Неркәсiптiк үлгi 1 страница

Өнеркәсiптiк үлгi түсiнiгi.Өнеркәсiптiк үлгiлер түрлерi.

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 991-бабының 4-тармағы мен Патент Заңының 8-бабының 1-тармағына сәйкес бұйымның сыртқы түрiн белгiлейтiн, жаңа, түпнұсқалық және өнеркәсiпте қолдануға болатын көркемдiк-конструкторлық шешiм құқық-тық қорғау берiлетiн өнеркәсiптiк үлгi болып танылады.

Анықтамадан көрiп отырғанымыздай, бұйымның сыртқы түрiнде көркемдiк және конструкторлық шешiм болуы керек. Бiр ғана құралдың қолданылуы бұйымның өнеркәсiптiк үлгi болып танылуына жеткiлiксiз. Бұйымның функционалдық мазмұны оның анық көркемдiк нысанына сәйкес болуы тиiс, көркем және техникалық (конструкторлық) белгiлерiнiң бiр-тұтастығымен сипатталуы қажет. Сыртқы нысаны ретiнде оның пайдаланылуы мен қолданылуы процесiнде тұтынушы көретiн түрiн түсiну керек. Оның сыртқы нысаны iшкi құрылымына және бұйымның функционалдық мақсатына сай болуы тиiс.

Патент Заңының әрекетi өнеркәсiптiк үлгiнiң көптеген түрлерiне тарайды. Оларға көлемдi, жазық және аралас өнер-кәсiптiк үлгiлер жатады.

Көлемдi өнеркәсiп үлгi ретiнде негiзiн дамыған өлшемдi көлемдi-кеңiстiктiк құрылым құрайтын композиция танылады. Мысалы: радиатордың сыртқы нысанын анықтайтын көркемдiк-конструкторлық шешiм.

Жазық өнеркәсiптiк үлгi екi өлшемдi сызықтық түстен-дiрiлген элементтер байланысымен сипатталады. Мысалы: кiлем, мата сыртқы нысанын анықтайтын шешiмдер.

Аралас өнеркәсiптiк үлгi аталған екi шешiмге тән белгiлер-мен сипатталады. Мысалы: ыдыстың сыртқы түрiн анықтайтын көркемдiк-конструкторлық шешiмдер.

Өнеркәсiптiк үлгiнiң патентке қабiлеттiлiк талаптары.

Өнеркәсiптiк үлгi патентке қабiлеттiгiнiң белгiлi талаптарына немесе критерийлерiне жауап берсе, оған қорғау ұсынылады. Қазақстан Республикасы Патент Заңының 8-бабының 1-тармағына сәйкес ондай талаптарға мыналар жатқызылады: жаңашылдық, бiрегейлiк және өнеркәсiпте қолдануға жарамдылығы. Бұл критерийлер өтiнiш берiлген мерзiмге олардың болуын дәлелдеу және бүкiл мерзiмге құқықтық қорғауды жүзеге асыру мүмкiндiгiне байланысты таңдалады. Сонымен қатар, олар әлем тәжiрибесiнде таралған өнеркәсiптiк үлгiлердiң патентке қабiлеттiгi талаптарына сай.

Жаңашылдық. Өнеркәсiптiк үлгi бұйымның эстетикалық және эргономиялық ерекшелiктерiн анықтайтын негiзгi белгiлерiнiң жиынтығы өнеркәсiптiк үлгi басымдығының күнiне дейiн дүние жүзiнде жалпыға мәлiм мәлiметтерде белгiсiз болса, жаңа деп танылады. Яғни, абсолюттi әлемдiк жаңашылдыққа ие өнеркәсiптiк үлгiлер ғана құқықтық қорғалады.

Өнеркәсiптiк үлгi жаңашылдығын бекiту кезiнде жалпыға мәлiм мәлiметтермен қатар, басқа тұлғалармен берiлген ерте-ректегi басымдықты өтiнiмдер және тiркелген өнеркәсiптiк үлгi-лер есептеледi.

