Неркәсiптiк үлгi 3 страница
§ 6. Қазақстан Республикасында патент қатынастарын жүзеге асыратын органдар
Барлық елде патент ведомствосы деп аталатын патент жүйе-сiн құрайтын аса маңызды мекеме мамандырылған мемлекеттiк ұйым болып табылады. Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1992 жылғы 18 маусымдағы Жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанынан ұлттық патент ведомствосы (Казпатент) құрылды. Егемен Қазақстанның қалыптасуының бүкiл кезеңiнде Республиканың басқару аппараты бiрқатар құрылымдық қайта құруларды бастан кешiрдi. Басқару органдары бiр-бiрiне қосылып, бiр орталықтан басқарыла бастады. Қазақстан экономикасында мемлекеттiк саясатты жүзеге асыратын органдардың бiрi саналатын Казпатент те бұдан сырт қалған жоқ. Ол бұрынғы өнеркәсiп және сауда, экономика және сауда, энергетика, индустрия және сауда министрлiгiнiң құрылымына агенттiк болып ендi, кейiн патент және тауар таң-балары жөнiндегi дербес республикалық мемлекеттiк кәсiпорын-ға айналды.
2000 жылғы қыркүйекте ол ҚР Әдiлет министрлiгi құрамына енгiзiлдi. 2001 жылғы наурыздан бастап ҚР Әдiлет министр-лiгiнiң Интеллектуалдық меншiк құқығы жөнiндегi комитетi, сондай-ақ оған бағынатын Қазақстан патенттiк сараптама институты (КИПЭ) құрылды. Сөйтiп, қазiр де бұл комитет Қазақстанның ұлттық патент ведомствосы болып табылады, ал оның сараптама жұмысын КИПЭ атқарады.
Бiздiң елiмiзде интеллектуалдық меншiктi құқықтық қорғау саласында арнайы құзыреттi бас мемлекеттiк орган, өзгеше айт-қанда, Қазақстанның патенттiк ведомствосы – Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң Интеллектуалдық меншiк құқықтары жөнiндегi комитет болып табылады. Ол 2001 жылдың 29 наурызындағы ҚР Президентiнiң «ҚР құқық қорғау қыз-метiн жетiлдiру жөнiндегi шаралар туралың № 536 бұйрығына сәйкес қабылданған ҚР Үкiметiнiң 2001 жылдың 29 наурызындағы № 411 «ҚР Әдiлет министрлiгiнiң интеллектуалдық меншiк құқықтары жөнiндегi комитет сұрақтары» қаулысымен құрылды.
Бұл нормативтiк актiлер интеллектуалдық меншiк саласындағы мемлекеттiк басқару құрылысын тамырымен өзгерттi. Бұрын әрекет еткен құзыреттi органдар мен ұйымдар – патенттiк ведомство қызметiн атқарған ҚР Әдiлет министрлiгiнiң патент және тауар таңбалары жөнiндегi республикалық мемлекеттiк кәсiпорын мен бұрынғы ҚР Әдiлет министрлiгiнiң авторлық құқықтары жөнiндегi ведомство орнына бiртұтас жаңа интеллектуалдық меншiк жөнiндегi комитет келдi.
Аталған комитетпен қатар, бұл саладағы құқықтық қатынас-тардың жаңа субъектiсi пайда болды. Бұл жоғарыда аталған ҚР Үкiметiнiң №411 қаулысымен құрылған бұрынғы қазақстандық патенттiк сараптама институты. Бұл ұйымға мына қызметтер жүктелген болатын:
– өнеркәсiптiк меншiк объектiлерiне (өнертабыс, пайдалы модель, өнеркәсiптiк үлгiлер, тауар таңбалары, қызмет көрсету таңбалары, тауарлардың шығарылған жерлерiнiң атаулары) өтiнiмдер қабылдау, осы өтiнiмдерге сараптама жүргiзу және өтiнiм берiлген өнеркәсiп меншiгi объектiлерiнiң қорғау қабiлеттiгi шарттарына сәйкестiгiн анықтау;
– селекциялық жетiстiктерге өтiнiштердi және интегралды микротәсiмдер топологияларын тiркеуге өтiнiмдердi қабылдау, осы өтiнiмдердi бекiтiлген талаптарға сәйкестiгiне сараптама жүргiзу;
– тiркелген өнеркәсiп меншiк объектiлерiн, селекциялық жетiстiктер мен интегралды микротәсiмдер топологиялары реестрiн жүргiзу бойынша жұмыстарды жүргiзу;
– қорғау құжаттарына сараптама және өнеркәсiптiк меншiк объектiлерiн, селекциялық жетiстiктерiн және интегралды микротәсiмдер топологияларын қорғау мәселелерi бойынша ресми бюллетеньдердi жариялау;
– Патенттiк кооперация туралы Шарт пен Еуразиялық патент конвенциясы мен Таңбаларды халықаралық тiркеу туралы Мадрид келiсiмiне сәйкес қызметтердi жүзеге асырумен байланысты халықаралық өтiнiмдерге сараптама жүргiзу.
