания страдательного залога

Sing.	Plur.
	-or/-r -ris -tur		-mur -mĭni -ntur

Чис- ло	Лицо	I спр.	II спр.	III спр.	IV спр.
Sing.		ornor ornaris ornatur	taceor taceris tacetur	legor legĕris legĭtur	audior audiris auditur
Plur.		ornāmur ornāmĭni ornantur	tacēmur tacēmĭni tacentur	legĭmur legimĭni leguntur	audīmur audīmĭni audiuntur

Инфинитив настоящего времени пассивного залога

(Infinitīvus praesentis passīvi)

Infinitivus praes. act.	Infinitivus praes. pass.	Перевод
laudāre (хвалить) docēre (учить) legĕre (читать) audīre (слушать)	laudāri docēri legi audīri	быть хвалимым, хвалиться быть обучаемым, обучаться быть читаемым, читаться быть слушаемым, слушаться

Упражнения

1.Проспрягайте в praes. ind. pass. глаголы curāre заботиться, continēre сдерживать, ограничивать, defendĕre защищать, munīre укреплять, переведите формы 1 лица ед. и мн. числа; narrāre, respondēre, absolvĕre, nutrīre, переведите формы 1 лица ед. и мн. числа.

2.Переведите предложения на русский язык.

А. 1. Stellae viam monstrant. Via stellis monstrātur. 2. Romāni Gallos supĕrant. Galli a Romānis superantur. 3. Agricŏlae agrum colunt. Ager ab agricŏlis colĭtur. 4. Vallum et fossa castra muniunt. Castra vallo fossaque muniuntur. 5. Donis etiam dei vincuntur. 6. Incŏlae vici agricŏlae appellantur, nam agros colunt. 7. Oppĭdum muris firmis munītur. 8. Monēre et monēri proprium est verae amicitiae. 9. A malis neglĕgi non molestum est. 10. Nunquam pericŭlum sine pericŭlo vincĭtur. 11. Luna circum terram vertĭtur. 12. Prudentiā saepe vitantur pericŭla. 13. Ubi vinci necesse est, expĕdit cedere. 14. Avaritia neque copiā, neque inopiā minuĭtur. 15. Contra verbōso noli contendĕre verbis: sermo datur cunctis, anĭmi sapientia paucis. 16. A probis probāri, ab improbis improbāri aequa laus est. 17. Agri et oppĭda bellis delentur. 18. In bello viri, femĭnae, libĕri interficiuntur. 19. Servi Romā pronullis habentur. 20. Qui verbis non prohibentur, poenā non deterrentur. 21. Nihil recte sine exemplo docētur aut discĭtur.

B. 1. Poētae audiuntur, leguntur, ediscuntur. 2. Fortūna dicĭtur caeca. 3. Ut salutāmus, ita resalutāmur. 4. Instrumenta et arma e ferro parantur. 5. In scholam mitteris. 6. Si bene agitis, laudāmini. 7. Si vis amari, ama. 8. Nemo debet bis punīri pro uno delicto. 9. Consilia saepe commutantur. 10. Copiae ad proelium parantur. 11. Probo viri semper honorantur. 12. Oppĭda vestra bene muniuntur. 13. A meis amīcis defendor. 14. Etiam magna regna delentur. 15. Ab improbis viris laudāri honestum non est. 16. Clavus clavo pellitur. 17. Malo aliēno saepe docēmur. 18. Contra factum non datur argumentum.

3.Переведите на латинский язык. Преобразуйте действительную конструкцию в страдательную

1.Римляне читают басни греческих поэтов. 2. Жители Земли побеждают (superāre) природу. 3. Дружба украшает жизнь. 4. Земледельцы пашут землю. 5. Терпение всё побеждает. 6. Согласие рождает победу. 7. Праздность (otium, i n) рождает пороки.

4.Преобразуйте действительную конструкцию в страдательную, страдательную конструкцию в действительную, переведите предложения на русский язык.

1.Murus oppĭdum cingit. 2. Medĭcus aegrōtum curat. 3. Romāni castra muniunt. 4. Diana a Graecis dea silvārum putātur. 5. Victoria concordiā gignĭtur.

ЛИЧНЫЕ И ВОЗВРАТНОЕ МЕСТОИМЕНИЯ

(PRONOMĬNA PERSONALIA ET PRONOMEN REFLEXĪVUM)

Число	Падеж	Первое лицо	Второе лицо
Sing.	Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	ego я mei меня mihi мне me меня me мною	tu ты tui тебя tibi тебе te тебя te тобою	– sui себя sibi себе se себя se собою
Plur.	Nom. Gen.   Dat. Acc. Abl.	nos мы nostri нас nostrum из нас nobis нам nos нас nobis нами	vos вы vestri вас vestrum извас vobis вам vos вас vobis вами	– sui   sibi se se

УКАЗАТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ

(PRONOMĬNA DEMONSTRATĪVA)

hic, haec, hoc этот iste, ista, istud тот

ille, illa, illud тот is, ea, id тот, он

Склоняются по І-ІІ склонению с местоименной особенностью: gen. s. –īus, dat. s. –ī.