Өтiнiш берiлген көркемдiк-конструкторлық шешiмнiң жаңашылдығы өтiнiм берiлген және оның аналогтерімен танылған белгiлi үлгiлердiң, елеулi белгiлерiн салыстыру жолымен өнеркәсiптiк үлгiнi тiркеуге өтiнiмнiң басымдық мерзiмiне бекiтiледi. Белгiлi үлгiлер функционалдық мақсаты мен елеулi белгiлерi жиынтығының белгiлi көркемдiк-конструкторлық шешiмдермен толық сәйкес келуi өтiнiм берiлген үлгiнiң жаңашылдық критерийiне сәйкес келмейтiндiгiн тануға және өтiнiм берiлген үлгiнi тiркеуден бас тартуға алып келедi.

Өндiрiстiк үлгiнi тiркеуге өтiнiш оның ашылған мерзiмiнен 6 айдан кешiктiрмей берiлген болса, өтiнiм берiлген үлгiге қатысты ақпаратты қоғамға ашу өтiнiш берiлген үлгiнiң жаңашылдығына әсер ететiн жағдай ретiнде танылмайды.

Бiрегейлiк прототипiне қарағанда өтiнiм берiлген үлгiге енгiзiлген өзгерiстердiң шығармашылық сипаты патентке қабiлеттiгiнiң маңызды талабы болып табылады. Өнеркәсiптiк үлгiнiң елеулi белгiлерi бұйымның эстетикалық ерекшелiк-терiнiң шығармашылық сипаты негiз болса, ол бiрегей болып танылады. Өтiнiш берiлген үлгiнi неғұрлым жақын аналогтен айыратын елеулi белгiлерiн айқындау жүргiзiледi. Бiрегейлiктi тексеру кезiнде өтiнiш берiлетiн үлгiнiң ерекшелендiретiн белгiлердiң шығармашылық өзiндiгi бекiтiледi.

Өнеркәсiптiк қолдануға жарамдылығы. Өнеркәсiптiк үлгi, егер ол сәйкес бұйымды жасау жолымен бiрнеше рет қайта өндiрiле алса, өнеркәсiптiк қолдануға жарамды деп танылады. Басқаша айтқанда, өнеркәсiптiк өндiрiс жағдайларында шексiз мөлшерде қайта өндiрiлетiн үлгiлер патенттiк қорғау алады.

Патенттiк қорғау бiрегей болып табылатын бұйымдарда қолданылатын шешiмдерге таралмайды, себебi олардың эстетикалық құндылығы таралымға түскен кезде жоғалады. Қайта өндiру қабiлетi ерекше көркемдiк-конструкторлық шешiмнiң патент-тiк-құқықтық қорғалуын қажет қылады. Бұйым қайта өндiрiл-мейтiн болса, оның патенттiк қорғау қабiлеттiгi жойылады. Бұл жағдайда бұйымға авторлық құқық нормалары таралады. €неркәсiпте қолдануға жарамдылығын бағалау кезiнде таралым-ға түсу қабiлетi ғана емес, өтiнiмде көрстетiлген немесе белгiлi құралдар мен материалдар көмегiмен өтiнiм берiлген бұйымның жүзеге асырылуы да тексерiледi. Егер бұйымды кең масштабта қайта өндiру мүмкiн болмаса, онда ол өнеркәсiптiк қолдануға жарамдылық критерийiне сәйкес болып танылмайды.

Тауар таңбасы.

Тауар таңбасы, қызмет көрсету таңбасы – бұл осы заңға сәйкес тiркелген немесе Қазақстан Республикасы қатысатын шарттарға орай тiркеусiз қорғалатын, бiр заңды немесе жеке тұлғаның тауарларын басқа заңды немесе жеке тұлғаның бiртектес тауарларынан ажырату үшiн қызмет ететiн белгi1.

Бұл анықтамадан тауар таңбасының басты мiндетi – қандай болмасын өндiрушiнiң (сапалық, бағалық немесе өзге сипаты бойынша) тауар немесе қызметiн басқа өндiрушiлердiң ұқсас бiрыңғай тауарлары мен қызметтерiнен бөлу, яғни тауар немесе қызметтi дараландыру болып табылады.