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 11 шiлдедегi № 756 «Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң интеллектуалдық меншiк құқықтары жөнiндегi Комитетiнiң интеллектуалдық меншiк институтының Республикалық мемлекеттiк қазыналық кәсiп-орнын құру» туралы қаулысымен бұрынғы КИПЭ функциялары қысқартылған атауы «РГКП НИИС» жаңа институтына жүктелдi.
Яғни, сараптама органдарына РГКП НИИС-тi, ал ғылыми-ақпараттық органдарға – Қазақстандық мемлекеттiк ғылыми-техникалық институтты (КазгосИНТИ), Республикалық ғылыми-техникалық кiтапхананы жатқызуға болады.
Патенттiк кiтапхана патент жүйесiнiң маңызды бөлiгi болып табылады, себебi өнертапқыштар мен өзге субъектiлердiң шығармашылық қызметi ақпараттық ресурстарсыз мүмкiн емес. Патенттiк сараптама жүргiзу үшiн де адамзаттың өнеркәсiптiк меншiк объектiлерiнiң бәрiне қатысты бiлiм саласындағы жетiстiктерiн есепке алу қажет.
Мемлекетте патенттiк кiтапхананың болуы Париж конвенциясына қатысу үшiн мiндеттi шарт болып табылады. «Одақтың әрбiр мемлекетi өнеркәсiптiк меншiк iстерi жөнiндегi арнайы қызмет пен қоғамның өнертабысқа патенттермен, пайдалы модельдермен, өнеркәсiптiк үлгiлермен және тауар таңбаларымен танысу үшiн орталық қойма құруы тиiс».
Бiздiң елiмiзде патенттiк кiтапхана қызметiн көпсалалық кiтапхана, техникалық және онымен сабақтас ғылымдар саласында мамандырылған әдiстемелiк-библиографиялық орталығы болып табылатын Республикалық ғылыми-техникалық кiтап-хана (бұдан әрі-РҒТК) табылады.
РҒТК құрамында 1965 жылдан патенттердiң «орталық қоймасы» қызметiн тiкелей атқарған Республикалық патенттiк қор (бұдан әрі-РПҚ) әрекет ететiн. Қазiргi уақытта РПҚ-да әлемнiң 50 мем-лекетiнен және үш халықаралық аймақтық патент ұйымдарынан 21 миллион данадан астам құжат жиналған.
Авторлық құқық сияқты патент құқығы мәнi бойынша адамның интеллектуалдық, шығармашылық қызметi нәтижесiн қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған. Бiрақ, авторлық құқыққа қарағанда, патент құқығы адам шығармашылығының тек ғылыми-техникалық саласына ғана қатысты. Сонымен қатар, ғылыми қызмет өнiмдерi ғылыми зерттеулердiң нәтижелерiн қолданудың қолданбалы аспектiлерiне қатысты болғанда ғана, патенттiк құқық объектiсi бола алады.
Интеллектуалдық меншiк объектiлерi арасында өнертабыстар, пайдалы модельдер және өнеркәсiптiк үлгiлер сияқты интеллектуалдық шығармашылық қызмет нәтижелерi маңызды орын алады. Тауар таңбалары, қызмет көрсету таңбалары, та-уар шығарылған жердiң атауымен бiрге олар «өнеркәсiптiк меншiк объектiлерi» жалпы атауымен қамтылады. Бұл Қазақстан Республикасының аумағына да таралатын 1883 жылғы 20 наурыздағы €неркәсiптiк меншiктi қорғау жөнiндегi Париж конвенциясының 1-бабымен бекiтiлдi.