Таблица склонения указательных местоимений

Число Падеж	Sing.	Plur.
m f n	m f n
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	is ea id eius eī eum eam id eō eā eō	eī (iī) eae eă eōrum eārum eōrum eīs (iīs) eōs eās eă eīs (iīs)

Упражнения

1.Согласуйте указательные местоимения is, ea, idс существительными modus, i m; argumentum, i n; fabŭla, ae f, полученные словосочетания просклоняйте.

2. Определите падежные формы словосочетаний и предложных конструкций.

Amicōrum meōrum, discipŭlis bonis, cum filiis, nautārum honestōrum, ad magistrum, in eo libro, puĕri boni, incŏlas libĕros, totam vitam, vitā meā, virum honestum, in eisdem fabŭlis, eo bello, agricolārum illōrum, filii mei, patriam nostram, cum viro honesto, eōrum nautārum, ei domĭni, ei domĭno, eam filiam, eis puĕris, ea templa.

3. Переведите предложения на русский язык.

А. 1.Ego tibi, tu mihi. 2. Inter nos. 3. Illas fabŭlas bonas lege, filia mea! 4. Alter ego. 5. Nec sibi, nec altĕri. 6. Pax vobiscum. 7. Ego nihil timeo, quia nihil habeo. 8. Homo doctus semper in se divitias habet. 9. Omnia mea mecum porto. 10. Vade mecum! 11. Saepe ad me scribe, mi amīce! 12. Veni ad me; ad te saepe venio.

В. 1. Ille puer libros amat. 2. Illi puĕri libros legunt. 3.Filia illīus viri puella bona et pulchra est; eam amo. 4. Is medĭcus filiam meam curat; eius artificium notum est; ei credo. 5. Qui discit sine libro, is aquam haurit cribro (cribrum, i n решето). 6. Ex eādem epistŭla multa nova de vita amīci mei Hispania cognosco. 7. In ea silva multae bestiae sunt. 8. Non mihi soli vivo, sed etiam patriae.

4. Заполните в предложениях пропуск, вставив соответствующие формы местоимения ille, illa, illud (многоточие указывает на пропуск местоимения перед определяемым словом).

Illīus

illam

illum

illas

illos

illā

illi

1.In … silvā ambulāre amo. 2. Magister … puĕros docet. 3. Magister … puĕro de bello Troiāno narrat. 4. In … silvam venīre amas. 5. Discipŭlus … littĕras magistro suo scribit. 6. Filiam … viri amo. 7. Da mihi … librum, mi fili! 8. Puer … libros legĕre debet. 9. Ad te … viā venio. 10. Magister librum … discipŭlo dat. 11. Ad … stellas via longa est! 12. Nautae Romāni … insŭlam capiunt. 13. De natūrā … loci narra mihi, amīce! 14. Filia mea … libros habet. 15. Discipŭlus … magistro littĕras mittit. 16. In … silvā multae bestiae sunt. 17. Magister … discipŭlum laudat. 18. Filia …viri pulchra est. 19. Nautae Romāni … insŭlam defendunt. 20. Filia mea … fabŭlas audīre amat. 21. Magister de vitā … poētae nobis narrat. 22. Agricŏlae … agrum colunt.

Lupus in fabŭlis

Sunt duo poētae antiqui, qui saepe fabŭlas de lupo narrant: unus poēta Graecōrum, Aesōpus nomĭne, alter Phaedrus, poēta Romanōrum. Fabŭlae eorum lupum, ut bestiam saevam et feram, pingunt.

Lupus aliquando ad rivum agnum videt. Rivi aqua a lupo ad agnum fluit, sed lupus avĭdus agno clamat: «Cur mihi aquam turbas?» Et agnum misĕrum devŏrat. Sic Phaedrus narrat.

Aesōpus fabŭlam de lupo et equo narrat. Lupus equum in arvum invītat et avēnam ei promittit. Lupo in anĭmo est equum lacerāre. Sed dolus eius patet. Itaque equus salvus est.

Et puĕri et viri timent lupum eumque nomināre cavent. Lupus, ut fama est, advenīre solet, si eum memŏrant. Unde proverbium est: «Lupus in fabŭlis». Nam si quis subĭto advenit, cum de eo colloquium est, convīvae digĭtis eum monstrant et «lupus in fabŭlis» clamant.