Таңба неғұрлым көрнектi болса, соғұрлым оның иесiнiң оны құқықтық қорғау, жарнама және өткiзу салаларында сәттiлiгi үлкен болады.

Тауар таңбасы тауарлар мен қызмет маркетингiнде маңызды орын алады, ол тауарлар мен қызметтi көрнектi қылады.

Тауар таңбасы – бұл, әдетте, көру арқылы жақсы қабылданатын, жеңiл есте сақталынатын, өзге тауар белгiлерiнен ерекшеленетiн, металл, материя, қағаз және т.б. сияқты әр түрлi материалдарға жақсы салынатын графикалық көрiнiс.

Тауар таңбасы ретiнде сөз немесе сөздер тобы, мысалы «аспирин» «колгейт», «таид», «адидас», «проктер энд гембл» және т.б. тiркеле алады. Сонымен қатар, акустикалық тауар таңбасы – тауар таңбасын көрсетумен берiлетiн арнайы әуен тiркеле алады1.

Жаңа тауар таңбасын енгiзу үшiн көптеген батыс фирмалары шамамен 30–40 миллион доллар қаражат жұмсайды. Жоғарыда аталған McDonald»s корпорациясы 5 жыл iшiнде ғана жарнамаға 57 миллион доллар жұмсады.

Тауар таңбасы нарықтық қатынастардың барлық қатысушылары үшiн маңызды.

Тұтынушы үшiн тауар таңбасы – бiрыңғай тауарлар iздеу кезiнде бағыт берушi құрал болып табылады.

Өндiрушi үшiн тауар таңбасы – нарықты жаулап алушы құрал болып табылады, себебi тауар таңбасы оның тауарларын әр түрлi өндiрушiлердiң бiрыңғай өнiмдерiнен дараландырады.

Мемлекет мүддесiне келер болсақ, мұнда тауар таңбасының нарықта тәртiп орнату құралы болып табылатындығын атап өту қажет, себебi ол өндiрушiнi тануға, тұтынушының, өндiрушiнiң мүдделерiн қорғауға мүмкiндiк бередi.

Тауар таңбасына келесiдей екi талап қойылады:

– тауар таңбасы айрықша болуы тиiс;

– мораль мен қоғамдық тәртiпке қайшы болмауы тиiс, сонымен қатар, тұтынушыны шатастырмауы керек.

Тауар таңбасы ол қолданылатын тауарлар үшiн айрықша болуы тиiс. Мысалы, «сусын» сөзiнде ерекшелендiретiн қабiлет жоқ және алкогольды не алкогольсыз сусындар үшiн тауар таңбасы бола алмайды, себебi ол тауарлардың бүкiл категориясын анықтайды.

Екiншi талап жайында айтар болсақ, оның мақсаты – тұр-пайы тауар таңбаларын, сонымен қатар, жалған және тауардың сапасы мен өзге қасиеттерiне және олардың географиялық шығарылған жерлерiне қатысты шатыстырушы тауар таңбаларының тiркелуiн алдын алу екендiгiн атап өту қажет. Тауар таңбасы шығарылған жердi көрсетуi қажет. Мысалы, Қазақстандық өндiрушiлер атынан танымал «Шампанское» не «Коньяк» (жалған географиялық атаулар, себебi, Шампань провинциясы мен Коньяк қаласы Францияда орналасқан) тауар таңбасы ретiнде тiркеле алмайды. Мысалы, «pure wool» (таза жүн) деп синтетикадан жасалған киiмдер, белгiлене алмайтын өзге де жалған таңбалар қорғалмайды.

Тауар таңбасы қорғалуы үшiн ол тiркелуi қажет.

Тәжiрибеде көптеген тауар таңбалары, әдетте тауарлар немесе қызметтер бiрнеше түрлерi үшiн тiркеледi. Кейбiр өндiрушiлер олар өндiретiн әр түрлi өнiмдер үшiн бiр тауар таңбасын қолданады. Өзгелерi бiрнеше тауар таңбасын қолданады. Фармацевтикалық фирмалар да өздерiнiң әрбiр дәрi-дәрмегiне қатысты тауар таңбаларын тiркеуге ұмтылады.

