Эйтховеннің ұсынысын түсіндіріп беріңіз, қайда қолданылады?
Электрокардиография – (ЭКГ)-жүрек циклінің белгілі бір уақытында жүректе пайда болатын электрлік құбылысты тіркеп жазып алу әдісі болып табылады. Жүректегі электр құбылыстарын дәйекті түрде осы ғасырдың басында В.Эйтховен, А.Ф.Самойлов зерттей бастады. В.Эйтховен ЭКГ-ны үшке тарамдау арқылы жазып алуды ұсынды. Қазіргі кезде бұл стандартты болып табылады. Бұл жағдайда адамның денесі барлық ауданына өткізгіштік қабілеті бірдей орта ретінде қарастырады. Жүректі электр өткізгіш ортада орналасқан электрлік диполь деп қарастырады. Адам немесе жануар жүрегінің биопотенциалын жазып алу үшін жүректі үшбұрыштың ортасында орналасқан деп алады. Оң қол, сол қол және сол аяқ үшбұрыштың үш төбесі болып табылады
I
ОҚ СҚ
II III
СА
ОҚ - оң қол, СҚ - сол қол, СА – сол аяқ, I, II, III -тарамдар. Бұл үшбұрыштан бірдей қашықтықта үшбұрыштың ішінде жүрек орналасқан. Сонда оң қол мен сол қол арасындағы потенциалдар айырласын I тарам (отведение) деп, оң қол мен сол аяқ арасындағы потенциалдар айырмасын II тарам, ал сол қол мен сол аяқ арасындағы потенциалдар айырмасын III тарам деп атайды. Мұны ең алғаш рет ұсынған В.Эйтховен болды. Жүрек бір рет соққанда жазып алынатын максимумдар мен минимумдар (P,Q,R,S,T,U) медицинада тістер деп аталады.
Ағзаның тұрақсыз стационар күйінің табиғатын түсіндіріңіз және мысал келтіріңіз.
Стационарлық күйдің спонтанды өз өзін ұйымдастыру құрылысына әкелетін тұрақсыздығының тағы бір айқын мысалы Бенар тұрақсыздығы болып табылады. Ол тік градиентті температураға ие сұйықтықтың көлденең қабатында туындайды. Тұрақты емес стационарлық күйде қайтымды оң байланыс болмайды. Бұл күй орындалмағаннан кейін қайтымды теріс байланыс пайда болады. Сұйықтық қабатының төменгі беті тжоғары бет температурасы деп қарағанда анғұрлым жоғары берілген температураға дейін ысыйды. Температураларадыңқоса берілген градиентті біршама ауысу тұсындағы мәнге жеткен стационарлық күй тұрақсыз болып кетеді. Молекулалар тобының когарентті яғни үйлескен қозғалысына сәйкес келетін конвекция туындайды. Осының барысында жылу тасымы ұлғайады. Жүйедегі энтропияның өнуі өсе түседі. Сұйықтықтың конвективті қозғалысы жүйенің күрделі кеңістіктіік түрде ұйымдастырылуын туғызады.
Базетта формуласын өрнектеп беріңіз және қайда қолданылатынын сипаттаңыз?
Жүректің электрлік систолын есептеу
Жүректің электрлік систолы өзінің ұзақтылығымен QRSТ комплексінің ұзақтылығына тең. Оны QRST= Базетта формуласымен есептеп шығарады, бұл жерде с - интервалының ұзақтығы, К - коэффициент, ер кісілер үшін 0,37 тең, әйелдер үшін 0,40 және балалар үшін 0,39 тең. Жіберілетін ауытқулар ±0,04 с.
Клеткалар мен ұлпалардың электрөткізгіштігін және биообъекттердің электрөткізгіштігінің биологиялық мәнін түсіндіріп беріңіз.
Денедегі электрөткізгіштігі деп уақыт бойынша өзгермейтін электр өрісі әсерінен заттың электр тогын өткізу қабілетін айтамыз. Денеде ток тасымалдаушылар болады. Мысалы металлдарда жартылай өткізгіштерге токты тасымалдайтын электрон болса, электролиттерге иондар, ал плазмаларда электрон және ион болып саналады. Меншікті электр өткізгішіне қарап денелерді өткізгіштер (γ>〖10〗^6 См/м), жартылай – өткізгіштер (〖10〗^8 См/м<γ<〖10〗^6 См/м ) және диэлектриктер (γ<10 См/м) деп үшке бөледі. Иондық өткізгіштердің меншікті электр өткізгіштігі 10-108 См/м аралығында жатады. Ал биологиялық объектілер өткізгіштің де, диэлектриктердің қасиетіне ие бола алады. Клеткалар мен тканьдердегі бос иондар олардың электр өткізгіштігін қамтамасыз етеді. Тірі организмдегі электр тогын электрон, иондар алып жүреді. Физиканың өлі дүниеге арналған электр жөніндегі заңдары мен заңдылықтарын тірі дүниеге бірден көшіре салуға болмайды. Айталық, металлдарға дәлме дәл орындалатын Ом заңы тірі организмге сол күйінде орындалмайды. Өткізгіш арқылы өтетін токтың шамасы кернеуге тура пропорционал екені белгілі: J~U немесе J=U/R бұл Ом заңы. Басқаша айтқанда өткізгішке берілген кернеу тұрақты болса, онда өтетін ток күші де тұрақты болады. Ал осы заң тірі организмде орындалмайды екен. Тірі организмнен ток өтіп жжатыр делік, оған берілетін кернеу өзгермесе де, одан өтетін ток өзгереді. Дәлірек айтқанда, ток күші кемиді. Ток күшінің кемуі тканьде болып жатқан поляризацияға байланысты болады. Атап айтқанда, тканьдардың сыйымдылық, диэлектрик қасиеттерінен ток күші азаяды. Биологиялық объектілер үшін Омзаңы былайша өрнектеледі:
J=(U-U(t))/R Мұндағы U(t)поляризация қозғаушы күш.
Биожүйелердің диэлектрик болаты себебі, пассивті электрикалық қасиеті.
R=ρ l/S
R кедергі; l ток өткізу.
Сырттан токты бергенде сол токтың зарядтары биожүйеде жинақталады, ішіміздегі зарядтар сырттағылармен қарама қарсы болады,
яғни: -
+ -
+ -
Сөйтіп поляризация болады. Поляризацияны 6 түрі болады:
Релаксация уақыты
Электронды поляризация (10-16- 10-14)сек
Ионды поляризация (10-14 – 10-12) сек
Дипольді поляризация (10-12- 10-3) биожүйеге тән
Макроструктура (10-8- 10-3)
Беттік (10-4- 1сек)
Электромагниттік поляризация (10-4- 102)сек
Электрондық поляризацияның пайда болу уақытын релаксация уақыты дейді.