Патенттiк қатынастар қатысушыларының құқықтары мен мiндеттерiн егжей-тегжейлi реттелгенiмен ерекшеленедi. Авторлық құқықпен салыстырғанда, объектiнi тiркеу мен өнертабыс жасалғаннан кейiн алғашқы патент құқықтарын бекiту нысандалуымен ерекешеленедi. Себебi, бiрегей болып табылатын әдебиет немесе өнер туындыларына қарағанда, өнертабыс қайталануы мүмкiн. Бұл өнеркәсiптiк үлгiлер үшiн маңызды болғанымен, патенттеу объектiлерi нысанымен емес, үлкен коммерциялық құндылыққа ие мазмұнымен бағалы. Патенттiк қаты-настардың үлкен коммерциялизациясына өзге тұлғаға толық немесе бөлшектеп берiлуi мүмкiн патент иеленушiнiң құқықтары көрсетiледi.
Қазақстан Республикасының Патент Заңы Қазақстанның Бүкiләлемдiк сауда ұйымына енуiне және ұлттық заңнамада Интеллектуалдық меншiк құқықтарының сауда аспектiлерi жөнiн-дегi келiсiм «ТРИПС» талаптарының көрiнiс табу қажеттiлiгiне, сондай-ақ Азаматтық кодекстiң жалпы және ерекше бөлiмдерiн қабылдаумен байланысты қабылданды. Оның мәтiнi Азаматтық кодекс және басқа қазiргi заңнама терминдерiмен сәйкестен-дiрiлдi, алайда патент жүйесiнiң әретет ету қағидалары өзгермедi.
Патенттiк құқықтық қатынастар күрделiлiгiмен ерекше-ленедi, құқықтық нормаларды дұрыс қолдану және патенттеудi жеңiлдету мақсатында патенттiк ведомство нұсқаулық-әдiсте-мелiк ақпараттар жариялайды.
1993 жылдың 16 ақпанында қабылданған өнеркәсiптiк меншiктi қорғау саласындағы халықаралық шарттар туралы Қазақстан Республикасының Декларациясына сәйкес Республика аумағында өнеркәсiптiк меншiк саласындағы құқықтық қатынастарды реттейтiн төрт маңызды халықаралық конвенция әрекет етедi, олар:
1. 1883 жылғы 20 наурыздағы Өнеркәсiптiк меншiктi қорғау жөнiндегi Париж конвенциясы;
2. 1891 жылғы 14 сәуiрдегi Тауар таңбаларын халықаралық тiркеу туралы Мадрид келiсiмi;
3. 1967 жылғы 14 шiлдедегi Бүкiләлемдiк интеллектуалдық меншiктi қорғау ұйымы конвенциясы;
4. 1970 жылғы 19 маусымда қабылданған Патент кооперация-сы туралы келiсiмшарт.
1995 жылдың 5 қарашасынан бастап елiмiздiң аумағында 1994 жылдың 9 қыркүйегiнде Мәскеуде қол қойылған Еуразиялық патенттiк конвенция әрекет етуде.
Пысықтау сауалдары:
1.Патент дегеніміз не?
2.Ұллтықпен және аумақтық қағидаттар қолданылама?
3. Патентік қатынастарда қандай халықаралық конвенциялар қолданылады
15-т а р а у.
ХалыҚаралыҚ жеке ҚҰҚыҚтаҒы отбасы ҚҰҚыҒы
§ 1. Отбасы құқығы саласындағы коллизиялық МӘСЕЛЕ
Қазақстан Республикасының отбасы және неке заңында, сондай-ақ, халықаралық жеке құқықтағы отбасы және неке қатынастарын реттейтiн нормаларда отбасы құқығы, некелесу, туыстық, бала асырап алу және баланы отбасы тәрбиесiне қабылдаудың басқа да нысандарына орай пайда болатын, яғни отбасы қатынастарын өзiн және соған байланысты мүлiктiк қатынастарды, яғни отбасы қатынастарын зерттейтiн құқық саласы болып табылады.