Тауар таңбаларының түрлерi.

Тауар таңбалары туралы заңның 5-бабында тауар таңбалары ретiнде тiркеле алатын белгiлер түрлерiнiң толық тiзiмi берiлген. Оларға әр түрлi өндiрушiлердiң бiрыңғай тауарлары мен қыз-меттерiн ажыратуға мүмкiндiк беретiн сөздiк, әрiптiк, сандық, бейнелiк, көлемдiк және өзге белгiлер немесе олардың комбинациясы жатады.

Көп жағдайда сөздiк тауар таңбалары қолданылады. Оларға тiлдерде шынайы бар (мысалы, тамаша, метелица, adventure), немесе жасанды жасалған, қиялдың (Пенталгин, Кармет), сонымен қатар, сөз тiркестерi (Шыңғыс хан, Снежная королева) және де тұтас сөз тiркестерi немесе лозунг – слогандар (мысалы «өз шөлiнен өзгеше жоғарылатарың жоқ сенiң») сөздер жатады.

Көлемдiк тауар таңбалар кеңiстiкте бейнеленген үш өлшемдi объектiлер болып табылады. Әдетте, көлемдiк тауар таңбалары ретiнде тауарлардың ерекше орамалары қорғалады (мысалы, иiссулардың флакондары).

Аралас тауар таңбаларына бейнелiк, сөздiк, көлемдiк эле-менттерiнiң әр түрлi комбинациялары жатады. (мысалы, қанатты барс үстiндегi батыр бейнесi «Отандық маркасы» сөздерiмен үйлесуi).

Жоғарыда аталған тауар таңбалары түрлерiнен басқа сенсорлық (дыбыстық, жарықтық, иiстiк) және де тауар таңбаларының өзге түрлерi бар. Олардың анық және бiр мәндi идентификациясы кезiнде ғана олар тiркеле алады.

Дыбыстық тауар таңбасы – ол фонограмма түрiнде бекiтiлген және нота жазбаларында көрсетiлген немесе дыбыс түрiнде көрсетiлген жағдайда ғана қорғала алады (мысалы, электромассажер үшiн теңiз дауысы). Бүкiл әлемде тiркелген дыбыстық тауар таңбаларының саны аз. Қазақстанда мұндай тiркеулердiң мысалдары әлi жоқ.

Ұжымдық тауар таңбалары ерекше категорияны құрайды. Мұндай таңбаларды пайдалану шарттарына сай олар бiртұтас сапалық не өзге сипаттамамен тауар өндiретiн (не,немесе) жеке кәсiпкерлер ұйымының атына тiркеледi. Мысалы, Қазақстанда танымал «Сарыағаш суы» Ассоциациясының мүшелерi өндi-ретiн «Сарыағаш» минералды суының сапасын бақылау мақсатында өз өнiмiн бiртұтас ұжымдық тауар таңбасымен (аққу бейнесiмен) шығарады және сатады. Ұжымдық тауар таңбасы ретiнде тауар таңбаларының жоғарыда аталған кез келген түрi тiркеле алады.

Тауар таңбалары олар тiркелген ақ-қара түрiнде де, түстi түрiнде де тiркеледi.

§ 3. Қазақстан Республикасының аумағында

интеллектуалдық меншiк бойынша әрекет ететiн

халықаралық конвенциялар

Қазақстан Республикасы аумағында ұлттық заңнаманың бiр бөлiгi ғана емес, кей жағдайларда ұлттық заңнамадан да басым түсетiн бiрқатар халықаралық келiсiмдер, шарттар, конвенциялар iс әрекет етуде.

1993 жылы 16 ақпанда қабылданған өнеркәсiптiк меншiктi қорғау саласындағы халықаралық шарттар туралы Қазақстан Республикасының Декларациясына сәйкес Республика аумағында өнеркәсiптiк меншiк саласындағы құқықтық қатынастарды реттейтiн төрт маңызды халықаралық конвенция әрекет етедi, олар:

1. 1883 жылғы 20 наурыздағы €неркәсiптiк меншiктi қорғау жөнiндегi Париж конвенциясы1.