Халықаралық жеке құқықтағы отбасы және неке қатынастарын реттейтiн нормалар қатарына 1993 жылғы 29 мамырдағы Балалар құқықтарын қорғау және халықаралық бала(қыз) асырап алу туралы халықаралық Конвенция, Адам құқықтары туралы Жалпыға бiрдей Декларация, Экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтарды қорғау туралы Халықаралық пакт, Азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша құқық-тық қатынастар және құқықтық көмек туралы 1993 жылғы 1 қаңтардағы Минск конвенциясы, Қазақстан Республикасы заңымен 1999 жылғы 30 желтоқсанда ратификацияланған Шетелден алимент өндiрiп алу туралы 1962 жылғы 5 қыркүйектегi Конвенция, Балаларды қорғау және шет елдегi бала (қыз) асырап алу қатынастары жөнiндегi қызметтестiк туралы 1993 жылғы Конвенция, Некеге тұруға келiсiм беру, неке жасы және некеге тiркеу туралы 1966 жылғы халықаралық Конвенция, сонымен бiрге, 1966 жылғы азаматтық және саяси құқықтар туралы пактiнiң факультативтi хаттамасы, Бала құқығы туралы 1959 жылғы халықаралық Декларация, Бiрiккен Ұлттар Ұйымының 1959 жылғы балалар құқығы туралы Конвенциясы, балаларды халықаралық ұрлау және азаматтық туралы Конвенциялар жатады. Қазақстан осындай көптеген конвенцияларды тану, осы бағыттағы халықаралық ұйымдарға мүше болып табылады.
Отбасы – қоғамның ең басты ұясы. Сондықтан, мемлекет оған ерекше қамқорлықпен қарайды, мүмкiндiгiне қарай көмектеседi, кiм-кiмнiң болсын сырттан заңсыз араласуына жол бермейдi және қорғайды. Әрине некеге отырған, отау тiккен адамдарға мемлекет те белгiлi бiр талаптар қояды. Тек осындай талаптар орындалған жағдайда ғана, мемлекет неке, отбасына қамқорлық жасау туралы мiндеттемелерді қабылдайды. Мұндай талаптар кездейсоқ емес, олар азаматтардың кемелденуiне және қоғамның мүдделерiне байланысты туындайды. Сондықтан, отау тiгу үшiн заңда көзделген шарттарды сақтау қажет. Отбасы құқығы бойынша неке – бұл ерлi-зайыптылар арасындағы мүлiктiк және мүлiктiк емес жеке қатынастарды туғызатын, отбасы құру мақсатымен, заңда белгiленген тәртiппен тараптардың ерiктi және толық келiсiмi жағдайында жасалатын еркек пен әйел арасындағы тең құқықты Одақ.
Отбасы құқығының материалдық-құқықтық нормалары түрлi мемлекеттерде үлкен алуандылықпен көзге түседi, ал бұл өз кезегiнде бұл саладағы шетел қатысуымен элементі бар құқықтық қатынастарда қақтығыстардың пайда болуына алып келедi. Экономикалық құрылымның ерекшелiктерiмен қатар отбасы қатынастарын реттеуге, сонымен қатар, ұлттық, тұрмыстық, дiни ерекшелiктер мен салт-дәстүрлер әсер етедi.
Отбасы және неке мәселесi коллизиялық сауалдардың iшiндегi ең күрделiсi десе де болады. Некеге тұрушылардың екеуiнiң екi мемлекетте болуы, олардың некелерiндегi жастарының айырмашылығы, яғни әрекет қабiлеттiгi, сонымен қатар, некенiң қай уақытта тоқтатылатындығы туралы мәселелер де шешiлуi қиын мәселелердiң бiрi болып табылады.
Халықаралық жеке құқықта неке және отбасы қатынастарына тоқталып, неке және отбасы қатынастарындағы коллизиялық сұрақтарға жауап берiп, некеге отыру, некенi тоқтатудың ерекшелiктерiне назар аударамыз.
Неке – бұл ерлi-зайыптылар арасында жасалатын келісім, ерлi зайыптылардың арасындағы қатынас. Олардың бiр жағы шетелдiң қатысуымен болуы мүмкін және сол кезде пайда болатын ерекшелiктер зерттеу объектiлерiнiң бiрi болып табылады.
Сонымен қатар, отбасындағы бала құқықтары, оларды асырап алу мен қорғаншылық, қамқоршылық институттарының халықаралық жеке құқықтың деңгейiнде ерекшелiктерi бар.