2. 1891 жылғы 14-сәуiрдегi Тауар таңбаларын халықаралық тiркеу туралы Мадрид келiсiмi2.

3. 1967 жылғы 14 шiлдедегi Бүкiләлемдiк интеллектуалдық меншiктi қорғау ұйымы конвенциясы;

4. 1970 жылғы 19 маусымда қабылданған Патент кооперациясы туралы келiсiмшарт.

1995 жылдың 5 қарашасынан бастап елiмiздiң аумағында 1994 жылдың 9 қыркүйегiнде Мәскеуде қол қойылған Еуразиялық патенттiк конвенция әрекет етуде.

Бұл халықаралық келiсiмдердiң жасалуына өткен ғасыр бойы ұлттық заңнамалардағы айырмашылыққа байланысты өнеркәсiптiк үлгiнi қорғау құқығын бiр уақытта бiрнеше елде алу қиындығы себеп болды. Сонымен қатар, қорғау құжатын алу үшiн өтiнiштер бiр елде жариялануын болдырмау үшiн және өзге елдерде өнертабыстың жаңашылдығын айырмау үшiн, барлық мемлекеттерде бiр уақытта берiлуi тиiс.

Өткен ғасырдың екiншi жартысында көптеген мемлекеттер өнертабыстарды қорғау жүйесiн жасады, сонымен қатар, мемлекетаралық технологиялық айырбас дамып, халықаралық сауда өстi. Өнеркәсiптiк меншiк туралы заңнаманы халықаралық деңгейде унификациялау қажеттiгi туындады.

Париж конвенциясы өнеркәсiптiк қорғау саласындағы халықаралық көпжақты әмбебап шарт болып саналады.

Өнеркәсiп меншiк объектiлерiне байланысты мәселелердi реттейтiн негiзгi халықаралық келiсiм болып табылады. (1-тарау). Конвенцияның басты мақсаты – өнертабыстар, өнеркәсiп үлгiлерiн патенттеуде және бiр мемлекет фирмалалары, ұйымдары мен азаматтарына өзге мемлекеттерде тауар белгiлерiн тiркеуде артықшылықты жағдайлар жасау.

Конвенцияға 1883 жылдың 20 наурызында Парижде қол қо-йылды. Кейiн ол 1900, 1911, 1925, 1934 жж. конвенцияларда, ал соғыстан кейiнгi жылдары, 1958 жылы Лиссабонда және 1967 жылы Стокгольмде қайта қаралып, толықтырылды.

Қазақстан Республикасы аталған конвенцияға 1993 жылдың 16 ақпанында қабылданған Өнеркәсiптiк меншiктi қорғау саласындағы халықаралық шарттар туралы Қазақстан Республикасының Декларациясына сәйкес қосылды.

Аталған Конвенцияның 1,3-баптарына сәйкес конвенция мүшелерi өнеркәсiп меншiгiн қорғау жөнiндегi Халықаралық Одақты (Париж Одағы) құрайды. Оған Россия, Украина, Беларусь т.б. сияқты 105 мемлекет мүше.

Мемлекет қай баспаны ратификациялағанына сәйкес, әр түрлi мүше мемлекеттер үшiн конвенция түрлi баспаларда әрекет етедi. КСРО Париж конвенциясына 1965 жылдың 1 шiлде-сiнен бастап, барлық баспаларына қосылды, ал оның Сток-гольмдiк мәтiнiн 1968 жылдың 19 қыркүйегiнде ратификациялады.

Артықшылыққа құқық негiз болатын бiрiншi өтiнiш күнiне дейiн үшiншi тұлғалардың алған құқықтары Одаққа мүше әрбiр мемлекеттiң заңнамаларына сәйкес қорғалады.

Артықшылық мерзiмiн есептеу күнi болып табылатын бiрiншi өтiнiм Одақтың тиiстi мемлекеттегi бiрiншi өтiнiш объектiсiне келесi өтiнiм есептелуi тиiс. Келесi өтiнiш берiлген күнiне дейiн алғашқы өтiнiм жарияланбай қайтарып алынса, қозғаусыз қалдырылса немесе одан бас тартылса, сонымен қатар, оған қатысты ешқандай құқықтар жүзеге асырылмаса және артықшылыққа құқықтық негiз болмаса, сонда ғана бiрiншi өтiнiм артықшылыққа құқық негiз бола алмайды.

Алғашқы өтiнiш негiзiнде артықшылықтар қолданғысы келетiн кез келген тұлға өтiнiмдi берген күнiн және жасалған мемлекетiн көрсетуi тиiс.

Одақтың ешқандай мемлекетi өтiнiш берушi бiрнеше артықшылыққа, сонымен қатар, әр түрлi мемлекеттерде бекiтiлген артықшылыққа үмiттелуi негiзiнде немесе бiр я бiрнеше артықшылыққа ие өтiнiште артықшылық сұратылып отырған өтiнiш немесе өтiнiштерде көрiнiс таппаған элементтерге қатысты – кейiнгi өтiнiш беру қалыпты жағдайдағы артықшылық құқығын туындатады.

Париж конвенциясы оған мүше мемлекеттiң бiреуiнде берiлiп, өзге де мемлекеттерде әрекет ете алатын халықаралық патент жасауды көздемейдi. Өнертабыс Халықаралық Одақтың қандай болмасын мемлекетiнде патенттелмеген болса, онда ол ешқандай сыйақы төленбестен еркiн қолданыста бола алады. Сол сияқты конвенция халықаралық тауар белгiсiн жасауды өзiне мақсат етпейдi.

Париж конвенциясының негiзгi принциптерiнiң бiрi болып ұлттық режим принципi табылады. Конвенция өнеркәсiп меншiгiн қорғауда берiлген мемлекеттiң заңнамасы бойынша өз азаматтарына берiлетiн немесе болашақта берiлуi мүмкiн дәрежеде оған мүше кез келген мемлекеттiң азаматтары мен фирмаларына берудi көздейдi (2-бап). Одаққа мүше мемлекеттердiң бiреуiнде тұрғылықты жерi немесе әрекет етушi және шынайы өнеркәсiптiк немесе сауда ұйымы бар Одаққа мүше емес мемлекеттердiң азаматтары Одаққа мүше мемлекеттердiң азаматтарымен теңдестiрiледi.

Аталған мемлекеттердiң азаматтары осы конвенциямен қорғалады және өзiнiң азаматтарына қатысты талаптарын сақтамаса, онда олар өз құқықтарын заңмен көрсетiлген қорғау құралдарын қолдануға мүмкiндiк алады. Алайда, қорғау талап етiлетiн мемлекеттерде тұрғылықты жердiң немесе ұйымның болуы туралы шарттар өнеркәсiп меншiк құқықтарын қолдану үшiн алғышарттар ретiнде одаққа мүше мемлекеттiң азаматтарына қо-йылмайды.

Өнеркәсiп меншiк туралы заңдардың негiзiнде сақталуы тиiс өнеркәсiп меншiгiне құқықтарға қатысты Одаққа мүше мемле-кеттердiң әрқайсысының заңнамаларының ережелерi соттық, әкiмшiлiк процедураларға және соттық, әкiмшiлiк органдардың құзыреттерiне, сонымен қатар, тұрғылықты жердi таңдау немесе iске сенiмдiнi тағайындауға қатысты қатынастарды реттейдi.

1891 жылғы «Таңбаларды халықаралық тiркеу туралы» Мадрид келiсiмi қазiргi уақытта тауар белгiлерiн қорғауда аумақтық қағидасын жеңуге бағытталған негiзгi халықаралық шарт болып табылады. Қазақстан Республикасы бұл келiсiмге 1993 жылы қосылды. Бұл келiсiмнiң мәнi – интеллектуалдық меншiк халықаралық бюросында (Женевада) тiркелген тауар таңбасы келiсiмге қатысушы мемлекетте ол жерде тiкелей өтiнiм бергендегiдей, қорғау алады. Бұл Мадрид келiсiмiнiң барлық қатысушы мемлекеттерде тауар таңбасының бiртұтас құқықтық режимiн құрмайтындығын көрсетедi, тек тауар таңбасын әрбiр елде тiркеу қажеттiгiнен болатын, көптеген елде қорғау алу процедурасын жеңiлдетедi. 1996 жылдың 1 сәуiрiнен бастап келiсiмге қатысушы мемлекеттердiң бәрiнде әрекет ететiн бiртұтас қорғау құжатын алу мүмкiндiгi пайда болды.