Коллизиялық сұрақтарды шешуден бұрын бiздiң заңнаманың неке және отбасы қатынастарына байланысты қандай ережелердi қолданатындығына назар аудару қажет. Бiрiншiден, Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес ер адамдар мен әйелдердiң тең құқықтарға ие екендiгiн алға тартқан жөн. Отбасылық қатынастар үшiн ерлi-зайыптылардың отбасындағы сұрақтарды шешудегi тең құқықтық жағдайда болуы үлкен маңызға ие болып табылады және бұл отбасындағы бала тәрбиесiне де қатысты болып келедi. Бiздiң отбасы және неке құқығы саласындағы заңнама бала мен ананы жан-жақты қор-ғауға бағытталғандығын айту керек. Отбасылық қатынастарда тегiне, әлеуметтiк, мүлiктiк жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тiлiне, дiнге көзқарасына байланысты кез келген өзге мәселелер бойынша кемсiтушiлiкке жол берiлмейдi.
Бiрқатар мемлекеттердiң отбасы құқығына ер адамның басым болуы тән; көптеген мемлекеттерде осы күнге дейiн отбасындағы әйел мен ер адамның құқықтық теңсiздігі жағдайлары орын алып келе жатыр. Бұл мемлекеттердiң отбасылық заңдарында неке шарты деген түсiнiк бар, бұл жерде некеге тұрғанша неке шарты бекiтiлiп, ер адамның әйел адамның мүлкiне деген құқықтарын анықтайды.
Көптеген мемлекеттердiң заңнамасы бiр ғана некенiң (моногамия) болуын бекiтедi. Бiрақ, қазiргi күнге дейiн Азия мен Африканың көптеген мемлекеттерiнде көп әйел алушылық (полигамия) танылады, некеге тұру кезiнде қалыңдыққа ақы төлеу және басқа да архаикалық әдет-ғұрыптар күнi бүгiнге дейiн сақталуда. Бұның барлығы отбасы құқығындағы әйелге қатысты дискриминацияның болуын бiлдiредi. Бiрқатар елдердiң заңнамасы мен тәжiрибесi нәсiлдiк кемсiтушiлiкке жол бередi; түрлi нәсiл мен дiнге көзқарастары бөлек адамдарға некеге отыруға тыйым салынады.
Осы жекелеген отбасы заңнамасындағы әр түрлi жағдайда екi мемлекеттiң азаматы некеге отырған уақытта коллизиялық сұрақтарды шешу үлкен маңызға ие болып табылады. Батыс мемлекеттерiнде отбасы құқығы қатынастарындағы коллизиялық нормалар алуандылыққа ие болып табылады. Некелiк құқық қабiлеттiлiк, яғни некеге тұру жасы, некеге тұруға кедергiлердiң болмауы – мұның барлығы түрлi мемлекеттерде ерлi-зайыптылардың өздерiнiң жеке заңдарымен анықталады. Некенi тоқтат-қан кезде түрлi азаматтыққа ие ерлi-зайыптылар арасында бiрқатар мемлекеттерде ер адамның азаматтық заңы қолданылады.
Бiр мемлекетте сол елдiң заңының талаптарын сақтай отырып жасалған неке танылғанымен, басқа мемлекеттерде танылмауы да мүмкiн, бұны халықаралық жеке құ-қықта «ақсаңдаған неке» («хромающие браки») деп те атайды.
Некедегi ерлi-зайыптылардың мүлiктiк қатынастары бiрқатар мемлекеттерде ер адамның жеке заңымен анықталады.
Бiрқатар мемлекеттерде түрлi коллизиялық мәселелер шешiледi. Венгрияның халықаралық жеке құқық туралы Заңының 30-параграфына сәйкес некенiң жарамдылығының материалдық-құқықтық шарттары некеге тұрушылардың «ортақ жеке заңдарымен» анықталады. Егер де бұл тұлғалардың жеке заңдары түрлiше болып келсе, онда некенiң жарамдылығы сол екi тараптың да жеке заңдарымен танылса (өзара түсiнiстiк негiзiнде), жарамды болып баға берiледi.
Венгрияда некенiң нысанына некеге отыру жерiнiң құқығы қолданылады. ҚХР-да Қытай азаматы шетел азаматымен некеге тұратын болса, онда некеге отыру жер заңы қолданылады, ал некенi тоқтату кезiнде – некенi тоқтату туралы мәселенi шеше-тiн орган – сот елiнiң құқығы қолданылады (Қытай Азаматтық құқығының жалпы ережелерiнiң 147-бабы).
Венгрия мен Румынияда некенi тоқтату туралы сауалды шешу кезiнде негiзгi қағиданың бiрi болып, ерлi-зайыптылардың жеке заңдары танылады.