1891 жылы Мадридте қабылданған Тауар таңбаларын халық-аралық тiркеу туралы келiсiм жағдайды жақсартуда маңызды қадам болды. Келiсiмге сәйкес шығындар құнын елеулi түрде төмендетуге көмектесетiн қатысушы мемлекеттердiң барлығында танылатын ұлттық және халықаралық тiркеу үшiн бiртұтас тауар таңбасын беру мүмкiндiгi ашылды. Алайда Мадрид келiсiмiнде ақаулықтар да болды. Бiрiншiден, ол қабылданған кезде елдердiң көбiсiнде тiркеу таңбаны зерттемей-ақ өткiзi-летiн. Бұл факт келiсiмнiң бiрқатар ережелерiнде көрiнiс тапты. Ең алдымен, тiркеудiң екi кезеңдi процесi туралы ереже-лерiнде: алдымен ұлттық, кейiн халықаралық деңгейде, таңбаның егжей-тегжейлi зерттелуi өтетiн немесе оның тiркелуге дейiн тәжiрибелiк қолданылуы мiндеттi мемлекеттен өтiнiм берушi тиiмсiз жағдайға ұшырайды. Екiншiден, ұлттық тiркеу инстанцияларының тiркеуден бiр жыл iшiнде ғана бас тарта алу фактiсi тауарды зерттеуге берiлетiн мерзiмдi тыңғылықты жұмыс жүргiзу үшiн өте қысқа етедi. Үшiншiден, ұлттық қызметтегi тiркеу жөнiндегi қызмет құнының төмендiгi өтiнiмнiң дұрыс зерттелуiн жүргiзуге кеткен шығындарды қамти алмайды. Төртiншiден, алғашқы тiркеу елiндегi тiркеудi жарамсыз деп тану барлық мемлекеттерде тауар таңбасының жарамсыздығына алып келетiн бiрорталықтандырылған шағымдану жүйесi таңбалардың шағымдануы жиi болатын мемлекеттердiң өтiнiм берушiлерiн қанағаттандырады. Осыған байланысты тауар таңбаларымен қамсыздандырылған ең үлкен тауар нарығы бар АҚШ Мадрид келiсiмiне кiрмейдi.

«Патент кооперациясы туралы келiсiмшарт» (РСТ) – өнеркәсiптiк меншiк жеке объектiлерiн (өнертабыстарды) құқықтық қорғауға алуына көмектi қамтамасыз ететiн келiсiм. Бұл келiсiмшартты жасасу идеясы 1960 жылы өнертабыстарға өтiнiмдердi қараумен байланысты патенттiк ведомстволардың жұмысын қиындататын мәселелердi шешу қажеттiлiгiмен байланысты туындады. Ол мәселелердi атап айтсақ, мыналар:

– патенттiк ведомстволар жұмысында қайталамаларды жою;

– өтiнiштерге сараптама жүргiзудi тездету;

– сарапшы есепке алуы қажет құжаттама көлемiн шектеудi қамтамасыз ету;

– жаңа техникалық жетiстiктер туралы ақпараттың таралуын жеңiлдету;

– өтiнiмдердi шетел мемлекеттерiне беру процедураларын жеңiлдету.

Мүдделi мемлекеттердiң бiрiккен күшiмен ғана жететiн атал-ған проблемалер шешiмiн iздеу қызметтестiктiң жаңа нысанына – патенттiк iздеудi және патенттiк-құқықтық саладағы халықаралық еңбек бөлiнiсiнiң басымдылығын пайдалануға негiзделген өтiнiм берiлген шешiмдерге сараптама жүргiзуде халықаралық кооперацияға алып келдi1.