§ 2. Некеге отыру және некенi тоқтату
Некенi заңды түрде ресiмдеу дегенiмiз халықаралық жеке құқықтағы отбасы және неке қатынастары туралы заңнамалар мен Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес азаматтық хал актiлерiн жазу органдарында тiркеу болып табылады. Тек белгiлi бiр тәртiппен тiркелген некенiң құқықтық күшi болады. Бұл ереже неке-отбасы туралы заңдарының негiздерiнiң бiрi. Бұл мән-жайдың халықаралық жеке құқықтағы неке және отбасы қатынастарын реттейтiн заңнамаларда да ерекше маңызы бар. Ерлi-зайыптылардың заңдық құқықтары мен мiндеттерi неке АХАЖ-да тiркелгеннен кейiн ғана ерлi-зайыптыларды қорғау туралы мiн-деттеме алады, оларды ерлi-зайыптылар ретiнде ресми таниды, сондай-ақ сол отбасыға қамқорлық көрсетедi.
Халықаралық жеке құқықтағы отбасы және неке қатынастарын реттейтiн жалпыға танымал заңнама талаптарын негiзге ала отырып, отбасы-қоғамның ең басты ұясы болғандықтан, мемлекет оған ерекше қамқорлықпен қарайтынын, қолда бар мүмкiндiктерiне қарай көмектесетiнiн, кiмде-кiмнiң болса заңсыз араласуына тыйым сала отырып, қорғайтынын, ол үшiн некеге отырған, отау тiккен адамдарға мемлекет некеге, отбасына қамқорлық жасау туралы өзiне мiндеттеме қабылдайтынын бiлдiк. Мұндай талаптар кездейсоқ емес, олар азаматтардың кемелденуiнен сондай-ақ қоғамның өнегелi отбасы – игiлiк негiзi мүдделерiнен туындайды. Сондықтан халықаралық жеке құқықтағы отбасы және неке қатынастарын реттейтiн заңдар бойынша отау тiгу үшiн заңда көзделген шарттарды сақтау керек.
1. Қазақстан Республикасында Қазақстан азаматтарының шетел азаматтарымен некеге отыруы. Қазiргi заман жағдайында, халықаралық қатынас пен әрiптестiктiң дамуы кезiнде қазақстандық азаматтардың шетел азаматтарымен некелесуi көптеп орын алып отыр. Мұндай некенi бекiту, өз кезегiнде балалар мен олардың ата-аналарының әр түрлi азаматтыққа ие болу жағдайларын көбейтедi.
Қазақстан Республикасында қазақстандық азамат пен шетел азаматының некесi, сонымен қатар шетел азамттарының некесi де бекiтiле бередi. Бiздiң заңнама, өз азаматтарымыздың басқа шетел мемлекетiнiң азаматымен некелесуге тыйым салып, ол үшiн рұқсат сұрауды талап етпейдi.
Бiздiң азаматтардың шетел азаматтарымен некелесуi, сонымен қатар шетел азаматтарының өздерiнiң арасында некелерiн бекiтуi Қазақстан Республикасының заңнамасына бағынады. Басқа сөзбен айтқанда, бұл салада «некеге отыру жер заңы» немесе «lex loci celebrationis» деген коллизиялық қағидасы қолданылады. Неке бiздiң заңнамада көзделген нысан бойынша жасалады, яғни азаматтық хал актiлерiн жазу органдарында, осы некенi тiркеудiң бекiтiлген ережелерiн сақтай отырып тiркеледi. Қазақстан Республикасында некенi дiни жолмен бекiту қандай да бiр құқықтық салдарға жетелемейдi, бiрақ бұны адамдар өз арасында тануы да мүмкiн.
Қазақстан Республикасында некеге тұру туралы келiсiм некеге тұрушылардың өздерiмен жасалуы тиiс болып табылады. Бiрқатар елдерде (Испания, Перу т.б.) некеге тұрушылар сенiм-хат берiп, өкiл арқылы некеге тұруларына жол берiледi. Бiздiң заң мұндай өкiлдiк етуге жол бермейдi.
Шетелдiктердiң де некеге тұруларының материалдық шарттары олардың ұлттық заңнамасымен емес, бiздiң заңнама бойынша анықталады. Мәселен, қазақстандық неке және отбасы заңнамасына сәйкес некеге отыру үшiн екi жақты келiсiм, белгiлi бiр жасқа толу және тағы басқа талаптар қойылады.